ZUIDEN,
Goesche Courant,
Irije Uimteit en tear reek
Christelijk-historisch blad voor Zeeland.
in /ïrü gi'aa];'2"ï"tjCïÓDër.
N\ 603.
BINNENLAND.
-.ï
Verschijnt eiken Maandag, Voensdag en Vrijdag
avond ten 3 ure, behalve op Christelijke feestdagen
Prijs per drie maanden francof 1,50.
Enkele nommers- 0,05.
Uitgever
F». O. WIJTMAN,
tê
MIDDELBURG-.
Prijs der Advertentiën:
Per regel 10 ets.; Familie-berichten van 16
regels ƒ1,Iedere regel meer 15 cents.
Liefdegaven 6 cents per regel.
Op den dag dat velen onzer zich, naar het
lichaam of naar den geest, in het koor der
Nieuwe kerk te Amsterdam bevinden, kan het
niet ongepast zijn aan de daar plaats gehad
hebbende gebeurtenis een enkel woord te
wijden.
Eene universiteit werd daar geopend. Dat
is in ons kleine land de vijfde, minstens drie
te veel. Wij hebben niet de krachten om alle
leerstoelen aan vier universiteiten in voldoende
mate te bezetten naar evenredigheid van het
grootsche der inrichtingen hebben wij niet in
voldoende mate jongelieden die hooger onder
wijs begeeren. Voor onze vier universiteiten
heeft dat geen bezwaar. De staat en het rijke
Amsterdam betalen de benoemde professoren,
die somtijds uit Duitschland aangevoerd, geen
enkelen toehoorder hebben.
De vijfde universiteit echter, heden geopend,
is van geheel andere natuur.
Zij heet de Vrije Universiteit.
Geen staats- of stadsgeld komt haar ten
goede. Geen voorrechten vallen haar ten deel.
Geen beurzen of ambten zijn aan het bezoeken
dezer universiteit verbonden. Eene Yereeniging
benoemde hoogleeraren, en organiseerde deze
stichting. Particulier initiatief heeft ook op het
gebied van het hooger onderwijs de concur
rentie met den Staat en de gemeentekas heden
aanvaard. Eene concurreutie die we ons wel
niet dadelijk als met schitterenden uitslag be
kroond, behoeven voor te stellen. Wie kent
ze niet de taliooze bezwaren die zich opdoen
bij het verlaten van een sinds eeuwen betreden
pad? Wie telt ze, de voorrechten verbonden
aan de bestaande universiteiten, die prachtige
gebouwen, die rijke verzamelingen werktuigen
en boeken, die professors van naam, die beur
zen voor studeerenden, die zekerheid van het
bekomen van een begeerd ambt in de maat
schappij of in de Kerk? Niets van dat alles
heeft de Vrije Universiteit aan te bieden. Zij
staat daar alleen met haar geloof, en met
hare talentvolle hoogleeraren. Wie zal tot
haar gaan
Heden werd de Vrije Universiteit op Gere
formeerden grondslag geopend.
Bij het steeds losser worden van alle maat
schappelijke en kerkelijke grondslagen is het
een teeken des tijds, dat meer en meer wordt
gevraagd en omgezien naar de vastigheden
waarbij onze vaderen leefden. De soliede, kloeke
geest, die weleer de uituemendsten van ons ge
slacht tot helden maakte, op menig gebied,
het leven voor een ideaal, gansch tegenoverge
steld aan de geestesrichting die met onmisken
bare scherpzinnigheid of spitsvondigheid, criti-
seert en afbreekt en vernietigt, tot eindelijk een
dor geraamte rammelend uit elkander valt, dat
is het wat zich uitspreekt in de heden geopende
stichting.
Dat is het beginsel door den rector der Uni
versiteit, tevens de ziel der nieuwe stichting,
met mond en pen, gedurende jaren gepredikt
met een talent, waarbij schier ieder ander ver
bleekte. Mr. Keuchenins zegt in zijn bijschrift
bij het portret van dr. Kuyper, in het jongste
nommer van Eigen Haard:
Bezwaarlijk kan het worden ontkend, dat
dr. A. Kuyper meer dan eenig ander zich
een naam verworven heeft bij het nederland-
sche volk en ook niemand zooals hij zich over
eene aanzienlijke schaar van bewonderaars en
vereerders verblijden mag. Wij gelooven niet,
dat het mogelijk zoude zijn één Vaderlander
aan te wijzen van zooveel gezag, van zooveel
invloed en tegelijk van duizenden zoo geliefd
als den heer Kuyper. Hij dankt dit roemvolle
en benijdenswaardige standpunt aan het feit,
dat hij de schitterende geestesgaven, hem van
God geschonken, heeft weten dienstbaar te
maken aan de verlevendiging van den Ne-
derlandschen volksgeest, aan de behartiging
der teederste en dierbaarste volksbelangen, aan
de verheerlijking vooral van Hem, Dien nog
een zeer groot gedeelte van het Nederlandsche
volk eert en aanbidt als den verlosser van
zondaren, als den koning der koningen, zonder
wien het niets kan en ook niets vermag."
