diliUSTlLIJK-HISTOlUSCH BLAD.
.V. Uit.
Donderdag- 29 Mei.
HET ZUIHEXtf
Verschijnt eiken Maandag, Woensdag en Vrijdag-
vond ten 8 ure, behalve op Christelijke feestdagen
Prijs per drie maanden francof L50
Enkele nomraers- 0,05
r» o
Uitgever
WIJTMAN,
MIDDELBUR'
- Prijs der Advertentiën:
Per regel 15 ets.; Familie-berichten van 1-
regels ƒ1,Iedere regel meer 15 cents.
Liefdegaven 10 cents per regel.
In ons nommer van 20 Mei deelden wij
mode, wat wij uit - Aardenbnrg vernomen had
den. Omdat wij de mogelijkheid voor tegenspraak
wilden openlaten en het ons wel wat kras was,
om van zich noemende Liberalen te gelooven,
wat ons was medegedeeld, voegden wij er een
en andermaal aan toe: vals hét loaar isWij
zonde^^en nommer van 20 Mei aan den ker-
keraad en aan het Burgerlijk armbestuur. -Van
deze beide corporatiën outvingen wij iiog geen
antwoord.
Wel kregen wij/ antwoord in het Week
blad voor ZeeuiQsch V Laanderen1 s westelijk deel
onder redactie van G. A. Vorstel*man van
Oijen, ex-leerling van de christelijke Normaal
school te Nijmegen.
Wij laten dat stuk hieronder volgen, dat
volkomen bevestigt, wat ons bijna te gruwelijk
was, om te gelooven. De lezer oordeele zelf!
Doch vooraf drukken wij nog eens af, wat
wij zeiven schreven en wat de Middelburgsche
courant daarop repliceerde.
Onze mededeeling was als volgt:
Uit Aardenburg zijn ons bijna ongelooflijke dingen
ter ooren gekomen, die, als zij waar zijn, een ver
achtelijk brandmerk drukken op de Aardenburgsche
liberalen. Wij brengen ze ter sprake, niet om de li
beralen in den lande voor deze daad verantwoordelijk
te stellen. Over zulke dingen, door geestverwanten
gepleegd, althans door hen, die onder één vlag met
hen scheep zijn gegaan, zullen alle eerlijke en waar
achtige liberalen zich diep schamen, en met ons
dezelfde verontwaardiging daarover uitspreken.
Is-het niet waar, wat men ons mededeelde, dan
moet de leugen, omtrent Aardenburgs kerkeraad en
de liberalen aldaar verteld, weersproken en mannen
in etre hersteld worden, die nu door zooveleu als
ketterjagers en inJcwiziteurs beschouwd worden.
Is het wel waar, dan is het noodig, dat de pu
blieke opinie zich uitspreke, en aan zooveel onrecht
perk en paal worde gesteld.
De geschiedenis is ongeveer deze
Aardenburg is rijk door allerlei fondsen, waarover
beschikt kan worden tot allerlei doeleinden. Zoo is
daar o. a. een fonds, waaruit jaarlijks duizendeu
worden gegeven aan verschillende diakoniën, en, zoo-
als wij hoorden, ook aan het burgerlijk armbestuur,
om aan- behoeftigen te worden rondgedeeld. De Her
vormde, de Mennonieten, de Itoomsche Katholieke
gemeente, ontvangen elk hun aandeel, waarvan dat
der Hervormde gemeente enkele duizenden guldens
moet beloopen. Het is er dus wel op aangelegd, dat
elke arme, van welke gezindte of gemeente ook, in
het voorrecht der ondersteuning zon kunnen deeleu.
Ja, mochten er zijn, die tot geen gemeente behooren,
dat zij er toch ook niet van zouden worden buiten
gesloten. -
Liberaal Uilnemend Navolgenswaardig
Althans tot dusver.
Doch hoe zijn nu de verdere mededeelingeu, door
ons ont rangen
Te Aardenbnrg bestaat eeue Evangelisatie, die een
gebouw bezit, waarin eiken Zondag een Evangelist
voorgaat voor allen, die geen vrede hebben met de
prediking van den modernen predikant aldaar.
Ons dunkt in het vrije Nederland volkomen ge
oorloofd. Wie zou naar zijne godsdienstige overtuiging
niet mogen handelen en hooren? En heeft iemand
bezwaar, om bij een modernen dominé ter kerke te
gaan, waar hij in zijne heiligste overtuiging wordt
-"•ngerand, wie zou dan niet daarheen mogen gaan,
waar overkomstig de behoeften van zijn hart wordt
gesproken? Mag ik ongeloovig zijn, zonder dat iemand
mij bemoeielijkt, raag ik dan niet eveozeer orthodox
wezen Mag ik niet even vrij en ongehinderd gaan
naar een evangeliesatielokaal, als een ander naar de
kroeg
Met uw welnemen Legersmogelijk in veel
plaatsen, doch (nog eens, ms het waar is) niet in
Aardenburg.
Hoort, wat men ons verhaalde. Armen, doodarmen,
die dezen winter broodsgebrek hebben geleden en
vroeger ondersteuning genoten, heeft de diakonie of
de kerkeraad ombarmhartig ondersteuning geweigerd.
