cnnisTËLfJü HisTDRism
Zaterdag* 3 November.
f«77
HET ZUIDEN,
Verschijnt eiken Maandag, Woensdag en Vrijdag
avond ten 8 ure, behalve op Christelijke feestdagen.
Prijs per drie maanden franco2,
Enkele noraraers-0,07
Uitgever
Gt. W IJ T 31 A. IV,
TE
MIDDELBURG*.
Prijs der Advertentiën:
Per regel 15 ets.; Familie-berichten van 16
regels 1,Iedere regel meer 15 cents.
Liefdegaven 10 cents per regel.
Middelburg, 2 November 1877.
Door de plaatselijke schoolcommissie der scholen
voor on- en minvermogenden te Middelburg werd
dezer dagen aan de ouders of voogden der leerlingen
de volgende circulaire gezonden
//Sedert eenige jaren heeft men ia het buitenland
zoowel als ook in verschillende gemeenten van ons land
zoogenaamde school-apaarbanken opgericht.
Daardoor worden de kinderen in de gelegenheid gesteld
om geld aan de onderwijzers in bewaring te geven. Bijna
overal worden de edele pogingen om bij de kinderen
den lust tot sparen op te wekken met den besten
uitslag bekroond. Met het oog op die schoone uit
komsten en overtuigd van het groote nut der zaak,
heeft men besloten het goede voorbeeld van elders
te volgen en ook hier schooLspaarbanken op te richten.
„Er zal derhalve van af den len November
iederen dag, even voor het begin van eiken school
tijd, des voormiddags van voor 9 tot 9 en des
middags van lU voor 2 tot 2 uren, door onderwijzers
der bovengenoemde scholen geld in ontvang genomen
worden ten bedrage van minstens een cent. „Ieder
sparend kind ontvangt bij den eersten inbreng een
spaarbriefje, waarop dan telkens het ingebrachte aan-
geteekeud wordt.
„Een of tweemaal per maand worden de spaar
penningen der kinderen op naam der school in de
„spaarbank alhier gestort. De door die inrichting te
betalen rente wordt onder de kii deren in evenredig
heid van het door hen ingebrachte verdeeld en op
hun spaarbriefje aangeteekend.
„Het telkens terugvragen der ingebrachte gelden
of een deel daarvan zou de taak der onderwijzers
voor wie het inzamelen en aanteekeoen der gelden,
reeds veel moeite baart, natuurlijk al te zeer ver
zwaren en de goede zaak zou daardoor onmogelijk
worden. Het is derhalve, zoowel in het belang dei-
kinderen als ook der onderwijzers, hoogst wenschelijk
dat het gespaarde bij de spaarbank blijft staan totdat
•de kinderen de school verlaten. Mocht evenwel door
.sommige daar geen gehoor aan worden gegeven, dan
reou den kinderen, wier geld vóór het verlaten der
school teruggevraagd wordt, de gelegenheid tot verder
inbrengen kunnen worden ontnomen.
„In elk geval moet het geld worden teruggevraagd
uij de hoofdonderwijzers door de ouders of voogden
zelf. Het terugontvangen geschiedt dan zoo spoedig
als het reglement der spaarbank zulks toelaat.
„Ten slotte wordt gij allen door de ondergetcekenden
uitgenoodigd tot het bereiken van het schoone doel
'mede te werken. De zaak is te goed, dan dat zij
verdere aanprijzing zon behoeven. Hoe menige dag
van kommer en gebrek kan door de deugd der spaar
zaamheid voorkomen worden Wij houden ons daarom
ook overtu gd, dat allQn die zich bewust zijn de hei
lige plichten tegenover hune kinderen en wier hoog-
gste doel het is hun geluk te bevorderen, gaarne van 1
ie aangeboden gelegenheid zullen gebruik maken.
