CHRIST! LIJ HISTORISCH BLAD.
Donderdag' 27 Februari.
Middelburg, 26 Februari 1871
411).
HET ZUIDEN,
Verschijnt eiken Maandag, Woensdag en Vrijdag
avond ten 8 ure, behalve op Christelijke feestdagen
Prijs per drie maanden francof
Enkele nommers- 0,05
Uitgever
Gr. WIJTMAN,
te
MIDDELBURC
Prijs der Advertentiën:
Per régel 15 ets.; Familie-berichten van 1-
regels ƒ1,Iedere regel meer 15 cents.
Liefdegaven 10 cents per regel.
Bij de heden plaats gehad hebbende optning der
atembilletten, ingeleverd ter verkiezing voor een lid
der Provinciale Siaten van Zeeland, in het kiesdis
trict Slsils, is gebleken dat uitgebracht waren
448 stemmen, waarvan 7 in blanco.
De heer II. G. Haminacher, notaris te Groede,
candidaat van Volksonderwijsis gekozen met
306 stemmen. Op den heer J. Sanders waren
uitgebracht 61 stemmen, en op den heer F. J. Hen-
nequin te Oostburg 53 stemmen.
De Zaal boven de school in de Bogardstraat was
Maandag avond te klein om behoorlijke plaats op te
leveren voor de talrijke menigte, die samengekomen was
tot bijwoning der opeubare uitvoering, bij gelegenheid
ran het eerste jaarfeest der Christelijke zangvereni
ging Looft desa Ilcei*
Waar goed gezang te genieten vair, ontbreekt het
gewoonlijk niet r.an hoorders, en ons christelijk publiek
is aan uitvoeringen als deze nog volstrekt niet ver
wend. Want goede zang was hier werkelijk te
hooren; den korten tijd van het bestaan der vereeni-
ging in aanmerking genomen; mag hare eerste open
lijk optreden uitnemend geslaagd heeten, dank zij de
degelijke leiding vau haren bekwamen directeur, den
heer A. T.. Termijn.
Het uitgebreide programma bevatte, naar we mee-
nen, uitsluitend Neerbosch-zangen, zeer geschikt voor
dergelijke vereenigingen, daar zij hare krachten niet te
boven g'an, doch die, aanhoudend gezongen, toch
wel eenitrszins den indruk van eentoonigheid teweeg
brengen. De hoofdpartij, die der sopranen, is over
't geheel zeer melodieus, de overige stemmen dienen
slechts ter begeleiding. Te duidelijker was dit bij
deze uitvoering op te merken, daar de sopranen zeer
verre de meerderheid uitmaakten en er geen eukel
flink tenor- of basgeluid viel waar te nemen.
Id de pauze werd 't woord gegeven aan Os. Non
hebei, die een woord van sympathie sprak met 't
streven der vereniging. Looft den Heer! zeide spre
ker, is ecu woord gericht tot alle trienschen, maar in
de eerste plaat3 tot den christen, die vrede gevonden
heeft vo^r de ziel en wiens mond zich openen moet,
om den lof des Heeren tc verkondigen. Gelukkig
verdwijnt meer en meer de bekrompene raeening, dat
het den christen verboden zou zijn muziek en zang te
beoefenen, of zooals de Liefde het uitdrukte, dat een
vioolspelend christen eene ongerijmdheid te achten is.
Neen, Christus moet heerschen op ieder gebied, ook
op dat van kunst en wetenschap
Spreker uitte ten slotte den wensch dat het dezer
vereenigiug wel moge gaan, dat zij zich verheugen
moge in de toetreding van een aantal leden, wier
ernstige begeerte het is, den Heer te loven voor zijne
onuitsprekelijke liefde.
Het is wel eene uitzondering op den regel als men
in onze dagen van bloeiende ondernemingen hoort,
waar schat'en verdiend worden. Tot. zoodanige ge
lukkige uizonueringen behouren de g.Ktftibrickeaii.
Blijkens de offioieële verslagen had de gasfabriek
te Leeuwarden in 1876 (prijs 10 ets. per kub. meter)
een z ive^e winst van f 29.125; in 1877 (prijs 9
ets.) f 27.810.
