(!imsmiJHf$!ORis«ii bui
V. 183.
Dinsdag 1S September.
1877.
Verschijnt eiken Maandag, Woensdag en Vrijdag
teil 8 ure, behalve op Christelijke feestdagen.
Prijs per drie maanden francof 2,
Enkele Hommers- 0,07
Uitgever:
ALBERT WEDDING,
TE
ArTDDELT3UR,( 7-,
Prijs der Advertentie*:
Per regel 15 ets.; Familie-berichten van 1 6
regels 1,Iedere regel meer 15 cents.
Liefdegaven 10 cents per regel.
Middelburg, 10 September 1877.
Wekelijksch overzicht van de
christelijke pers.
"Wij vragen ditmaal een oogenblik gehoor vooi-
woorden en daden waarmee we te rekenen hebben.
ons door geschiedenis en belijdenis nog altijd
land wordt door de Ultramontauen ge
sproken en gehandeld op eene wijze die minstens
beleedigend is voor onze natie, en onze natie scüijnt
jaren lang geneigd deze partij die hare we
zenlijke en voorgewende grieven breed uitmeten kan
toe te geven. Ziehier het overzicht van een paar
opstellen die zaak betreffende in de §>é«i3idaaB»d
verschenen.
De heer J. H. Gunning jr. wees in de Stamlaai'd
er op dat bij veel uitwendigen bloei, er menig tee-
ken van inwendig verval is in de rocmschen kerk,
bepaaldelijk in den toon en de wijze van doen
tegenover de protestanten. Onlangs heeft een der
voornaamste katholieke bladen, de Maasbode, de
vraag opgeworpen of zij, die de martelaars van het
protestantsche geloof genoemd worden, eigenlijk niet
„gemeene misdadigers" waren. Dat een overtuigd
deze menschcn ongelukkige verblin
den of schuldige afvalligen noemt, is te begrijpen
en piet kwalijk te nemen. Maar geen waarlijk vi\ -
men roomschc mag men de schande aandoen van te
onderstellen dat hij, eenigszais de geschiedenis keu-
taende, hier aan gemeene misdadigers zou deuken.
Het is dus hier eene schoone 'gelegenheid geweest voor
voor de rooinsche bladen en de erkende toongevers
hunner kerkgemeenschap in den lande, om te doen
blijken, dat zij, juist in het belang van den nadruk
hunner polemiek tegen het protestantisme, haar niet
door zoo laaghartigen laster willen bevlekken en krach
maken. De heer Gunning vraagt aan de Stand.
Is dit nu sedert dien tijd geschied Is er in de roomsche
journalistiek dergelijke betuiging aan te wijzen Is
Hit zoo, is er b- v. van mannen als prof. Alberdingk
Thijm of dr. Nu ij ens een stem opgaan, betuigende,
dat zij, even sterk als het protestantisme zelf, zulk
sen bestrijding verfoeien, laat ons dan het dank-
oaar openbaar maken als een blijk van inwendige
onzer tegenstanders. Maar is het zoo niet,
ons dan ook hierdoor, gelijk door zooveel anders
,og, beseffen in hoe gevaarlijken tijd wij verkeeren.
"evaarlijk, niet voor onze historie. Want de bronnen
iju aanwezig, de waarheid breekt zich vroeger of
iter weer baan en het nadeel der vervalsching komt
an terug op het hoofd van hem, die haar pleegde.
laar gevaarlijk is dan onze tijd om de vergiftiging
er atmosfeer bij onze katholieke mede-christenen zelf.
let is een veeg teekpn, als men niet op het konink-
jk recht der waarheid steunen wil, maar ook op on-
rlijkheden. die slechts mogelijk zijn door de alge-
leene onkunde en verstomping van het volksgeweten
ikening te maken
De Standaard moet op deze vraag van den
;êr Gunning in volstrekt ontkennenden zin ant-
Mjtlen. Voor zooveel zij weet, heeft het korps
roomsch-katholieke schrijvers en journalisten, dat
teraad goed met het hoongeschrijf van de Maas-
ide bekend was, als een eenig man geoordeeld, dat op
grove, stuitende en ergerlijke manier te lasteren,
or de eer van den roomscheu naam niet te veel
Eu de Maasbode zelve wachtte zich wel, om ter
lijking van de al te dwaze abuizen en hisiori-
domheden, die in baar lasterlijke artikelen werden
wezen, ook maai; eeu woord in het midden te
en.
