GEMENGDE BERICHTEN.
INGEZONDEN STOKKEN
te Amsterdam. Verder zullen als sprekers optreden de
heeren Adriani te Maarsea, J. F. Bulens te Varsse-
veld, A. E. Van der Dussen te Bennekom, dr. Van
Gheel Gilderneester te Dalfsen, H. A. E. Heinecken
te Workum, G. van Herwaarden te Arnhem, H. A.
Hogerzeil te Amsterdam, H. J. James te Enschedé,
T. M. Looman te Arasterdam, J. L. Nommensen van
Sumatra, E. J. P. Moquette te Sneek, J. C. Reese
te Leersum, L. J. Van Rhijn te Wassenaar, F. W.
Stutterheim te Austerlitz, J. E. Schroder te Arnhem,
J. G. Verhoef, te Bodegraven, jhr. Van Weede van
Dijkveld te Utrecht, W. Wilkens te 's-Hage, P. Van
Wijk Jhr. te Enkhnizen. De heeren L. Van der Valk
te Delft en dr. E. Barger te Haarlem zullen ieder
een slotrede houden.
Zaterdag viel te Goes weder een kindje in de
kade te water. Gelukkig werd het ook gered, nu door
J. F. en P. P.
Oostibnrg1, 25 Juni. Heden avond werd onder de
gemeente Zuidzande een boerenschuur in de asch ge
legd. Nadere bijzonderheden van den brand ont
breken nog.
Zaterdag morgen omstreeks 11 ure ontstond
brand in de kom der gemeente Serooskerke in een
arbeiderswoning van A. Meijers, bewoond door den
eigenaar en de wed. Sinke. De brand bepaalde zich
tot de twee aan elkander grenzende gebouwtjes en
bracht aan de belendende slechts weinig schade toe.
Dank zij de na weinig tijd aangerukte brandweer
van Serooskerke is alleen het boven- en binnengedeelte
der aangetaste buisjes uitgebrand. De inboedel vau
beide werd voor het grootste deel gered.
De kerkelijke gemeente te Sleeo in Drenthe is met
haar voor y3 ingestort kerkgebouw in slechte conditie.
In afwachting van de dingen, die komen zullen,
worden de godsdienstoefeningen nu gehouden in een
daartoe opzettelijk vervaardigde, doch niettemin ellen
dige loods van 17 meter lengte en 7 meter breedte,
terwijl de zijwanden 2 meter hoog zijn, en de hoogte
in den uo.k 5 m. bedraagt. De verlichting wordt aan-,
gebracht door een aantal oude raampjes van circa 1
viërk. meter eu twee oude glazen deuren, die doen
dénken aan eene poffertjeskraam. De uit de kerk
daarin overgebrachte kansel reikt met haar klankbord
tot ver in den nok, zoodat het verheven standpuDt
Van den prediker volstrekt niet benijdbaar is., als men
bedenkt dat in deze beperkte ruimte eeu 3ÖÖtal
menschen bijeen vergaderd zijn, en „de prediker daar
hoog in de lucht'7 weet wat het zegt bedorven lucht
in te ademen. Gelukkig komt de natuur hem thans
te hulp, daar door de warm ie de ruwe dunne planken,
waarméde de loods gedekt is, gekrompen eu gebarsten
zijn, en de bedorveD lucht voor een gedeelde ten
minste ontsnappen kan. Edoch, dat heeft ook zijn
schaduwzijde. Laatstleden Zondag viel er name
lijk onder den tusschenzang een hevige plasregen.
De gemeente verstomde, vluchtte, nam zijn intrek bij
vrienden en in herbergen, en liet den prediker alleen
staan, zoodat deze het tweede deel zijner rede tot
gelegenertijd kon bewaren.
De gemeente Sle:n is niet bij machte om zelve
het benoodigde kapitaal voor een nieuw kerkgebonw
bijeen Te brengeu.
Uit Oosterwijk, bij Leerdam, meldt men aan
de N. B. C. dd. 22 Juni:
Gisteren namiddag, omstreeks vijf ure, ontlastte
zich 'boven deze plaats een vreeselijk ouweder, verge
zeld van ijsregen. De stukken ijs, ter grootte van
kleine hoendereijeren en hoekig gevormd, verwoestten,
door sterken wind voortgedreven, in korten tijd alle
höop op een goeden oogst. Waar even te voren de
akkers nog eën prachtig gezicht opleverden, ziet de
landman nu verbrijzelde graanhalmen en het door den
wind verstrooide overschot van aardapp&stronken, boo
nenstengels enz.
Vrijdag middag is te Enschedé de groote stoom-
spinnarij van de heeren Van Heek 8c Co. totaal afge
brand. Te één uur tien minuten is de brand begon
nen en kwart voor twee stortten dak en vloeren in.
Daar hierdoor de vlammen niet meer uitsloegen, kon
de brand beperkt worden. Het gebouw lag binnen de
stad, maar afgezonderd van de machinekamer, die
men hoopte te redden. Een nabij gelegen weverij
derzelfde firma bleef behouden, maar een andere weverij
dier firma is mede verbrand.
