MmSTELUHISTORiSfiH BLAD. Dinsdag 22 Juni. ge rechte imttt op de rechte plaats Middelburg, 21 Juni 1880. V Oil. 1800. HET ZUIDEN Verschijnt eiken Maandag, Woensdag en Vrijdag avond ten 8 ure, behalve op Christelijke feestdagen Prijs per drie maanden francof 1,50. Enkele - 0,05. Uitgever P. G. WIJTM AW, tb MTDIDELBURA}. Prijs der Advertentiën: Per regel 15 ets.; Familie-berichten van 16 regels ƒ1,Iedere regel meer 15 cents. Liefdegaven 10 cents per regel. Uit devergetelijkheid opgedoken komt op op eens generaal Garfield te voorschijn als de man, die in vele opzichten de wenschen der ver schillende partijen zou kunnen bevredigen, en dus veel kans heeft om president der Vereenigde Staten te worden. Tijdens den grooten burger- geroorlog mag meD zijn naam al eens gelezen hebben, buiten zijn kring dacht niemand aan hem. Dat zoo iemand, zoo'n praktisch man, voor de hoogste waardigheid in aanmerking kan komen, en werkelijk tot die waardigheid komt, is alleen mogelijk in het praktische Amerika. In Frankrijk komt een politiek woelwater nog al eens in de hoogte, om spoedig weder in de diepte te ploffen. In Engeland kan 't ook wel eens gebeuren dat een wakker man zich door de belemmeringen van stand en vastgeroeste ge woonte een weg baant. In Amerika echter is de weg gebaand voor ieder, die toont eene voorname plaats in de wereld waardig te zijn. Daar werd de houtvlotter Lincoln president, een zijner opvolgers, Johnson, was een kleermaker, en nu is er kans op dat een boeren-dominé voor vier jaar zijn intrek neemt in het Witte Huis. In Amerika is voor ieder gelegenheid, om door verdienste tot hoogen rang op te klimmen. Bij ons, waar evenals in Pruisen alles geschool meesterd en gedrild wordt, waar een adellijke kruiwagen een gemakkelijker en veiliger middel is om hooger te komen dan verdienste, is ver hooging, waardeering zelfs, eene groote uitzon dering, en dan moet men die nog verwerven als lid der baasspelende partij, of in haren dienst met verloochening van beginselen. Wie hier te lande op tien of twaalfjarigen leeftijd niet besterad is voor eene of andere hooge betrekking, dan niet den daarheen afgebakenden schoolschen weg heeft ingeslagen, dien niet geregeld afloopt zonder zijpaadjes in te slaan, hij blijft een vergeten burger, of, zooals de bevoor rechte knapen het noemen een ploert, 't Gere geld afloopen der schoolbaan wordt nog belem merd door tal van examens, in vormelijkheid misschien alleen overtroffen door die in China, en men heeft wel op te passen daarbij geen enkel school- of bureanmonarch in den weg te loopen. Een vlugge kerel, die keunis heeft verzameld, waar hij ze vinden kon, wordt gewantrouwd, en een gedresseerde schooljongen wordt overal voortgeholpen. Garfield, die als jongman anderen poogde te bekeeren (o foeidie dominé werd (ongeschikt voor iets goeds in de maatschappij), onderwijzer in talen (o gruwel, zonder acte), lid van het hoogerliuis van den staat Ohio (door kiezers met petten en klompen gekozen), advocaat (zonder promotie), kommandant van een regi ment (buiten eenige militaire academie of in- structiebataillon om), schrijver van een militair boek (zonder bij den staf te zijn geweest), ge neraal (zonder anciënniteit), lid van beide kamers der volksvertegenwoordiging (en dat met zulk een verleden), Garfield zou bij ons te lande de man van twaalf ambachten en dertien on gelukken zijn, en gedurende ettelijke jaren stof opleveren voor het schend- en schaudblad Uilenspiegel, omdat hij nog in zijn dagelijksch leven zich laat besturen door uitspraken der Christelijke theologie. Zóó diep zelfs zit de castengeest en 't con servatisme in ons volk, dat mannen, die een vijf en twintig jaar geleden nog onder den druk zaten, 't nu niet best kunnen verdragen, dat een ander probeert een vrije inrichting voor hooger onderwijs t.e stichten niet eens zooveel af wijkend van andere, die geijkt zijn door een be staan van drie eeuwen of van een kwart eeuw. 1) 't ls hier de vraag nietwie zijt gijwaar gaat gij been Men vraagt telkenswaar komt gij van daan; in welken vorm heeft uw vader of uw schoolmeester u gegoten? Mannen, die zich zei ven vormden, of liever, door God ge vormd en geleid zijn, ontmoeten hier een scher pen tegenstand, worden hier gemarteld in plaats van aangemoedigd, omdat zij niet geknipt zijn naar het gangbaar fatsoen. En het ergste is dat op de oude voetpaden, die nog tot allerlei betrekkingen leidden, bordjes worden gehangen met: verboden overgangdat die paden worden opgedolven, opdat ieder zou gebruik maken van de rijkswegen met hunne tollen en hekken. 