CHMSfILIJIHIISTOIIISCII BLAD.
V. 470,
Dinsdag 22 Jufi.
HET ZUIDEN,
Verschijnt eiken Maandag, Woensdag en Vrijdag
avond ten 8 ure, behalve op Christelijke feestdagen
Prijs per drie maanden francof 1»50
Enkele nommers- 0,05
P. Gr.
Uitgever
WIJTMAN,
MIDDELBURG-,
Prijs der Advertentiën: sr^-i
Per regel 15 ets.; Familie-berichten van 1
regels ƒ1,Iedere regel meer 15 cents.
Liefdegaven 10 cents per regel.
Middelburg, 21 Juli 1879.
Nog eene enkele beschouwing over de ministerieele
crisis en den politieken toestand van 't oogenblik vinde
hier eene plaats.
Ze is ontleend aan het Wageningsch Weekblad.
i, Wij zouden zeggen de duisternis neemt bestendig
toe. Of is het niet de onbegrijpelijkste zaak van de
wereld, dat een ministerie, reeds maanden in staat
van ontbinding verkeerend, ter elfder ure een voor
stel en nog wel zulk voorstel tot grondwets
herziening doet
Maar wellicht moet de natie in den waan gebracht
worden, dat het ministerie niet aftreedt, wijl béiden
boel niet meer bij elkander weet te houden, maar
wegens een liberaal voorstel, dat de kroon n:et wil
accepteeren. En brengt men daarmee in verband, wat
in sommige bladen werd medegedeeld, aangaande de
gespannen verhouding tusschen den koning en de minis
ters, dan is de toeleg van deze manoeuvre doorzich
tig genoeg. Z. M. de „bete noir" en de ministers
en hun aanhang zoo onschuldig als een pasgeboren
wicht', 't Is waarlijk aardig bedacht.
Zoover hadden we geschreven, toen het bericht ons
gewerd, dat Z. M. aan de heeren Fransen van de
Putte en E. Creraers de vorming van een ministerie
heeft opgedragen.
Uitnemend. De samenstelling van de kamers is als
nog van dien aard, dat een ministerie van positieve
beginselen slechts een kwijnend en kortstondig leven
zou hebben.
Toch kan ieder op zijn vingers uitrekenen, dat, ge
steld dat de heeren van de Putte en Cremers slagen,
ook hun rijk van korten duur zijn zal. De bezwaren
die. het thans fungeerend ministerie den dood doen,
zullen finnen korten tijd het komend ten grave
brengen^
Maar tijd gewonnen, veel gewonnen. Er zit eerlang
niets anders op dan een katner-ontbinding. En de
kiezers die nu getoond hebben de pseudo-liberale
beginselen moede te zijn, zulleu dan een andere
kamer formeeren, meer in den geest van den koning
en van de werkelijke meerderheid der natie.
Bedriegt ons niet alles, dan zijn we 't keer
punt genaderd. Veel, zeer veel zal er te doen zijn,
om de gevolgen van het liberalistisch wanbestuur te
niet te doen en de werkelijke belangen van kroon en
natie iu 't goede spoor te leiden. De mannen die ge
roepen zullen worden, om dat werk tot stand te hel
pen brengen, hebben een zware taak te volvoeren, waar
toe buitengewone capaciteiten en wijsheid noodig zijn.
Maar met Gods hulp kan het. Nu de oogen van den
Koning zijn opengegaan en hij zich niet langer door
een brutale minderheid wil laten lingelooren, maar
toont dat de Kroon nog iets beteekent, nu is er alle
hoop op een betere toekomst. Dat God hem en wie
tot het verrichten van dezen zwaren arbeid zullen
geroepen worden, de wijsheid geve die van boven is."
Sinds het verschijnen van ons laatste nummer kwa-
meu de volgende berichten omtrent het verloop der
ministerieele cri-sis
Het Utrecltsch Dagblad meldde dat pref. Buys van
Leiden was aangezocht om mede deel uit te maken van
een gematigd liberaal kabinet, en houdt die meening
staande "tegenover anderen.
Ik kan zoo schrijft deze berichtgever
verzekeren, dat de persoon, van wien ik dat bericht
Vernam, volkomen geloofwaardig is en door zijne
maatschappelijke positie in staat, goed te zijn inge
licht.
