GEMENGDE BERICii i'EN.
T—^rT
1876 T69 scholen "bezocht door 28,171 leerlingen.
We mogen ons dus gaandeweg in een toenemend aan
tal leerlingen verheugen.
"Plet onderwijs aan dezen werd gegeven door 167
hoofdonderwijzers en hoofdonderwijzeressen, 220 hulp
onderwijzers, 48 hulponderwijzeressen en 248 kwee-
kelingen. Telt men de laatstgenoemden mede als werk
krachten. dan heeft men 41 leerlingen voor een onder
wijzer. Rekent men de kweekelingen niet onder de
eigenlijke werkkrachten, waartoe men eerlang zal
moeten besluiten, dan bekomt ieder onderwijzer per
hoofd 65 leerlingen. Voor een nagenoeg gelijk getal
leerlingen als het vorige jaar hebbeu we thans meer
dan toen 37 hulponderwijzers, 10 hulponderwijzeressen
en 17 kweekelingen.
„De 133 gesubsidieerde scholen, waarvan we finan-
cieele mededeelingen ontvingen hebben in 1879 gekost
f 300.859 6972, dat is per leerling f 14.46. Deze
uitgaven overtreffen die van het vorig jaar met
f 25 873.76, welk hooger bedrag veroorzaakt is door
de bovengenoemde vermeerdering van hulppersoneel.
Onder de genoemde som is niet begrepen de rente
van het kapitaal, vertegenwoordigd door een betrek
kelijk groot getal schoolgebouwen en onderwijzers
woningen, die het onbezwaard eigendom zijn der
school vereenigingen.
Naar aanleiding van een statistiek in het Daqblad
van Zuid Holland deelden wij ook haar cijfers
mede volgeus welke hier te lande 525,000 kin
deren lager onderwijs ontvangen, van welke 300,000
de openbare, 125,000 de bijzondere christelijke en
100,000 de bijzondere katholieke scholen bezoeken.
Het blad rekent dan, dat elk dier 300,000 „open
bare" kinderen den staat jaarlijks ruim f56 kost van
de 16 millioen, die volgens de nieuwe schoolwet noo-
dig zullen zijn. Verder berekende het Dagblad van
Zuid Hollanddat daarvoor noodig zijn 750 scholen
en 8250 onderwijzers.
Billijkheid eischt dat we nu ook plaats verleenen
aan de o. i. gegronde opmerking door het Handels
blad tegen deze cijfers ingebracht.
„De werkelijke statistiek leert, zegt het Han
delsblad, dat op 31 December 1878 de dagschool
werd bezocht aan de openbare scholen door 402,604,
aan al de bijzondere scholen door 128,596 kinderen.
Onder de laatsten waren nog 5448 op de gesubsi
dieerde bijzondere scholen, dus gelijkstaande met de
openbare; de 123,000 overige kinderen gingen op
niet-gesubsidieerde bijzondere scholen, maar deze zijn
geenszins alle christelijke of katholieke, scholener
zijn er zeer vele onder van bijzondere onderwijzers,
^die niet naar de godsdienstige belijdenis der ouders vra
gen, en wier scholen dus evenzeer gemengd of neutraal
zijn De groote cijfers,door het Dagblad voor de christelijke
en katholieke scholen opgegeven, zijn dus geheel uit de
lucht gegrepen. Voor de bevolking der eigenlijke
godsdienstige scholen blijft wellicht slechts 50.000
over, d. i. nog geen tiende der geheele schoolbevol
king. Nog dwazer zijn de cijfers voor het getal scho
len. In elke der ruim 1100 burgerlijke gemeenten
behoort een openbare school te zijn, is er althans
een maar de staiistieus van het Dagblad leert,
dat er 750 scholen noodig zijn. Waarschijnlijk heeft
hij in de nieuwe wet gelezen, dat een school ten
hoogste 400 leerlingen mag hebben en heeft hij dat
cijfer gedeeld op het geheel foutieve van het aantal
leerlingen (300.000)! Ook het cijfer der kosten is
niet juist: onder de 17 millioen zijn de uitgaven voor
de opleiding van onderwijzers begrepen, die evenzeer
aan het bijzonder onderwijs ten goede komen.
fieri;, istitool en lending
UaiidcliugCQa «Ier Syuode.
