ïierh, School en sending.
GEMENGDE BERICHTEN.
BUITENLAND.
strijdig is met den eerbied, verschuldigd aan de
godsdienstige begrippen enz. worden de
laatste woorden veranderd in deze: „verschuldigd
aan den godsdienst.
Teneinde onze lezers al dadelijk te doen zien wel
ken ontvangst dit gewijzigd ontwerp van de zijde der
machtige en invloedrijke liberale partij wacht, geven
we een overzicht van een artikel in het Handelsblad
aan dit antwoord gewijd
De hoop, dal de heer ïïeemskerv, na kennisneming
van de wenschen der meerderheid, die geenszins in
beginselen met de zijne strijdig zijn, zijn voorstel geheel
in de geest dier wenschen zou omwerken, is geheel
vervlogen, nu hij slechts in betrekkelijk ondergeschik
te punten aan de geuite wenschen toegeeft. Ieder
onpartijdige moet, ineent, het Hbl., erkennen, dat de
regeering aan de clerikalen uiets toegeeft en zelfs
geneigdheid toontom. o. a. door wijziging van het
beruchte art. 10, zelfs den schijn te vermijden van
hun andere concession te doen dan zoodanige, die de
strekking hebben het bijzonder onderwijs tegen een
oneerlijke conkurrentic te vrijwaren.
Maar dat is niet. voldoende voor eene wetsherziening.
De meerderheid der natie verlangt de volle vruchten
te genieten van den jaren langen stiijd, dien zij heeft
moeten voeren, ter wille der gemengde openbare
school. Zij kan niet tevreden zijn met de verbeterin
gen, waarmee de regeering haar tracht te bevredigen;
zij wil, dat de opleiding van de grooie massa des
volks eindelijk eens deugdelijk verzekerd zij dat de
zorg voor het onderwijs, waarmee verreweg de mees
ten moeten volstaan, niet langer bijna geheel in han
den blijve van gemeentebesturen, die dikwijls voor
niets anders oog hebben dan voor inkrimping,ook vaD de
nuttigste uitgaven. liet is de groote fout van het ont
werp, dat het in dit opzicht het groot, gebrek van de
wet van 1857 wil bestendigen. Heeft ons lager on
derwijs in de 20 jaren, dat die wet in werking is,
nog wein'g vruchten gedragen, dat is een gevolg van
het stelsel der wet, dat een „voorwerp van aanhou
dende rijkszorg" bijna uitsluitend aan de gemeente
besturen overliet. Trok de regeering zich het lager
onderwijs meer rechtstreeks aan, door de kosten voor
een goed deel voor staatsrekeniug te brengen, dan
kon zij, waar noodig, verbetering bevelen en aan de
bekrompenheid van gemeentebesturen ware een einde
gemaakt. De minister erkent zelf. dat de regeling
van het lager onderwijs niet grootendeels van het
goedvinden der gemeentebesturen afhankelijk mag zijn.
Waarom dan dien toestand gehandhaafd Het ant
woord luidt, dat de regeering bevreesd is, dat de
Staten-Generaal ongenegen zouden zijn, om de meer
dere kosten ten behoeve van deze zaak toe te staan.
Gelooft de minister dat inderdaad? vraagt het Hbl.
Is Nederland zoo arm, dat hei, om zijn lager onder
wijs op goeden voet te regelen, niet sen paar milli-
oenen meer kan betalen Met Hbl. zwijgt voor-
loopig over andere zijden van het vraagstuk,
waarbij de regeering evenzeer in gebreke blijft
aan (ie eischen eerier goede regeling te voldoen.
De ongeneigdhëid der regeering om in de hoofdzaak
te voldoen aan de wenschen van de voorstanders
eener goede regeling van het openbaar lager onder
wijs, is reeds voldoende om aan haren arbeid alle
kans van slagen te ontnemen. Of heeft zij haar
laatste woord nog niet gesproken en is zij berehl
zich bij de openbare beraadslaging zelfs bij de in
grijpendste amendementen neer te leggen
Voor het aanslaand zittingjaar is door Z. M. her
benoemd tot voorzatter van dé Eerste Kamer der
Staten-Generaal de heer baron de Vos van S.eenwijk.