Te Leiden maakte men in 1877 (prijs 8 ets.) een
zuivere winst van f 52,000.
Te Delft werd de geheeie stad gratis verbekt, werd
door de ingezetenen 10 ets. betaald en wonnen de
eigenaars der gasfabriek nog f 34.000.
Te Utrecht, waar de prijs 7 ets. is, werd f 41,000
gewonnen.
Men berekene nu hoeveel de gasfabriek te Middel
burg, waar de prijs 15 ct. is, wint.
Heeren sulkcs'fabi'ikasitcn hebben zich dezen
winter onderling verstaan om gezamenlijk een onder
ling vastgestelilen prijs voor de suikerbieten te geven.
De prijs was eerst f 10, met I Maart slechts f 9,50
per 1000 kg.
De Tweede Biuancp heeft maandag eeuige wets- j
ontwerpen tot veranderde grensregeling van gemeenten j
aangenomen, en gisteren beraadslaagd over eenige
wijzigingen, te brengeu iu de wet op het hooger on
derwijs.
In verband met de behandeling van het ingekomen
strafwetboek, wenschen eenige leden wijziging in het
reglement van orde. Men vreest met de gewone wijze
van werken in geen jaren aan een eind te komen.
Het is niet veel meer dan een maand geleden dat,
in navolgii.g van prof. Buys, de pers klaagde over
de werkeloosheid van dit uiiul dei'ie.
Schitterend heeft de regeering deze beschuldiging
tc niet gedaan. Behalve de wetsontwerpen tot het
heffen van belastingen op effecten en op de goederen
in de doode hand, is thans ook het gewichtige ont
werp van wet tot invoering van een nieuw wetboek
van strafrecht ingediend.
Als men weet dat, als ons strafwetboek, nog altijd
het Code Pén al van Napoleon vigeert, en ah men er
dan bij bedenkt wat omvangrijk werk het opstellen
van zoodanig wetboek ia, dan hoopt zeker ieder
eeht Nederlander, wiens nationaliteit hem dierbaar
is, dat het thans aangeboden ontwerp voor aanneming
moge vatbaar zijn, opdat we ons weldra in een eigen
wetgeving i p dit gebied mogen verheugen.
Nog zij aangestipt dat door den minister van water-
staas een wetsontwerp tot invoering van postspaarban
ken bij den raad van state is ingeuiend.
Bij het graf van den minister van koloniën rar.
P. P. van BSoase werd door den minister
president Kappeyne eeu korte lijkrede uitgesproken. Hij
herinnerde, hoe kort geleden een jeugdig ambtgenoot
hier aan den schoot der aarde was toevertrouwd, met
wieu groote verwachtingen, de hoop des vaderlands,
ten grave daalde. Thans verkeerde men in andere
stemming. Thans was men niet ouder den weemoe
digen indruk van onvervulde verwachtingen. Van
Bosse had zijn taak ten volle vervuld. Van 848 af,
toen de grondwetsherziening door hem mede was
voorbereid en dat groolsche werk was opgebouwd
en voltooid, had de overledene alle groote maatrege
len helpen tot stand brengen, hetzij als minister,
hetzij als volksvertegenwoordiger. Met ongeëvenaarde
werkkracht en groo'e talenten begaafd, heeft hij vele
raaien aan het hoof van departementen gestaan.
Vooral was hij doorkneed in alle geheimen der
financiekuust en waar hij niet als minister optrad,
was hij als kamerlid nuttig werkzaam. Zonder ijdele
woordenpraal, wars van rhetorische wendingen, wist
hij door zijn helderheid en eenvoud te overtuigen
en vaak tegenstanders voor zich te winnen. Van
Bosse was steeds een trouwe vriend en zijn hollundsch
karakter verloochende zich allerminst in den huise-
lijken kring. Als degelijke woorden op zijn graf
konden worden beaamd, dan voorzeker kon van hem
gezegd worden Hij is een edel mensch, een nuttig
burger geweest.
dat zij het hoofdonderwijzers-examen achter den
hebben. Dit is werkelijk dringend noodig.