Ieder die eenigszins is doorgedrongen in het da
klij tech leven van onze, weinig met aardsehe goede- j
:en' bedeelde, medemenschen zal erkennen dal hoe meer
•ehoeften hoe minder sparen nagenoeg vegcl is. (De
itzondering bevestigt immers den regel.) Over 't
Igemeen gaat men van de gedachte uit Wat zal
':ze bagatel baten Het nut van de spaarzaamheid
te wijzen zal we! een overbodig werk zijn. Ieder,
lve misschien een enkele zeer lichtzinnige, stemt
Het komt er slechts op aan wie zal
Lak aanvatten. Sparen is goed en prijzeuswaar-
maar er moet gelegenheid toe zijn. HLet geld
weg anders gaat het door de vingers. l)e spaar-
fken, voor 30 en 40 jaren met een wantrouwend
aangezien, hebben zich gevestigd en zijn velen
geweest, maar zij kunnen uit den aard dei-
niet allen bereiken,
heeft het bestuur der diaconie-school te 's-Gra-
venhage reeds in 1845 ingezien, en tal van openbare
en bijzondere scholen (te Rotterdam alleen vijf bij
zondere scholen) zijn haar gevolgd in het oprichten
van spaarbanken.
S c h o o 1 - s p a a r b a n k e n Hoe menig klein
muntstuk wordt dcu kinderen bij het naar schoolgaan
gegeven Hoe groot is de prikkel tot het bezit van
een spaarbankboekje voor kinderen, daar waar men
weet dat deze en die er ook een heeftIs de kin
derlijke leeftijd niet de meest geschikte om spaar
zaamheid te leeren Hoe vele centen, anders ver
snoept of verspeeld (o. a. des Zondags achter de
Oostkerk op het bolwerk te Middelburg is daar
niets aan te doen worden door de spaarbank als 't
ware opgevangen en beter besteed Slechts enkele
weken geleden kwam een arm kind, leerling aan een
der bijzondere scholen te Rotterdam 70 ets. vragen.
De onderwijzer deed onderzoek naar het gebruik daar
van. De moeder had voor het gevraagde geld een
hemd gekocht.
De eerste twee school-spaarbanken zijn gisteren in
Middelburg geopend, en wij verwachten en hopen
van die nieuwe instellingen goede resultaten. Mogen
ook de bijzondere scholen niet achter blijven, maar
op het voetspoor barer zusters krachtig de handen aan
den ploeg slaan.
De Standaard neemt als proeve vhsb Baiasntï na
telt over een deel vau het schrijven van een oor-
respondent uit Zeeland aan het Handelsblad.
In die correspondentie werd gezegd dat in Zeeland
een bekrompen geest, die zich in een vroom kleed
hult, strijd voert tegen den vooruitgang van beter ge
zinden dat indien men het arme volk maar vrij
liet men spoedig andere dingen zien zou dat inen
de menigte zoover mogelijk van het licht verwijderd
houdt dat de kerkelijk-orthodoxen in vele deelen der
provincie den scepter zwaaien -- dat de vrome heeren
en de brave bezitters van den mammon door belofte of
bedreiging den lichtstroom van het onderwijs tegen
houden en hun overwicht zoeken tc bewaren dat
geleerd wordt dat het ergste leven niet zoo erg is
als het maar gepaard gaat met rechtzinnig geloof en
vromï gebaren, dat het volk tot treurige veinzerij
wordt gedreven door het voorbeeld en den stand van
lien die men ontziet dat de volksstem die is van
eenige raddraaiers nagebauwd door een afhanke
lijke en domme menigte.
De Standaard voegt er aan toe „de Zeeuwen zul
len er lang niet geslicht over zijn, dat er zulke on-
Zeeuwsche karakters als berichtgevers over hun goede
provincie dienst doen."
Ons antwoord is De Zeeuwen zijn wel wijzer op
gebracht dan zulke malligheden zich aan te trekken.
Wij zouden ons zelf en de Zeeuwen beleedigen indien
wc ook zelfs maar een enkel woord repliek op zulken
onzin gaven.
Iiij die schrijft als deze correspondent heeft geen
recht de woordvoerder van verstandige menschen te
zijn, daartoe staat hij te laag. Wij kennen ze,, ge
lukkig ook in onze provincie, die hoewel met ons
verschillende, een anderen toon doen hooreu.
Een troost is er in dit schrijven voor ons. Men
wrijft dikwijls de orthodoxen bekrompenheid aan,
maar wat dunkt u zon hij die dezen correspondent
om zijn ruimte van blik uit Zeeland verbant den man
niet een schromelijk onrecht aandoen
Men schrijft ons uit Goes
Voor een klein getal hoorders hield de heer «I.
