dUISTILIJMimiIMI OLID.
Donderdag 29 April.
V o«9.
1990.
Verschijnt eiken Maandag, Woensdag en Vrijdag
avond ten 3 ure, behalve op Christelijke feestdagen
Prijs per drie maanden francof 1,50.
Enkele noramers- 0,05.
Uitgever
I?. Gr. WIJTMAN,
TE
MIDDELBURG-.
Prijs der Advertentiën:
Per regel 15 ets.; Familie-berichten van 1-
regels ƒ1,Iedere regel meer 15 eents.
Liefdegaven 10 cents per regel.
Middelburg, 28 April 1SS0.
Bij de Tweede Kamer is ingekomen een wetsontwerp
tot verhooging van hoofdstuk binnenlandsche zaken
der Staatsbegrooting, ten behoeve van de met 1 No
vember in te voeren nieuwe schoolwet.
In zijne Memorie van toelichting zegt de Minister
van binnenl. zaken, dat het tijdstip der invoering van
de wet op 1 November 1880 kan worden bepaald. De
moeielijklieden, die zich tegen het aannemen van een
vroeger tijdstip verzetten, worden dan vermeden. De
najaarsexamens voor het lager onderwijs kunnen in het
loopende jaar op de tot dusver gebruikelijke wijze
worden afgenomen en daarbij akten uitgereikt voor
hoofd- en hulponderwijzers en onderwijzeressen en voor
de vakken van het meer uitgebreid lager onderwijs.
Ook is het onzeker of de nog ontbrekende alge-
meene maatregelen van inwendig bestuur van 1° Juli
e. k. vastgesteld zullen kunnen zijn. Het schijnt niet
raadzaam de wet in werking te brengen voordat alles
volledig geregeld is.
Vervolgens worden de redenen opgegeven, waarom
invoering op 1 November de voorkeur verdient boven
1 Januari 1881. Heeft de invoering met November
1880 plaats, dan vereischt hoofdstuk V der Staatsbe
grooting voor dat jaar aanvulling, Daartoe strekt
het wetsontwerp. Daarbij worden in de eerste plaats
de noodige gelden aangevraagd om gedurende de twee
laatste maanden van 1880 te voorzien in de bezoldi
ging van het nieuwe schooltoezicht. Tot grondslag
van berekening is genomen, dat de jaarwedde der in
specteurs f 8500 zal bedragen en hun abonnement
voor bureaukosten f 300; dat de jaarwedde der districts
schoolopzieners op f 2500 zal worden gesteld en hun
abonnement voor bureaukosten op f 200. Voor reis-
en verblijfkosten is, in afwachting, dat de ondervin
ding daaromtrent uitspraak doe, voor elk der inspec
teurs gerekend op f 1500 's jaars, voor elk der
districts-schoólopzieners f 800, terwijl voor de arron-
dissements-schoolopzieners eene söm van f 500 ge
middeld voor ieder is aangenomen.
Voorts is eene som van f 400,000 uitgetrokken als
vergoeding aan de gemeenten krachtens art. 45 der
nieuwe wet. Dit bedrag is een zesde eener som van
f 2,400,000, zijnde dertig ten honderd van 8 millioen.
Vergeleken bij de laatste jaren, is dit cijfer lager.
Het* is daaraan toe te schrijven, dat de meeste ge
meentebesturen, in afwachting der nieuwe wet, zich
zooveel mogelijk van verbeteringen in het algemeen
en meer bijzonder van het stichten van nieuwe school
gebouwen hebben onthouden.
Het cijfer van acht millioen zal echter reeds dade
lijk in 1881 aanmerkelijk hooger zijn en gaandeweg
stijgen, zoodat de vroegere mededeelingen der Regee
ring aangaande het bedrag der door het Rijk te ver
goeden dertig ten honderd, vermoedelijk blijken zullen
niet onjuist te zijn geweest.
Verder is bij dit wetsontwerp eene som voorgedra
gen tot het voorloopig bestendigen der rijkssnbsidiën
van f 7000 's jaars, die ieder der bijzondere kweek
scholen voor onderwijzeressen te Arnhem, Haarlem en
Groningen, en dat van f 15,0u0 Js jaars, hetwelk de
gemeentelijke kweekschool voor onderwijzers en onder
wijzeressen te Amsterdam tot dusverre genieten.
