BINNENLAND.
lerlt, ^rïtool cit lending
GEMENGDE BERICHTEN.
Schap, hetzij onmiddellijk door het Volk, hetzij mid
dellijk door de Vertegenwoordiging in naam des Volks
aangesteid om de locpende zaken waar te nemen en
te beheeren."
In elk geval vreest minister Modderman lievige
schokken, want hevig zullen ze zijn, als de
igroote revolutie" van 1789 en volgende jaren
er slechts kinderspel bij zal wezen.
Die schokken noemt hij gevaren, welke be
zworen moeten worden.
Juist
Hij doet ten dien einde een beroep op aller
vaderlandsliefde, op aller gevoel voor godsdienst,
waarheid en recht.
Uitmuntend
Maar is de minister, die nu eenmaal weet dat
de natie tiit c/ne-vijfden Protestanten en twee
vijfden Roomschen bestaat, van nabij zoo slecht
Van gezicht, dat hij niet opmerkt dat de natie
ook gesplitst is in twee helften, in voor- en
en tegenstanders der staatsschool, der staats
bemoeienis met opvoeding en onderwijs, der
Staatstoepassing van lpfsdwang in zake de in
enting
Van wetsherziening is de minister o, zoo
hang.
Hij heeft wel pas in November eene heel
nieuwe diepingrijpende wet helpen invoeren,
en pas enkele dagen geleden een heel belangrijk
wetboek eigenhandig zoodanig vernieuwd, dat
het oude er niet meer in te herkennen is, maar
't is van hem niet te eischen dat hij oogen
van achteren zou hebben.
Wij, buiten de vergaderzaal der Tweede Ka
mer, wij willen onszei ven wel herzien. Wij heb
ben er bepaald behoefte aan om Psalm 139
dikwijls met toepassing op onszelven te lezen.
Maar bet Boek, waarin die Psalm staat, herzien
we niet. Daarin hebben we ook al lang de
ahoogere macht" gevondenwelke de minister
ons aanraadt te zoeken' eene Macht welke
wij onder alle omstandigheden veilig kunnen
volgen, gehoorzamen en dienen."
Juist door niet te ver te kijken, maar den
blik in onszelven te slaan, en daarbij gebruik
te maken van den bij ons voor de hand lig-
genden Bijbel, hebben wij gevonden, wat de
minister zoekt.
In 's ministers nieuw wetboek is de straf
der deportatie (overbrenging naar een verban
ningsoord) en verbanning (ontzegging van den
vaderlandse hen grond) niet meer opgenomen,
maar als hij den godsdienst tot bezwering van
gevaren wil terugroepen, dan vergeet bij dat
deze door een aantal besluiten, zelfs zijner te
genwoordige ambtgenooten, uit de school ver
bannen is.
Vaderlandsliejde is ten allen tij do een mooi
Woord, maar als landgenooten 't ons nu zoo
aangenaam maken, dat wij leven als in een
overwonnen land, dat wij door anderen geëx
ploiteerd (als slechts ten hunne bate bestaande
beschouwd) worden, dan vergaat ons de vader
landsliefde. Pas lazen we in de dagbladen dat
ergens bij een boer de koeien op stal zijn uit
gemolken. Kan men de daders te pakken krij
gen, dan zullen ze zeker door de justitie niet
Ongestraft gelaten worden, omdat zij één boer
één zeven bonderd dertigste (er wordt tweemaal
daags gemolken) van de j aarlij ksche op-
d brengst zijner koeien hebben ontnomen,
maar de minister van justitie beeft er geen
oog voor dat ons veel meer ontnomen
wordt ten bate van landgenooten, wier vader
landsliefde wel gloeiend wezen magen wij
moeten nog wel hetgeen men ons tot dat einde
ontneemt, zelf naar den ontvanger brengen.
Spreekt de minister van »hoogere éénheid
dan ziet hij voorbij dat de tweedracht tijdens
zijn ministerschap voor jaren is bestendigd, al
thans als bij afkeerig blijkt van wets- van
schoolwetsherziening, en »ket juiste tijdstip"
onzes inziens beter beden dan morgen
nog lang niet gekomen acht en»met de grootst
mogelijke voorzichtigheid" alleen de liberale"
partij ontziet.
De minister spreekt van zuivering en ver
edeling van den partijstrijd door wederzij dsehe
waardeering". Zie, die waardeering zou van
onze zijde moeten zijnerkenning van 't zoo
genaamd recht der liberalen" op onze kinderen
op onze geldbeurs, en van hunne zijde slechts
bestaan in waardeering (taxatie) onzer finau-
ciëele draagkracht.
