CHRISTEL1JR-HIST0RIS(11 6LAD.
Tergende Taal.
Donderdag II December.
N°. 531.
HET ZUIDEN,
Verschijnt eiken Maandag, Woensdag en Vrijdag
avond ten 8 ure, behalve op Christelijke feestdagen
Prijs per drie maanden francof 1,50.
Enkele nommers- 0,05.
P. Gr.
(j>tgever
WIJTMAN,
MTDDETdBTXRGK
T=
Ja, tergende taal is er in de Tweede Kamer
tegen ons gesproken. Eene taal, die ons 't geu
zenbloed sneller door de aderen jaagt.
Een onzer edelste mannen, mr. Keuchenius,
had voorgesteld om de invoering der nieuwe
schoolwet achterwege te laten, totdat het kies
recht zou zijn geregeld.
Met dit voorstel heeft hij het gansche va
derland een grooten dienst willen bewijzen,
maar zijne dienstaanbieding is gewezen van de
hand. fc
De liberalen" zitten er in met hunne school
wet. Onder Kappeijne hebben zij die veel geld
eischende wet gemaakt, zeggende: laat violen
zorgen.
Toen 't er op aankwam spijkers met koppen
te gaan slaan, zag Kappeijne er geen kans voor,
en zijne vrienden en helpers evenmin.
Minister Six, die 't dan nu nrobeeren zal,
is begonnen met een half jaar uitstel te vra
gen, zóó zit hij er mee verlegen, en nu vraagt
hij er nog een jaartje bij.
De heer Keuchenius heeft rekening ge
houden met de verlegenheid der liberale" be
windslieden,
met denv weerzin van vele liberale" bur
gerlieden, die toch ook zooveel zin niet zullen
hebben aan 't meebetalen in de acht millioen
guldens, die jaarlijks door 't onderwijs "zullen
verslonden worden,
met den beslisten tegenzin van allen, die
voor hunne kinderen toch nooit gebruik zullen
kunnen maken van die acht millioen kostende
scholen,
met den billijken aandrang van velen, om
de kiesbevoegdheid aan een veel grooter aantal
Nederlanders toe te kennen, dan tot dusver
vergunning hadden om mee te stemmen.
Maar dat alles is afgestuit op den tegenstand
van 56 zich aan hunne kamerzetels vastklem
mende heeren, die daarop gezet zijn door een
betrekkelijk klein getal kiezers.
Deze heeren zouden de kiesbevsegdheid wel
aan een grooter getal landgenooten willen toe
kennen, maar dan zullen die eerst liberaal"
gemaakt moeten worden, en dat gaat zoo gauw
niet.
't Is uitgerekend dat de nieuwe schoolwet
pas 28 jaar na den dag barer invoering volko
men uitgevoerd zal kunnen worden. Te^en dien
tijd kunnen er pas genoeg liberale" of neu
trale" schoolmeesters zijn om de staatsschool tot
het ideaal der modernen te maken. Dan zijn de
ouderwetsche, bekrompene, geloovige luidjes, die
nu misschien het kiesrecht zouden krijgen, zoo om
trent dood en begraven. Dan hebben ontchristelij-
kende invloeden een menschengeslacht verder door
trokken. Dan, als de »liberale"kamerleden het goed
vinden, zal het volk misschien langzamerhand,
naarmate het blijkt dat het voor de heerschappij
der liberalen" geen kwaad kan, tot de stem
bus worden toegelaten.
Deze redeneering ligt op den bodem van
der liberalen" harte.
Het voorstel, of in kamertaai gezegdde
motie van Keuchenius ondervond van de zijde
der tegenpartij alleen steun bij den heer van
Houten, die, hoever hij van ons afstaat, toch
eerlijk genoeg is om aan beide strijdende par
tijen gelijke kansen te geven van Houten is
een man die geen haas stroppen, of in het
leger schieten zal.
Maar overigens kreeg mr. Keuchenius heel
de liberale" party tegen zich en ook de helft der
roomscbe, want deze laatste kan 't hem niet
vergeven dat hij niemendal met den paus op
heeft.
De vinnigste aanval kwam van den heer
Lieftinck, een gewezen modern predikant.
Had de heer van Houten aan de voorstan
ders van den leerplicht voor alle kinderen
voorgespiegeld, dat invoering daarvan te spoe
diger en beter zou gaan, als eenmaal het
gansche volk zich daarover had uitgesproken,
als ieder zoo omtrent eene school van zijne
gading kon vinden, de heer Lieftinck jaagt ên
hijgt naar den leerplicht onder het j ik der
moderne schoolmeesters. Met spot heeft hij
alles, wat voor de motie Keuchenius is aange
voerd, niet wederlegd, maar op zijde geworpen,
hij zal niet rusten vo,or er leerplicht is, even
als de anti-revolutionaire partij zegt niet te
zullen rusten, voor het onderwijs naar baren
zin is geregeld. Natuurlijk vergeet hij daarbij
te zeggen, dat naar onzen zin volstrekt geen
liberale" ouders zullen gekrenkt worden, en
dat naar zijn zin aan alle orthodoxe en roomsche
ouders eindelijk geen andere keuze zal gelaten
worden dan tusschen opstand of landverhuizing.