Eindelijk zijn in dit wetsontwerp gelden gebracht
tot het verleenen vau wachtgelden krachtens art. 39
en art. 92, 2de lid der nieuwe wet. Op eene uitgaaf
krachtens art. 39 te dezer zake behoort dus te worden
gerekend. En, daar thans nog niet beslist is, of er
onder de tegenwoordige inspecteurs zijn, die in het
nieuwe schooltoezicht zullen worden opgenomen, schijnt
het raadzaam krachtens art. 92, al. 2, een zesde van
het gezamenlijk bedrag der thans door de inspecteurs
genoten jaarwedden als wachtgeld voor hen uit te
trekken.
De Tweede Kamer heeft met 32 tegen 30 stemmen
beslist dat het ten vorigen jare in het district Utrecht
gekozen lid de heer Bastert, zal worden toegelaten.
Men ging daarbij uit van de meening dat de 7*
onwettige kiezers van Harmeien geen invloed hebben
kunnen uitoefenen op de stemming, daar de heer
Bastert eene meerderheid van 38 stemmen verkreeg.
De Kamer beraadslaagt thans over de verhooging
der staatsbegrooting voor historische monumenten.
Z. M. de KoniDg heeft benoemd tot president van
de Eerste Kamer der Staten-Generaal, jhr. m. E. J. J.
van Eysinga, sedert 1850 lid dier Kamer voor
Friesland.
Er is dezer dagen eene inschrijving opengesteld voor
de deelneming in het maatschappelijk kapitaalvan
f 300,000, voor de Nederlandsche tramicay-maatschappij
waarvan de heer S. Hamel'nk als directeur optreden
zal, terwijl tot commissarissen zijn benoemd de HH.
J. A. baron van Hardenbroek, directeur der maat
schappij tot exploitatie van veestallen, C. Vermeijs,
directeur der gemeentewerken te Utrecht en J. W. R.
Gerlach, afdeelings-chef bij de maatschappij tot exploi
tatie van Staatsspoorwegen.
In een circulaire van de HH. Matthes Co. te
Amsterdam bij wie de inteekening open is gesteld,
wordt gewez'-n op de soliede grondslagen der maat
schappij, en op de waarborgen voor goede resultaten,
die liet verleden aanbiedt van de mannen, welke aan
het hoofd der zaak staan. De heer Hamelink heeft,
zooals bekend is, veel studie gemaakt van de tram
wegen baron van Hardenbroek zegt zijn medewerking
toe bij den aankoop van paarden de heer Vermeijs
bij den bouw van weg en werken de heer Gerlach is
grondig bekend met spoorwegzaken, die in nauw ver
band staan met de onderneming van tramwegen.
De maatschappij zal beginnen met den aanleg der
lijn DokkumVeenwouden, ter lengte van 12 kilo-
meteren aansluitende aan den staatsspoorweg der prov.
Friesland. Reeds heeft zij bovendien verschillende
andere concessiën in Friesland overgenomen. Het plan
is de wegen zoo aan te leggen, dat men later de
paarden door stoom als trekkracht kan vervangen.
De lijn DokkumVeenwouden verbindt de vrucht
bare en volkrijke gemeenten West- en Oostdongera-
deel en Danturaadeel aan den staatsspoorweg zij is
ris 't ware een zijtak van den staatsspoorweg, waar
aan zij bij bet station Veenwouden aansluit. Zij be
vordert de rechtstreeksche gemeenschap tusschen de
rijke landstreken in het noorden van Friesland met
de bloeiende gemeente Tietjerksteradeel.
De stad Dokkum heeft veel handel en veel han
delsbetrekkingen met Leeuwarden.
Zlerikzec, 26 April. De verkiezing voor een lid
der Provinciale Staten in ons district, in plaats van
mr. B. C. Cau die bedankt heeft, zal op 11 Mei, den
dag der gewone verkiezingen plaats hebben.
Door de liberale Kiesvereeniging is tot vervulling
dezer vacature gekozen de heer mr. C. Fokker, advo
caat te Zierikzee. De aftredende leden, zijnde de heeren
B. G. van d?r Have, mr. J. Moolenburgh eii C. van
der Vliet werden op nieuw candidaat gesteld.