Hij spreekt van rechtvaardigheid jegens min-
bevoorrechte klassen," en de schoolwet
maakt de halve natie tot minhevoorrechtten.
Hij spreekt van verdrinken aller persoon
lijke raucunes (wrok) in den geineenschappe-
lijken eerbied voor godsdienst, waarheid en
recht", maar tot ons leedwezen moeten wij
erkennen ditmaal niet te zien, wat de minister
denkelijk wel zietde zee, in welke zóóveel zou
kunnen verzinken, want er zijn veel meer dan
persoonlijke veeten, de eene helft der natie
wordt tegen de andere helft in strijd en span
ning gehouden, niet van buiten af, maar in de zaal,
waar de ministers het woord voeren. Deeenige
weg, die ons daar geopend wordt, is naar den
zinkput vau den ontvanger, en op weg daar
heen moeten wij zulk eene groote zee niet
voorbijgaan.
Nederland is klein en in menig opzicht
zwak. Maar toch het kan sterk zijn" als
de eendracht wordt mogelijk gemaakt, en iedere
staatsschoolmeester en ieder belastingbiljet ons
geen berinneringen zijn aan het onrecht, dat
ons wordt aaagedaan.
Wanneer zullen er ministers komen, die dat
zien
Het Koninklijk gezin wordt op 28 December in de
residentie verwacht.
„Het gaat van den groot en hoop."
Ata men iets duur wil hebben dau belast men de
regeering met de uitvoering. Dat is niet alleen waar
als het onderwijs geldt. Een hoogleeraar in het Sans
kriet aan iedere Rijksuniversiteit en subsidiën aan
jongejufvrouwen-scholen werden ondanks den lust tot
bezuiniging der Kamer gered.
Aan zeevaartkundig onderwijs wenschte de Minister
niet te beginnen, daar eene herziening van de wet
op het Middelbaar onderwijs te wachten is.
Weelde bij schoolbouw wordt zooveel mogelijk
vermeden, verzekerde de Minister. Het is slechts de
vraag wat men onder „weelde" rekent, natuurlkij.
Op het terrein van rijkshuizen-bouw kwamen weder
treffende staaltjes aan het licht. De gevangenis te
Rotterdam, voor 6 jaren voltooid, behoeft de kleinig
heid van f 25,000 voor herstelling, omdat de gewelven
zijn ingezakt.
Het Ziekenhuis të Leiden in 1866 op 27a ton ge
raamd kost nu f 829,361, en thans is voor meubilair
nog noodig f 224,000. Dat is dus 107a ton gouds.
Zoo ziet men waar de dubbeltjes gebleven zijn.
Aan het debat over lager ouderwijs werd 0. aook
deelgenomen door de heeren van Wassenaer, Keuche-
nius en de Jonge. Deze onze afgevaardigde vertolkte
in korte maar goede woorden de gedachten aller
antirevolutionairen. „Het doet mij leed zoo sprak
de heer de Jonge „dat zoovele millioenen schats
ten laste van het Nederlandsche volk zullen worden
uitgegeven om het door onderwijs te bederven."
Naar men verneemt, zal het wetsontwerp voor den
waterweg AmsterdamGorinchem, waarvan de kosten
op 12 millioen geraamd zijn, weldra bij de Tweede
Kamer inkomen. (IV. R, Ct%)
De Rijksmiddelen zijn in November bijzonder meege
vallen, zij brachten bijna 2 millioen boven de raming voor
een maand en 87; ton boven November 1879. In 't geheel
is reeds 33/< millioen meer ontvangen dan over 11 maanden
verwacht werd en bijna evenveel boven de opbrengst
tot 30 Nov. 1879. Daarvan komt ongeveer 27s mil
lioen voor rekening der indirecte belastingen 4 ton
meer dan in 1879 uit de directe, D/a ton nog uit de
accijnsen, waarvan de suikeraccijns nog bijna 6»/2 ton
bij 1879 ten achteren is, terwijl het gedistilleerd
ruim 5 ton, de overige accijnsen te zamen evenveel
zijn vooruitgegaan. Bij de moeielijkheid om de uit»
gaven van het rijk ten volle te dekken, is de belang
rijke stijging in de opbrengst der gewone middelen
een zeer welkom verschijnsel.
Het Vaderland verwacht, dat indien December niet
erg tegenvalt, de opbrengst der middelen de raming
met 4', 2 millioen zal overtreffen.