Staudaard klaagde in een. ander artikel
de toenemende romaniseeriug van Ne-
1. In de gemeente Raalte worden, krach-
verordening van 16 Oct. 1877 niet
alleen de bij de Zondagswet aangewezen christe
lijke feestdageu van overheidswege als feestdagen
aangemerkt, maar ook de dagers, welke door de katho
lieken als Zondag worden gevierd. Wie komt sollici-
teeren als onderwijzer, ontvangt onbewimpeld tot
bescheid, dat wie niet. roorasch is, niet in aanmerking
kan komen. Zelfs bij opeulijke advertentiën is dit
reeds geschied. Wordt in eene roomsehe gemeente
een protestantsche veldwachter aangesteld, men zorgt,
dat hem geen woning verhuurd worde, en eene regee
ring, die dit weet, in plaats van hem voor eigen
rekening eene woning te verschaffen, verplaatst hem
eenvoudig. Aan een sollicitant voor de betrekking
van gemeente-veldwachter wordt, van overheidswege
alweer medegedeeld, dat zijn protestantsch geloof hem
belet om in aanmerking te komen. Hebben er room
sche feesten plaats, de overheden nemen er, zoo ze
roomsch zijn, openlijk deel aan. De Arnli. Ct. ver
kondigt, dat dit alles geheel is zooals het behoo rtMen
kan iemand even goecl om zijn geloof als om een
bochel ongeschikt achten voor eene betrekking. Dat
is precies hetzelfde, 't Is maar een kwestie van
smaak. Yele gemeentenaren hebben nu eenmaal niet
veel achting voor een protestant. Welnu,
waarom zou men hun het onschuldig vermaak
niet gunnen, protestanten uit hun gemeente
te weren. Eén goede grond is er echter, volgens
de Standaard, aan te voeren voor het beginsel, dat ook
bij keuzo van openbare ambtenaren niet de geschikt
heid vooi' de betrekking, maar de inwendige over
tuiging van den sollicitant in aanmerking moet komen,
nl. de liberale praktijk. Zou het niet al te onrecht
vaardig- zijn te veroordeelen, wat men zelf doet? De
allereerste vraag, die bij het begeven vain ambten t,e
pas komt, is de vraag naar hun politiek geloof, 't fs
den liberaal niet meer voldoende, dat iemand belooft
de wetten onpartijdig 1e zullen uitvo'eren men moet
ook weten of hij er mee instemt. Trouwens, waar
men zelf de toepassing der wet achterwege laat en
het stelsel van de gedienstigheden der praktijk invoert,
is het verklaarbaar, dat men bij de tegenpartij gelijk
plichtsverzuim onderstelt. De liberalen, gedachtig aan
de gelijkenis van den splinter en den balk, hebben
dus gelijk, wanneer zij de meer en meer toenemende
miskenning van het beginsel, dat iu de grondwet is
opgenomen, ten behoeve der rooinschen ontzien. „Ons
anti-revolutionairen past het. echter - zegt de Stan
daard - door inspanning van alle krachten, te doen zien,
dat het geloof in Gods Woord zoowel tegen de neu
trale, als tegen de roomsche staatskerk bestand maakt.
Ergeren mogen wij ons over de eenzijdige bevoorrech
ting van overheidswege van de roomsche kerk, mits
wij tevens elkander de hand reiken om, niet in het
Zuiden alleen; maar overal waar ongeloof en bijgeloof
zegevieren, aan onze kinderen de kracht van het Evan
gelie te verkondigen."
De opening van de vergadering der
•aal zal plaats hebben op Maandag 17 september a.
De BBaJaars-exasiaeais tot het verkrijgen van
akten als ouderwijzer in de provincie Zeeland zullen
worden gehouden te Middelburg op Woensdag 3 Oc
tober en volgende dagen.