Ber. tot pred. bij de N. H. G.
Ridderkerk
Maassluis
Nieuwerkerk
Bresken3
's Heerenhoek
J. L). van Ai-kol
J. Buvs
E. B. Svvaliic
P. Hue!
Ber. tot pred. bij de C. G. F. te
Oudvosmeer ilc Bra.il
Oudega Duursenta
Aangen. het ber. tot pred. bij de N
Barend recht W. II. Kosters
Akker wou de J. Brouwer
Bed. voor het ber. tot pred. bij de
Goene (1. van fluor
Wesjbroek W. II. van Loon
Oostzaan E. Oller
Aangen het ber. tot, pred. bij de C.
Driesum J. Ofiïiilga
Broek o L.
Hoevelaken.
Helewaveen.
N unspeet.
Apeldoorn.
Arum.
H. G. te:
Heénvliet.
Bragster-corap
N. H. G. te;
Oud-Beierland
Vo'rthuizen.
Ter Aa.
G. G. te
Candidaat.
L a ii (I I) o a w.
Men zegt dat het voornemen der Regeering,
om de jongste groote manoeuvres eerst na den oogst
tijd te houden, verijdeld is door de weigering van 1
landeigenaars oin omstreeks dien tijd hun terreinen
voor de troepen beschikbaar te stellen.
„Deze opheldering zegt de Arnh. Ot. is ons
niet recht duidelijk. De terreinen, waarop thans ge-
manoeuveerd is, zijn even goed in September als in
vroegere maanden beschikbaar en landbouwer en land
bezitter zullen toch liever krijgsbewegingen op de
gronden toelaten, wanneer de oogst binnen gehaald
is, dan wanneer die nog te velde staat."
De. plechtige opening der Rijks-Laod-boawschool
te Wageningen zal plaats hebben Dinsdag 11 Sept.
des morgens ten li1/» ure in tegenwoordigheid van
den minister van binnenl. zaken, den commissaris des
konings in Gelderland, den referendaris bij het mi
nisterie, van VoÜenhoven, de afgevaardigden der Twee
de Kamer de hh. Dullert en Geertsema, benevens vele
geuoodigden.
Onder de heeren die tot dusver door Commissie
uit de Tweede Kamer in zake het onderzoek naar de
longziekte gehoord zijn behooren ook de heeren J.
ïloogenboom, burgemeester te Renesse en L. Bierens,
landbouwer te St. Annaland.
Maandag middag had te Vlissingen ter voldoe
ning van verschuldigdcn hoofdelijken omslag, de ge
rechtelijke verkoop plaats van huisraad, toebehooreude
aan den timmerman Frederik de Vos, werkman aan
de maatschappij „de Schelde." Op het uur van den
verkoop waren h mderden personen ter plaatse aan
wezig, waaronder het grootste gedeelte van het per
soneel van bovengenoemde maatschappij. Toen het
bieden zou beginnen, kon dit niet plaats hebben een
oorverdoovend hoera verhief zich en het volk drong
op, zoodat de politie werk had zich zelve te bevei
ligen. Niettegenstaande vier manschappen van de
hoofdwacht ter liulp kwamen, mocht ook dit niet ba
ten, daar ook deze verdrongen werden. Eindelijk
maakte de Commissaris van politie aan het schande
lijk tumult een einde, door met luider stemme veer
tig gulden voor een boeken rekje te bieden, zoodat,
daar deze som voldoende was voor het verschuldigde,
de verdere verkoop gestaakt werd. (V. C.)
Gisteren had te Tholen de verpachting plaats
van het ponteveer over de rivier de Eendracht voor
den tijd van zeven achtereenvolgende jaren voor eene
som van f 40*25 's jaars. De vorige verpachting bracht
slechts ruim de helft op van hetgeen thans bedongen
weid, zoodat de financiën der gemeente er aanmer
kelijk mede gebaat zijn. De zaak van de overbrugging
der Eendracht, onlangs druk besproken, schijnt geheel
te rusten.
