Nieuwe Goesche Courant,
N\ &m.
ris tel ijk-historisch blad voor Zeeland.
Dinsdag 2 \Toveml*2r.
Souvereiniteit in eigen kring.
BINNENLAND.
imio.
v erschijnt elkea Maandag, Woensdag en Vrijdag
avond ten 8 ure, behalve op Christelijke feestdagen
Prijs pér p'ttlis maanden francof 1,50.
Enkele noraruers- 0,05.
Uitgever
F». G. WIJTMAN,
TE
MIDDELBURG.
Prijs der Advertentiën:
Per regel 10 ets.; Familie-berichten van 1
regels ƒ1,— Iedere regel meer 15 cents.
Liefdegaven 6 cents per regel.
GEMEENTE-BESTUUR.
VEEMARKTE iS.
BURGEMEESTER cn WETHOUDERS van GOES
s maken bij deze bekend,
dat ieder en Dinsdag [behalve den eersten) in
'f us, W de maand November aanstaande, zijnde den
16, 23 en 30 dier maand., binnen deze
gemeente de' gewone Veemarkt zal gebonden worden.
Goes, den 30 October 1880.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
J. G. DE WITT HAMER.
De Secretaris,
HARTMAN.
Herhalingsschool.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van GOES
brengen ter openbaie kennis, dat de avondschool dor
School 3e klasse een aanvang zal nemen met 15 Novem
ber aanstaande, dagelijks, met uitzondering van den
Zaterdag en den Zondag, van 5 tot 7 uren, en besterad
is voor volwassenen, althans voor dezulken, die min
stens den leeftijd van 14-jaren hebben bereikt; alsmede
dftt in een der lokalen van het raadhuis op Woensdag
10 November a. s., des middags te 12 uren, tot het
aannemen van leerlingen voor gemelde school zitting
zal gehouden worden.
Goes, den 30 October 1880.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
J. G DE WITT HAMEK.
De Secretaris,
HARTMAN.
In deze woorden door de jongste stichting op
Christelijk gebied populair geworden, is wel
het best de verhouding geteekend tusschen
moederland en koloniën.
Bestaat er slechts een koninkrijk der Neder
landen, maar ten deele in Europa en ten deele
in Azië, gelijk men het zoo menigmaal doet
voorkomen? Immers neen? Zijn Java en Suri
name, Celebes en Borneo provinciën als Holland
en Zeeland? Zijn Atjehers en Dajakkers als
Friezen en Brabanders in éen rijk samen te
tellen? Heeft Sumatra en Borneo, Batavia en
Paramarioo dan vertegenwoordigers op het Bin
nenhof? Wie meet het verschil dat tusschen
de inwoners van Nederland en die zijner kolo
niën bestaat, in afkomst, geschiedenis, volks
aard, klimaat, kleur, godsdienst en wat niet al?
Gelden hier en ginds dezelfde wetten, hetzelfde
bestuur
De practijk móet, hoe schoone theoriën over
eenheid verkondigd worden, in beginsel ook in
dit opzicht wel komen tot de erkenning van
Souvereiniteit in eigen kring."
De gezamenlijke bezittingen der voormalige
Oost-Indische Compagnie zijn in 1789 door het
Rijk met alle schulden (die vele waren) en alle
baten (die weinige waren) tot zich genomen en
verklaard te zijn bezittingen van den Staat.
De Oost-Indische Compagnie was een lichaam
uit de natie voortgekomen, dat ruim twee eeuwen
lang in Indië veroveringen had gemaakt, dat
naast het vele door haar gestichte kwade eene
roeping had vervuld, die gewichtig was. In
1595 was door de Hollanders de weg naar Java
gevonden, van 1798 af was de Nederlandsche
Staat heer over die schoone landen »die zich
om den evenaar slingeren als een gordel van
Smaragd."
Hoe Nederland zijne roeping heeft opgevat
teekenden we in ons vorig nommer in 't kort.
Het Cultuurstelsel leende zich bij uitnemendheid
om geld in *s rijks schatkist te brengen, het
liberale" stelsel erkende ten deele Souvereiniteit
in eigen kring" door vrije cultures te scheppen,
maar ruimde het oude Cultuurstelsel, dat toch
altijd machtiger bleek, niet op, en begou het
Oosten naar Westersche begrippen te besturen.
Neutraliteit in School en Kerk werd het parool.
Neutraliteit die zich weldra zelfs verliep in het
meedoen, door mannen van den hoogsten
rang, aan de inwijding van Mohammedaan-
sche bedehuizen, en in meêdoen aan
ontduiveling van een locometief op Moliam-
medaansche wijze. Zending, christelijke zen
ding werd niet zelden door gezaghebbenden
onvriendelijk aangezien, door inlandsche hoofden
tegengewerkt zelfs.
