.V. 200;
Dinsdag* 10 October.
s «r
ïiU
iMïfli nI,ili
U 3 IJ JJ I LE EJ J,
Verschijnt eiken Maandag, Woensdag en Vrijdag
avond ten 8. ure, behalve op Christelijke feestdagen.
Prijs per dree maanden francof 2,
Enkele nommers- 0,07
Uitgever
G. W IJ T 31 A IN",
TE
MIDDELBURi 4.
Prtjs der Advertentiën:
Per regel 5 ets.Familie-berichten van 1 6
regels 1,iedere regel meer 15 cents.
Liefdegaven 10 cents per regel.
Middelburg, 15 October 1877.
Wekelijksch «verzicht van de
christelijke pers.
Op het oogenblik dat, Z. M. de koning aan den
heer Kappeyne de vorming van een nieuw kabinet
heeft opgedragen en. de natie dus eiken dag het be
sluit tot eervol ontslag der tegenwoordige bewindslie
den verwachten kan is het zeker niet buiten de orde
als we een blik op het bestuur van de tegenwoordige
ministers werpen.
We laten daartoe twee organen der Christelijke
pers spraken, die het meest, schaduw en lichtzijde
doen uitkomen
De Standaard wenscht van het thans aftre
dende kabinet, zonder verder vertoef, een inventaris
der politieke nalatenschap op te maken. En dan be
gint zij liefst met het eenige goede, dat deze boedel
ceel bevatten zal, en dat metterdaad een oogenblik
op waardeering, zoo niet. op bewondering, recht heeft:
t. w. de ministeriëele klok, die voor het scheidend
kabinet de waarde van den tijd gemeten heeft. Met
dien tijd toch hebben deze heeren ministers nooit
gespeeld, meest gewoekerd, soms tot tooverens toe.
Het werken, en dit zal hun duurzame roem blijven,
is door deze raadslieden der Kroon weer voor goed
in eere gebracht. Ze werkten in meer clan een de
partement voor twee, maakten een dag van den nacht,
en wisten, des ondanks, aan hun fabrikaat dat merk
van degelijkheid te geven, dat elk vermoeden van
overhaasting uitsloot. Maar hiermee is dan ook
tamelijk wel alles gezegd, en het zou de Standaard niet
meevallen voor de eer onzer politieke verzamelaars,
indien zich ook maar voor één der overige nummers
nog koopgrage bieders opdeden. Het noodlotiigst. erf
stuk, dat de natie uit deze ministeriëele nalatenschap
te aanvaarden heeft, is geen minder, dan dat de ra-
dikalen thans lieer en meester zijn in het land. Dat
dit zoo is, heeft het, Nederlandsché volk aan niemand
anders te danken, dan aan het thans heengaande
kabinet. Men vergelijke, om dit in te zien, slechts
den toestand, waarin dit kabinet bij zijn Optreden de
zaken vond, met den toestand, waarin het die thans
achterlaat, en mete daarnaar af, wat deze raadslieden
der Kroon gedurende hun driejarig bewind hebben
bedorven. Toen scheen het radicalisme op staatkundig
gebied met volkomen machteloosheid geslagen thans
staat de „liberale zon" aan onzen politieken hemel
hooger dan ooit. „Ja het, geloof aan de levensvat
baarheid van het radicalisme is allengs in zoo sterk
kontrast met de vliegende tering der conservatieve
oppositie gekomen, dat de radicale wateren thans
over dam en dijk hcengolven, en de nog altijd was
sende stroom, tot, in de eigen raadszaal van het
kabinet doorgedrongen, zoo al niet het hart, dan toch
de lippen zelfs van een Heemskerk en van Lijnden
heefr bereikt."
