Nieuwe Goesche Courant,
Christelijk-historisch blad voor Zeeland.
Gepraaid aan lij.
Donderdag 28 November.
N0. 678.
BINNENLAND.
1880.
HET ZUIDEN,
Verschijnt eiken Maandag, Woensdag en Vrijdag
avond ten 8 ure, behalve op Christelijke feestdagen
Prijs per drie maanden francof 1,50.
Enkele nommers- 0,05.
Uitgever:
Gr. WIJTMAN,
te
MIDDELBURG.
Prijs der Advertentiën:
Per regel 10 ets.; Familie-berichten van 16
regels ƒ1,Iedere regel meer 15 cents.
Liefdegaven 6 cents per regel.
Nauwelijks hebben wij eenige overhelling be
toond tot de lievelingsdenkbeelden van Ds. Adama
van Scheltema, of hij komt ons langs zijde met
eene »bede om een corrigendum", en werpt ons
meteen uit zijne volheid iets 1) aan boord,
om het voor hem te brengen overal waar wij
komen.
Wij hebben geschreven dat wij Ds. Scheltema
hoogachten om zijn strijd tegen den sterken
drank en tegen het liederlijk straatgezang, dat
we hem eeren om het vele goede, dat hij onder
het Amsterdamsche volk teweegbracht, en wij
willen er nog wel bijvoegenonder heel het
Nederlandsche volk.
Wij hebben dan ook geenerlei bezwaar tegen
de opname van zijn uitvoerig schrijven, en her
halen hier boven opzettelijk de omtrent hem
gebezigde woorden, om er bij te getuigen dat
wij volstrekt niet willens waren hem daarmede
te grieven.
Zooals wij van Dr. Cohen Stuart leerden om
de meer juiste uitdrukking staatsschool te be
zigen in plaats van openbare school, zoo willen
wij gaarne van Ds. Scheltema leeren om te
spreken van bestrijding der drinkgewoonten in
plaats van bestrijding des sterken dranks.
Niet op den man af beschuldigden wij hem
van in niet-drinken en niet-rooken een der
eerste kenmerken eens geloovigen te zien, maar
'tis ons toch al overkomen, dat er van zijne
volgelingen onze christelijke gevoelens van veel
minder waarde achtten, zoo niet in twijfel trok
ken, omdat wij ze uitspraken onder 't rooken
eener sigaar.
Ook zonder dat Ds. Scheltema het ons nu
komt verzekeren, weten wij dat zijn tijdig en
ontijdig aanhouden en strijden de liefde van
Christus ter drijfveer heeft.
Heeft hij ons zoo, bij verzoek om herstelling
eener min-juiste uitdrukking, heel handig eene
boodschap op onze reis medegegeven, wjj wil
len die gaarne voor hem overbrengen. Zij kan
haar nut doen, al zijn wij het er niet volko
men mede eens.
Zoomin wy 't een advocaat kwalijk kunnen
nemen, dat hij wat heel ver gaat voor de hem
toebetrouwde zaak, zoomin duiden wij 'tDs. Schel
tema ten kwade, dat hij zijne stelling tot in
het uiterste doorvoert. Een advocaat mag door
gaans tevreden zijn als hij de helft van zijn
zin krijgt, en wij zouden er ons hartelijk over
verblijden als Ds. Scheltema de helft, en meer
1) Zie achter het ingezonden stok.
nog, gedaan kreeg van hetgeen hy niet op
houdt met vuur te bepleiten.
Het ware zeer te wen3chen dat hij van zijn
werkje Wat goeds ik in den vreemde zag
herdruk op herdruk beleefde, en van dat goede
zeer veel in onzen nationalen bodem zag over
geplant en geacclimatiseerd.
Moesten wij eens een stukje schrijven onder
den titel Engelsch of ISationaalwij zouden er
onder anderen in doen uitkomen dat de Neder
landers eer stijfkoppig zijn, en de Engelschen
eer mannen uit één stuk. Bij ons te lande is
er een bepaalde tegenzin om het goede van
anderen over te nemen, en kan men ook op
merken dat men met een stijf hoofd toch er
toe komen kan, om den rug te krommen onder
menigen last, waaronder de man uit één stuk
zich niet buigen kan
Er zijn Engelschen, die hun tijd, hun fortuin,
hnn bestaan aan hun lievelingsdenkbeeld, aan
hun plicht ten offer brengen, veel meer dan
Nederlanders. Welke Nederlanders byv. zouden
zoolang en zoover van huis gaan, om te doen
wat de bell-ringers deden voor eene goede zaak
in den vreemde? Welke Nederlanders zijn zoo
volhardend als de bell-ringers om zich eene
moeielijke kunst eigen te maken? Welke Ne
derlanders hebben zooveel opgeofferd als bijv.
een Wilberforce en een Plimsoll?
