CHRISTELIJR-flISTORISCH BLAB.
.V. 503.
Dinsdag 7 October.
VERWARRING.
HET ZUIDEN
Verschijnt eiken Maandag, Woensdag en Vrijdag
avond ten 8 ure, behalve op Christelijke feestdagen
Prijs per drie maanden francof 1,50.
Enkele nominers- 0,05.
Uitgever
Gr. WIJTMAN,
te
MIDDELBURG-.
Prijs der Advertentiën:
Per regel 15 ets.; Familie-berichten van 1
regels ƒ1,Iedere regel meer 15 cents.
Liefdegaven 10 cents per regel.
Sedert minister van Lijnden het openlijk in
de Tweede Kamer heeft uitgesproken, dat hij
zich niet schaamt het Evangelie van Christus
te belgden, sedert dat oogenblik bestaat er
een niet denkbeeldig gevaar, dat, in hoogere
en lagere kringen, sommigen onzer vrienden,
bij wie rustige rust en vreedzame vrede boven
alles gaan, zich zullen afvragenis voortzetting
van den strijd tegen de schoolwet wel wensche-
lijk en plichtmatig? is het, nu van Lijn
den gezegd heeft: van uw bestrijden der wet
van '57 zijt gij slecht afgekomen, en hebt die
van '78 gekregen, als gij verder aan de zaak
tornt, zult gij er nog slechter afkomen, is
het niet beter stil te zijn, dan altoos weder
het nedergeslagen hoofd op te heffen? is
het niet beter toe te geven aan den wensch
des ministers, om de openbare" school te ver
heffen, ze zoo goed mogelijk te maken?
In 't voorbijgaan komen we even op tegen
de uitdrukking openbare school. Ook onze chris
telijke scholen zijn openbaar. Wij willen den
minister ook geen stroo in den weg leggen
als hij de stadsschool gaat verbeteren. In me
nig geval, in menige gemeente zal de staats
school de eenig mogelijke blijken te zijn. In
arme gemeenten met zeer gemengde bevolking
is onmogelijk aan de wenschen van alle ouders
te voldoenen voorziet eene lofwaardige offer
vaardigheid nu reeds boven verwachting in de
behoefte aan christelijk onderwijs voor een deel
der kinderen op verscheidene kleine" dorpen,
toch mogen de andere kinderen van zulke dor
pen niet verwaarloosd worden, en moet de staat
zich hunner ontfermendie ontferming mag
ook niet karig zijn.
Medewerken, door doen of laten, door spre
ken of zwijgen, om het staatsonderwijs overal
zoo s-goed" te maken als de partijwet van '78
vordert, dat mogen wij niet. Het is bepaald
een groote leugen, dat de meerderheid in de
Tweede Kamer het recht zou hebben om aan
te geven in welken geest de kinderen des volks,
de kinderen door God aan de ouders geschon
ken, behooren te worden opgeleid, en door
tegen dien leugen op te komen, strijden wij nu
reeds voor de rechten van liberale" ouders en
kinderen, tegen den tijd dat hunne partij
onderligt.
Plaatst men zich op het standpunt van mi
nister van Lijnden, en zegt mende wet is
er nu eenmaal, dus moet zij in praktijk wor
den gebracht, dan veroordeelt men tevens den
strijd onzer vaderen tegen de Spaansche ver
drukking.
Langs geordenden weg was Filips heer der
Nederlanden geworden, de staatsmacht was in
zijne hand, aanzien en overmachtstonden hem
volop ten dienste, dus had hij evenveel recht
om zijn onderdanen één kerk op te dringen,
als de t> liberalen" nu hebben om hunne land-
genooten het juk op te leggen van één school.
't Eenige verschil is in de meerdere of min
dere ruwheid der behandeling. Filips zond beu
len en soldaten, de liberalen" zenden ontvan
gers, deurwaarders en garnisairs. Filips wilde
zijn tegenstanders den kop afslaan, de libera
len" willen ze laten doodbloeden.
Al kg sekt nu minister van Lijnden de chris
telijke vlag in top, hij zeilt zoo dicht bij den
Banjaard, dat hij aan de zuiging niet meer kan
ontkomen, hij is verloren
Zal een der onzen zijne vermetelheid navol
gen; het draailicht aanzien voor een vast?
Neen, duizendmaal neen, liever nog jaren lang
rondgezwalkt in strijd en moeite, dan op zoo'n
manier vasten grond te krijgen!