Twee honderd aibeid'ërs zijn zbnder werk.
Alles, behalve de machinekamer, was verzekerd bij
verschillende maatschappijen, onder anderen bij de
Maagdeburger.
Alle arbeiders zijn langs den brandvrijen trap gered.
Geenerlei persoonlijk ongeluk is voor alsnog ha ortdeï-
zoek ontdekt. De brand was omstreeks 57* ubr geheel
geëindigd. De spinnerij is een ruïne geworden. Eéne
weverij is ongedeerd geblevende andere is zwaar
beschadigd. De machinekamer bleef gespaard.
De oorzaak van den b'rand is nog onbekenbaaren
móedelijk is hij op een der spmzalen ontstaan.
Een tallooze volksmenigte, blijkbaar diep verslagen,
was op de beeh, en men zag overal weenende vrouwen.
Twee van de eigenaars der fabriek waren met de
congresleden op een uitstapje naar Bentheim.
Men verzekert ons zoo lezen wij in de N.
Belfz. Ct. dat door de heeren Schuitevoerder en
Dassie van ouders te Delfzijl voor de som van vijftig
gulden is aangekocht een meisje van ruim 12
jaren, ten einde voor actrice opgeleid te worden. Van
den koop moet behoorlijk acte genomen zijn.
Jl. Dinsdag liep van de werf der Barroio Skip-
building Compagniein het bijzijn van een zeer groot
publiek, van stapel de voor de Inmalijn gebouwde
stoomboot CHij of Rome, die naast de Great Eastern
de grootste stoomboot der wereld is. Het schip heeft
een draagvermogen van 8826 tounen. Kort.voor het
afloopen barstte een stoomketel op het dek, Waardoor
8 personen werden gedood en 10 anderen meer of
minder gekwetst.
l)e Hollandsche nederzetting
in Michigan.
Beschreven door een bewoner in de JProt. Noord
brabander.
Tot de belangrijkste steden in Michigan, behalve
Grand-Rapids met zijn 36000 inwoners behoort
Muskegom met 12000 zielen, waaronder zeer veel
Hollanders, inzonderheid Groningers. Het voor
naamste middel van bestaan hééft men in Muskegom
in "de zaagmolens, die raen er circa 50 aantreft. Het
daarvoor benoodigde hout komt uit de pijnbosschen
langs de Muskegom-rivier.
Een andere plaats van beteekenis is Grand-Haven,
aan het meer Michigan, met stoombootlijnen óp Mil
waukee, Chicago, Sheboygan enz. Ook daar treft men
eenige zaagmolens aan, alsmede eene groote Shinglê-
fabriek, die geregeld aan 300 man werk verschaft en
dagelijks 500 boomstammen tot shingles verwerkt.
Wat shingles zijn Men dekt in Michigan niet met
pannen of riet, maar met eene soort houten plank
jes, ruim een voet lang en van 3 tot 6 duim
breed. Deze plankjes worden zoodanig over elkander
gelegd, dat ze een volkomen waterdicht dak vormen,
dat betrekkelijk zeer duurzaam is en op het oog zeer
veel overeenkomst heeft met een leiendak. Het best
zijn zulke dakeu te vergelijken met de ouderwetsche
bedekkingen van molenkappen.
De maaischappelijke toestand is iu Michigan geheel
anders dan in Pella. In Pella is de centralisatie te
sterk. De geheele omtrek, drie uren rood Pella, is
cijnsplichtig aan de stad. De stad zelf vaart er natuurlijk
wél bij. Bovendien,de Hollanders komen tengevolge daar
van veel met elkander in aanraking; leerén malkander
kennén, en worden, meer dan anders het geval zou
wezen, door één zelfde gevoelen bezield.
In Michigan treft men weer een ander ui
terste aau. 't Is hier al Hollandëch, gesplist in
een aantal kleine plaatsjes. In het Noorden heeft men
Noord-Holland, New-Holland, Noordeloos en Beu
verdam. Aan de oostzijde Vriesland, Groningen,
Drenthe, Dvërijsel, Nijkerken Eben-Haëzer. Graafschap
(hier zijn het meestal Bentheimers) Kollendoorn en
Tilmore liggen aan den Zuidkant. Hei middenpunt
der kolonie wordt gevormd door Holland en Zeeland.
Holland is het oudste gedeelte, doch Zeeland gaat
in den laatsten tijd met reuzenschreden vooruit.
Iu de kommen dezër plaatsjes heeft men doorgaans
twee kerken, eene Deutck Reformed (Nedërlandsch
Hervormde) eri éétie Christelijk Gereformeerde.
Hóe verder men zich van het middenpunt de
kolonie verwijderd, hoe zwakker mét hét Hollaadsch
element vertegenwoordigd vindt. Toch treft men zelfs
tot voorbij Grand-Rapits nog al veel Hollanders aan.
Evenals Pella in Oranje-City eene dochterkolonïe
bezit, zoo heeft men hier in het Noorden, in Fre
mont-Centre en Vogel-Centre, loten van de neder
zetting van ds. van Raalle.