Bij koninklijk besluit is met het instellen van een
onderzoek naar, en het uitbrengen van eeu verslag
aangaande den toestand van de 3ied!esBd:ttag.ycBae
aSjverlaeiel uit bet oogpunt van kunst en smaak
beoordeeld, alsmede omtrent de middelen, welke tot
verbetering en ontwikkeling der kunst-industrie aan
te wenden ziju, een en ander naar aanleiding van de
thans te Arasterdam geopende tentoonstelling van kunst
op nijverheid toegepast, eene tijdelijke rijkskommissie
belast, bestaande uit de heeren E. Gugel, te Delft
P. N. Muller eu J. R. de Kruyir, beideu te Amster
dam D. van der Keilen Dz., te 's Hage, en dr. V
S. M. van der Willigen, te Haarlem.
„Is het bivak een oefening? of is het eene proef,
die men genomen heeft wordt in de Arab. Ct. ge
vraagd, naar aanleiding- van de overigens goed ge
slaagde HiiaaaeiBvef»** bij Laag-Soeren door een ge
deelte der 4 div. inf. met det. kavallerie en artillerie.
Naar m. i., is het antwoord, mag het geeue oefening
genoemd worden om eeu troep gedurende de twee
nachten, in dit jaargetijde en in een land als het
onze, dat door de natuur zoo slecht bevoordeeld is,
aan vocht en k ude bloot te stellen. Mocht het zich
in de werkelijkheid voordoen, dat een bivak moet be
trokken worden, dan zullen deze twee nachten de
troepen niet zoodanig gehard hebben, dat zij, zonder
hunne gezondheid te schaden, dien dienst kunnen
waarnemen. Bestond het plan om het leger een kijkje
te geven, hoe het in de werkelijkheid zou toegaan,
dan zou ik zeggen, heeft men huu laten zien hoe het
niet zal gebeuren. Wie toch zou den soldaat beletten
om in tijd van oorlog liet nabij zijnde houtgewas om
te kappen, teneinde zich daarvan eene beschutting te
maken Wie toch zou, daarvan voorzieu, voor zijn
genoegen onder den blooten hemel slapeu Buitendien
al heeft men ook in de nabijheid gee.i hout voorhan
den, chili zal men in lijd van oorlog, wanneer men
zijn leven zelfs veil heeft voor liet vaderland, zijne
gezondheid zekerlijk niet sparen. Is tiet een proef,
welnu, dan heeft men deze op eene al te groote schaal
genomen. Het is waar, de proef is gelukt, althans
cogenschijnlijk. Niemand is achtergebleven, noch heeft
een het bivak om gezondheidsredenen moeten verlaten;
doch wie geeft ons de verzekering, dat niet verschei
dene de la'emen van eene zware ziekte met zich mee
gevoerd hebben l"
Onder "de talrijke vereenigingen die in onze dagen
een kwijnend leven voortzetten behoort ook wel de
Nederluitdsche vereeniging voor BJJk
Voor de tweede maal sinds haar bestaan hield deze
vereeniging eene jaarvergadering. De vereeniging be
zit een kapitaal van f 2164.00 als fonds voor lijk-
ovens. Besloten werd f 110 beschikbaar te houden,
voor het geval dat een der ieden mocht wenscheu
zijn lijk tc doen verbranden. Voor dat geld zou het
lijk naar Gotha vervoerd worden. Uitgeloofd werd
f 200 als prijs voor eene wetenschappelijke, in alge
meen bevattelijken vorm geschreven verhandeling over
de lijkverbranding. De vereeniging zal de gemeente
besturen in Nederland aanschrijven om het daarheen
t° leiden, dat dc overblijfselen, door ruiming vau be
graafplaatsen verkregen, verbrand worden. In de ver
wachting dat de gemeentebesturen dadelijk, tot dit
voorstel zullen toetreden is nu reeds besloten een
vervocrbaic lijkoven aan te schaffen.
Zooals men weet was een der voornaamste redenen
waardoor men verplicht was den oorl -g tegen Atchin
te ondernemen, dat de schepen overlast hadden o-ele-
den van zeeroovers de wateren moes
ten daar veilig worden gemaaktdit eischten onze
eigen belangen en dit was men aan de overige zee
varende Mogendheden verplicb\ Nu echter dat stel
sel eenmaal is aangenomen en men getoond heeft zoo
veel menschenbloed en zulke ontzaggelijke schatten
voor de toepassing er van over te hebben, zal men
ook consequent dienen te zijn men hoort zeer dik
wijls van rooverijen in andere deelen van den O. I.
Archipel al de roovernesten, van waar de expedi-
tiën uitgaan, dienen nu ook volledig aan ons gezag
te worden ouder worpen.
Nederland zal er intusschen nog heel wat aan te
doen hebben eer het die taak ten einde heeft afge-
