Nieuwe
oesche Courant,
Chri&telijk-historisch blad voor Zeeland
I «220.
Donderdag- 9 December.
N\ 684.
VAN ONDER OP.
UIDEN,
Verschijnt eiken Maandag, Woensdag en Vrijdag
avond ten 8 ure, behalve op Christelijke feestdagen
Prijs per drie maanden francof 1,50.
Enkele nommers- 0,05.
Uitgever
I?. Gr. WIJTMAN,
TE
MIDDELBURG.
Prijs der Advertentiën:
Per regel 10 ets.; Familie-berichten van 16
regels ƒ1,Iedere regel meer 15 cents.
Liefdegaven 6 cents per regel.
Ministerie van Waterstaat, Handel en Nijverheid.
RIJKS-WATERSTAAT.
PROVINCIE ZEELAND.
AANBESTEDING.
Op Vrijdag 1? December 1880, des voormiddagsten
10 ure, zal, onder nadere goedkeuring door den Com
missaris des Konings in de provincie Zeeland, of, brj
zijne afwezigheid, door een der leden van de Gede
puteerde Staten, en in bijzijn van den Hoofdingenieur
van den Waterstaat in het 11de district, aan het ge
bouw van het Provinciaal Bestuur te Middelburg,
Worden aanbesteed
Het maken van ticee kouten hinnenvloecldeuren voor
de kleine sluis te Hansweert en liet opbergen
der uitkomende deuren onder eene te maken
afdekking te Wemeldingehehoorende tot de
werken van liet kanaal door Zuidbeveland.
(Raming f 7930.)
Deze aanbesteding zal geschieden volgens 441
der Algemeene Voorschriften
Het bestek, no. 193, ligt ter lezing aan het ge
bouw van het Ministerie van Waterstaat, Handel en
Nijverheid, aan dat van het Provinciaal Bestuur van
Zeeland te Middelburg, en is voorts op franco aan
vrage, tegen betaling der kosten, te bekomen bij den
boekhandelaar M. Nijhoff, Nobelstraat no. 18 te
's Gravenhage, en door zijne tusschenkomst in de voor
naamste gemeenten des Rijks.
Op 11 en 13 December 1881) wordt de noodige
aanAujzingen op de plaats gedaan; voorts zijn nadere
inlichtingen te bekomen bij den Hoofdingenieur te
Middelburg en bij den Ingenieur te Goes.
's Gravenhage, 11 November 1880.
Voor den Minister,
De Secretaris - Generaal
STARING. I. S.-G.
Er zullen dan te Middelburg stappen gedaan
Worden tot oprichting eener ambachtsschool.
Wij kunnen ons plaatsen op bet standpunt
der Middelburgsclie Courant en zeggen Critiek
der bier en elders bestaande burgeravond
scholen is nutteloos op 't oogenblik, wij staan
voor de wet, die burgeravondscholen eisebt ter
algemeene ontwikkeling. Wij kunnen ons van
dat standpunt verbeugen over bet vooruitzicht
op eene ambachtsschool van harte wen-
scbende dat zij goed zij als over eene uit
komst voor den toekomstigen ambachtsman.
Als over eene uitkomst.
De wet beeft ons in een slop, in een blinden
gang doen loopen. Wie zou zich dan over eene
uitkomst, over een uitweg niet verblijden
Maar dan is ook de wet geoordeeld en ver
oordeeld.
Het blijkt dat de wettenmakers bij de instel
ling en inrichting der burgeravondscholen een
grooten bok geschoten hebben.
De Middelburgscbe bazen 't woord mis-
hage beeren industriëelen niet hebben bij
den aanvang der beraadslagingen over bet ge
opperde plan, in zooverre zij bet woord voerden,
en zonder tegenspraak te ontmoeten, de oude
Teeken-akademie recht doen wedervaren.
Wij hebben reeds lang geleden er ons innig leed
wezen over betuigd, dat die Teeken-akademie
is vermoord ter wille van een modern onding.