De Synode der Ned. Herv. kerk heeft met 9
tegen 7 stemmen beslist, (fat art. 38 reglement gods
dienstonderwijs in dien zin zal worden gewijzigd, dat
van den ecnen kant oud-ouderlingen bij de bevestiging
van lidmaten zullen mogen assisteeren, maar dat aan
den anderen kant de bekende alinea, waarbij bepaald
is, dat geloofsovertuiging geen reden mag zijn om af
te wijzen, zal komen te vervallen.
Een voorstel, om art. 38 en 39 reglement gods
dienstonderwijs in den ouden vorm te herstellen, is
met groote meerderheid verworpen. Evenzoo is een voor
stel, om de geheele kerkelijke wetgeving te herzien
op den grondslag van een louter administratief kerk
verband, met bijna algemeene stemmen verworpen.
Een derde voorstel, om het twee-parochiestelsel op
de geheele kerk toe te passen, de kerk in twee afdee-
lingen te splitsen, van welke de eene het beginsel
recht voor allen erkent, enz., is eenparig verworpen.
Een voorstel om do synode de bevoegdheid toe te
kennen, de classicale vergaderingen zoo noodig buiten
gewoon samen te roepen, is met 10 tegen 6 stemmen
verworpen.
Nadat de rapporten over de klachten van het classi
caal bestuur van Dordrecht, van dr J. J. Stronck en
van de ouderlingen zullen zijn behandeld, en de
synodus contractu in zake de vier leden van het pro-
vinciaal kerkbestuur van Gelderland uitspraak zal heb-
i ben gedaan, zal de Synode hare zitting sluiten.
Ter aanvulling van een vroeger bericht wordt
thans medegedeeld dat op het vei zoek van den heer
Messchert van Vollenhove c. s., om kerkelijke hoog
leeraren bij de universiteit te Amsterdam benoemd te
krijgen, de Synode der Ned. Hervormde Kerk bepaald
heeft, dat de commissie welke de daarvoor noodige
gelden verstrekt, voor elk te benoemen hoogleeraar
aan de commissie van voordracht een zestal zal mogen
aanbieden, dat echter laatstgenoemde commissie uit
breiding van dat zestal tot een twaalftal zal kunnen
eischen, en voorts aan de Synode, overeenkomstig de
vigeerende bepaling, uit de ingezonden nominatie een
drietal zal voordragen om daaruit een keus te doen.
De collecte voor noodlijdende kerken en perso
nen bracht met de nagekomen giften te Middelburg
op de som van f 185,38.
Landbouw.
De koude Meidagen schrijft men aan de
Leidsche Ct. zijn in aantocht, hetgeen te bejam
meren is nu er zulk een schat van geopende bloesems
wordt waargenomen. In den morgenstond van Maandag
was het veld wit van de nachtvorst. De wind blaast
uit het noorden, dat nu zijne gure buien overzendt.
Op eene zoo vroege ontwikkeling met zomersche dagen
zal waarschijnlijk groote teleurstelling volgen.
Op een vraag van den heer De Jong, lid der
Tweede Kamer, over de besmettelijke veeziekten, in
verband met den Engelschen handel, verklaarde de
Minister van Binnenlandsche zaken, dat in de laatste
tijden geen nieuwe gevallen van longziekte waren
voorgekomen in Groningen en Friesland, en slechts
spoiadische in Zuid-Holland, buiten het spoeling-
district,. De verscherping der maatregelen binnen het
spoelingdistrict strekte cm de vermeerdering van
ziektegevallen tegen te gaan. Het opnemen van mond
en klauwzeer onder de besmettelijke ziekten en het
weglaten van rotkrenpel als zoodanig was geschied op
advies van deskundigen. De heer De Jong bestreed
krachtig het niet besmettelijk verklaren van rotkreu-
pel en betoogde dat daardoor de besmetting onder de
schapen geheel Noord-Holland zou aantasten en na-
deelig werken op den Engelschen en inlandschen
handel. De heer Idzerda bestrjed hem en de Minister
bleef zich beroepen op het gezag van deskundigen.
