Nieuwe Goesche Courant, Christelijk-historisch blad voor Zeeland /.alerdag id Januari. BINNENLAND. I i\°. 700. HET ZUIDEN, Vers ch ij lit eiken Maandag, vVoensdag en Vrijdag avond ten S ure, behalve op Christelijke feestdagen per drie. Maanden francot 1,50. Enkele 0,05. Uitgever P. W IJT M AN, TE MIDDELBURG. Prijs der Advertentiën: Per regel 10 ets.; Familie-berichten van 18 regels ƒ1,Iedere regel meer 15 cents. Liefdegaven 6 cents per regel. Goes 13 Januari. De aangekondigde lezing van Ds. H. Pi-rson over het Christelijk Onderwijs, had gistereii in de Hcrv. Kerk voor een talrijke schare belangstellenden plaats. Na het zingen vau Psalm 25 2 en een kort gebed, schetste de geachte spreker de groote vluctit die hei Christel ijk Onderwijs in dezen tijd genomen had. Van liberale zijde wordi heel weinig meer over de onderwijskwestie gesproken; achtte men het vroeger noodig, in het belang van het onderwijs openbare lezingen te houden, thans schijnt dit geheel overbodig en meent men dat seaert* 1878 de kwestie voor goed uit is. Het schijnbare nadeel in 1878 door de nieuwe onderwijswet ons berokkeud, is feitelijk een voordeel, wan' eerst toenis ons volk wakker geschud en heeft het zich meer dan ooit de bevordering van het Christelijk onderwijs ten taak gesieUl Met kracht en energie is er sedert dien tijd aan de instandhouding en oprichting van Christelijke scholen gearbeid, en heeft men met overtuiging des harten he\ we k Gods voor de loekomst ter hand ge nomen. De geschiedenis der Christelijke School, doet ons deuken aan de geschiedenis van ons vaderland, aan een 80-jarigen blo^digen strijd ter verkrijging van recht en vrijheid. Werden in 1568 onze vaders voor ketters, oproermakers, paria's de maatschappij uitgemaakt, in 1609 dus slechis 41 jaar later begon men te onderhandelen met dat volk, en nog 39 jaar later werd met dat zelfde volk een contract ge sloten. Men begon dus te begrijpen, dat het een volk was waar wel degelijk rekening mee moest ge houden worden. De toestand is thans ongeveer dezelfde, Er is een tijd geweest dat weinig of niets werd gedaan aan en voor het christelijk onderwijs, zelfs ten tijde vau rar. Groen van Prinsterer, toen hij zijn mandaat als volksvertegenwoordiger neerlegde, omdat de schoolwet van 1857 werd aangenomen, stond hij in zijn protest, trots de tegenwoordigheid van rijne zoogenaamde medestanders alleen. Van libe rale zijde nog niet tevreden heeft men in 1878 een nog veel scherper voor het christelijk onderwijs vee! nadeeliger wet weten tot stand te brengen, en toen? Neen niet alleen de anti-revolutionaire kamerleden, kwamen tegen die wet op, maar toen 's Koning0 handteekening werd gevraagd, smeekten meer dan 300.000 Nederlanders, Sire hecht aan zulk een wet nooit uwe koninklijke goedkeuring. Men moge, zooals gebeurd is, op dat volkspetitionnement smalen, het beginsel, meerdere kennis van en grooter liefde voor het christelijk onderwijs heeft allerwege en in steeds toenemende mate wortel geschoten. En al mocht al OD3 smeeken en verzoeken niets baten, toch blijfi ons volk niet slechts door het verleenen van handtee- keningen, maar ook met daden loonen, dat de bevorde ring, bestendiging en uitbreiding van het christelijk onderwijs hun waarachtig ernst is. Het komt mij voor, vervolgde spreker, dat lo. door het Christelijk onderwijs de vrijheden des volks worden gewaarborgd. 2o. het neutraal onderwijs eene hinderpaal is voor ware volksontwikkeling. 3o. door het neutraal onderwijs de hoogste belangen des menschen worden miskend, door de ver scheidene Godsdienstige meeuing geen recht te laten wedervaren. 