Ziedaar in korte woorden het geheim der
macht van den man, wien, om bekend en om
bemind te zijn, geen professorale barret of geen
ridderkruis behoeft te sieren, maar die leeft in
de harten van duizenden onzer landgenooten. Als
welsprekend redenaar trok hij duizenden tot zich,
als talentvol schrijver bereikte hij tienduizenden.
Doorhoeveien werden die reeks van werken niet
gelezen die door zij n pen zijn geschreven, in de jaren
die daar liggen tusschen de uitgave van de Kerk
visitatie te Utrechten Strikt genomen Waar is
de Nederlander, tot welke partij of kring ook be-
hoorende, die niet heeft gevoeld de geduchte
wapenen van geloof, van geleerdheid en van
talent, geschonken aan dezen, met de studie
der ouden doorvoeden puriteinschen geest, die,
gelijk overal, ook in de dagbladpers een eenige
plaats inneemt
Moge het den leider der christelijk-his-
torische partij nu, als hoofd en ziel der
nieuwe stichting, gegeven zijn, in vele jonge
lingen onder zijne bezielde leiding, het geloof,
aan hem en duizenden dierbaar, te zien ontwik
kelen, den Nederlandschen volksgeest te verleven
digen. Dr. Kuyper is een gave Gods aan
ons volk in deze dagen van twijfel en onrust,
en hoezeer ook zijn woord en werk met voor-
of tegeningenomenheid moge worden begroet,
het zal hem heden bij de aanvankelijk gunstig
geslaagde uitkomst van een ware reuzentaak,
tot troost en sterkte strekken, dat zoovelen
zijner landgenooten die hem door verschil van
beginsel hunne liefde niet kunnen schenken,
toch niet zijn achtergebleven in betuiging van
belangstelling.
Amsterdam, 20 October. Heden middag ten
één ure werd in tegenwoordigheid van vele autoritei
ten en talrijke belangstellenden de rede tot opening
der Vrije Universiteit door dr. Kuyper uitgesproken.
De rede bevat een krachtig pleidooi voor souvereini-
teit in eigen kring tegenover de souvereiniteit van den
Staat.
Souvereiniteit in eigen kring noemde de redenaar
levensvoorwaarde voor elk, men gunne ze ook aan
De gemeenteraad van Vlissingen behandelde Maan
dag de gemeente-begrooting voor 1881, voorge
dragen tot een bedrag van f135, 303,61 in ontvang
en uitgaaf. Hoezeer de definitieve vaststelling eerst
a. s. Zaterdagmiddag zal plaats hebben, zijn toch nu
reeds besluiten genomen omtrent de voornaamste pos
ten. Daarvan noemen wij, wat de inkomsten betreft,
o. a. de opcenten op 's rijks directe belastingen
f 8626,03; hoofdelijken omslag f 21000 belasting
op de dranken f 12000; idem op gemaal f 38,700
uitkeering door het rijk der 4/s opbrengst personeele
belasting f 22,841 vergoeding door het rijk van 30
pCt. van kosten lager onderwijs, volgens de nieuwe
wet, f 6533,50.
Onder de uitgaven zijn vastgesteld f 47,193,40
voor jaarwedden, collecteloonen en schrijffoonen, voor
gewoon ODiierboud, aanleg of vernieuwing f 14,963,10,
voor subsidien aan het gasthuis f 7100, burger weeshuis
t 6859 en algemeen armbestuur f 7450, samen
f 22,173,29.
De betrekkingen van adsistent-marktmeester en
adspirant-keurmeester van slachtvee zijn opgeheven.
De Goesche Courant meldt
In de vorige vergadering der Provinciale Staten van
Zeeland deelden Gedeputeerde Staten mede, dat een
vernieuwd verzoek was ontvangen tot calamiteusver-
klaring van den Sophia-polder, (Noord-Beveland) als
mede dat het noodige onderzoek was aangevangen en
zou voortgezet worden.
Dat onderzoek is thans geëindigd en in de aan
staande najaarsvergadering zal alsuu eene bes'issing
.at