Wij kunnen o. a. wijzen op de volharding van
een Groen en van een Kuyper, maar toch zijn
de mannen van grooten ijver en buitengewone
volharding onder ons dun opgekomen, al zijn
ze misschien dik gezaaid.
Hetverheugtonsdat Nederland ook in Ds.Schel-
tema een man bezit, die met echt Engelsche
standvastigheid ons de personificatie der deug
den onzer overzeesche buren doet aanschouwen,
al moeten wij daarbij eenig verschil opmerken
met hetgeen bij ons, of bij sommigen onder
ons, als nationale deugd geldt, of met de nati
onale gebruiken eenigzins in botsing komt.
Mocht Ds. Scheltema er in slagen de Neder
landers er van te overtuigen, dat by bekeering
des harten ook bekeering der beurs behoort,
er zouden meer nuttige stichtingen verrijzen
tot verbetering van volkszeden en volksge
woonten.
Zou 't echter wel goed zijn, dat elk vurig
pleitend advocaat geheel zijn zin kreeg
Zou 't er in Nederland wel door kunnen, dat
uit christelijke vergaderingen van mannen zelfs
het gebruik van tabak geweerd werd, en dat
ons volstrekt niet zwaar hollandsch bier in den
ban werd gedaan Zou 't noodig zijn den
tabaks-, wijn- en bierhandel als iets verkeerds
in de maatschappij te beschouwen
Wij weten het dat Ds. Scheltema aan den
werkman tot gebruik van spijs en koffie, aan
Zondagschool kinderen en aan leden van Jon-
gelings-vereenigingen de mooiste en doelmatigste
lokalen gunt, dat hij gaarne mannen als de
bcll-ringers onder ons volk ziet optreden,
maar pijp of sigaar vinden in zijn oog geen
genade.
Anderen daarentegen meenen dat wei-inge
richte volkskoffiehuizen en gaarkeukens eene
overtollige weelde zijn dat de vergaderplaatsen
voor de mannen en jongelingen onzes volks nog
wel mogen achterstaan in netheid bij de cellen
eener gevangenis, dat een armoedig kamertje
in eene achterbuurt altoos goed genoeg is voor
eene Zondagschool. Er zijn er die volhouden
dat voordrachten van luimige, en zelfs ernstige
dichterlijke samenspraken, als oefeningen in het
reciteeren voor jongens dienen afgekeurd te
worden, omdat het dan reeds naar de comedie
reikt.
Zie, Diogenes, de wijsgeer van Sinope, woonde
in een vat, zijn eenig huisraad was een drink-
bakje, en toen hij een knaap water uit de holle
hand zag drinken, wierp hij ook zijn bakje weg.
Als de liefde van Christus ons dringt moeten
we ons niet te veel aan menschen storen, maar
om hunnentwil doen en nalaten al naar ons
geweten ons gebiedt of verbiedt.
Moedig voorwaarts zeilende volgens den koers,
dien 't kompas van (fods Woord ons aanwijst
hebbe ook de opvattting daarvan eene kleine
nationale of kerkelijke miswijzing zullen
wij nu eens aan loevert, dan aan lij allerhande
ervaringen hebben, maar laat ons er ons voor
wachten dat wij, door het allen naar den zin
te willen maken, van stuurboord naar bak
boord geslingerd worden.
Bewijsstukken.
Om te bewijzen hoe weinig de ware neutraliteit bij
het onderwijs in Indië wordt gehandhaafd, werd door
den heer Donner in de Tweede Kamer het volgende
aangevoerd
Toen aan het gymnasium Willem Hl geen kost-
jongens meer werden gehouden, werd de voor hen
bestemde bibliotheek verkocht. Op den catalogus der
verkooping kwamen voor 80 exemplaren van den Bijbel
voor Jongelieden, bewerkt door de zeer moderne hee-
ren Van Oordt en Hooykaas, onder toezicht van pro£
Kuenen.
De minister antwoordde daarop dat, om der regee
ring ongodsdienstigheid te verwijten, men andere din
gen moest aanhalen dan een catalogus eener boekver-
kooping.