4o. Ondermijnt de neutrale school de Christelijke zedeleer. Wij kunnen slechts aanstippen. Spreker ontzegde den Staat het recht om te school meesteren, want wie is dien Staat Die Staat is de Minister van Binnenlandsche Zaken met eenige zijner ambtenaren, die eenvoudig de bevelen geven overeen komstig welke ieder o: derw jzer zich heeft, te gedra gen. Hoe is bet toch ter wereld mogelijk dat de Heeren in den Haag met de behoeften van iedere plaats zoodanig op de hoogte zijn dat ze een in ieder opzicht doelmatig voorschrift kunnen geven? In de allereerste plaais moet gewerkt worden op de afschaffing van verplichte examens Een groote flater heeft de liberale panij gemaakt door in de wet van 1878 op te nemen, dat wanneer voor zekere school een lees- of leerboek wordt afgekeurd, dat boek dan ook voor andere scho len geheel onbruikbaar is. Kan bijv. eeu boek dat nu juist te 's Hertogenbosch niet geschikt is, in Goes geen diöust doen of omgekeerd. Past men die afkeuringsrnaatregel toe dan krijgt men in het vervolg fl .uwe, hartelooze leesboeken waarvan spreker een voorbeeld te 's Hertogenbosch heeft gezien. Uit alles ziet men, dat men, buiten het geloof om redeneerende, 'u den regel al heel domme dingen doet. Ware volksontwikkeling kan evenmin worden aange kweekt, waar de onderwijzer genoodzaakt is, de va- derlandsche geschiedenis verminkt voor te stellen. En hoe is het met de natuurkunde Alles is, zoo heet het in de geleerde wereld, aan natuurweiten onderwor pen, maar spreker kende geen andere voor de natuur geldende wet, dan de uitspraak van Christus „de haren uwes hoofds zijn allen geteld." Schandelijk worden de onderscheidene Godsdienstige meeningen miskend, daar door de wet van 1878 alleen eene zekere zich noemende liberale partij wordt gebaat, terwijl de hoogste belangen des volks worden ver onachtzaamd, en de Staat zich ten levensdoel heeft gesteld om het hoofd vol te proppen met allerlei zoo genaamde wetenschap, ten einde God en zijn dienst geheel overbodig en de Bijbel totaal onmogelijk te maken. Na het zingen van Psalm 89 7 gaf de spreker aan voor- of tegenstanders tot het maken van op- of aanmerkingen de gelegenheid. Het eerst maakte daarvan gebruik jhr. M. J. de Mareos van Swindereu. ZE. scheen zeer opgewon den en zenuwachtig, en begon met den uitroep, de liberale partij is bereid recht te doen recht doen, en gepleegd onrecht herstellen, dat heeft de liberale partij in hare banier geschreven. Op het gebied van het onderwijs is echter geen onrecht gepleegd, de tegenwoordige regeling is d5 eenig goede. In geen geval mag aan de kerk het ouderwijs worden toevertrouwd. De kerk haat de wetenschap en is daarvoor steeds de grootste struikelblok geweest. De liberalen daarentegen brengen de uitspraak van Jezus in practnk „Hebt elkauder hartelijk lief". De groote onverdraagzaamheid door de kerk gekweekt spreekt zich duidelijk uit, in de ver volging en ter doodbrenging van onderscheidene we tenschappelijke en voorbeeldige mannen alsNesto- rius, Pelagius, Ciryllus, Jezus, Luther, Calvijn, Hoo- gerbeets, van Oldeubarneveld, Hugo de Groot, Spi noza enz. waarin de geestelijkheid steeds de groot ste rol heeft gespeeld. Noch op paedagogiseh, noch op wetenschappelijk gebied kan der kerk het onderwijs worden toevertrouwd. Alléén de liberalen willen ge wetensvrijheid handhaven. De onderwijskwestie is een voudig een dubbelijeskwestie. Voor het godsdienston derwijs is speling gelaten, en de predikanten kunnen zich daarmee belasten, terwijl volgens spreker de Bij bel totaal ongeschikt was om een kind in handen te geven. Voor het. gebruik van den Bijbel op de school kan hij geen woorden genoeg van afkeuring vinden. Spreker hecht aan dat boek weinir waarde, en merkte J zoo ter loops op dat hij atheist ié. Ds. Pierson merkte