Een niet minder ernstige grief tegen het heengaan
de kabinet is de prachtige positie, die het aan de
ultramontaansche partij heeft versehaft. Met een
beschuldiging van administratieve zwakheid tegenover
Rome heeft deze aanklacht niets gemeen. De rechter
lijke benoemingen en de circulaire ever de processiën
daargelaten, bewijst zoowel de eervolle begrafenis der
pauselijke consulaten als het doortasten in de Agatha-
kwestie voldingend, dat er eer prikkelen van room-
sclie gevoeligheid dan een ontzien van Rome's wrake
was. Maar bij al hun administratieven ijver tegen
Rome, hebben deze ministers in politieken zin op
onverbeterlijke wijze juist Rome's spel gespeeld. Men
vrao-e, om dit in te zien, zich zeiven slechts af
welke partij thans de léiding der oppositie in de
garner zal hebben, en zegge eerlijk en onbewimpeld
dan nog een ander antwoord dan de partij der
jjampntanen, mogelijk, is. Wel zijn de róqtr.schen
niet in aantal sterker uit de stembus gekomen of door
meer afgevaardigden in de Kamer vertegenwoordigd,
maar door de averechtsclie politiek van dit kwansuis
anti-radicalistische kabinet ontving de conservatieve
partij voor goed den genadeslag en werd de anti—
revolutionaire partij genoodzaakt zich uit deu regee-
ringskriug terug te trekken. „Rome voorop!" juist
dat is het, wat de conservatieven van beter gehalte
steeds geducht hebben, maar Heemskerks eigenzinnig
heid tha.is tot een feit maakt; wat Groen steeds wist
te keeren, maar van Lijndens staatsmanswijsheid ons
thans, door een onvergeeflijke fout in zijn berekening,
heeft berokkend. En bleef het daar nog bij
„Maar ook al reppen we uil niet van het gewaagde
spel, met onze finantiën gedreven, vau de zonderlinge
praktijken op onze koloniën toegepast, eezwegen mag niet
worden van de schade, aan het ccnstitutioneel besef,
aan de onderwijskwestie en aan het christelijk begin
sel toegebracht." Het constitutioneel besef is door
dit kabinet verzwakt, want de leer, dat de triomf in
het regeeriugsbeleid gevolg moet zijn van den invloed
dien we aan ons beginsel weteu te verschaffen, is
door deze heeren omgezet in de constitutioueele cari-
catuur, die met eigen hand liet hart uit haar wets
ontwerpen snijdt, om ze voorts rnet de geleende gunst
van den tegenstander te versieren. De onder
wijskwestie is door de wankelmoedigheid van dit,
kabinet in veel erger stadium gekomen. „Het is nie
mand anclcrs dan IlceJJiskeik, dier door - licl
aan de orde stellen eener herziening, waarbij
hij niet van zins was ons noemenswaard te j
helpen, voor de liberalistische drijfveer het hek van
den dam heeft genomen, ons thans eeu positie ach
terlatende, waarbij een toegeven aan Kerdijks onder
scheidene ei3chen regeeringsprogram wordt, en voor
de verstompte volkskonscientie de natuurlijkste zaak
der wereld." De invloed vau het christelijk beginsel
leed door de houding van dit kabinet onberekenbare
schadevooreerst, omdat het volstandig geweigerd
heeft, in positieven zin ook maar liet geringste voor
de christelijke belangen te doen ten tweede heeft
het '1 christelijk ideaal in de schatting onzer huis
bakken burgers eer verlaagd dan veHioog I en einde
lijk hebben ze door dit alles daarom nog meer den
christelijke!) naam bedroefd, wijl ze zich zelf liefst
aandienden in den christelijken loon, aldus merkbaar
afbreuk doende aan den reeds niet. te grooten eerbied,
die in regeeringkringeu voor den christelijken naam
bestond.
Het Wags». WeckS>ï. daarentegen brengt dank aan
het zevental achtenswaardige mannen, die nu weldra als
minister zullen aftreden, voor wat ze in hunne moei
lijke betrekking hebben gedaan. Dat ze zich jegens
't vaderland hij uitstek verdienstelijk gemaakt hebben,
mag niemaud ontkennen of in de schaduw plaatsen.
Toe i in den zomer van '74 het liberale ministerie-
Geertsema, door verdeeldheid in eigen gelederen, de
teugels des bewinds inoes'. neerleggen, was e" ondrr
de liberalen geen hout meer te vinden, waaruit, men
ministers snijdt. Zelfs de Nb R Ct. wees op deu
heer Heemskerk als de eenige, bekwaam en bevoegd
om een nieuw ministerie samen te stellen. Deze liet
zich vinden en omringde zich door mannen, wier
namen, zoo men de politieke richting er buiten laat,
een goeden klank hadden, mannen die werken konden
en wilden. Een ministerie met een bepaalde poli
tieke kleur was 't echter niet. Reeds van meet af
in de Kamers in de minderheid, had liet meer tot
roeping om, wat men noemt zaken af te doen, dan
om in een bepaalde richting werkzaam te zijn. Ieder
gevoelde het 't ministerie-Heemskerk moest slechts
een ministerie vau overgang zijn en zoo lang aan
blijven, totdat de eene of andere partij sterk genoeg
zou zijn geworden, om als regeeriugspaiMj op te tre
den. Stelt men nu de vraag hebben Heemskerk c.