Goes, 27 April. Zaterdag jl. heeft de heer Van
Gorkom, vroeger belast met het prepareeren derKaapsche
boeren voor een soort neutraal onderwijs als wij hier
rijk zijn, zich beijverd alhier, zijn vriend en hoofdman
den ex-predikant- president Burgers schoon te wasschen
Zijne rede bestond uit eene historische beschrijving
van de vestigingen der Hollanders aan de Kaap, en
uit een bestrijding van ds. F Lion Cachet en zijne
partij ten behoeve van den door Engeland gepensio
neerden oud-president Burgers.
Veel aandacht is te Goes noch elders aan die rede
voering geschonken.
Eén staaltje van de humaniteit en de wijze van be
strijding door den heer Van Gorkom in practijk ge
bracht, zal voldoende zijn ora hem te doen kennen.
Om zijn tegenstander aan den lachlust of de verachting
zijner hoorders over te geven, werd door den heer
Van Gorkom gedebiteerd dat ds. Cachet, van Joodsche
afkomst, voor zijne bekeering tot het Christendom
Levy Zegel heette. Ds. Huet, volkomen op de hoogte
van Afrikaansche toestanden, deelt heden in de Goessclte
Courant mede, dat ds. Cachet op een leeftijd van zes
jaren den Christelijken doop heeft ontvangen, en dat
de vader evenals de zoon niet Zegel maar Cachet
heette.
Of de heer Van Gorkom eenig succes heeft gehad
van zijn verachtelijk en belachelijk maken eens tegen
standers, die zich niet verdedigen kan, betwijfel ik.
Met afkeuring hoorde ik ten minste geestverwanten
van den spreker, over deze rede spreken.
middelburg. 1 November zullen alhier de bureaux
van den sectie-ingenieur en den districts-inspecteur der
Zeeuwsche spoorweglijn, die thans te Bergen-op-Zoom
zich berinden, worden gevestigd.
We vinden in de N. R. C. de mededeeling dat de
kiesvereeniging de Grondwet te Middelburg met 1
Juli a. zal ontbonden worden, en overgaan m eene
centrale liberale kiesvereeniging.
Ook van andere zijde was ons deze mededeeling,
echter zonder tijdsbepaling, ter oore gekomen.
De heer Slicker van Domburg, vroeger bewoner
van het kasteel Westhove, oud-lid van de Tweede
Kamer, is te 's-Gravenhage overleden.
In de inrichtingen voor- doofstommen-onderwijs te
Rotterdam zijn sedert eenige weken met een 40tal
leerlingen proeven genomen met een door prof. Daniel
Colladon te Genêve aangegeven middel waarmede doof
geborenen zouden kunnen verstaan en leeren spreken.
De proefnemingen hebben echter niet het minste ge
volg opgeleverd.
Weldra wacht men te Rotterdam echter eene audi-
•phone, het werktuig dat door den heer S. Rhodes te
Chicago uitgevonden is. en waardoor, naar men be
weert, dooven in staat gesteld zouden worden gewone
gesprekken door middel van de tanden te verstaan en
doofgeborenen zouden kunnen hooren en spreken. Of
schoon nu de uitvinding van prof. Colladon gezegd
werd op hetzelfde beginsel te berusten als de Ameri-
kaansche audiphone, worden niettemin de proefnemin
gen met deze laatste met groote belangstelling te ge-
moet gezien.
In hoeverre de onderstaande mededeeling van de
N. Rott. Ct. juist is, durven wij niet zeggen m elk
geval is het allergrappigst, om te lezen en tevens niet
kwaad om eens over de welwillendheid der
menschen na te denken De N. Rott. Ct. schrijft
„Te Driebergen en in het naburige Rijsenburg wordt
sinds eenigen tijd de algemeene belangstelling gewekt
door een geschil tusschen een rijken grondbezitter en
een logementhoudêr aldaar een geschil, dat
wellicht tot eene belangrijke rechtskwestie kan aan
leiding geven, maar in ieder geval thans reeds door
de omstandigheden een allerbelachelijkst karakter heeft.
Op de grens tusschen de gemeente Driebergen en
Rijsenburg loopt een laan de Loolaan die
door den straatweg gesneden wordt. Het gedeelte der
laan links van den straatweg wordt uit vrijwillige bij
dragen van ingezetenen tot een flinken, harden, be
rijdbaren weg gemaakt; de laan ter rechterzijde vau./