Het is daarom mijne vaste overtuiging, dat er van
prof. Buys wel degplijk sprake is geweest maar dit
denkbeeld wellicht (om mij onbekende redenen) later
is losgelaten.
De optreding yan een kabinet Fransen van de
Putte-Creraers, is intussehen nog niet zoo verzekerd,
als men schijnt te willen afleiden uit hunne tegen
woordigheid op het Loo.
Er worden althans voor sommige departementen
namen genoemd, die aan den ernst der kabinetsfor
meerders zouden doen twijfelen.
Waarom de optreding van prof. Buys thans ontijdig
ofbycorbarig zou zijn, verklaar ik niet te begrijpen.
Ér is nooit grooter behoefte geweest aan de optre-
ding van een waarlijk eerlijk en groot karakter, dat
vertrouwen en eerbied weet in te boezemen, die juist
op dit oogenblik, nu het roerloos schip van deu staat
wordt bedreigd door de meest tegenstrijdige en reli
gieuze hartstochten.
Wanneer zal de nieuwe formatie wereldkundig
worden? Naar de Rotterdamsche courant gehoord heelt,
zeer spoedig. Trouwens, het bezoek van den heer
v. d. Putte op het Loo, schijnt dit te bewijzen. Hoe
zal de formatie wezen? Daarover hoort men het vol
gende de heer ran de Putte zou (niet zonder daar
toe gedrongen te zijn) zelf de portefeuille van kolo
niën aanvaarden (in afwachting van het vice-koning-
schap over Indië, dat hij steeds heeft geambiëerd) de
heer Smidt blijft, doch verwisselt de portefeuille
van justitie-met die van binnenlaudsche zaken; in zijn
plaats treedt de heer Lenting, die reeds lang zich be
schikbaar stelde, op als hoofd van justitie; de heer
Cremers wordt voor de tweede uiaal minister vau
buitenlandsche zaken; voor marine zou de heer
van Goens bestemd wezenvoor waterstaat de
heer van Kerkwijkde heer Gleichman wilde
gaarne aanblijven, doch de heer van de Putte
neemt hem iu zijn combinatie niet op; wie zijn op
volger zal wezen, is tot op dit oogenblik onbekend,
evenmin, hoe 't met oorlog zal gaan welks titularis
bij de „Grondwetsherziening" te nauw betrokken was
om te kunnen aanblijven.
Zeer spoedig zal het blijken, in hoeverre deze
inlichtingen juist waren.
Verder verneemt men dat de heer van de Putte, ook
om al dadelijk geen kwade kans te wagen, thans op
breede schaal het stelsel in toepassing zal brengen
van het kamerlidmaatschap vereenigd met een minis-
teriëele portefeuille. Persoonlijk althans staat hij er
zeer op, zijn 011 middellijken invloed op den gang der
zaken in de kamer, zoowel daar binnen als daar buiten
te behouden. Dat heeft hij vroeger trouwens als het
eeuig ware stelsel openlijk aangeprezen.
Dat wij het wetsontwerp op de eflectenbelasting
behouden zulleu na het optreden van den heer v. d.
Putte is niet waarschijnlijk. Trouwens, de financieele
politiek van den heer Gleichman vond in vele libe
rale kamerleden lofredenaars, noch bewonderaars.
En wachten wij nu verder de dingen, die komen
zulleu.
Het Vaderland meldt, dat de liberale leden der
Tweede Kamer door de heeren Fransen van de Putte
en Cremers dringend zijn uitgenoodigd tot eene ver
gadering op heden.
Door de kiesvereeniging Nederland en Oranje le
Leiden is besloten bij de aanstaande verkiezing van
een lid voor de tweede kamer als candidaat te stellen
jhr. mr. P. J. Elout van Soeferwoude, te 's Hage,
die de candidatuur heeft aangenomen.
Met mr. Verwer die van Roomsche zijde en den
heer de Laat de Kanter die van liberale zijde can
didaat gesteld zijn is dus het lijstje in Leiden com
pleet.
