ÓRISTELIJK-HISTORISCII
Zaterdag 8 September.
187
ANTIEK.
X°. 184
ZUID
Verschijnt eiken Maandag, Woensdag en Vrijdag
avond ten 8 ure, behalve op Christelijke feestdagen.
Prijs per drie maanden francof 2,
Enkele nommers- 0,07
Uitgever:
ALBERT WEDDING,
te
MIDDELBUR(
Pltl.TS DER AdVERTENTIËN:
Per regel 15 ets.; Familie-berichten van 1-
regels ƒ1,Iedere regel meer 15 cents.
Liefdegaven 10 cents per regel.
Het oude is voorbijgegaan, en oude toe
standen komen niet terug, want ze waren
tijdelijk dat is mede eene les, door liet oude
dat ons omringt met nadruk gepredikt. Waar
zijn ze, de geweldige en machtige bewoners
dezer burchten en kasteelen die aan niemand
rekenschap van hunne daden aflegden Waar
zijn ze de lijfeigenen en slaven, de altaren voor
menschenoffers en de tempels der afgoden
Waar zijn ze, die roofholen en ridderburchten,
holen van plundering en moord zoo dikwijls
In hunne plaats zijn tallooze stichtingen vooi
kranken en zwakken, voor ouden en weezen
gebouwd.
Het oude is voorbijgegaan. Ja, het is waar,
de mensch komt nog altijd even onwetend
ter wereld als voor duizenden jaren, hij is
nog even zinnelijk en zelfzuchtig als voorheen.
De oude zondaar leeft nog, vleesch uit vleesch
blijft elke generatie. Adams geslacht blijft in
den grond hetzelfde. Maar worden dan nu
menschen en volkenrechten niet beter geëer
biedigd dan toen deze tinnen en torenspitsen
in luister blonken Wortelen vrijheid niet steeds
dieper, is veiligheid niet- meer doorgedrongen,
wordt billijkheid niet steeds meer betracht, worden
groote beginselen, de beginselen van Chris-
geloof en leven niet meer en meer ge-
bracht onder het bereik van velen? Wordt
thans niet op het tooneel van gruwelen
en ellende, op het oorlogsveld de banier van
het roode kruis zegevierend ontplooid
Of we dan zoo ingenomen zijn met het
thans bestaande Of we den geest prijzen die
nii, slechts iu andere vormen zich openbaart
O, neen! maar we herinneren ons ook bij het
vele dat vergaan is, aan de waarheid die blijft
gelijk de bron waaruit ze vloeit. Jezus Christus
is gisteren en heclen dezelfdeen tot i?i eeuwigheid.
Toch het is geheel wat anders de gedenk
tekenen onzer vaderen in stand en eere te
■rnden, of te dweepon met het oude, omdat
li oud is. Zonderling is het dat de menseh-
[hMd met de eene hand kanonnen giet om te
Verwoesten, en vernielingswerktuigen vervaar
digd die het schoone niet sparen zullen, en met de
Endere hand met milde hand de monumeu-
h van kunst restaureert. Maar dit daargelaten
Rmd is het niet minder dat mannen van practi-
Bn geest en kloeken zin geen orthodoxen
H oude tot eiken prijs beminnen. Daar is
Hsveel dat, zonder historische merkwaardigheid
^Bzijn, in onzen tijd niet meer past. Denk u
kerkgebouw, passen die muurschilderingen
B^ogzen tijd, behoeft men nog duizenden
guldens ten koste te leggen aan eene vensterschil
dering, heeft de godsdienst nog behoefte aan die
praal vertooning? De trotscke cathedralen mogen
een sieraad voor de steden zijn, maar ze zijn
niet meer de uitdrukking van het godsdien
stig leven des volks. De godsdienst, de Pro-
testantsche eeredienst stelt aan de kerkgebouwen
andere eisclien dan de Roomsche godsdienst
waarvoor onze kerkgebouwen oorspronkelijk zijn
ingericht.
Maar er ia meer. Onder al hetgeen hersteld
wordt, onder al de ijverige bemoeiingen van
onze hedendaagsehe rijksadviseurs nemen de
kerkgebouwen eene eerste, de grootste plaats
in. Is het behoefte aan God die zich openbaart?
