UlftlSTlLIJK-ÜISTORISCH BLAD.
a i en ve Kson
Donderdag '29 Januari.
1080. v
Prijs der Advertentiën:
Verschijnt eiken Maandag, Woensdag en Vrljdag-
avond ten 3 ure, behalve op Christelijke feestdagen
Prijs per drie maamden* francof 1,50.
Enkele nommers - 0,05.
Uitgever
P. G. WIJTMAN,
MIDDELBUR(U
Per regel 15 ets.; Familie-berichten van 16
regels ƒ1,Iedere regel meer 15 cents.
Liefdegaven 10 cents per regel.
De tienjaarlijksche volkstelling is achter den
rug, ten minste de gemeentebesturen hebben
de biljetten bij elkander, waarop de gevraagde
opgaven van de onder hun gebied wonenden
of vertoe venden zijn vermeld.
Het groot belang van zulk eene telling is
onmiskenbaar. In een geordenden staat mag
niemand in 't wild loopen. Ieder moet, bij alle
vrijheid om te verhuizen, telkens te vinden zijn.
Dat is niet alleen noodig opdat ieder zijn
aandeel zou betalen in de onvermijdelijke belas
tingen, opdat ieder, die daartoe in de termen
valt, zou deelnemen aan 's lands verdediging,
opdat men wete waar en wanneer ieder zijne
verplichtingen jegens de maatschappij heeft te
vervullen, het is ook noodig opdat aan
ieder zijn recht worde toegekend. Hoe zou 't
mogelijk zijn eene goede kiezerslijst samen te
stellen, zonder goede boeken op 't raadhuis?
Hoe zou 't mogelijk zijn te bepalen waar een
behoeftige behoort verpleegd te worden, als
niemand hem ergens t'huis weet te brengen?
Welk een verwijt tegen de slechte boekhouding
van vroeger tijden is niet de klacht van vele
minvermogenden, die zeggen aanspraak te heb
ben op groote erfenissen, maar hun recht daarop
niet kunnen bewijzen. Als de bevolkingsregis
ters goed in orde zijn, is het ieder mogelijk
zijn afkomst te bewijzen, en is het onmogelijk
dat verandering van een letter in den naam
de betrekking op een rijken kinderloozen neef
afsnijdt, of verandering van woonplaats een
tak van eene familie doet afvalleu van den
stam.
Had men in oude tijden de boeken maar
goed bijgehouden
Ten allen tijde zijn er volkstellingen gehou
den. Men weet met hoeveel zielen Jacob in
Egypte kwam, en met hoeveel mannen Mozes
er uittrok. Het is bekend hoevelen er met
Zerubbabel naar Jeruzalem weder keerden, en
ook s>het vee most toen op het pampier kom
men'' of op den tichelsteen, de steenen tafel,
- die destijds veel tot het opschrijven van gewich
tige bescheiden werd gebruikt. Zulk eene telling
i-as noodig, niet alleen voor 't appèl op reis,
_;aar als grondslag voor den vernieuwden Jood-
echen Staat, en daarom zijn de getelden onder
hunne familiè'n of geslachten gerangschikt. En
ook het boekhouden der Israëlitische geslachten
was er geheel op ingericht dat erfenissen,
vooral grondeigendommen, niet zouden vervreemd
worden.
In Noord-Amerika doet men zeer vele vragen
om den omvang der nijverheid te kennen, en
de hulpbronnen van het land te schatten, en
in ons land noodigt men jaarlijks landbouwers
uit, om voor provinciale verslagen eenige cijfers
op te geven betrekkelijk de opbrengst der
veldvruchten en den toestand van den veesta
pel, waarnaar gewoonlijk een »fransche slag"
geslagen wordt. Is de menigte des volks des
konings heerlijkheid, waarom ook niet de be
zitting des volks? Is het dan zóó dom van
een boer, wiens 'vee een voornaam deel zijner
bezitting uitmaakt, als liij vraagt of daarom
trent geen opgaven worden verlangd?
Het is echter jammer dat de tien jaarlijksche
herziening der bevolkingsregisters niet onaf
hankelijk van Mie boeken kon plaats hebben;
dat uit die boeken menigeen moest vernemen
hoe oud hij is, en dat het niet genoeg is te
weten of hij op seen maandag" of op »een
woensdag" is geboren, om als 't noodig is
zijne eerstgeboorte te kunnen bewjjzen; en dat
menig verzuim van aangift bij verandering van
woonplaats is aan het licht gekomen.