Van anti-revolutionaire zijde, is de candidatuur voor
het lidmaatschap der Tweede Kamer in het kiesdis
trict Dokkum (vacatnre van Swinderen) aangeboden
aan den heer VV. M. Oppedijk, die echter, naar men
verneemt, daarvoor bedankt heeft».
De Staats-courant bevatte dezer dagen het versf
van de aan den Staat geschonken boekenkast
wijlen rar. G. Groen van Prinsterer.
Ten deele bevat deze nalatenschap eene aanschov
welijke voorstelling van den strijd der christelijk
historische partij in de laatste jaren.
Onder die boeken bevindt zich een bijbel, in 18(
te Amsterdam in 4o. gedrukt; dit exemplaar is m
een zilveren slot versierd, en blijkens het inschr
werd het op 30 September 1857 door eenige Amste
darasche vrienden aan Mr. G. Groen van Prinster
aangeboden „ter herinnering aan zijne Christelijk
manhaftige houding tijdens de beraadslagingen ov;
de wet op het lager onderwijs, in de maand Ji
1857." Een albumin 4o., in rood marokijn gebond*
draagt dit opschrift„Aan den heer Mr. G. Gïctjü
Prinsteren, bij zijn aftreden als lid van de State1
Generaal, in den jare 1865." Het bevat een gre?
aantal haudteekemngen. Een tweede album, in Tan
werpig folio-formaat, gebonden in blauw fluweel
zilveren sterren en voorzien van een zilveren sluiti;'
en zilveren plaat met dit opschrift: aan den hoo;>
edelgestr. heer Mr. G. Groen van Prinsterer,
Augustus 18011871, 1 Tim. VI 12." Het we
door 283 hoofd- en hulponderwijzers aan Christelij
bijzondei 2 scholen in Nederland aangeboden op d
70en verjaardag van den grooten voorstander di
schoien en bevat de portretten der schenkers.
Eindelijk is nog, op uitdrukkelijk verlangen^v
de executeurs, aan deze schenking toegevoegd «4|
zilveren beker op voetstuk, onder stw* welke, eveJ
bovengemelde bijbels en albums, in een aëi b*
kenkasten eene voegzame plaats vind. Het opschrift
dien beker geeft rekenschap van de gevoelens die hem d
den aanbieden. Het luidt aldus: „Hulde van hoogachtir
eu vriendschap, na toewijding eener halve eeuw
de dierbaarste belangen van Nederland, Oranje, ke:
en school, den Christen-staatsman Mr. G. Groen v*
Prinsterer op 70-jarigen leeftijd, den 21sten Augusti
1871, aangeboden."
Een bij het departement van koloniën ontvang
telegram Aan den Gouverneur-Generaal van Ned(
landsch Indië, van 11 dezer, bevat de volgende med
deelingen omtrent de krijgsverrichtingen in Atjeh:
Van 6 tot 12 Juli werd het vijandelijk terrein
de XXVI Moekim door onze troepen in alle richtii
gen doorkruist, waarbij groote voorraden levensmï
delen, wapenen en ammuuitie buit gemaakt werden
nergens tegenstand ontmoet werd. Vele vluchteli
gen zijn teruggekeerd en verscheidene kampongs oi
derwierpen zich. Ook in de XXII Moekim keert i
bevolking terug. De gezondheidstoestand was gunsti
Onze staJgenoot, de heer J. J. Balontvi
dezer dagen van de hoofdcommissie der teil toons tf
ling te Parijs, de groote zilveren medaille met/dip]
ma, hem op de tentoonstelling te Parijs het vo:
jaar toegekend voor ingezonden bessenwijn. Dit
thans de vijfde keer dat deze industrieel het eei
metaal ontvangt. Op de Arnhemsohl tentoonstêlli
is hij thans weder vertegenwoordigd.
Men meldt uit Utrecht, dat de heer mr. N. P.
Kien, oud-burgemeester van Utrecht en oud-lid i
Tweede Kamer, te Brussel is overleden.
Omtrent het woensdag te Veenklooster gehou<
Noordelijk Zendingsfeest kunnen wij mededeelen
het door een talrijke menigte werd bijgewoond en
weder den geheelen dag vrij gunstig bleef.
Wel een zeldzaamheid in dit seizoen.
Gelijk dit meer te doen gebruikelijk is,