Holland, met ongeveer 2500 inwoners, ligt op
circa 2 uren afstand van het Michigan-meer. Het zou
eene prachtige handelsplaats zijn, indien de mond
van den innam waaraan het stadje gelegen is, niet
zeer ondiep was, én door het duinzand voortdurend
ondiep gehouden werd. Het plaatsje bevat ettelijke
flinke fabrieken, o. a. twee leerlooierijen, waarvan de
eene geregeld aan 100 man werk geeft; éénè fabriek
van botervaatjes eene van duigen eu twee flour-
molens (blomfabrieken). Drie spoorweglijnen doen het
stadje aan. Tegelijkertijd dat Chicago een prooi dep
vlammen werd, werden ook Holland en Zeeland voor
/.i iu de asch gelegd. Deze zvvaren slag in het nog
sniet geheel te boven gekomen.
Zeeland, een dorp aan den spoorweg van Holland
naar Grand-Rapids, was van 1849 tot voor eenige
jaren slechts een onOeduidend plekje maar siuds een
jaar of vijt' heelt het zich buitengewoon krachtig
ontwikkeld. Liet beeft nu groote wagen makerijen en
eene fliuke bloinfabriek beneveus nijverheid van onder-
scheideueu aard
Laudverhuizers hier heen te lokken, is op het
oogenblik in elk geval overbodig. Met honderden
komen ze hier aan. Er zijn dagen, dat men ze nau
welijks onder dak weet te brengen doch dit is ook
in Nederland niet onbekend, waar de tweede groote
stoombootmaatschappij hare booten telkens vol beladen
zien en dikwijls passagiers af moet wijzen door gebrek
aan ruimte.
Mijnheer de Redacteur t
Het schijnt of de liberalisten, na de nederlaag die
ze geleden hebben bij de verkiezing voor de Tweede
Kamer, nu hier eens met kracht zullen optreden bij
de aanstaande gemeenteraadsverkiezingen. Er is reeds
eene vergadering gehouden, waarin candidaten zijn
gesteld van de vier attredenden zijn slechts twee op
nieuw candidaat gesteld, de heeren Dr. C. A. van
Renterghem en G. van der Hoekde heer Quist, 't
is te begrijpen, komt niet op hun lijstje voor, maar
de heer Pilaar, die door de liberalen in den raad is
gebracht, moest er nu uit omdat hij zich bezondigd
had aan de hoogere burgerschoolwe kunnen er
dus nu reeds zeker van zijn, de door de liberalen ge
stelde candidaten moeten niet alleen liberaal zijn, maar
mogen niets afstemmen wat voor de hoogere burger
school of hare leeraren verlangd wordt, zelfs buiten
stemming zich te houden ia zoo ingrijpend dat men
zijn zetel bij de liberale heeren verbeurt.
W at dunkt u van zulk een liberaliteitof de libe
rale raadsleden ook zelfstandig mogen oordeelen over
wat aan hun oordeel onderworpen wordt, mij dunkt
zoo iets is nog wat erger dan zich te verklaren om
trent een program.
Gelukkig heeft de heer Pilaar tocb geen zin meer
om ëen mandaat als raadslid te aanvaarden, maar heeft
te kennen gegeven niet meer in aanmerking te willen
komen.
Dat is dus juist in tijds.
Maar nu de zaken alzoo staan, wat zullen de anti
liberalen doëD. De anti-revolutionairen, met Dame de
Kiesvereeniging uNederland en Oranje7', zal zeker
weer wel handelend optreden, maar zal ze candidaten
kunnen vindén die de candidatyiur aannëmen. Ér zijn
manhen genoeg, maar zoo velen werden reeds te ver
geefs aangezocht en wat er nog bij komt, „Nederland
en Oranje77 kan en mag m. i. geen andere candidaten
stellen dan anti-revolutionairen. Ik ben op dat gebied
een vijand van alle schikken en plooien, en ik meen
def-^svereeniging mag tevreden zijn dat ze een vorige
maal den heer Kakebeeke geen candidaat heeft gesteld,
maar zulks aan de kiezers overliet.
Alle anti-liberalen kunnen zich echter wel, ver
eenigen, doch niet op het terrein der kiesvereeniging
„Nederland en Oranje,77 maar eenvoudig als inwoners
van dezelfde gemeente die in vele opzichten dezelfde
belangen hebben, en mij duukt, dien weg moet het op.
Hebben de liberalen zoö stilzwijgend aan hunne
candidaten den eisch gesteld niet» te doen of niets te
zeggen wat de hoogere burgerscholen zou kunnen
schaden, of wat die heeren leeraren niet naar den zin
zou zijü, laten wij candidaten trachten te vinden die
onze finantiën naar de behoefte des tijdS willen rege
len, en zooveel in hun vermogeü is doen, om de op
brengst der belastingen te besteden ten algemeenen
nutte, maar niet de inkomsten der gemeente laten ge
bruiken om een onderwijs te bekostigen waarmee
slechts een liberale minderheid tevreden is, en waar
tegen het grootste deel der bevolking is gekant.
Goes, 25 Juni 1881. A. B.
