«BRISTILIJWISTORISÏH BLAD.
IV. 5o4.
Donderdag o Februari.
1Ü80. t.
HET ZUfiMËN,
Verscky ut eiken Maandag, Woensdag eu Vrijdag
avond teu 3 ure, behalve op Christelijke feestdagen
Prijs per drie maanden franco f 1,50.
Enkele nomtners - 0,05.
O.
Uitgever
WIJTMAN,
MIDDELBURG.
Prijs der Advertentiën:
Per regel 15 ets.; Familie-berichten van 16
.1,Iedere regel meer 15 cents.
Liefdegaven 10 cents per regel.
Middel burg, 4 Februari 1880.
Onder den titel „Onhandige Vriendengeeselt de
Arnhemsche Courant tot onze vreugde, het reeds door
ons besproken rapport van de commissie, benoemd tot
voorlichting der regeering in zake de maatregelen
omtrent den bouw en de inrichting van scholen.
Minutieus, zegt ze, tot in de kleinste details wordt
alles beschreven en voorgeschreven, de dikte
der spanwmuren (andere muren duldt de commis
sie niet) en de soort der steenen, de aard der fun
deeringen en de soort van kalk, de breedte dei-
trappen eu de hoogte der aan- en optreden, hoe cr
gepleisterd en geverwd moet worden, enz. enz. En
dit zijn niet details, wier wenschelijkheid besproken
wordt dit zon te verdedigen zijn maar vaste
rebcls, waarvan de commissie niet dan in de uiter
ste noodzakelijkheid afwijking wil dulden. Tot zelfs
de schoonmaakster ontgaat de bemoeizucht der com
missie niet, die voorschrijft, dat de school minstens
tweemaal per week droog en eens in de vier weken
vochtig gereinigd moet worden, waarbij zij aan-
teekent wie bewondert niet hare wijsheid en
voorzienigheiddat dit vochtig reinigen geen
plassen met water beteekent en dat,daartoe //geen
vuil water mag gebezigd worden.' Bij Koninklijk
Besluit zal dan ook krijgt de commissie liaar..
zin den hoofden der scholen worden aangeschre
ven vooral nauwkeurig toe te zien, dat de schoon
maakster niet plast en geen vuil water ge
bruikt. De commissie heeft niet voorgeschreven,
welk soort dweilen, sponzen en zeemleerlappen
moet gebruikt worden, zij meende hierin de hooiden
der scholen ,de noodige vrijheid* tp moeten laten.
Als wij er nu maar zeker van kunnen zijn, dat de
dweilen niet te nat ol te droog zijn of dat met éen
spons niet meer banken worden afgenomen, dan met
een goede sehoolreiniging bestaanbaar is. Wij geven
daarom in overweging eene gemeentelijke opper-
schooninaakster aan te stellen, van eene behoorlijke
instructie voor al deze zaken voorzien. Dat de be
ruchte scbool-bankenkwestie de commissie zeer aan
het harte gaat behoeft schier geen vermelding. Zij
geelt hierin zulke bepaalde voorschriften er zijn
o. a. niet minder dan zeventien vereischten, waaraan
eene goede schoolbank moet voldoen dat da meeste
gemeentebesturen een geheel nieuw school-ameuble-,
ment zullen moeten aansohaü'en.y De bouw der school--
banken heeft zulke eigenaardige eischen, dat het
raadzaam meet worden geacht, daaraan zonder ee-
nige belemmering te voldoen.* Dat zal alweder
veel geld kosten, maar wij weten hoe de commissie
over deze geldkwestie denkt.
Als andere proeve der ^nauwkeurige zorg* der
lieeren Salverda c. s., teekenen wij nog aan, dat 11a
het hoofdstuk Kunstlicht de opmerking volgtde
nadeelen van het kunstlicht zijn, dat niet ieder dei-
leerlingen dat naar zijne individueele behoefte regelen
kan 1 Breng die eïsch aan de school gesteld, waarvan
-de lieeren de onuitvoerbaarheid betreuren, in den
huiselijken kring over en stel u voor ieder der zes
of zeven hnisgenoo'ten met een licht, dat ieder naar
zijn individueele behoefte regelen kan, en ge vraagt
met de Génestet hoe een scherpziunig man, zoo
iets onnoozcls zeggen kan.