De heer Schimmelpenninck van der Oije had
het voorstel van Keuchenius onder anderen
bepleit door te zeggen als eerst het kiesrecht
wordt geregeld, kunnen de liberalen," die nu
met hun wet in de verlegenheid zitten, er
voorshands met fatsoen afkomen, en daarop
antwoordende zei Lieftinck Voorwaar een mooi
aanbod! maar we zullen er geen gebruik van
maken. Zie, deze motie laat zich mijns inziens
verklaren uit de omstandigheid, dat de anti
revolutionaire party in de engte gedreven is, en
als men in de benauwdheid zit doet men
dikwijls rare dingen. Gij giog Lieftinck
voort gij anti-revolutionairen hebt de trom
geroerd, gij hebt de fluit geblazen, hebt de
bazuin doen klinken, maar wij zullen op
rukken in gesloten gelederen totdat het volk
zal roepen: gij ongeloovigen hebt de overwin
ning behaald."
Prijs der Advertentiën: g
Per régel 15 ets.; Familie-berichten van
regels ƒ1,Iedere regel meer 15 cents.
Liefdegaven 10 cents per regel.
Wel heeft de heer Lieftinck later zijne*
den eenigzins verzacht, en gezegd dat
abuis zich en de zijnen ongeloovigen bó
noemd; hij had willen zeggen: agy^di
ongeloovigen noemthebt overwonnen"
vader Cats zei
Wanneer de pijl is in de lacht,
De snelle vogel op de vlucht,
De steen geslingerd uit de hand,
De stemme buiten uwen tand,
Zoo daar en is geen houden aan,
en Lieftincks taal is er na deze verbeteni
minder tergend om.
Ja, mijnheer Lieftinck, als men in
naauwdheid zit doet men soms rare ding
Kom tegen dat we in de engte gec
moeten worden als deurwaarder der belast:
als schoolinspecteur, als inquisiteur name
liberale" partij naar Zeeland, als ge
persoonlijken moed toe hebt.
Van de hand der garnisairs de onscl
tot verdediging des lands geroepene en to
drukking- der geloovigen missel/
lotelingen zullen wij onze kinderen, de
ren onzes volks niet eischen, maar vai
hand, van de hand van hen, die zich ve:
zullen tot werktuigen van uw geweld. j
Kom, mynheer Lieftinck, u verlustig
het ons aangedaan onrecht, kom ons pei
lijk in de engte drijven, en gij znlt va
geuzen volk rare dingen zien.
Middelburg,
10 December 11
De algemeene beraadslagingeu betreffende hoe
V (Binnenlandsehe zakeD) werden gisteren op v
van den heer Schimmelpennick van der Oye ge
Voor 9/io betroffen deze discussiën een onderde
dat d°partement, Onderwijs. We kunnen heden
aanstippen dat de heeren van Eysinga, Borgesiu
Beaufort voor spoedige invoering der onder1
spraken. I)e heeren van Nispen en Mackay s
tegen de onderwijswet. Gisteren was het who
den heer Six, minister van binnenlandsche zakei
de redevoering van den heer Mackay zoowel i
die van mr. Six ruimen we heden een plaats in.
De heer Mackay verdedigde de oppositi
antirevolutionairen tegen het openbaar onderv
vloeide niet voort uit lust om liet. openbare on
te beschuldigen, maar uit de begeerte om de ©j
school, die een deel der natie genoodzaakt is
zoeken, zoo goed mogelijk te doen zijn
De heer Mackay meende volkomen gerechtigd te
openbare school te bestrijden met getuigen, di
de tegenpartij niet gewraakt kunnen worden. B
de bestrijders toeh zich op eigen ervaring, d
men hun toevoegen: Gij zijt niet be.oegd,
te bevooroordeeld. De grieven der antirevplutii
waren zeer duidelijk door den heer Lobman u:
zet. Gaarne erkende spreker dat hij aan menig of
onderwijzer vooral onder dc ouderen
opvoeding zijner kinderen zou willen toevertr
maar daartegenover stond het feit, dat het j
en steeds grooter wordende deel der openbare
wijzers, apostelen zijn van 't ongeb»ol en voortj
van de moderne theologische begvnselon, d
waardig maken een plaats te hek leed en .«pden
sectescbool. Spreker beriep zich t n rwijze v
stelling op een Professor, die on a s in een
over den toestand der scholen v 1 de, i
blijkt dat telkens op vele volksscholen ware pr
