HËT ZUIDEN6,
Nieuwe Goesche Courant,
Christelijk-historisch blad voor Zeeland
i^ai
Zaterdag 30 Juli.
X°. 732.
Geen politiek - tocli belangrijk.
Verschijn telken Maandag, Woensdag en Vrijdag
avond ten 8 ure, behalve op Christelijke feestdagen
P^ijs per drie maanden franco1,50.
Enkele nommers- 0,05.
UITGAVE VAN
P. G. WIJ THAN, te Middelburg
Wed. A. G.
JONGE, te Goes.
Prijs der Advertentiën:
Per regel 10 ets.; Familie-berichten van 16
regels ƒ1,Iedere regel meer 15 cents.
Liefdegaven 6 cents per regel.
Gisteren is door de Eerste Kamer der Staten-
Generaal eene beslissing genomen die door een
groot deel der inwoners van ons land met on
gewone belangstelling was verbeid. Het gebeurt
maar zelden dat een vraagstuk waarbij noch
godsdienstige, noch politieke belangen betrok
ken zijn, zoo levendige belangstelling wekt.
De Eerste Kamer heeft met 21 tegen 17 stem
men aangenomen de door de regeering voorge
stelde verbetering van de Keulscne vaart, ten
einde een betere verbinding te water van Am
sterdam met den Rijn mogelijk te maken.
Nu deze plannen door de beide takken der
volksvertegenwoordiging zijn aangenomen, komt
het ons de juiste tijd voor een en ander over
de geschiedenis van deze weldra uit te voeren
werken te zeggen.
Van het oogenblik af dat Amsterdam over
tuigd was dat zijne verbinding met de Noord
zee, door raiddel van de doorgraving bij Velsen
gelukken zou, werd door den handel de wenscb
naar een verbeterde Rijnvaart uitgesproken.
Een prachtige verbinding met de Noordzee,
was het niet half werk, indien voor dien ge-
makkelijken invoer geen kanalen tot afvoer
gereed stonden? Kanalen van afvoer, zooals
onze tijd die eischt, gemakkelijk te bevaren,
diep en regelrecht. De jaren waren voorbij dat
de Minister Thorbecke verwijtend zeggen kon
indien Amsterdam het hart van ons land is,
dan klopt dat hart zeer flauw. Het Noordzee
kanaal had ondernemingsgeest, energie gestort
in de aderen van de handelsmannen der schoone
stad, die vroeger de eerste koopstad van Europa
was geweest, en voor weinige jaren haren han-
delsroem alleen op de effecten-beurs had kunnen
handhaven.
Men sloeg het oog op de in zoovele opzich
ten gewijzigde handelsbelangen en handelswe
gen. Men zag dat Duitschland al het mogelijke
doet om den aanvoer uit Indie en Amerika tot
zyn eigen havens te trekken, en de aangevoerde
producten verder te brengen door goedkoope
spoorwegtarieven.Men zag hoe de havens in Zuid-
Europa aan de Middellandsche zee steeds meer
en beter verbonden worden met Midden-Europa.
Talrijke tunnels, door den St. Gotthard, geven
gelegenheid om vlug en goedkoop de producten
naar Oostenrijk, Duitschland, Rusland te voeren.
Men zag de reusachtige ontwikkeling van Ant
werpen dat met zjjn net van spoorwegen
nationaal eigendom en dus lage tarieven
zich in een ongekenden bloei verheugt. Amster
dam, eenmaal de markt van gansch Europa,
dreigt zijn doorvoerhandel te zien verloopen,
door genoemde geduchte concurrenten, en uit
gaande van de leer dat, waar een lid lijdt alle
leden lijden, vestigde zich langzamerhand de
overtuiging dat het een algemeen landsbelang
was, de hoofdstad in meer voldoende verbinding
te brengen met den grootvorst van Europa's
stroomen.
In 1875 begon het onderzoek, dat onder op
volgende regeeringen werd voortgezet totdat
de eerste minister van Waterstaat enz. in het
Koninkrijk der Nederlanden in 1879 ondereen
net van kanalen ook het bekende Geldersche-
vallei-kanaal voorstelde. Een kanaal dat langs
Dodewaard, Amsterdam ten koste van 21 mil-
lioen guldens rechtstreeks in verbinding met
den Rijn brengen zou. Dit plan werd met éene
stem meerderheid door de Tweede Kamer ver
worpen. En de gevolgen van deze verwerping
liggen iedereen nog versch in 't geheugen. De
Minister Tak ging heen en met hem trad
weldra het hoofd van het Kabinet, mr. Kap
peyne, en het geheele ministerie af.