WaxIEjea's, van Utrecht, Woensdag avond een voor
lezing in de Bijzondere school. Spreker schelste voor
zijn gehoor drie hervormers op sociaal gebied, graaf
Saint-Simon, Charles Fourrier en Owen, de twee
eersten Franschen, laatstgenoemde een Engelschman.
Deze maatschappelijke hervormers werden door den
I spreker in het licht van hun tijd en meest uit hun
werken geschetst en sprekers bedoeling was duidelijk
aantetoonen dat de oorzaak van het te gronde gaan
van deze kunstig gevonden stelsels te zoeken was in
het gemis aan den godsdienst, de eenige voorwaarde
voor het heil der maatschappij. Spreker richtte een
woord van opwekking om langs dezen eenigen weg
de oplossing der sociale kwestie ook in onzen tijd te
zoeken
Volgens vertrouwbare berichten zegt de Standaard
zal de Staats-Ct. heden avond de samenstelling van
het saieiuwe Slliitsterae behelzen, bestaande uit
de heeren Buitenlandsche zaken Mr. W. baron
van Heeckeren van Keil (directeur van het Kabinet
des Konings)Justitie: Mr. H. J. Smidt, lid der
Tweede Kamer; Binnenlandsche zaken: Mr. J. Kap-
peyne ran de Coppello, Marine Jhr. H. O.
Wichers, kapt. luit.-ter-zee, chef der afd. materieel
bij het dep. van MarineFinanciën Mr. J. G.
Gleichman, secretaris der Ned. BankWaterstaat,
handel en nijverheid Mr. J. P. R. Tak van Poort
vliet, lid der Tweede Kamer; Oorlog: majoor J. K.
II. de Roo van Alderwerelt, en Koloniën Mr. P.
P. van Bosse, oud-minister.
Wij moeten, om onpartijdig te zijn, mededeelen dat
liet Handelsblad met zekerheid bericht dat door den
lieer BSEgE'gca».^, ex-presideut van de Transvaal, geen
pensioen is aangenomen.
Wij moeten, anders deden we 't niet. Meer dan
genoeg is reeds over deze duistere geschiedenis ge
haspeld, en dat het met die zaak niet in 't reine is,
is duidelijk. Maar hoe komen we tot een rechtvaar
dige beoordeeling van den ex-preisdent staatsman,
die zoo jammerlijk fiasco heeft gemaakt, en tegen
wien de heer Vorsterraan van Oyen zijn pen wel
eens aanpunten zou indien het een orthodoxe dominé
of een onderpastoor gfeweest ware
Ja ]joe Het Handelsblad zal volgens haar inede-
cleeliüg nu in 't bezit der stukken komen, waaruit
zal kunnen worden beoordeeld of en in hoeverre er
eenige grond was voor de verwijten, sedert de in
lijving der Zuid-Afrikaansche republiek tegen hen
gericht.
Als die stukken eens wereldkundig zijn spreken
we D. V. nog eens over den heer Burgers en zijn
pensioen.
Tot zoolang echter, basta.
Uit vernam men nog het volgende
Zoo men de schade op ettelijke millioenen
stelt., behoeft men niet bevreesd te zijn, zich
aan overdrijving schuldig te maken. Niet alleen,
Pietermaai heeft veel -geleden, maar ook de schade
aan de batterijen vau het Westerfort is enorm groot
en deze belette de militairen de burgersnaar eiseh te
helpen. Zeven stukken zwaar gesclint o. a. zijn ver
loren. Twee militairen, Ponce en Masse, hebben zich
zeer verdienstelijk gemaakt door het redden van een
huisgezin. Veertig man werden reeds den 24en aan
gewezen om het puin op Pietermaai op te ruimen.
Vau Dinsdag 25 Sept. af waren daar 85 man aan
het werk maar op 6 Oct. was de .groote straat nog
verre van begaanbaar.
Otrabanda, de overzijde der haven, is geheel van
aanzien veranderd een in de haven vooruitstekend
gedeelte is door aanspoeling en opwerping van koraal
wel 20 voet verlengd in de haven hebben zich biet
en daar banken gevormd en vroegere ondiepten zijn
thans zeer diep geworden. Bijna geen huis werd
hetzij door de zee, hetzij d or den wind gespaard.
Den volgenden Zondag werd in de kerkeii de ramp
herdacht, Donderdag te voren was in de synagoge
een buitengewone dienst en een inzameling gehouden,
die ruim f 300 opbracht.