op, dat de heer van Swinderen deed uitkomen atheist te zijn, en wenschte te weten of hij als zoodanig heeft gesproken en moet beant woord worden, of dat hij eenvoudig als verdediger der liberale beginselen was opgetreden. Op het laatste antwoordde de heer v. S. toestemmend. De heer Pierson antwoordde daarop dat door den heer v. S. de Roomsch Catholieke niet genoeg van de Pro- testantsche kerk was onderscheiden. De Roomschegeeste lijkheid had voorzeker, tot vervolging en veroordeeling van vele door de heer v. S. genoemde personen mede gewerkt, maar dat behoorde niet op rekening der pro testanten te worden geschreven. Hij acht het echter niet billijk voor al die gruwelen de kerk aansprake- kelijk te stellen, terwijl hij eveneens onbillijk zoo achten de liberale partij ter verantwoording te roepen over al de wandaden van Napoleon en van de Commune. Jezus is niet door de Kerk ter dood gebracht maar door de Parizeen, die veel overeeukorast hebben met de modernen onzer «lagen en de Saduceen die wetenschappelijke en geleerde mannen heb ben den dood van onzen Heiland bewerkt. Die zelfde Jezus zegt ons „uit het hart (dat van nature boos, en zonder het ware geloof zeker boo9 is) komen voort doodslagen." De li beralen kunnen geen gewetensvrijheid handhaven, wijl gewetenloosheid de eeuige weg is waar het liberalisme noodwendig toe leidt. Men wil neutrale menschen vormen, maar dat is nu eenmaal onmogelijk; evenmin als ge een boom zonder naam hebt, zijn of kunnen er neutrale menschen gevormd worden. Dat de onder» wijs-kwestie een dubbeltjes-kwestie is, volkomen waar, maar waarom dulden de liberalen dat daarover zoo lang en breed wordt gesproken, ze willen toch niet dat wij klakkeloos zullen zwijgen, wanneer ons geld wordt gevraagd voor iets waar we volstrekt niet mee te maken willen hebben. Aan U, zet spreker, de eer om de dubbeltjes-kwestie op te lossen door eenvoudig te be talen voor Uw eigen onderwijs en niet op onzen zak te leven. Het is Uw zaak Uw kind overeenkom stig Uwe overtuiging te laten onderwijzen, maar het is mijn zaak, daartegen te protesteeren wanueer het gaat op onze kosten. Acht de heer v. S. het niet doelmatig den Bijbel het kind in handen te geven, Ds Pierson kende daarentegen geen nuttiger en dierbaar» der boek, terwijl hij daarbij opmerkte niet ;e ver langen, den Bijbel op de School, maar een School met den Bijbel, een school waar m. a. w. den geest des Bijbels, aan alles ten grondslag ligt. Na nog een korte re- en dupliek die ongeveer op het vorige neerkomt, werd nog het woord gevraagd en verkregen door den heer Johs L. van der Puauwert» ZE. zou niet in discussie treden, hij had slechts een grief en een voorstel, de grief is ons geheel ontsnapt. Het voorstel was, om daar het veel makkelijker was om te spreken dan voor de vuist te debatteren, de gegevens van de voordracht vanDs. Pierson te krijgen, dan zou hij daar laten tegenover Ds. Pierson eene tegenlezing over houden. Ds. Pierson betuigde zijne erkentelijkheid voor de welwillendheid vau beide sprekers die hem tot debat hadden aanleiding gegeven. Voor den laatsten spreker verklaarde hij zich in het vervolg gaarne bereid, doch kon nu geene gegevens van zijn voordracht overhandigen, wijl hij geïmpro viseerd had. Dr. van Gheel Gildetneester betuigde zijne hartelijken dank aan Ds. Pierson voor het ge sprokene, terwijl hij met belangstelling de debatten had gevolgd, jammer vond spreker het dat de School niet beter van de onderwijs-kwestie is onderscheiden^ de tijd ontbrak daar wel toe, maar breedere beschou wing van Punt 4 had de kwestie misschien op ee$ zuiverder terrein gebracht.

Krantenbank Zeeland

Het Zuiden, Christelijk-historisch blad | 1881 | | pagina 1