Nieuwe Goesche Courant,
Christelijk-historisch hl ad voor Zeeland.
#.aioniag (50 October.
V. 607.
HET ZUIDEN,
Verschijnt elkea Maandag, Woensdag en Vrijdag
avond ten 8 are, behalve op Christelijke feestdagen
Prijs per drie maanden francof 1,50.
Enkele nommers- 0,05.
Uitgever
P. G. WIJT J1AIN,
te
MIDDELBURG
Prijs der Advertentiën:
Per regel 10 ets.; Familie-berichten van 16
regels 1,Iedere regel méér 15 cents.
Liefdegaven 6 cents per regel.
GEMEENTE-BESTUUR
Delven van Slooten.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van GOES,
ontvangen hebbende een nader schrijven der directie
vaa de polder „de Breede Watering bewesten Yerseke",
waarbij zij op grond van den tegen woord igen lioogen
waterstand in overweging geeft om voor het dei ven
der slooten in d.en polder zooals was bepaald bij cir
culaire van 21 September jl. A No 304, een uitstel te
verleenen, voor die langs de Weilanden tot den 1
Augustus 1831 en voor die langs de Bouwlanden tot
den 13 September daaraanvolgende, brengen ter open
bare kennis dat de aanschrijving in bovenvermelde
circulaire vervat in bedoelden geest gewijzigd wordt.
Voorts maken zij bekend dat door hen op Donderdag
den II November aanstaande en des noodig de vol
gende dagen de gewone schouw zal worden gehouden
over de verschillende waterleidingen, sprinken, slooten
en greppen en dat van alle bevonden overtredingen
van het Reglement op het beheer en onderhoud en de
politie der buurtwegeu proces-verbaal zal worden op»
gemaakt en verder gehandeld overeenkomstig art. 87
van het aangehaalde reglement.
Goes, den 28 October 1880.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
J. G. DE WITT HAMER.
De Secretaris,
HARTMAN.
POSTERI.IEN".
Lijst van brieven, geadresseerd aan onbekenden over
de 2 helft der maand September 1880.
Goes.
1. De Vries, Amsterdam
2. Jan Sliens, Hansweert.
3. F. Van Astel, Zuidland.
Mleicoutsdijk.
4. Jozina Noels, Nieuwediep
5. Emanuel, Goes.
Wissekerke.
6. P. Van den Berge, Frederikspolder.
BATIG SLOT VASTE BIJDRAGE.
Als de Indische koe maar weer melk
gaat gevenzal Neêrlands minister van
financiën wel nooit een man zonder
melkemmer zijnonverschillig of die
hoogwaardigheidsbekleeder conservatief
heet of voor liberalist te boek staat.
dr. Kuyper*
De nood der tijden doet men keert tel
kens tot. zijn oude liefde weer uitzien naar
het Oosten, of van daar ook hulpe, in den
vorm van eenige raillioenen, voor onze berooide
schatkist mocht dagen.
Roerend schoon kunnen de liberale" bladen
schrijven over de afpersing ginds, der millioenen,
die Nederland noodig heeft voor zijne moeder
landse he behoeften. Helder als glas wordt de
waarheid verkondigd dat ieder Indië en
Nederland voor eigen behoeften moet
zorgen dat Nederland slechts terug ontvangen
mag wat voor Indië werd uitgegeven. In de
practijk echter grabbelt de conservatief naar
het batig slot, en strijkt de liberalist, met een
weemoedig hart misschien, èn vaste bijdragen
èn toevallige baten voor de Nederlandsche schat
kist op,
De Goesche Courant heeft in een paar artikels
de financieele verhouding tusschen Nederland
en zijne koloniën duidelijk gemaakt. Wij wen-
schen haar voorbeeld te volgen, en ook met
onze lezers dit onbekende terrein eeus te be
treden, overtuigd als we zijn dat een weinig
meer belangstelling in de zaken van 's rijks bezit
over zee, in onzen kring waarlijk niet tot de
artikelen van weelde behoort.
Wij kennen tot nu toe tweeërlei stelsel waar
naar de rijke bezittingen, die door verovering
of door overneming van de Oost-Indische com
pagnie de onze geworden zijn, weTden bestuurd.