Maar geen schoonmaak zonder stof, zonder
ontdekking van gebreken aan dak of muur, aan
vloer of beschot, en zoo ook geen aanzuivering
van de boeken, waarop de dagelijksche afwis
seling der bevolking wordt bijgehouden, zouder
ontdekking van abuizen, door burgers of ambte
naren begaan. Waartoe zou anders ook de
telling gehouden worden?
Gebrekkige invulling der rondgezonden tabellen,
of verlegenheid met de juiste invulling der
kolommen is zeker een groote last voor de
ambtenaren, maar is het zoo vreemd dat vele
menschen daar geen weg meê weten? Hoe
weinigen zijn er die dergelijke papieren in te
vullen hebben? Bahalve werkbazen, schoolmees
ters en ambtenaren heeft nagenoeg niemand
met statistiek te maken. Als dan ééns in de
tien jaar iemand verlegen staat met een werk,
dat hij anders nooit doet, is dat zóó vreemd?
Is dat, vragen we aan de Goesche Courant,
een bewijs van geringe ontwikkeling? Meenden,
in zekere ongenoemde gemeente, 200 van de
250 hoofden van gezinnen beter te doen met het
door de overheid gezonden papier oningevuld te
laten, in plaats van het te verknoeien, is het dan
daarom zeker dat zij niet konden antwoorden op de
vragen, hun in gewonen dagelijkschen vorm ge
daan, door den ambtenaar, die zoo goed was de
biljetten voor hen in te vullen Staan die 200
voorzichtige niet-invullers nog beneden de 15
gebrekkige invullers, of nog lager dan de 25
knoeiers
Eene gemeente van 250 gezinnen zal waar
schijnlijk eene plattelandsgemeente zijn. Al had
den daar nu al de kinderen lang genoeg vol-
doend lager onderwijs genoten, zouden zij dan,
als zij de school verlieten, in de statistiek zijn
ingewijd geweest? Is een boer, een werkman,
die geen buitengewoon biljet kan invullen, daarom
te onkundig om te lezen in den Bijbel, in de
courant, in een boek over den landbouw, of
om eene bouwkundige teekening te begrijpen?
Heeren courantenschrijvers moeten toch be
grijpen dat voor hen het schrijven, voor anderen
ploegen of zagen dagelijksch werk is. Op 't kan
toor is een boer een lompe boer". Wat zou
een courantenschrijver zijn, als hij eene ploeg
door de kluiten, of eene vischschuit door de
golven te sturen had
En dan, dan is 't nog nooiig dat het vol
doend lager onderwijs van overheidswege gegeven
wordt
Dan moet de nieuwe wet op het onderwijs
de verbetering aanbrengen
Zijn er geen knappe menschen gevormd
onder andere oudere wetten; op andere dan
overheidsscholen
Moeten er zooveel capaciteiten" zijn om
het werk der ambtenaren te faciliteeren"
Het beroep van vele waarlijk nuttige leden
der maatschappij laat niet toe, dat zij meer
doen dat het op de schoolgeleerde wat onder
houden, en hoe gaat dat soms nog, onder
kommer en gebrek, bij dagelijkschen harden
handenarbeid
Als alle menschen knap met de pen zijn,
zullen er zoo velen achter de kachel willen zit
ten schrijven, dat de klad zal komen in de
courantenschrijverij zelfs.
Middelburg, 28 Januari 1880.
Tot lid der Provinciale Staten in het district Mid
delburg is gekozen de heer J. H. Snijders met 340
stemmen.
Op mr. G. N. Lambrechtsen van Bitthem waren
335 stemmen uitgebracht.
Sub-commissiën,. tot het houden eener algemeene
verloting van voorwerpen van kunst en smaak, ten
behoeve der noodlijdenden door den watersnood, zijn
op verschillende plaatsen o. a. ook te Middelburg en
Goes bijeengekomen.
De Bijks-normaalsckool te Goes, zal 1 Februari
geopend worden.
De ijsbcriclitcn van heden luiden als volgt
Op onze Zeeuwsche stroomen, vooral in de Zandkreek
begint zich weder ijs te vertoonen. Tendeele bestaat
het uit stukjes die van de schorren afgedreven, door
de felle vorst der laatste dagen, sterk en grooter
worden, tendeele uit nieuw gevormd ijs der laatste
nachten, voor 't oogenblik nog wel zonder dat 't eenige
hinder oplevert, maar toch reeds profetie van wat het
na weinige dagen, als dit strenge weder aanhoudt, f
zijn zal. deelj
Op de Wester-Schelde moet veel ijs zijn zoodat rVlën 2
vaart op Antwerpen voor schepen onmogelijk is.
Ylissingen is natuurlijk geen ijs te zien.