Eene laatste waarschuwing tot vernieuwing der hy
pothecaire inschrijvingen is door de Staats-Courant aan
alle belanghebbenden gericht.
De Unie Een school met den Bijbel" heeft eene lijst
openbaar gemaakt van door hare tusschenkomst ver
vulde spreekbeurten ten behoeve van Christelijk on
derwijs.
In onze provincie is tol nu toe niemand van wege
de Unie opgetreden. Men onderhaudelt over eene
spreekbeurt, te Goes te vervullen.
De gemeenteraad van Groningen heefi besloten tot
conversie haar 5 en 4i/2 pets. gemeenteschulden in
eene 4 pet. leening.
We zijn nieuwsgierig naar den afloop. Misschien
doet „Gemeentecrediet" aan Groningen ook wel eene
aanbieding als aan Middelburg.
Baarland. L.l. Vrijdag hebben aan de stemming
voor een lid van den gemeenteraad dezer gemeente
twintig kiezers, dat is ongeveer de helft der kiesge
rechtigden deelgenomen. Voorzeker een bewijs van
zeer geringe belangstelling. Daar een stembriefje van
onwaarde is verklaard, zoo zijn er uitgebracht 19 gel
dige stemmen, waarvan op J. Goense 8 en C. Zeevaart
4, zoodat tusschen deze personen eene herstemming
moet plaats hebben.
In eene Maandagnamiddag te 's Hertogenbosch gehou*
den vergadering van hoofdingelanden van het waterschap
ter bevordering der verbetering van den waterstaats
toestand in het noord-oostelijk deel van Noord-Brabant
is, overeenkomstig de voorstellen van het bestuur,
zonder hoofdelijke stemming besloten, in de kosten
voor de heropening der Oude Maas en bijbehoorende
werken, aaD het rijk eene bijdrage te verleenen van
f 2,1)00,000.
Ds. J. A. Schuurman, laatst predikant te Bata»
via, heeft het beroep tot predikant bij de Evangelisch
Luthersche gemeente te Leiden aangenomen.
Bedankt voor het beroep tot predikant bij de
Ned. Herv. gemeente te Heukelom, door Ds. F. van
Gheel Gildemeester te Wilhelminadorp.
In 1881 zal dr. J. H. Scholten, hoogleeraar in
de godgeleerdheid, te Leiden, zijn eervol emeritaat
verkrijgen.
Op den 17 Augustus a. s. zal de beroemde criticus
en dogmaticus, de vader van het modernisme, den
70jarigen leeftijd hebben bereikt.
Groedc, 12 December. Onze leeraar Ds. H. J.
Janssen, predikant bij de Nederduitsche Hervormde
gemeente alhier, maakte heden morgen aan de gemeente
bekend, dat hij vrijheid had gevonden voor het beroep
naar St Anna ter Muideu te bedanken. De gemeente zong
hem toe Psalm 72 II.
Ook de predikant bij de Luthersche gemeente te
dezer plaatse Ds C. W. Pohlman heeft tot veler vreugde
voor het op hem uitgebrachte beroep naar Stadskanaal
bedankt.
De heeren A Loeff en A. W. L. Talma. predi
kanten bij de Ned. Herv. gemeente te Dordrecht, en
W. A, Barbas, bij die te Dubbeldam, hebben aan
hunne collega's J. Eigeman en E, A. G. van Hoo-
genhuyze aangeboden, hun het aandeel van het trak-
tement en de vacatuurpenningeD, dat hun vanwege
den Ring ten deel valt, ten gevolge van de over de
beide laatstgenoemden gevelde vonnissen tot schorsing
respectivelijk voor den tijd van zes maanden en ééne
maand toe te zenden, zoodra dit door hen ontvangen
zal zijn, met verzoek het door hen verrichte ambts
werk als liefdedienst te willen beschouwen. De heer
Eigeman heeft in antwoord hierop te kennen gegeven
dit aanbod, hoezeer hij het ook waardeert, niet te
kunnen aannemen, daar hij eene zaak als de onder
havige, die in haar diepsten grond die van kerkeraad
en gemeente is, niet op zijne ambtsbroeders wenscht
over te brengen.
Eenige vermogende leden der hervormde ge
meente te Rotterdam hebben hel plan opgevat, een
nieuwe school te doen bouwen en deze 11a voltooiing,
geheel aan de diaconie te schenken. Bereids is daar
voor een stak grond gekocht van 800 Ma aan de
Mannenlaan.
De Justitie uit Middelburg is Maandag te Sluis
geweest tot het instellen van een onderzoek naar eene
vechtpartij waarbij iemand zeer verwond was.