En waarom? Omdat die armen gingen naar het Evan
gelisatielokaal
En' toen men zich gewend heeft tot het burgerlijk
armbestuur, is men onder een gelijkluidend voorwend
sel teruggestooten.
Het geld was toch gegeven voor alle armen, zonder
onderscheid van geloof, of niet geloof. Het was aan
allerlei diakoniën toevertrouwdopdat het zijn alge-
meene bestemming bereiken zou. En nu durft de di
akonie der Hervormde gemeente zoo handelen met
gelden, niet in haar kerk gecollecteerd, maar ter uit-
deeling haar toevertrouwdNu stelt het burgerlijk
armbestuur zich ook partij in geloofskwesties, en
onthoudt aan een deel der burgers onderstand, omdat
zij orthodox zijn
Waarheen moeten nu de orthodoxe armen, om een
deel te ontvangen van het geld, ook voor hen gegeven
Als het waar is, is het gruwelijken hebben wij
hier een geloofsvervolging, die wij allerminst van
zich noemende liberalen zouden wachten.
Als het waar is, hopen wij dat deze zaak zal worden
gebracht ter plaatse, waar de verschillende aanklachten
behooren.
Is het evenwel niet waar, dan stellen wij de
kolommen van ons blad open, om zoo schandelijken
laster te weerspreken.
Daarop teekende de Middelburg sche courant,
in haar nommer van 21 Mei jl. het volgende
aan:
Als dit waar was, zou het schande wezen. Maar
het Zuiden plaatst om den anderen regel van zijn aan
dit geval gewijd hoofd-artikel zelf de vraag of het
wel waar is. Men heeft het aan de redactie „verhaald",
maar de redactie acht het „bijna ongelooflijk" en
stelt bij voorbaat haar kolommen open tot -het tegen
spreken van „zoo schandelijken laster." De geloof
waardigheid van de „verhalende" men, schijnt d
alles behalve boven twijfel verheven.
Wij hebben slechts het woord »schand<
onderstreept.
En nu lezen wij in het Weekblad vo
Zeeuwsch- Vlaanderen1 s WestelijU deel een sti
van den volgenden inhoud:
Te Aardenburg, zoo lezen wij ia de Middelburgse!
Courant is een vreeselijke gebeurteuis voorgevalle
Daar iswij moeten er bijvoegen, dat de M.
dit bericht overneemt uit een weekblad, waarvan v
anders hoegenaamd geene notitie willen nemen -
niet alleen door het diaconie, maar ook door h
burgerlijk armbestuur in den afgeloopen
dersteuning geweigerd aan lieden, die broodsgebr
leden, dewijl zij de predicatiën van een evangeli
'oijwoouden en niet van die van een Aardenburgsch
predikant gediend wilden wezen.
D<; ware toedracht der zaak is deze.
Op grond van eene kerkelijke wet 1) verlangt
diaconie der hervormde gemeente, dat de personï
waarvan hier sprake is, niet alleen aan 't einde v
den kerkdienst om hunne toelage zouden komen, mt
van tijd tot tijd de godsdienstoefening zouden bijw
nen, dewijl zij auders alle recht op ondvTstaiu??^
loren.
Aan die opwekkng,"' om wat beter ter kerk
komên, geen gehoor gevende, werd alle ondersta
voortaan geweigerdterwijl het burgerlijk besti
niet meende tusschenbeide te moeten komen, ome
het niet ontvangen van onderstand uitsluitend I
gevolg was van de weigering om zioh te ondc-rwei
pen aan kerkelijke wetten.
't Is wel opmerkelijk, dat juist van eene richtii
die eeuwig met kerkelijke wetten en reglemenl
schermt, daartegen bezwaar gemaakt is.
Het lijden van broodsgebrek schijnt nog al dra
lijk geweest te zijn ifi onze gemeente is daarvan i
minste niets bekend.
Nog dient hier opgemerkt te worden, dat
Xouhebel verleden week in Aardenburg gewe
zijnde waarschijnlijk die vertelling van de bezoek
zijner hagepreeken gehoord hebbende, hen toch. c
niet al te best schijnt te vertrouwen, daar er in
bericht voortdurend van meid» gesproken wordt,
men hier met den vinger kan aanwijzen.
Leugens zijn liet bovendien, dat aan die menscl
onderstand onthouden werd, omdat zij de pred.ica!
bijwoonden van een ex-loodgieter-evangelist-doodverkü
derde eenige reden van weigering van onderstand n
gezocht worden in hunne weigering om de preek
te wonan, aan welker einde zij in hunne nederl
gende goedheid wel de duitjes wilden ontvangci
De kerk te bezoeken was hun plichtwat zij
verder wilden doen was ieder vrij onverschillig.
A. G. A. V. v. C
Voor de waarheid van het broodsgebrek lij
staan wij in.
Wij nemen daarna ons: als het waar ist\
heel uit ons schrijven terug. Men leze nu ons s
alsof die woorden er niet in gevonden wer
j 1) Synodaal regiem, voor de Diakoniën art- 12f'J