In October zal te Londen een internationale ten
toonstelling van vee en zuivelproducten worden gehou
den. Wie wenscht niet, dat Nederland hier met eere
vertegenwoordigd zal zijn, in plaats van zich door
andere natiën te laten overvleugelen, die vroeger op dit
gebied niet in onze schaduw konden staan
Helaas, de man, die in Eugeland onvermoeid werk
zaam was om er de producten van onzen landbouw
en veeteelt ingang te verschaffen en op prijs te doen
stellen, en die onze landbouwers aanspoordde de han
den ineen te slaan om aan te toönen, wat wij op dit
gebied vermogen, Edward Rooze, is niet meer. Maar
het werk, door hem begonnen, is door anderen
opgevat.
Er heeft, zich een voorloopig comité gevormd ter
bevordering van inzending van melk- en fokvee en
zuivel op die tentoonstelling, dat een warm beroep
doet op allen, die in de Nederlandsche veeteelt en
zuivelbereiding belang stellen.
Eendrachtig samenwerken is, wat zij in de eerste
plaats vragen. Reeds is een stap bij de Regeering
gedaan om subsidie, en de Minister van waterstaat
heeft beloofd een geldelijke ondersteuning aan de
wetgevende macht te zullen verzoeken, mits eerst het
initiatief van alle belangstellenden en belanghebbenden
uitga Het comité spoort alle Maatschappijen en Ver
eenigingen ter bevordering van landbouw en veeteelt
aan gezamenlijk tot het doel mede te werken, en zich
niet door bekrompen, locale inzichten daarvan te laten
afhouden.
Ongeveer f10,000 zal noodig zijn om op de Lon-
densche tentoonstelling behoorlijk voor den dag te 1
komen. De bedoeling is inzending van een collectie
van 15 a 20 stuks uitmuntend fok en melkvee: dito
eener flinke collectie van boter en kaas, net geëtaleerd,
het in werkring doen zien van een N.-Holl. kaasma
kerij geen vee of zuivel aan de collectieve inzending
te doen deelnemen, dan 't geen werkelijk in zijn soort
puik is, waarvoor een of meer speciale keuringscom-
missiën benoemd zouden moeten worden door aan
koop aan te vullen, wat bij vrijwillige inzending ont
breekt.
Het voorloopig comité, waarvan de heer Jongkindt
Coninck voorzitter, de heer L. Broekema secretaris, de
heer Jules van Hasselt te Kampen, bij wien de
bijdragen voor 31 Mei kunnen worden ingezonden
penningmeester is, wil slechts werkzaam blijven, als
het blijkt dat de zaak voldoende sympathie onder ons
vindt. En zoo de ontvangen gelden voldoende zijn
om een krachtig handelend optreden te verzekeren
dan wenscht het aan de regeering een rijkssubsidie
voor het tekort te verzoeken en tevens den minister
van waterstaat uit te noodigen een definitief Neder-
landsch comité van uitvoering te benoemen.
Het Noordsche schoonerschip Olivia Maria van
Strörastad, met ballast van Antwerpen naar zee. ge
raakte gisteren middag omstreekts half vijf op de
steenglooiing even beneden het vuurlicht „de magere
Merrie" bij Walsoorden. Naar ooggetuigen verzekeren
was tot tweemaal toe beproefd het schip, dat laveerde
te doen draaien, doch telkens deed de sterke wind
dit mislukken. Gisteren heeft eene sleepboot te vergeefs
getracht het schip af te trekken
Omstreeks 4 uren in den namiddag sloeg het bij
eene nieuwe poging der sleepbo t op zij en geraakte
vol water. De bemanning, bestaande uit den kapitein
5 andere opvarenden en den loods, verlieten toen het
schip, dat thans hevig gebeukt wordt door de baren
welke de sterke noordwestenwind opzweept. Of men
het schip nog zal kunnen afbrengen, is voor 't oogen-
blik onzeker. (M. C.)