Worden de voorstellen der commissie aangeno
men, dan zullen de kosten der schoolbouw in het
vervolg met 50 a 100 pet. en meer waarschijn
lijk 100 dan 50 pet. worden verhoogd en dan
voldoet men nog niets meer dan aan de strikte ci-
sclien van het koninklijae besluit. En deze meerdere
kosten dit verlieze men vooral niet uit bet oog,
worden hoofdzakelijk veroorzaakt door eisclien,
waarvan het nut öf twijfelachtig öf betrekkelijk zeer
gering is.
Het is niet alleen uit een finantieel oogpunt, dat
wij de plannen der lieeren Salverda c. s. bestrijden,
maar ook omdat de uitvoering dier plannen onmo
gelijk is. Indien die lieeren de art,t. 4 en 87 der wet
tot eene doode letter hadden willen maken, zij had
den niet beter kunnen handelen. Men bedenke dat
de commissie, lettende op de laatste alinea van art.
4, de meeste dier bepalingen ook toepasselijk wil
verklaren op de bijzondere scholen en waar men
gesteund door eene onuitputtelijke kas de tegen
woordige openbare scholen zonder eenige gewetens
wroeging naar den grond kan halen daar naar de mach-
spreuk der commissie, aan al ,wat uit de openbare
kas betaald wordt niets gebrekkigs mag kleven/
gaat het nog niet aan de bijzondere scholen te
sluiten, zoo de bijzondere onderwijzers onwillig
of onmachtig zijn aan de billijke eischen der
commissie te voldoen. Hoe weinig sympathie wij ook
voor de politiek-kerkelijke gevoqlens van den lieer
Feringa hebben (het is de Amhemsche die spreekt)
wij moeten erkennen, dat er in zijne Nota (als
bijlage achter het,rapport gevoegd) enkele zeer juiste
cn ware opmerkingen voorkomen.
Waar bevoegde specialiteiten en hygiënisten van
naam met aanmerkelijk lagere eischen dan de lieeren
Salverda c. s. tevreden zijn, gaat het niet aan de
bijzondere scholen met de billijke eischen der com
missie te bezwaren, en wij vragen met dr. Feringa
of het den Staat geoorloofd is voorschriften te
geven, waarbij als inaxi.mr zoo liooge door zeer
desbevoegden betwiste eischen gesteld worden
Ter Nenzeu, 3 Februari. Sedert 11. Dinsdag
zich drijfijs op deze reede te vertoonen,
zoodat de vaart naar de bovenrivier thans is gestremd,
doeli van hier naar zee nog voor alle schepen open
blijft. Ook het kanaal van hier naar Gent wordt tot
heden nog .door stoomsehepen bevaren.
Daar ook de stoombooten niet meer naar Antwerpen
op kunnen, zijn hier binnen gekomen, om aan den spoor
weg te lossen de Nederlandsche stoomboot Amuletde
Italiaansche st. Rio-Plata, beide met stukgoederen, de
Belgische st. LippeFransche st. LaurinEogel-
sche schooner Enterprize, Duitsche st. Schmid-
bornmet ruw ijzer en Fugelsche st. Kille-
rey, met steenkolen; deze allen waren voor Ant
werpen bestemdbenevens de Engclsche stoombooten
Londee en John Bladworthbeide met steenkolen, met
bestemming voor hier.
Te Ilansweert is op de Wester-Schelde bij voort
during veel zwaar drijfijs.
De spoorboot op Walsoorde voer tot 26 Januari
op de vastgestelde urenna dien datum geregeld van
daar eens per dag tegen hoog water. Deze overvaart
wordt ondeiliouden tot mindere ijsgang het tweemaal
varen toelaat. Er kan dus geen sprake zijn van sta
kingen van dezen dienst.