Woensdagavond ten 7 uur en 35 a 40 min. werd
in sommige deelen des lands een vuurbol aan den
hemel waargenomen, ongeveer ter dubbele groote van
die der sterreu van den vierden rang, welke zich in
langzamen vaart van het zuidoosten (waar zij ziclil baar
werd) naar het oosten bewoog. Hoogte der culminatie
3o0 a 40° Zij gaf een helder blauw licht en liet een
lichtenden staart achter, die eenige seconden zichtbaar
bleef.
De hoogleeraar J. A,. C. Oudemans, te Utrecht,
zegt iu het Utr. Dagblad, dat op sterrekundig gebied
in langen tijd geeue zoo merkwaardige ontdekking is
gedaan als die van de twee wachters van de planeet
Mars door Joseph Henry, sterrekundige aan het ob
servatorium te Washington. Ontelbare malen is, sedert
de on'dekking der kijkers in 1609, de planeet Mars
bekeken en nooit heeft iemand iets bij die planeet ge
zien, dat naar een wachter geleek. Dat de wachters
van die planeet eerst nu ontdekt zijn, moet hier
aan worden toegeschreven, dat die lichamen uitermate
klein zijn, zoodat zij alleen door de reusachtigs te teles
copen van den tegenwoordigen tijd zichtbaar kunnen
zijn. Ook zal de omstandigheid, dat Mars thans zoo
dicht mogelijk bij de aarde is, er toe bijgedragen heb
ben, dat die twee wachters nu ontdekt zijn. Is de
schatting van den heer Henry juist, dat hun licht dat
van een ster der 13e grootte evenaart, dan kunnen
ze onmogelijk grooter middellijnen hebben dan omtrent
een halve geographisclie mijl en zijn derhalve, voor
zoover ons thans bekend is, de kleinste hemelbollen,
die blijvend tot ons zunnenstelsel behooren.
Hedeu zal de hoogste vloed van het jaar 1877
plaats hebben drie omstandigheden werken daartoe
zaraen de nabijheid van de dag- en nacht-evening
die van een eclips en die van een der kleinste afstan
den tusseheu aarde en maan.
De hofmeester van de stoomboot Torrington,
van Rotterdam naar Londen, is te Southampton
veroordeeld tot 100 pd. st. boete of zes maanden ge
vangenis wegens het smokkelen van sigaren, tabak en
spiritualiën. Een les voor reizigers naar Engeland.
De eerste schoenen- en Jaarzenfabriek in Ne
derland is te Rotterdam door den heer L. M. Kle-
mentaski gevestigd en sinds eeti paar maanden in wer
king gebracht.
De heeren J. A. Alberdingk Thijm en W. W.
van Lennep te Amsterdam, hebben dezer dagen be
langstellend!- bevoegde personen uitgenoodigd, in de
verschillende buurten der hoofdstad gegevens te ver
zamelen voor de kennis van de Amsterdamfiche dia
lecten
Heden 7 September zullen de miliciens der
lichtingen van 1874 en 1875, die den 4eu der vorige
maand in dienst zijn getreden, weder met genot
van groot verlof huiswaarts vertrekken.
In de gemeente Ruinervrold is eene vrouw,
bezig zijude op het land een wagen op te laden, daar
afgevallen, met het noodlottig gevolg, dat zij terstond
een lijk was.
De Groninger afdeeling van de Werkliedenver-
eenigiug, overtuigd dat de kennis onzer staatsinstel
lingen wenschelijk is, lieeft besloten de voornaamste
wetten aan te koopen, ten einde de inbond dier wet
ten door de meest ontwikkelde werklieden te doen
voorlezen en uitleggen.
Gedep. Staten van Gelderland hebben aan den
Burgemeester te Arnhem, mr. F. M. C. Fels Rijcken,
hun bijzondere tevredenheid betuigd, wegens de door
hem aangewende krachtige middelen bij de beteuge
ling van de jongste ongeregeldheden.