Men zal professor van Oosterzee toch niet
van overdrijven verdenken, welnu, hoort wat
hij zeide, toen hg op de jongste vergade
ring der Evangelische Alliantie te Bazel de
toestanden van ons vaderland schetste: »Het
blijkt toch telkens, hoe op vele volksscholen
eene ware Propaganda gedreven wordt van een
schaamteloos ongeloof, dat de jeugd reeds vroeg
tijdig leert met kerk, gebed en Bijbel te spot
ten." Iets verder noemt hij de zoogenaamde
christelijke deugden der staatsschool een radi-
kaal Heidendom," en hij gaat voort met te
zeggen dat »de noodlottige invloed van kerke
lijke desorganisatie (ontbinding) en partijzucht
de tegenstanders der zaak (van het christe
lijk onderwijs) sterk, bare vrienden machteloos
maakt."
Nu weten we wel dat er eene Christelijk
Gereformeerde Kerk is, welke het niet aan
organisatie (innerlijk verband) ontbreekt, maar
zij is verre in de minderheid, en lijdt mede
onder den algemeenen druk, en ook hare af-
deelingen kunnen het nog niet overal in den
lande vinden met de welgezinde leden der an
dere in ontbinding verkeerende protestantsche
kerken, zoodat werkelijk kerkelijke partijzucht,
nu eens aan de eene, dan weder aan de andere
zijde, soms aan beide zijden tegelijk, de goede
zaak veel schade toebrengt.
Daarom kunnen wij niet genoeg aandringen
op eenheid en samenwerking onder de vrienden
der chistelijke school.
Het twaalftal onzer mannen in de Kamer,
het kiezersvolk daarbuitenen ook het volk
achter de kiezers, kortom allen, die eenmaal den
strijd aanbonden voor vrijheid en gelijkheid
tegenover de heerschzncht der liberalen"^ lyi
allen moeten zich niet in verwarring late
brengen door woord of voorbeeld van een staats
man, al noemt hij zich een christen.
Laat de geschiedenis ons hare lessen gevfei
en sluiten wij daarvoor de oogen niet.
Al te lang sloten in den Spaanschen tij
overheden en staatslieden in menig gewes
in menige stad de oogen voor de belange
des volks, al te lang bogen zij zich voc
de onrechtvaardige wet. Ware het volk steet
tot hen blijven opzien, had het volk de sfcej
zijns gewetens gesmoord, het ware ons~gegp^
als de Vlaamsche provinciën, die na 164
Spaansche Nederlanden bleven.
Eendracht maakt macht", daaraan herinnei
ons professor van Oosterzee, daaraan herinnere
ons Standaard, Wageningsch Weekblad en t
van kleinere bladen onzer partij. Twijfelen w
niet aan de zegepraal onzer beginselen, i
aanschouwen wij die niet in ons leven. Zot
velen streden met volharding tegen de 18
van Filips, zonder het jaar Her ovér^ÉjBj
te beleven, zoovelen stierven er in dage.1"' va
druk en duisternis, zoovelen betreurden de
afval en de kortzichtigheid van beminde lam
genooten, maar toch hielden zij vol.
Toegeven om 's valschen vredes wil, di
nooit
Middelburg, 6 October 1879.
In eene openbare vergadering der Tweede Kamt
heden middag ten 4 ure te houden, zal beraadslaag
worden over de al of niet toelating van den he
du Tour.
Aan het verslag der Commissie uit Je Tweede Kam
bestaande uit de hh. Van Tienhoven, Schagen vi
Leeuwen en Luyben, over het onderzoek van de c,
loofsbrieven van Mr. M. W. Baron du Tour Vi
Bellinchave ontleenen we alleen dit slot, voldoende o
den stand der kwestie te kennen.
1. De overgelegde en bij de verkiezing gebruikte
van Tlarraelen is geene lijst afzonderlijk van de kiezers vo
de Tweede Kamer, maar eene lijst van de kiezers vo
de Tweede Kamer en de Provinciale Staten te zame
hetgeen in strijd is met den stelligen wil des we
gevers en voor den kring' van kiezers voor de Twee
Kamer een bijzonder gevaar oplevert, door namel:
van eenigen buiten dien kring te laten blijven, c
behoorden er in opgenomen te worden.
2. Op Je lijst is de in den kiezer gevorderde aa
slag anders en wel lager dan volgens de wet behoi
uitgedrukt, en dus is niet uitgedrukt de in de v
bedoelde aanslag. Daardoor zijn op de lijst gebra<
eenige personen, die uiet al de vereischten om kie:
te zijn in zich vereenigen, en al moge de wet partij
raidcelen van herstel aan de hand hebben gedaz
er is begaan eene fout van beginsel bij het opmak<
bron van detailfouten, waarvan vooraf het getal n
te bepalen is.
3. Burgemeester en wethouders zijn bij de voc
handen lijst hunne bevoegdheid te buiten gegaan, dc
de lijst den 4 April nog eens nader vast te «stel]
en door die te sluiten. Het laatste is bij de wet a
den burgemeester, en aan hem alléén opgedragen, t