s, hun roeping eenigszins naar eisch vervuld, dan
mag men luTh den lof van zich zelf in menig opzicht
overtroffen te hebben niet onthouden. „YVe zetten
het eenig ander stel ministers, om onder zulke omstan
digheden, nagenoeg zonder den steun van eenige partij,
ruim drie jaren aan 't bewind te blijven, de zaken zoo
te hehartigen, als deze ministers gedaan hebben. Het
werken, en dit zal hun duurzame roem blijven, is
door deze raadslieden der kroon weder voor goed in
eere gebracht. Bleef er nog veel onafgedaan, toch
moei erkend worden, dat nooit nieuwe ministers de
nalatenschap hunner voorgangers zoo in orde konden
overnemen, als dit nu zal gebeuren. En bovendien
hebben, ze een tal van zaken eu onderwerpen voor
bereid zoodat liet voor de komende ministers een be
trekkelijk gemakkelijke zaak mag heeten die in staat
van wijzen te brengen. YVe zijn dan ook dankbaar,
dat het ministerie Heemskerk niet alleen den in zulken
slechten staat achtergelaten .boedel heeft willen aan
vaarden. maar ook dat liet zoolang zijne beste krachten
aan 't, heil van het geraeenebest heeft gewijd. Vraagt
men ons ten slotte, of we dan niets op dit ministerie
hadden aan te merken het tegendeel is onzen le
zers bekend. O.ider zijn vrienden heeft het ons nooit
kunnen tellen onze onverdeelde sympathie heeft liet
nooit gehad. Wij hebben van een eerlijke en man
nelijke politiek ons een andere voorstelliug gemaakt.
Maar dit neemt niet weg, dat we gaarne, en van
heeler liarle onzen dank willen brengen aan lien, die
drie jaar lang zuiK eeu zware eu waarujK niet benij
denswaardige taak met zoo groot,e offervaardigheid en
getrouwheid hebben willen vervullen. Zulke mannen
bij hun heengaan met slijk en modder achterna te
verpen, is onedel en den Christen verboden. We ver
kiezen ons door de heidenen niet 1e laten beschamen,
die van de doodeu niet anders dan goed wilden spreken."
SSe^aoejaatl lot hoogleeraar in de geneeskunde
aan 's rijks Universiteit te Groningen dr. A. P. Fok
ker, geneesheer te Goes.
Tot substituut-officier van justitie bij de arron-
dissements rechtbank te Zierikzee, mr. van Asch van
Wijck te Utrecht.
Tot deurwaarder bij de arromlissemenls rechtbank
te Middelburg, de heer J. de Vos, thans deurwaarder
bij het kantongerecht te Goes.
Tot leeraar aan de Hoogere Burgerschool te Alk
maar, de heer G. de Bruyne te Zierikzee.
Het nieuwe kiesdistrict BeB'gcea o»> Zouma bestaat
uit de gemeenten Bergen op Zoom, Nieuw-Vosmeer,
Halsteren, YVoensdrecht, Össeudrecht, Putte, St. Phi-
lipsland, O.id-Vossemeer, Tholen, Poortvliet, Scher-
penisse, Si. Annnhmd, Stoppeldijk, Ilontenisse, Hulst,
Granuw en Laugendain, St. Jansteen en Clitige.
Daarvoor zijn de volgende wijzigingen noodig,
II-t. district Middelburg, 195.495 zielen tellende,
staat aan liet district Bergen op Zoom af: Stoppel
dijk. Honteniase, Hulst. Graauw en Langendam, Si.
Jansteen, Clinge en blijft 90,502 zielen.
liet district G >es telt 57,838 zielen en staat aan
Bergen op Zoom afSt. Philipsland, Oud-Vo«se-
meer. Tholen, Poorlvliet, Seherpenisse, St. AnnaHud
en blijft 40,163 zielen.
Het district, Breda telt 104,020 zielen en staat
aan Bergen op Zoom afBergen op Zoom, Halsteren.
'Nieuw-Vosmeer, YYoensdrecht, Össeudrecht, Pulten,
rest 85,197 zielen en ontvangt vai. Tilburg Zeven ier-
gen. zoodat het blijft 91.043 zielen.
Het district Tilburg blijft dus 90,437 zielen.
Zaterdag is te 's-Gravcnhagp op 74 jarigen leeftijd
overleden mr. F. die Gs-eve, president van den
Hoogen Raad der Nederlanden.