New-York is door een ontzettende ramp getrof
fen. Maandag morgen, kwartier vóór tienen, is in
een fabriek van vijf verdiepiugen hoog, een hev'ge
brand uitgebroken. Binnen weinige minuten stond
het geheele gebouw, waarin zich 200 personen bevon
den, in laaie vlam. Onderscheidenen poogden zich
te redden door uit de ramen naar beneden te sprin
gen 20 a 30 personen werden hierdoor gekwetst
doch veel grooter nog is in het geheel het verlies
aan menschenlevens. Dit toch wordt op niet minder
dan 100 begroot. Spoedig deelde het vuur zich voorts
aan belendende fabrieken, eeii school en andere ge
bouwen mede. Een hevige wind biies de vlammen
aan, terwijl de toevoer van water zeer gering was.
38 gebouwen- zijn in het geheel door het vuur ver
nield. Het materieel verlies wordt op ruim 18'/., mil-
lioen gulden begrc ot.
Alle bladen, zoowel binnen als buiteulandsche
brengen den man in herinnering die zoo plotseling i!
aan Frankrijk ontviel en die zooveel heeft bijgedragen
om de rust en vrede rondom ons te bewarÉi. Uit- i
voerige nededeelingen omtrent zijn overlijden en aan-
staande begrafenis vinden onze lezers hierachter. In-
middels is het bedrijvig op het oorlogsterrein het --j
kanongebulder stoort zich niet aan het overlijden van
een mensch. op de velden waar de kanonnen hun
krachtige stem doen hooren vallen er zoovelen.
In .de laatste dagen hebben de Russen met uitste- E
kend goed gevolg hun tactiek veranderd. De aanval
op het front der Turksche troepen is gestaakt en
hunne krachten zijn samengetrokken op Lovatz. Daar
heen waren der Russen schreden gericht, om voorts
alweder te Plevna, deze plaats blijft belaugrijk in II
den tegenwoordigen oorlog te komen. Het En-
gelsche bericht, waarvan we in ons vorig rtommer ,j
spraken, meldende dat niet Turkije maar wel Rusland |1
overwonnen had, bij den strijd op 31 Augustus aan
de Lom Rasgad, Eski-Dioema is gebleken niet I
waar te zijn. Mehemed-Ali heeft wel degelijk over-
winningen behaald, maar de operatiën der Russen heb- s
ben hem belet van die overwinningen gebruik te maken.
Integendeel, in plaats van gebruik van behaalde over-
winningen te kuunen maken is het Turksche leger f
eenigzins achteruitgedrongen. Plevha waarborgt den
Turken het bezit van westelijk Bulgarije, maar belet J
de Russen ook verder zuidwaarts voort te dringen, p
Die positie wordt thans door de Russen zeer bedreigd.
Bovendien is Osman-pacha in gevaar gebracht te Sofia
van het groote leger le worden afgesneden. Uit de ,i
heden bekend geworden telegrammen, hier achter op-
genomen blijkt, da: Lovatz na een zeer bloedigen
strijd door de Turken verlaten is. Indien men nu ijf
in aanmerking neemt dat Lovatz op den weg ligt die f
van Plevna over Selvi naar Tirnova en Gabrova leid+
en men hoort dan van een voorgenomen nieuwen aanv
op Plevna, dan kan men daaruit zien, da: de Russen er
stig begonnen zijn hunne geleden nederlaag te wrekejfï.15
Duidelijk is het dat de groote veldslag in Bulgarije^
die men reeds wek n lang heeft geprofeteerd thaus?^
aan den gang is. Na den strijd aan den .Ghipka-p^g J
(waar op 't oogenbiik ook weder gestreden wordC/
misschien alleen tot afleiding van den eigenlijken2
hoofdaanval) is nu den aanval iu het open veld aajö'*5
gegaan. /Jap
Oorlogsberichten.
St. Petersburg, 6 September. Officieel. Uit
Studeni wordt van den 5den gemeld Gisteren v
afdeelingen uit Roestscjoek en Rasgrad'Kadikoi
bezetten het voor korten tijd, maar werden met
verliezen daaruit gedrongen. Aan onze zy
7,'f
