cuismuHismiscH blo.
Middelburg, 10 November 1879.
IV'.
Verschijnt eiken Maandag, Woensdag en Vrijdag
avond ten 8 ure, behalve op Christelijke feestdagen
Prijs per drie maanden francof 1,50.
Enkele nommers- 0,05.
Uitgever:
P. G. WIJTMAN,
te
MIDDELBURG-.
Prijs der Advertentiën:
Per regel 15 ets.; Familie-berichten van 1-
regels ƒ1,Iedere regel meer 15 cents.
Liefdegaven 10 cents per regel.
NA DEN OOGST.
Wij leven in den tijd der wetenschap.
Wat iemand ook zijn of doen moet in de
wereld, als hij maar wetenschap bezit is hij
er klaar voor.
Met wetenschap overwint men de kwalen van
het menschelijk lichaam, en beantwoordt men
de vragen van den peinzenden geest.
Natuurlijke aanleg of gaven Gods moeten
dadelijk het onderspit delven voor een beetje
wetenschap, en omdat de wetenschap in zich
zelve wat droog is, dient er als saus wat pret
bijgedaan te worden. Met wetenschap en pret,
met pret en wetenschap nog beter, gelukken
alle zaken, en sedert de landbouw wordt onder
wezen in herbergen, sedert de wètenschap met
zekerheid de opbrengst der akkers te voren
berekent, is dan ook de landbouw op ongekende
wijze vooruitgegaan.
Men neemt zooveel guano, ville-mest stal
mest is niet heel wetenschappelijk daarin
zit zooveel percent van dit, zooveel percent
van dat en zooveel percent van nog wat anders
werkt men zoo'n mengsel, in beroemde fabrieken
met krachtverhoogende stoffen nog vermeerderd,
maar goed in en door den grond, dan kan 't
niet missen of men oogst zooveel graan, zooveel
boonen, zooveel wortelen van welke soort men
maar verkiest. Want de landbouw-producten
bestaan voor zooveel percent uit deze en voor
zooveel percent uit gene stof; steekt men nu
zulke stoffen als mest in den bodem, dan haalt
men ze als vrucht er weder uit.
De grond is de groote fabriek, die de stin
kende natte of drooge meststoffen tot lekkere en
voedzame spijze verwerkt.
Zoo redeneert men tegenwoordig.
Maar wie is de fabrikant, wie zijn zijne
werklieden
De boeren
Maar de boer, die mest op zijn akker brengt,
is net zoo min fabrikant, als de boer, die
graan brengt naar den molen. Daar is de mole
naar fabrikant en werkman, en hij geeft in
den meelzak niet juist evenveel terug als hij
in den graanzak ontvingal heeft hij zijn loon
niet uit den zak geschept, toch gaat er altoos
iets verloren.
Maar niet zoo op het land.
Het land levert altoos veel meer op dan de
boer er brengt.
Dat geeft Hij, die Zijne zon doet opgaan
over boozen en goeden, die regent over recht
vaardigen en onrecht vaardigen, en daarop wordt
door boozen en onrecht vaardigen, misschien
ook door goeden en rechtvaardigen, stilzwijgend,
al te stilzwijgend gerekend.
't Is mogelijk door scheikunde al de veld
gewassen in hunne samenstellende deelen te
ontleden, maar niet mogelijk uit zulke van her
en derwaarts aangevoerde bestanddeelen één
plantje, één korreltje te- maken. Geen enkele
lelie des velds, geen enkel grasscheutje komt er
uit de werkplaats der wetenschap.
De Vader in den hemel, die tot nu toe werkt,
heeft regen en zonneschijn tot Zijne dienaren,
en daarmeê voert Hij, mildelijk gevende, uit
Zijne schatkameren van lucht en licht en warmte
datgene aan, wat de boer en de man der we
tenschap niet geven kunnen, daarmeê doet Hij
uit luttel mest en luttel zaad overvloedige oog
sten opwassen en rijpen.
Om het werk Gods in de harten te beschrij
ven, ontleent den apostel een beeld aan den
landbouw, als hij zegt: »zoo is dan noch hp,
die plant, iets, noch hij, die nat maakt (kunst
matig besproeit als in het Oosten), maar God,
die den wasdom geeft", en dat beeld is volle
waarheid.
Van het vruchtbare slib op Egypte's akkers
moet men gaan tót de rivier die het aanvoerde,
en die rivier honderden uren opvaren tot in
de onbekende binnenlanden van Afrika, om
daar te aanschouwen dat het toch alleen God
is, uit wiens hand het koren komt, zonder
i> getal", het koren, waarvan één vijfde het
volk des lands en van naburige landen voedt.
