GHRISTELIJl'RISTORISGI BLAD.
Middelburg20 Juni 1879.
»-• 5 i«
l*-n
HET ZUIDEN
Verschijnt eiken Maandag, Woensdag en Vrijdag
avond ten 8 ure, behalve op Christelijke feestdagen
Prijs per drie maanden francof 1,50
Enkele - 0,0o
Uitgever:
P. G. W IJ T M A N,
xe
MIDDELBURG!.
Prijs der Advertentiën:
Per regel 15 ets.; Familie-berichten van 16]
regels ƒ1,Iedere regel meer 15 cents.
Liefdegaven 10 cents per regel.
„L O II M .4 4,
dat's een candidaat om warm voor te worden
Dat is u, kiezers in het kiesdistrict Goes, door
een vriend toegeroepen. Dat herhalen wij van
heeler harte.
Of Lohman dan zelf zoo gloeiend is
Och neen, zijn statig voorko.men maakt op
ons eerder den indruk van koel, en zijne ge
schriften doen hem niet aanzien, voor wat men
doorgaans vurig noemt.
Toch is het oud hollandsche langzaam maar
zeker niet geheel op hem van toepassing. Zeg
in plaats van langzaam bedaardlaat op zeker
een driedubbelen nadruk vallen, en gij schetst
Lohman iu een paar woorden.
Wij zouden 't niet graag met hem aan den
stok hebben.
En de liberalen" zijn bang van hem.
Hij heeft ze in zijne verschilleude boekwer
ken stukken voorgelegd, die ze nog maar stil
hebben laten liggen.
Omdat ze hem niet aankunnen.
Begonnen ze in de sliberale" couranten aan
het tegenspreken van zijne meesterlijke redenen
voor de vrije school, zij zouden "zijne woorden
moeten aanhalen, zijne denkbeelden voor de
oogen der lezers moeten breugen. Er zijn on
der de liberale" kiezers nog zooveel eenzijdigen,
die waarlijk op gezag gelooven dat hunne leids
lieden het altoos bij 't rechte eindje hebben;
die nooit, of hoogst zelden, iets lezen, wat van
onze zijde komt; die zeker geeu cent overheb-
.hen voor een boekje van een »clericaal" als
Lohman.
De zoodanigen in kennis te brengen met
Lohman's geschriften, daar passen de liberale"
schrijvers voor. Dat's contraband.
Men kan zich houden, en houdt zich, alsof
hetgeen hij schreef niet bestaat.
Maar als hij eenmaal in de Kamer is, dan
moet men hem hooren.
Of zp zouden hunne ooren moeten stoppen,
en hem overschreeuwen, zooals de rechters van
Stefanus deden.
Wij hebben gevraagd om eene school met
den Bijbel voor onze kinderen.
Wij hebben gevraagd om vrijheid van onder
wijs voor allen, om gelijkstelling van allen met
de liberalen."
Wij hebben gevraagd om zooveel geld voor
ons niet meer en ook niet minder als
voor de liberalen" wordt besteed.
Het antwoord was de hatelijke schoolwet.
De schoolwet, die nog onuitvoerbaar is.
De schoolwet, die naar de oud-papiermand
moet.
Alles zullen de liberalen" op het spel zetten,
om onze kinderen onder hunnen invloed te
krijgen.
Zij kweeken drukop schoolmeesters.
Neen, wat men zegge, de schoolkwestie is
niet van de baan, en »zij verlamt zegt
Lohman het staatsleven van ons volk."
Die kwestie moet van de baan, en zij zal er
niet af, vóór zij naar billijkheid is opgelost.
Voor zoover er geld voor is, voor zoover
er Christelijke scholen bestaan, zijn onze jonge
kinderen geborgeu, al ontmoeten zij op verderen
leeftijd op hunnen weg nog slagboomen genoeg,
die ook opgeruimd moeten worden.
Maar 't zou onbarmhartig ziju als wij de
kinderen onzer minder bevoorrechte broeders
aan den vijand overlieten. Wij kunnen onze
vrijheid koopen, hun reelitzoowel als het onze,
moet heroverd worden.
Nooit heeft Lohman de roomschen gevleid,
er is veel in hem dat hun tegenstaat, maar hij
»wil. ook de vrijheid voor den roomschen land
genoot handhaven" 1), en daarom zeggen zij nu,
dat zij hun persoonlijk gevoel opofferen, en op hem
stemmen zullenom van het liberale juk, meteen
van de nieuwe schoolwet, meteen van de aan
gekondigde hatelijke belastingen te worden
verlost.