Met het aftreden van den Minister Tak trad
de verbinding met den Rijn in tweeërlei opzicht
een nieuwe periode in. Amsterdam vond zoo
danig haar hoop en wenschen in de oostelijke
doorvaart" belichaamd dat hare bevolking slechts
oor en oog had voor dit handelsbelang scheen
te hebben. Niet alleen werd mr. Tak, om zijn
wetsvoorstel tot haar vertegenwoordiger geko
zen, niet alleen werd de onafhankelijke en
bekwame Jhr. Rutgers van Rozenburg uit de
Kamer geweerd, omdat naar men meende, hij
de schuld was van de verwerping van het val
lei-kanaal-voorstel, maar ook andere leden van
het Kabinet Kappeyne werden in de Kamer
gebracht, en zelfs werd door een aanzienlijke
minderhaid beproefd de hoofdman en leider,
mr. Kappeyne, hoe onaangenaam zijne politieke
nagedachtenis ook voor de liberale partij zijn
moge, opnieuw in de Kamer te brengen.
Langzamerhand werden met meer kalmte en
bezadigdheid, door de mannen van het vak, de
plannen voor het vallei-kanaal getoetst en onder
zocht en men stuitte op zoo belangrijke techni
sche bezwaren dat het eenmaal met zooveel
vuur en ijver verdedigde plan, zelfs door den
toenmaligen voorsteller losgelaten werd.
Evenwel, de overtuiging bleef zich handhaven,
dat ons land, indien het op handelsgebied de
plaats wil blijven innemen die het door zpn
natuurlijke ligging toekomt, iets doen
den doorvoerhandel te behouden of te ver
meerderen.
Wat dan
De tegenwoordige Minister van Waterstaat
stelde voor om, ten koste van 13 millioen, af
te graven en uit te diepen het kronkelend en
ondiep water in de rivier de Vecht naar de
Lek bij Vreeswijk en het Zederikkanaal tot in
de Merwede bij Gorinchem, bekend onder den
naam van de Keulsche vaart. In plaats van eene
rechtlijnige verbinding der hoofdstad met den
Rijn alzoo eene langs een omweg, in gebogen
richting. Amsterdam toonde zich zeer ontevreden
met dit voorstel. In tijdschriften en dagbladen,
in gemeenteraad en Kamer van Koophandel
ging maar een stem over dff voorstel op het
was die van afkeuring. Is dat eene verbinding
die men ons geven wil, langs een vaarwater
gelijkende op een kurkentrekker. langs een
opgelapten omweg die acht uren meer vordert
langs buurmaus gebied, zoo klaagde men. En
het antwoord des Ministers en der voorstan
ders was onveranderd geef gij ons een afge
rond plan, bepaal u niet tot algemeene termen,
z. a. in oostelijke richting, maar zeg duidelijk,
uw verlangen. Bovendien zoo luidde 's minis-
ters advies ik ben overtuigd dat door dit.
opknappen van den ouden vaarweg 's landr
belang, zoowel als dat der hoofdstad het meest
zal worden gediend. Technische bezwaren zijn
hier veel minder dan bij een nieuw kanaal
de kosten laten zich beter berekenen de acht
uren tjjdsverlies zullen tot een minimum dalen..
Amsterdam zal in de toekomst erkennen
gedwaald te hebben. Voor- en tegenstander#:
waren onuitputtelijk in het aanvoeren van.
getuigeningenieurs-adviezen wisselden el-^
kander in duizelingwekkende vaart af, adres»
sen werden in menigte ingezonden, en de
tegenstand van Amsterdam bereikte zjjn
hoogte door het aanbieden van een waarborg,
in den vorm van 3 a 4 millioen voor een
eventueel te graven kanaal oostwaarts. Gisterenis
dan nu, gelijk we reeds gemeld hebben, de beslis
sing die met spanning door Amsterdam werd
gewacht, gevallen, na eene verdediging van het
ontwerp door den Minister die in degelijkheid
en duidelijkheid de eenigszins onnatuurlijk#
opwinding der tegenstanders verre overtrof.
Mogen wij algemeen als bekwaam
erkenden, minister van Waterstaat vertrouwen
stellen, dan we zeggen het de N. R. C,
na dan zal voor de bekommering der be
strijders, die deze wet een ramp" voor het land
hebben genoemd, nooit eenige rechtmatig#
grond behoeven te bestaan.
