v
CIIRISnilJS-illSTORiSCfl BLAD.
A*. 633.
Donderdag 12 Augustus.
*- V V I
HET ZUIDEN,
Verschijnt elkea Maandag, Woensdag en Vrijdag-
avonh ten 8 ure, behalve op Christelijke feestdagen
Prijs per drie maanden franco1,50.
Enkele aommers- 0,05.
Uitgever
P. G. WIJTMAN,
te
MIDDELBURG.
Prijs der Advertentiën:
Per regel 15 ets.; Familie-berichten van 16
regels ƒ1,Iedere regel meer 15 cents.
Liefdegaven 10 cents per regel.
KIESBEVOEGDHEID.
Bijna niemand is tevreden met de wetten en
tabellen, naar welke in ons land de kiesbevoegd
heid wordt toegekend of onthouden. De hoog
adellijke grondbezitter en de uit het niet
opgekomen industrieel of koopman, alle met
kiesbevoegdheid begunstigden, moeten, als ze
oprecht willen zijn, zich nu en dan verwonde
ren dat burgers, in kennis en belangstelling met
hen gelijkstaande, van die bevoegdheid zijn uit
gesloten.
Men kan de kiesbevoegdheid verliezen door
achteruitgang in zaken, en door te gaan rente
nieren door het betrekken van een geringere
woning, en door in eene groote stad zich veel
royaler dan voorheen in te richten.
De kiesbevoegdheid regelt zich naar de som,
die men betaalt als directe belasting (patent,
grondlasten en personeel) aan s lands kas. Al
wordt nu bijvoorbeeld in Middelburg die som door
opcenten voor provincie en gemeente met f ver
hoogd, dat rekent niet meê.
't Is er klaarblijkelijk op aangelegd om de
kiesbevoegdheid zooveel mogelijk te beperken.
In steden, waar huurwaarde en patent hooger
staan en worden aangerekend, is de census (de
geldelijke maatstaf der kiezers) hooger dan in
plaatsen van minderen rang, anders zouden de
steden, door haar groot aantal kiezers, het platte
land bij de thans verordende indeeling in distric
ten overvleugelen. Daarom moet men, om kiezer
te zijn, te Amsterdam 112 en in Rotterdam enden
Haag 100 gulden directe belasting betalen. Maar
hoe grillig is de maatstaf over het algemeen aan
gelegd Vergelijken wij eens de provinciale hoofd
steden, dan zien wij bovenaan Utrecht en Middel
burg gelijkgesteld op f 60, al de andere staan lager;
te Groningen, Leeuwarden en Haarlem wordt
slechts f 50 geëischt tot kiesbevoegdheid, en te
Zwolle, Arnhem en 's Hertogenbosch niet meer
dan f 40, te Maastricht slechts f 34, en, wat
natuurlijker is, te Assen f 30. Te Arnhem kan
men dus al spoedig kiezer zijn op een boven
huis, te Middelburg nauwlijks als men een ge
heel huis bewoont. Daarentegen moet men in
Amsterdam heel wat in de melk te brokken
of jenever te tappen hebben om kiezer te zijn.
Vlissingen, Goes en Zierikzee staan gelijk met
Zwolle, Arnhem en den Bosch op f 40,Breda
staat daarentegen op f 30, en Bergen op Zoom niet
hooger dan f 26.
Waar wilt gij wonen om knap genoeg voor kie
zer te zijn? De wet laat u keus, in rijke verschei
denheid.
Maar wilt gij de zeelucht genieten, en voor
weinig geld de geschiktheid tot kiezer verwer
ven, ga dan naar Egmond aan Zee, naar Wijk
aan Zee of naar Zandvoort, daar heeft men
u gaarne als kiezer voor f20, en vertoef niet
in Zeeland, want te Haamstede, Domburg, Zou-
telande en Cadzand koopt gij de kiesbevoegdhed
veel duurder, namelijk voor f 32. Wilt gij kiezer
zijn en er wol bij spinnen, bedenk dan dat het
verschil tusschen Leiden en Tilburg f 30 bedraagt;
wilt gij er jenever bij tappen, dan komt gij
bijna overal klaar.
Eene vergelijking van personen in dezelfde
plaats levert ook wonderlijke uitkomsten op. Een
aantal burgers, door verkregen kennis zeker in
staat over het doen en laten der regeering te oor-
deelen, zijn van de kiesbevoegdheid uitgesloten.
Zij betalen geen patent, en de meesten, als bewo
ners van huurhuizen, ook geen grondbelasting
dus deugen ze volgens de wet niet voor kiezers.
Men heeft de moeite genomen eens na te zien
welke mannen van bekwaamheid (men. noemt ze
gemakshalve capacitésdat is bekwaamheden) in
Amsterdam van de kiesbevoegdheid zijn verstoken.