Gravenpolder, 30 April. Heden nacht is
onder de Gemeente Nisse, op de hofstede „de Mooie
Staak" bewoond door J. van Liere, brand ontstaan
en de schuur met den geheelen inboedel verbrand,
er zijn veertig stuks beesten in omgekomen. Alles
is tegen brandschade verzekerd.
Onder de gevonden voorwerpen welke te Am
sterdam aan het bureau van politie zijn gebracht en
waaromtrent inlichtingen zijn te bekomen komen ook
voor „een paar centen".
Dat men gevonden goudbeurzen en portefeuilles met
bankpapier aan het bureau van polii'e terugbrengt,
daaraan zijn wij reeds gewoon geraakt, maar van men-
schen zóq eerlijk dat zij zelfs „een paar eenien" die
ze op straat vinden, aan het bureau bezorgen, daarvan
was ons geen voorbeeld bekend. Nederland mag
trosch zijn op zijne hoofdstad, wa- r zulke dingen ge*
beuren en de hoofdstad op zijne ingezetenen, waar
onder zulk een eerlijkheid wordt aangetroffen.
Te Zwolle is een dienstbode overleden, die ge
durende 67 achtereenvolgende jaren bij de familie van
Deventer aldaar had gewoond.
Weinige dagen geleden overleed te Langeweer
mej. de wed. P. P. J., die sinds jaren een hondje
had, dat haar zeer getrouw was. Het beestje, dat het
lijk van zijn geliefde meesteres gezien had, week niet
van de kist, en toen deze was weggedragen, weigerde
het verder voedsel te nemen. Kort na den dood van
zijne meesteres is het trouwe dier den hongerdood ge
storven.
Het verhaal dat Pincoffs in New-York armoede
zou lijden, blijkt uit een particulieren brief onwaar te
zijn. Hij heeft, na eenigen tijd daar geleefd te hebben
zich naar Chicago begeven, vanwaar hij onlangs was
teruggekeerd en nog altijd leeft hij op een grooten
roet. De persoon verdient misschien niet, dat men
blijvend zooveel notitie van hem neemt, maar tegen
over de bewering, dat hij zelf het slachtoffer zijner
speculatien zou zijn geworden en geruïneerd was, wil
len wij dit bericht, het tegendeel verzekerend, niet
achterwege laten.
Te Arasterdam worden een vader en moeder en
verdere oppassers gevraagd van positief dierlijke ge
zindheid, voor een op te richten hondenasyl.
Door den curator in een failissement van een
schoenmaker te Kaatsheuvel is aan de crediteuren een
accoord aangeboden van 3 4 pet.
Te Dijken werden gedurig mutsen, linten enz.
van de bleeken vermist. De dieven waren de raven,
die er hunne nesten mee bouwden.
Heeft Krupp den prijs zijner kanonnen met
60 pet. verhoogd, weldra zal hij ze beneden fabrieks
prijs moeten verkoopen, indien althans de uitvinding
van een Amerikaan proefhoudend is. Deze heeft het
middel uitgedacht om geweren en kannonnen te maken
die 1200 schoten per minuut doen. De batterijen
dragen zes mijlen.
Het baantje van voddenraper te Parijs is lang
zoo min niet als men wel zou denken. Voor niet
minder dan 15.000 franken vodden worden eiken
morgen van de straten opgeraapt door een leger van
30.000 voddenrapers, onder wie niet minder dan 7000
met de een of andere orde gedecoreerd zijn. De meesten
verdienen van 1 Va tot 3'/2' frank per dag. Men telt
te Parijs niet minder dan 200 huizen, waar de vodden
worden uitgezocht en waar ongeveer 700 mannen en
lOuO vrouwen werken, die eveneens een goed daggeld
maken.