Het oudste stelsel, dat der conservatieven, be
lichaamde zich in de machtige schepping van den
Gouverneur-Generaal Graat van den Bosch, wel
bekend onder den naam van Cultuurstelsel. Het
cultuurstelsel vorderde van den inlander ge
dwongen levering, tegen gedwongen prijs van
een product op 's Rijks gronden in gedwongen
arbeid geteeld. Om het betalen van belasting
af te koopen leverde de inlander zijn arbeid,en
de opbrengst van zijn arbeid aan het Gouver
nement, tegen een prijs die meestal geen derde
van de werkelijke waarde bedroeg, en die al
weder werd uitbetaald in een zekere munt die
ook geen derde van de waarde bedroeg. 1
Door dit cultuurstelsel, dat aan Nederland een
schat van millioenen bezorgde, werd op geweld
dadige wijze de sociale toestand van indië om
gezet, knevelarij van den minderen man door
zijn meerderen werd aangemoedigd en gesteund,
geldzucht en eigenbelang demoraliseerden onzen
Indisch-Enropeeschen ambtenaarskring, de goud
zucht smoorde alle edele gedachten aan eene
hoogere roeping tegenover de bevolking aan
ons gezag onderworpen, en de weelde onzer
huishouding bedierf onze eigen rijksfinanciën.
Er kwam een omkeer.
Multatuli schreef zijn eenig meesterstuk in den
Max Havelaar en baron van Hoëvell kwam in
1) Als een staaltje van de uitgaven en inkomsten
chr cultures, muge de koffiecultuur, de belangrijkste
van Java gelden
Een gezin wordt gelast 600 a 650 koffieboomen te
planten, te verzorgen, te plukken en te bereiden. Ge
middeld wordt de opbrengst van 600 boomen op 140
katties gesteld, en betaald met f 11.90 tot f 19.60.
Indien aan den inlander een daggeld van 30 a 50
ets. ware gegeven dan zou f 48 a f 80 moeten be
taald zijn, want 160 a 170 dagdiensten waren voor
dien arbeid noodig.
In elk geval het Gouvernement betaalde onder het
cultuurstelsel voor de aangegeven hoeveelheid f 11.90
a f 19.60 en ontving f 85 of meer
ons Parlement voor de rechten der Javanen
pleiten.
Een ander stelsel verving het Cultuurstelsel,
of liever men zette eene concurrentie met deze
gedwongen Cultures op, om alzoo het oude
stekel, dat voor de rechtbank der openbare
meening geoordeeld, maar uiterst profijtelijk
was, te nekken. Naast de Cultures op hoog
gezag werd vrije Cultuur met Europeesch ka
pitaal in 't leven geroepen. Maar immers vrije-
en staats-Cultuur zijn elkanders natuurlijke vij
anden? Naast de machtige staats-ondernerain-
gen bloeien de vrije stichtingen niet. Beide
stelsels concurreeren op de arbeidersmarkt. De
gedwongen leverantie van producten bleef, en
daardoor bleef ook in kiem het stelsel bestaan,
dat zoo terecht veroordeeld was, al werden ook
tal van grieven en ongerechtigheden door het
gewijzigde bestuur opgeruimd.
Ongeveer gelijke halfheid openbaart zich ook
bij de regeling der hnancieële verhouding tus
schen moederland en koloniën.
Er bestaat eene wet van 23 April 1864, deze
wet tot regeling van de wijze van beheer en
verantwoording der geldmiddelen van Neder-
landsch-Indië, gaat nit van het beginsel, dat
de verplichting voor Indië, om bijdragen te le
veren aan de middelen tot dekking van 's Rijks
uitgaven, uitsluitend rust, en niet verder gaat
dan het beginsel om aan de Nederlandsche
schatkist terug te betalen, wat deze ten behoeve
van Indië heeft voorgeschoten. Op Indië rust
de plicht om jaarlijks een vaste som van twee
millioen guldens in de Nederlandsche schatkist
te storten voor de kosten van de kustver
dediging. welke op de Nederlandsche begrooting
van Marine voorkomen; zij zijn eene restitutie
van uitgaven door de Nederlandsche schatkist
hoofdzakelijk in het belang van Indië gedaan.
De vraag, of het belang van Indië niet ook het
belang van Nederland is, daarlatende, is de be
doeling van het voorschrift duidelijk dit, dat
Indië alleen verplicht is aan Nederland te ver
goeden, wat Nederland voor Indië uitgeeft. In
datzelfde ontwerp wordt echter verder bepaald,
dat Indië nog aan onze middelen zal bijdragen
»de helft, tot een beloop van ten hoogste f
6,000,000, van het voordeelig verschil t'usschen
de ontvangsten van den dienst en de uitgaven,
met inbegrip van de bovengenoemde bijdrage van
f2,000,000."
Waarop rust nu deze extra bijdrage van ten
hoogste f 6,000,000"? De Memorie van Toe
lichting antwoordt hierop
z/De tweede bijdrage vertegenwoordigt het aandeel
der overzeesche bezittingen in de algemeene kosten
der huishouding van het Rijk.
.dat