Ook op de zwarte kluiten des akkers is de
mensch een medearbeider" Gods, en daarom
hangt het welslagen van den zwakken mensch,
met al zijne wetenschap en al zijn arbeid,
altoos af van den vrij machtigen God, wien wij
te danken hebben, voor al wat Hij geeft.
Daarom was er dan ook dit jaar, even als
altoos, reden genoeg om een dankdag af te
zonderen.
Hield God Zijne hand gesloten, gaf Hij meer
regen en minder zonneschijn op der menschen-
arbeid, toch is er reden genoeg om Hem te
danken, voor hetgeen Hg gaf en spaarde,
vooral voor hetgeen Hij ons WHeeren door te
spotten met der menschen wetenschap, als zij
steeds voortgaat met snoeven op hare uitkom
sten en op de voortbrengende kracht des bodems.
Israëls groote feesten waren ten deele oogst
feesten, waarop van eerstelingen en van den
vollen oogst het beste werd gebracht op het
altaar des Gevers, nu heet het »ter eere
van den alraachtigen Schepper, dat wij, dank
baar voor het goede, dat Hij ons schenkt, de
schoonste zijner gaven verzamelen, en die netjes
gerangschikt voor onze medereizigers naar de
eeuwigheid tentoonstellen" in eene herberg 1),
onder het spelen der muziek, onder het drin
ken van veel bier en jenever, terwijl de inzen
ders met blinkende medailles worden vereerden
hun den lof wordt toegebracht.
Zijn daarbij de met groen versierde en
plante straten geen bespotting van Israëls l«i
huttenfeest?
Als bij zoo'n oogstfeest alleen dank woi
gebracht aan leden en begunstigers êener tuin!
bouwvereeniging, aan een gemeentebestuurr:
leden eener feestcommissieen aan inzenders
dat juist in een jaar, dat de almachtige Schep
per" ons Zijne Almacht en onze nietigheid doek
gevoelen, wat hebben wij dan te denken van
zulk eene vereering diens Scheppers?
Niets, niets willen wij afdoen van hetgeen
de wetenschap ons leert omtrent het bestaan]
der dingen, omtrent de wonderbare wisseling
van stoffen, die daar omgaat in kruid en aa|
en koren, maar omdat de mensch toch zelf niet]
weet hoe God dien wasdom geeft, omdat jdcj
mensch dien alleen van Hem kan vragen er,
verwachten, daarom zeggen wijlandbouwers'
ziet niet alleen naar den grond, maar heft het.
oog, de handen en het hart ten hemt],
daarom zeggen wij, laat ons bij eiken maoltfjt
het voorvaderlijk gebruik i?.tet
met het hart den Gever aller goede gë&en onzei
dank toebrengen.
Elke dag zij ons een dankdag.
De Tweede Kamer zal heden over acht dagen bij
eenkomen, tot onderzoek der begrootingen voor 18£^j
De Eerste Kamer behandelde Vrijdag de lfiatsteliji
door de Tweede Kamer aangenomen wetsontwerpen
met uitzondering van da Indische begrooting.
De vraag of de heer Bastert, laatstelijk in Utrecht
gekozen, nu zal toegelaten worden als lid der Tweedt
Kamer, wekt in hooge mate de belangstelling.
Het TJtrechtsch Dagblad levert kolommen druks on
te betoogen, dat de uitkomst nu heel anders is dal
bij de vorige verkiezing.
En toch wie de geheele kiezerslijst als onwettig be
schouwt, (dat deed immers de Kamer?) meet tege!
de toelating zijn, want de meerderheid bedraagt vee
minder dan de 83 personen, die te Harmeien eel
stembiljet hebben ingediend.
Daar zijn niet veel redeneeringen over noodig.
Aanstaanden Woensdag wordt H. K. H. de Kroom
prinses van Denemarken met hare kinderen te 's Hagi
verwacht. Zij zal haar intrek nemen bij haar groot
vader prios Frederik. Ook de kroonprins wordt ve:
wacht.
1) Zooals onlangs te Schoondijke.
Ten behoeve der slachtoffers van de ovwr$tTQ\
mingen in de provincie Murcia in Spanjewerd desi
dagen door een gezelschap Spaansche studcnten-mi
zikanten in Den Haag concert gegeven.
Het gebouw van Kunsten en Wetenschappen w
door een uitgelezen en talrijke schare bezet. Geh<
het diplomatieke corps, de adel en notabelen <1
residentie hadden door hunne tegenwoordigheid hun
welwillende medewerking verleend. De overige rang
waren mede zeer goed bezet.
Buiten de entrees, is er ruim f 1500 aan versofa
lende giften in de zaal ontvangem.
Dank zij de ondersteuning van verschillende zijc
ook van den handel, had een, dames-comité eenf
zijd
i far
518. Dinsdag li November.