Daaronder zijn 92 professoren en leeraren, al de
53 hoofdonderwijzers, 62 advocaten, 88 genees
kundigen, 19 predikanten, 7 leden van gemeente
raad of provinciale staten, 7 hooge gemeente
ambtenaren, een dertigtal hooggeplaatste rijks
ambtenaren, van belastingen, rechterlijke macht
enz.. 9 hoofdofficieren, zeer vele mannen wier
naam in handel en nijverheid van beteekenis is,
zelfs dr. Kuijper betaalt niet geDoeg belasting om
van politiek af te weten.
:t Is waarlijk geen wonder dat bijna niemand,
zelfs onder de tegenwoordig met het kiesrecht be
gunstigden, met zulke wanverhoudingen tevreden
is. Ieder heeft allicht onder de uitgeslotenen één
vriend, aan wiens geschiktheid hij geen oogenblik
twijfelt, wiens achteruitzetting hij onrechtvaardig
acht.
Daarom uitbreiding der kiesbevoegdheid
Verlaging van den census?
't ïs onbillijk dat een bewoner van een eigen
huis bevoorrecht blijft boven zijns gelijke, die in
een huurhuis woont, 't Is onbillijk dat iemand,
wiens vrouw een winkeltje misschien een
drankwinkeltje houdt, daarom bevoorrecht zou
zijn boven zijns gelijke. Daarom dus alleen per-
soneele belasting tot maatstaf genomen, en geen
grondlasten of patenten?
Maar dan zou 't kunnen haperen aan de dienst
bode, voor welke een vader van vier kinderen niet
te betalen heeft.
Hoe men 't ook voorstelle, 't blijft altoos moei
lijk. Onder het volk achter de kiezers zullen
altijd mannen zijn, waardiger dan sommigen, wier
namen op de kiezerslijsten pry ken.
Het rechtsgevoel leidt of drijft ons naar bet-
algemeen stemrecht, dat is naar een stemrecht
met zeer weinige en algemeen gebillijkte be
perkingen.
Kwam het nu daar maar toe!
Wij zouden er vrede mede hebben, ja, er ons
over verheugen.
Alle fatsoenlijke burgers, die lezen en schrijven
kunnen, dus kennis kunnen nemen van hetgee^
namens het volk door zijne vertegenwoordiger^.',
tot de regeering gezegd wordt, zij allen hebbf;;
belang bij een goeden gang van zaken. Bedeelf"
onder curatele staanden, zij die het nu ool^Jp-1''2
de landsregeering terecht geminachte beroep 3
tapper uitoefenen, hoerenwaarden enz. zouo,q,9
moeten uitgesloten zijn, en ook voor zekeren ti)2;
in verhouding tot de straf alle veroordeelden.
Overigens heeft ieder meerderjarig burger, of wil
men nog eene beperking, ieder hoofd van een ge
zin evenveel belang bij eene goede wetgeving, bij
een zuinig en rechtvaardig beheer der door allen
bijgedragen staatsinkomsten, en daarom heeft hij
naar onze meening het recht daarop toezicht te
helpen houden.
Dit wordt dan ook vrij algemeen toegegeven.
Maar de voorzichtigheid, zekere voorzichtigheid
of voorzichtige zekerheid, weerhoudt de libera
le" om toe te passen wat zij als rechtvaardig er
kennen. Zij zouden willen beginnen om aan de
straks genoemde capacitészooals daar nu in Am
sterdam zijn uitgesloten, de kiesbevoegdheid te
verleenen. De Middelburgsche Courant wil nog
wat verder onzen weg op, en bijvoorbeeld ook
onder de kiezers doen opnemen alle rijks-, provin
ciale- en gemeente-ambtenaren, die niet al te laag
in rang staanverder alle dienstdoende of gewe
zen officieren en onderofficieren met zekere
grens van leger, vloot en schutterij, ook nog
alle leeraren van het middelbaar onderwijs, en alle
hoofd- en hulponderwijzers van het lager onder
wijs.
Zoo zouden er niet veel capacités meer worden
overgeslagen. Dan kregen we onder de kiezers
meer intellectueel-" (verstandelijk) bevoegden".
Het toezicht op de gekozenen zou onder anderen
verstandiger, meer onbevooroordeeld uitgeoefend
worden."
Waarlijk eene flinke schrede op den weg der
billijkheid
Maar negentig van de honderd dusgenaamde
capacités zijn ambtenaren, dienaren der re
geering, dat is der tegenwoordige kamer-meer
derheid, en als we eenige jaren verder zijn
als de oude ambtenaren zijn uitgestorven, al 1
te maal van kindsbeen af gekweekt op 's rijks
scholen, doortrokken van den geest, dien men
met alle geweld het volk wil inenten.
Deze capacités zijn nagenoeg al te maal ambte
naren, en zij zullen dan grooten invloed gaan uit
oefenen op hetgeen het volk ter hunner bezoldiging
zal moeten opbrengen. Zoo komen dan de dienaars
des volks meer dan tot dusver aan het laadje te
zitten. Zoo wordt dan het volk overvleugeld door
hen, die zijn dienaars moeten zijn. Zoo wordt dan
het volk door de bevoorrechtte standen hier
niet adel en geestelijkheid, maar rijken, burger
lijke-, militaire- en school-ambtenaren onder*
drukt totdat er een schok volgen moet