Eu nu baalt de Middelburgsclie een getuige
nis aan, ten vorige jare door den directeur der
Haagscbe ambachtsschool afgelegd. Wij nemen
bet hier over
/Zooals de indeeling nu is, moet het v a k-onder-
wijs door de noodzakelijke eischen eener alge
meene opleiding aan onze inrichtingen voor
middelbaar onderwijs schade lijden, gelijk dan ook de
ondervinding reeds maar al te duidelijk, vooral bij
de burgerdag- en avondscholen geleerd heeft, want
deze beantwoorden noch aan het doel, noch aan de
behoefte. Het doel harer stichting was, ook aan het
volk gelegenheid tot voortgezette algemeene
ontwikkeling te geven, maar de behoefte van het volk
spreekt zich immer meer uit in den wensch naar
meer en beter gelegenheid voor v a k-opleiding. Van
daar, op de eene plaats, uitbreiding van het onderwijs
op de burger-avondschool door toegevoegde cursussen
in het teekenen op de andere, instandhouding van
vroegere industrie- en teekenscholenop de derde,
oprichting van ambachtsscholen. Zelfs de regeering
werkte hiertoe mede, door herhaalde malen toe te
staan voor de bij de wet geëischte burgerschool eene
ambachts- of teckenschool in de plaats te stellen.7/
Eu verder zegt zij nog, dat volgens dr. Mou-
ton »de burgeravondscholen de concurrentie
nergens kunnen volhouden, waar goede of rede
lijke 1) teekenscholen bestaan."
Te Middelburg was die concurrentie wèl vol
te houdep. De burgeravondschool kwam in de
lokalen der vermoorde Akademie.
Nu komt men tot de herziening der proces
stukken van den twaalf jaren geleden gepleegden
gerechtelijken moord.
>Het is toch" zoo sprak een bestuurslid
der Maatschappij tot Bèvordering van Nijver
heid bet is toch iederen leeraar te doen om
zijn onderwijs de meest mogelijke vruchten te
doen dragen." Hoe moet bet nu den leeraren
der burgeravondschool te moede zijn, als zoo
goed als algemeen wordt getuigd, dat zij aan
een bedriegelijk werk hunne vlijt hebben gewijd,
dat de vruchten van bun arbeid luttel zijn?
Beter half gekeerd dan heel gedwaald. Maar
nog beter beelemaal gekeerd, de wet veranderd,
en de burgeravondscholen afgeschaft
Misschien komt het nog daartoe, als ook de
ambachtsscholen onpraktisch blijken, en de
burgeravondscholen geheel leeggeloopen zijn.
Voor 't handwerk is de werkplaats de beste
leerschool.
1) Wij onderschrappen.
Niet als de leerjongen is geplaatst bij eenige
werklieden, die in 't aangenomen" werken, en uit
des jongens armen ook nog een profijtje willen
balen.
Wel als men den knaap plaatst onder het
toezicht van een ervaren knecht, die zelf kin
deren beeft.
De aankomende werkman moet een geoefend
oog, eene geoefende band krijgen, en beide
krijgt bij 't best door veel teekenen, niet door
nu en dan wat te teeken met bet oog op zijne
algemeene ontwikkeling.
Algemeene ontwikkeling is mooi in schijn,
maar hoeveel, of liever boe weinig hoogbe
gaafde, veel tijd beschikbaar hebbende lieden
zijn algemeen ontwikkeld?
Leer den jongen natuurkunde en wat van de
scheikunde, maar in de werkplaats zal hij 't
best leeren wat bet hardste staal, wat de beste
vernis is. Leer hem alles over de houtvezels,
maar als hij ééns eene denneplank geschaafd
beeft, zal bij nooit weder dennenbout voor
greinen aanzien.
Er zijn tegenwoordig veel slordige werklieden.
Vooral onder de schilders, 't Is of schilderen
en teekenen volstrekt geen aanverwante vakken
zijn. Er wordt maar op los gesmeerd met verf
of witsel, zonder kantjes te brengen of te be
snijden, zonder dat er gedacht wordt aan af-
poetsen wat buiten stopverf of sponde dik op
glasruit of architraaf is gesmeerd.
Dat komt omdat de smeerder schilder mag
bij eigenlijk niet beeten geen vaste band
beeft, en nooit zindelijk leerde zijn op een vel
olifants- of bristolpapier.
Wij berinneren ons nog levendig hoe op de
Akademie op prentkamer, pleisterkamer, bouw-
kamer de verschillende vakken tot bun recht
kwamen, hoe daar gezonde kunstzin werd be
vorderd bij 't ornamentteekenen. Welk een edele
naijver bezielde de knapen en jongelingen bij
bet mededingen naar den rang van primus in
een der vakkenWelk eene belangstelling be
toonde een groot deel van bet publiek in den
jaarlijkschen prijskamp en de tentoonstelling der
prijsteekeningen
't Is al uit daarmee.
Kon de oude Akademie herleven, met eenige
uitbreiding in 't belang der jongere ijzerindustrie,
bet zou eene weldaad zijn.
Met de ambachtschool gaan wij toch weder
dien weg op.
Geen boutje kan gemaakt worden, zonder dat
bet eerst geteekend is, geen enkel samengesteld
stuk werks is te maken zonder uitslaan.
Teeken-akademie en werkplaats vulden eertijds
elkander aan. Bazen waren leermeesters, be-