Dat is eene onverwachte hulde aan Lohman's
eerlijkheid, een niet gering getuigenis voor
zijne waarde als strijder.
Zullen dan nu van de 727, die Lohman aan
vankelijk stemden, de blooden en versaagden
wederkeeren, omdat des volks te veel is?
Neen, gewis niet!
Heel Nederland ziet op u, kiezers ran Goes.
Het komt er op aan om Lohman met eere
in de Kamer te brengen.
Kappeynevergeet het nietwilde alleen
minister worden om onzen tegenstand te breken,
en terwijl gij Lohman in de Kamer brengt,
gaat gij mee om te zeggen: gebroken is onze
tegenstand nog niet.
Moens, wiens eischen nog verder gingen dan
die van Kappeyne, heeft te Sn eek den tegen
stand der onzen in ongekende mate onder
vonden, toch had hij nog 112 stemmmen over.
Nu moet blijken hoeveel stemmen Lohman in
Goes boven van Hoek halen kan.
Strijden de roomschen aan uwe zijde, laat
dan toch de eer van uw vaandel u een gang
naar de stembus waard zijn.
Waarom bleven er bijv. te Wolfaartsdijk 17,
en te Wfssenkerke 34 kiezers t'huis? Kunnen
Kamperlandsche boeren geen vrienden laten
meerijden naar het dorp?
Smoort de minderheid der liberalen" onder
eene verpletterende meerderheid, opdat ook zij
leeren verlangen naar eene billijker indeeling
der kiezers. Er vallen zooveel stemmen van de
onzen in het water, laat de liberalen" eens
duchtig gevoelen hoe aangenaam dat smaakt.
De zon der liberalen" is aan het dalen. Zij
hadden vroeger zooveel kiezers op hunne band,
die eenvoudig met de meerderheid meededen.
Nu dat volgen dier meerderheid (van de*
Kamerleden altoos niet van het volk) zoo
veel verdeeldheid en duurte tengevolge heeft
gehad, zijn vele kiezers zich gaan afvragen,
waarom zij eigenlijk tot dusver zich blindelings
lieten leiden. Zij gaan de waarde hunner stem
beseffen. Zij gaan er aan denken, dat bestendi
ging van der liberalen" overmacht, ook be
stendiging der bestaande, onvruchtbaar makende
verdeeldheid is.
Kiezers in het district Goes, doet wnf- scii
kunt, om ons eene belangrijke schrede vercffl
te brengen op den goeden weg, en kiest oA
dinsdag aanstaande
1) Dit 9chreef Loliman reeds in 1875, en wel op
bladz. 15 van zijne brochureAan Neêrlands Anti-
Clericalen.
Wij ontvingen voor ons nummer van 6 Juni het
volgende schrijven van den heer Lohman, waarin
gesproken wordt van eene circulaire, vóór dien datum
verspreid, en waarin de schrijver zijne gevoelens,
zoover daar noodig, openhartig uitspreekt. Het stuk
kwam ons echter een posttijd te laat in handen, om
nog van dienst te kunnen zijn. Wij meenen het nu
nog de plaats te moeten verleenen, die het toekomt.
Aan de kiezers van het district Goes.
Namens eenige liberalen in het kiesdistrict Goes,
wordt mij, met een beroep op „de waardigheid en
ernst van mijn persoonde vraag gedaan, of ik niet
moet afkeuren de circulaire door het Bestuur dei
kiesvereeniging „voor Nederland en Oranje* ten behoeve
mijner candidatuur uitgegeven, omdat daarin „klaar
blijkelijk geïnsinueerd wordt, dat er verband zou
bestaan tusschen de afkeurenswaardige, maatschappe
lijke toestanden, welke in andere rijken worden aange
troffen, en het 3treven der liberale partij hier te lande.*
Alhoewel een candidaat niet aansprakelijk kaï
worden gesteld voor hetgeen buiten zijn weten ei
medewerking ten zijnen behoeve gedaan wordt, ach
ik in dit geval een openlijk antwoord niet ongepast
omdat m. i. alle kiezers, ook die der tegenpartij, di
overtuiging behooren te kennen van deDgene, die ge
roepen kan worden om - ik zeg niet één partij
maar het recht van alle partijen in de Staten-Gene-
raai te verdedigen.
Ik antwoord daarom het volgende: Indien de oir-
I culaire verklaarde, dat onze liberalen socialistisch
1 communistische neigingen koesteren, of dat