De aanhaugige wetsvoordracht nu laat het kw
onverminderd voortbestaan, want de bezitter
den hulpooderwijzersrang zal kunnen deelnemen 1
het examen voor.de nieuwe akte A mid'tlbaar i
derwijs dit examen zal niet zwaarder zijn dan
taaiexamen, dat tot nu toé volgens de wet op
lager onderwijs werd afgenomen en zoo wordt
voordeel, dat van voorschriften als die in art.'
der wet van 17 Augustus 1878 kou wordeu 1
wacht, volkomen te niet gedaan.
Doch er is meer. De minister wil aan de hoe
onderwijzers de gelegenheid geven, op betrekk<
gemakkelijke wijze de de bevoegdheid te verkrij
om ond rwijs te geven in vreemde talen," eu
al is hun uitspraak van die talen ook niet bijrol
goed." M. a. w bij het examen, dat op groud
art. 65 der wet van 17 Augustus 1878 afgenoi
zal worden van bezitters van den hoofdoaderwiji
rang, al minder geëischt worden dan bij de t<
woordige taalexamens volgens de bestaande we:
het lager onderwijs ^voornamelijk wat de uiisp
betreft", zal men toegeeflijker zijn. Ziedaar wa
onder;eekenaars niet aarzelen verderfelijk te noet
Juist met betrekking tot de uitspraak laten de te;
woordige examens ook van velen onder hen
toeg laten worden veelal genoeg te wenschen c
l»e onderie kenaars zetten verder uiteen, hoe.
hun oordeel, een regeling mogelijk is, dü.
eischeu voldoet. Die regeling zou in hoofcToï
de volgende kunnen zijn iu de plaats van het ex
voorgeschreven in art. 77 der wet op het raiddel
onderwijs, treden twee examens, het éétie voo
ak'e A. dit laatste omvatte niet de letterku
en kan worden afgelegd alleen door hen, die in
bezit zijn van den hoofdonderwijzersrang dit w
het examen, dat bedoeld is door art. 65 der wet
17 Augustus 1878 en bij algemeenen maatregel
inwendig bestuur nader kan geregeld worden
geve de onderwijsbevoegdheid in vreemde talen
de lagere schoolmisschien zou de bevoegheid ku
worden uitgestrekt tot burger dag- en avondscl
ambachts en zeevaartkundige scholen, maar in
geval gelde zij voor de hoogere burgerscholen
3jarigeti eurstis, voor welke evenals voor die
öjarige cursus het bezit der akte B. een veren
wezen moet.
Verschillende bezwaren, die men tegen deze res
zou kunnen aanvoeren, worden door de o
teekenaars onaannemelijk geaeht en i
de daaraan verbonden bezwaren niet ki
wordeu opgeheven, dan zouden zij liever het gt
voorstel door de Kamer zien verwerpen, dan
regeling tot stand zien komen, die door hen ten ei
male onvoldoende wordt geacht.
Het hoofdbestuur der vereeniging Volksonder
wijs heeft noodig geoordeeld bij de Tweede Kamer
bezwaren intebrengen tegen de ïegeling van het lager
in verband roet het middelbaar onderwijs.
Iu de eerste plaats is het de wetisch der onder
teekenaars, dat voortaan zij, die aan het lager
schoolonderwijs zich wijden, niet door voorbereiding
voor een examen in vreemde talen zullen worden
afgeleid van hun studie der gewone vakken, vóór
Naar aanleiding van onze mededeeling betre
het weigeren van den Amsterdamschen kerker»
1861, om een gcdenktecken op het graf v;
Costa te plaatsen, bevat het Handelsblad het volj
De toenmalige kerkeraad had het verzoek
toegestaan, maar de predikant dr. Spijker
daartegen in verzet, niet omdat het da Costa
maar uit beginsel, omdat het z. i. niet paste I
tot dergelijk soort van eerbewijzen te leen<
kerkeraad kwam toen op zijn reeds genomen 1
terug en besloot dit en dergelijke aanzoeken
hand te wijzen.
De orthodoxe kerkeraad heeft dus ditmaal
in den geest van den kerkeraad van 1861 gebi
en nu blijkt dan ook voldoende dat er, bij he
geren van toegang tot de Nieuwe kerk, om
graf met kransen te si'ren, allerminst reden 'w
over onverdraagzaamheid moord en brand te schre