Indien Souvereiniteit in eigen kring" meer de
leuze wordt die ons begrip omtrent de koloniën
meê bepaalt, dan zal de staat aflaten daar ginds
een kerk te steunen, die in geestelijke armoe
haar weerga zoekt, en zal hij er wel nooit toe
komen eene neutraliteit als bij ons sinds 25
jaren opgeld doet, te copiëeren. Bekendmaking
van het Evangelie aan die gindsche volken is de
eerste en duurste plicht voor hen die gelooven
dat koning Jezus' heerschappij krachtige ont
luiking van edele krachten wekt, dat bekeering
tot het christelijk levensbeginsel ook aan de
bewoners van onze koloniën uitzicht kan ope
nen op ontwikkeling in koogeren zin.
Door den loop der geschiedenis heeft ons
kleine vaderland onder de stammen Europa's
schier de kleinste plichten van voogdij te
vervullen over eene bevolking 5 en 10 maal
sterker dan zijn eigene. Daartoe moet een troe
penmacht op de been gehouden worden en een
vloot in zee, daartoe moet een aanzienlijk deel
van onze maatschappelijke krachten jaarlijks
geleverd worden, daartoe beloopt men alle kwade
kansen die getuige Atjeli koloniaal bezit
ons berokkenen kan.
Op ons vaderland rust de taak de onmondige
volken aan zijn gezag onderworpen, te bescher
men tegen vijanden van buiten en tegen kwaad
willigen in eigen boezem. Maar het worde dan
meer en meer eene voogdijschap die, in 't
waar belang van den pupil leiden kan tot
eindelijke meerderjarig verklaring.
Knellende banden, die nog steeds het vrije
leven belemmeren in eigen kring met bezadigd
heid en goeden wil los te maken, dat is een
der eerste en noodzakelijkste plichten. Gemeen
telijk of persoonlijk grondbezit neme de plaats
der Gouvernements-cultures iu, landrente en
heerendiensten, die kanker voor de welvaart
van Java's bevolking, worden vervangen door
een anderen vorm van belasting, die minder
gelegenheid tot misbruik aan dessah-hoofden en
ambtenaren biedt. Opium-pacht, nu nog op ge
zag der regeering in stand gehouden, worde,
als het verkoopen van vergif in het moederland,
verboden.
Niet wat Indië ons opbrengt, maar wat wij
goeds voor Indië doen kunnen, zal de eerste
vraag moeten worden, voor ieder die in ons ge
zag over Indië nog geen lastpost ziet.
Brengt Indië ons geen voordeel aan in den
vorm van millioenen in de schatkist, voordeel
in den zin van werkzaamheid, van een ver
heffend levensdoel, blijft toch wel zeker bestaan,
naast zoovele indirecte voordeelen die koopman
schap, zeevaart en ambtenaarsstand ten goede
komen.
Het goede dat we voor Indië kunnen doen,
lost zich naar het begrip van den antirevolu
tionair in hoofdzaak op in het langzamerhand,
steeds meer, eerbiedigen van Souvereiniteit in
eigen kring als een recht, afkomstig van Hem,
die voor zwarten en blanken een eigen levenskring
schiep.
De verkiezing voor twee leden van den gemeente
raad te Vhissing m zal plaats hebben op 15 Novem
ber e. k.
In de Vrijdag gehouden vergadering van den gemeen
teraad van Middelburg is besloten zich te wenden tot
den Minister van oorlog, met verzoek om terug te
willen komen op zijne voordiacht om Middelburg als
garnizoensplaats op te heffeu. Voorts zal door den ge
meenteraad eene geldleening van f 400,000 worden
gesloten tegen een rente van 4 pet. De gemeentebe-
grooting is vastgesteld op f SeO.iaS.Oö'/a in ontvang
en uitgaaf.
De Tweede Kamer vordert met ongelooflijken spoed
aan haar rensaebtigen arbeid, het vaststellen van het
strafwetboek. De schaduwzijden van dezen haast zijn
wel de oppervlakkigheid waarmee het werk behandeld
wordt en de voortdurende afwezigheid van vele leden.
Reeds Vrijdag den vijfden dag der behandeling
kon de vergadering eersteen uur later dan gewoonlijk
geopend, worden en was slechts even het aaDtal leden
aanwezig om eene wettige beslissing te nemen.
De billijkheid vordert echter bij het vermelden van