't Is dan ook eene groote zeldzaamheid dat iemand, door vader of voogd voorbeschikt tot eenig ambt, dat met lust en ijver bekleedt, en niet om het immer »te lage" tractement, of het immer ongeëvenredigd" pensioen. Als er uit een der officieele standen, uit de langs den geordenden en verordenden weg ge vormde mannen, eens een flinke kerel met geestdrift in 't lijf te voorschijn komt, dan is het of er een wonder gebeurt. Afgedacht van zijn droevig einde blijft Koo lemans Beijnen, wiens levensbeschrijving dezer dagen is verschenen, ons eene aantrekkelijke figuur, en 't blijft ons een raadsel waarom een minister van marine tot den gehoorzamen lui tenant zeide dat het nu met het varen naar het Noorden uit moest zijn. Zat er soms te veel -energie in den jongen zeeman? Waarom moest de plant, die in 't Noorden groeide en bloeide, in de Indische broeikas doodgaan Het verwondert ons niet dat hij in Indië uit blonk zooals overal elders, dat ook daar zijn hart spreken moest, zoowel op 't wachtschip te Batavia als op expeditie in Atjeh; maar 't verwondert ons ook niet dat de koene ontdekker, de trouwhartige gezel der Pernisser visschers, na een lichtzinnigen raad uit de longroom, in zijne benauwende hut de hand aan zichzelven sloeg. Welke visch kan op een hooizolder blijven leven Waren cr wat minder officieele voorschriften, om den weg der jonge mannen in dè Oude Wereld, inzonderheid in Nederland, af te bakenen, de rechte man zou beter op de rechte plaats komen. Naar omstandigheden zou ieder zich beter dej,^,- baan,die hem past, kunnen verkiezey, on gemak kelijker halverwege kunnen kee/.-vn dan geheel te verdwalen onder de zicli miskend achtende mopperaars, die nu maar tot hun einde een roemloos, een vervelend leven blijven voort slepen, den dag verwenschende, op welken zij aan hun beroep werden gekluisterd toen zij nog schooljongens waren, of eene ingebeelde overwinning behaalden bij hun toelatingsexamen tot hun ongeluk. Onze voorvaderen waren niet gek, toen zij mannen met singuliere gaven" tot den predik dienst en ook tot andere ambten toelieten. Nu komen de op later leeftijd ontloken of ont wikkelde gaven heel zelden tot haar recht, en als 't zoo voortgaat zal er een standbeeld wor den opgericht, voor ieder die uitblonk in, neen, geschikt was voor zijne betrekking 1) Door een geacht schrijver wordt dit dan ook naar verdienste gegispt Gehoorzaam aan de wet. Natuurlijk vermelden alle bladen de vijft'gjarige ambtsvervulling van Ds. Moll te 's-Gravenhao-e. Ver scheidene bladen der /liberale" partij vestigen daarbij de aandacht op de woorden, door dr. L. Beijnen, vroeger rector aan het gymnasium aldaar, bij die ge legenheid tot den jubilaris gericht. Ds. Moll is de man, die jaren lang met ijver heeft gearbeid aan de stich ting en het onderhoud der drie diaconiescholen van de Ned. Herv. gemeente in de hofstad, en nu wordt door dr. Beijnen tot ziju lof gezegd: dat hij de vroegere en latere schoolwetten steeds heeft geëerbiedigd, en de bezwaren, door die wetten tegen de bijzondere scholen opgeworpen, heeft overwonnen, doch steeds in gehoor zaamheid aan de wet, en alzoo bewezea heeft dat ook de tegenwoordige schoolwet niet zoo ongunstig is als sommigen w:llen doen voorkomen. Vele kerkelijke scholen zoo meent de lofredenaar van Ds. Mollver- toonen een strijdend karakter; het onderwijs moet een mprl' zijn, en de jeugd mag niet in den werk des partijstrijd worden medegesleept. Zoo krijgen dan de voorstanders der vrije Christelijke school eene berisping, wordt Ds. Moll hun ten voor beeld gesteld, en om 't nog mooier te maken wordt gezegd dat dr. Beijnen tot de anti-revolutionairen zou behooren, wat volstrekt onwaar is. Maar dit is waar: Ds. Mol is een voorbeeld. Veel vroeger dan anderen heeft hij handen aan 't werk geslagen, zijn onvermoeide ijver is voorbeeldig. Maar wij willen toch vragen: waar ergens in Ne derland bestaat eene Christelijke school, welker bestuur ders haar hebben opgericht en in stand gehouden ii}

Krantenbank Zeeland

Het Zuiden, Christelijk-historisch blad | 1880 | | pagina 1