Met den aanstaanden zomerdienst zullen in de trei
nen VlissingenYenlo dienst doen zoogenaamde Pull-
man-hotelrijtuigen. De Pullman Palace compagnie zal
er drie afstaan aan de Exploitatie-maatschappij om
daarmede gedurende zes maanden proeven te nemen.
De reizigers, die van zulk een rijtuig wenschen ge
bruik te maken, zullen boven den gewonen vrachtprijs
iets moeten betalen. Dit bedrag zal echter zeer gering
zijn. Daar alles wat strekken kan om bet gemak dei-
reizigers te bevorderen, voordeelig moet werken op bet
verkeer, zoo verdient deze maatregel toejuiching en het
is te hopen, dat de proeven aanleiding zullen geven
om deze rijtuigen voor goed in dienst te houden. De
aankoopprijs van zulk een rijtuig is niet geringmen
schat dien op pl. m. f 35000. Desniettemin schijnen
deze rijtuigen vooral in Amerika, waar ze sedert een
tiental jaren dienst doen, wel hunne rente op te brengen,
Cmc.)
Axel, 30 Januari. Voor de tweede maal in dit
winterseisoen werd alhier een openbare bijeenkomst
gehouden ter bevordering van het Christelijk onder
wijs. Voor een belangstellend gehoor, dat hen met
onverdeelde aandacht volgde, spraken de predikanten
Westhoff en Goedbloed over de onhoudbaarheid van
de vele gronden die de tegenstanders aanvoeren voor
het openbaar en tegen het bijzonder onderwijs
Ze wezen aan dat het onderwijs onmogelijk werkelijk,
neutraal kan zijn, dat Nederland onder de wet van
1857, die met den eisch der neutraliteit optrad, noch.
wetenschappelijk noch zedelijk beter is geworden, maar
voortdurende teruggang valt op te merken, ook i"
z g. maatschappelijke deugen enz. Tot trouw aan hul
beginsel, tot offervaardigheid bij het in practijk bren
gen daarvan, twekten ze hunne hoorders met warmt»
op. {Standaard.)
Tot directeur der Zeeuwsche Export-maatschappij is
benoemd de heer B. Rodenhuis, thans magazijnmeester
bij de Stoomvaart-maatschappij Zeeland te Vlissingen.
118 sollicitanten waren voor deze betrekking opge
komen.
De verkiezing van een lid van den gemeenteraad te
Middelburg (vacature jhr. mr. Schorer,) zal plaats heb
ben op 24 Februari a.
Gisteren avond trad de heer Baron vnn Doorn van
Wesikapelle in de zaal in de Bogardstraat te Middel
burg voor eene zoo talrijke schare op, dat de ruime
zaal de hoorders onmogelijk bevatten kon.
Zooals we steeds van dien spreker gewoon zijn, liet
hij ook ditmaal een krachtig, hartelijk en opwekkend
woord over vrijwillige en geheele overgave aan den
Heer hooren, dat met belangstelling en instemming
door de menigte werd gevolgd.
t
'i4
Aai'dcuburg, 4 Febr. Bij de gemeenteraadsver
kiezing op heden waren uitgebracht 90 stemmen,
waarvan 89 geldige.
De heer Dierixs verkreeg 35 stemmen, de heer Wil-
lems jl 7 stemmen. Tussclien deze twee heeren moet alzoo
herstemming plaats hebben.
Op 75jarigen leeftijd is in den Haag overleden de
minister van staat mr. J. A. Mutsaers, oud-minister
van R. K. eeredienst, laatstelijk lid van den raad van
state.
Dagelijks lezen we uitvoerige opgaven betreffende
de algemeene verloting ten behoeve der noodlijdenden
van den watersnood.
Plaatsgebrek verplicht ons echter tot de mededeeling
dat weder in tal van gemeenten subcommissiën zijr.