Of is het eene hulde aan de kunst, een harts
tocht van oudheidkenners en bewonderaars van
het verleden? Wat geven zij veelv te denken,
die kerken versierd met de beel'dtenissen van
helden en martelaren voor wier geloof en lijden
men medelijdend de schouders ophaalt! Wat
geven ze ous te zien die wapenschilden van
oude geslachten, die zerken beneden onsi en
die onrust en twijfeling rondom ons
Restaureeren is het wachtwoord. Welnu er
is nog wat anders te restaureeren dan monu
menten van kunst. Onze dagen hebben zooveel
zien afbreken en loslaten, dat van talrijke
dingen slechts een puinhoop is overgebleven,
die verward en verbijsterd doet staan. De
idealen van een hooger leven, van eene onzien
lijke wereld, het geloof aan een Redder onzer
zielen, aan een herder die het verdwaalde na
gaat en wederbrengt, aan eene gemeenschap
van hemel en aarde, eene verwantschap tusschen
de stoffelijke en de onstoffelijke wereld, deze
allen behoeven restauratie, en dan zal het zoo
groote schade niet zijn als vele overtollige
sieraden en beelden vervallen, indien wij slechts
bouwen, en bovenal bouwen op het eenige
fondament: cle rots der eeuwendie wat ook
bezwijkt of valt, niet wankelen zal.
Middelburg, 7 September 1877.
Ten gevolge van het door mr. P. J. A. Smidz. ge
kozen lid van de Tweede ü^saaca*, genomen ont
slag, moet de verkiezing van een lid der Kamer in
het hoofdkiesdistrikt Eindhoven plaats hebben op Dins
dag 25 September e. lc. en herstemming, zoo noodig,
op Dinsdag 9 Oktober daaraanvolgende.
antwoorden te geven. Zoo zou voor Nederland in
't algemeen en ook vorr Zeeland in 't bijzonder het
leggen van een brug over de Schelde bij Vlissingen
van zeer groot belang te achten zijn, en de verbin
ding van SchouwenDuiveland aan het spoorwegnet
zou met dezelfde reden kunnen aangedrongen worden.
Datgene wat van belang te achten is, is daarom nog
niet altijd voor uitvoering geschikt.
Te 's Hage is Maandag na eene kortstondige ziekte
overleden Mr. F. M. LautsBicco», sedert 1874
raadsheer in de IToogen Raad der Nederlanden. Ge
boortig uit Middelburg .was hij ter Utrechtsche Iloo-
geschool met gTooten lof tot meester in de rechten
bevorderd, na de openlijke verdediging van zijn. vooral
van geschiedkundige rechtsbeoefeniug getuigend proef
schrift de rebus de Laurentoi Petro vau de Spiegel
van Zedaudia gestis et seriptis, waardoor hij zich
deed kennen, zooals de Voorzitter van den Hoogen
Raad betuigde, „als een ijverig onderzoeker van de
bronnen der rechtswetenschap als een onpartijdig
beoordeelaar van groote mannen als iemand van
gematigde doch vaste beginselen."
Gedurende een-en-dertig jaren, tot zijne benoeming
in den Hoogen Raad, verwierf hij zieh een schat van
kennis, in zijn geboortestad zoowel als advokaa^ als
sekreïaris der gemeente Middelburg, als l d van den
gemeenteraad aldaar en van de Prov. Staten van
Zealand, gelijk in de rechterlijke betrekkingen, eerst
in de arr-rechtbank te Middelburg, daarna als raads
heer in 't Provinciaal Gerechtshof ran Zeeland. On
danks zijn bed rij via1 leven, in die onderscheidene
betrekkingen, bleef hij zich aan de wetenschap wijden.
Zijne veelzijdige kunde en praktische ondervinding
deden op hem, als een waardig leerling van Ackers-
dijk, Hellius en Vreede, de keuze vallen bij de va-
kature, ontstaan door de benoeming van Mr. J. Heems
kerk Az. tot Minister van Biunenl. Zaken. Slechts
drie jaren mocht hij een zetel in 'den Hoogen Raad
vervullen.
In eene te Middelburg gehouden vergade
ring der Eijinaaci» vaaa kooplaassdiel eau
fabn'ieken is besloten, aan gedeputeerde staten
van Zeeland, op hunne vraag naar het gevoelen dei-
kamer omtrent het handelsbelang van een kanaal van
Venlo naar Vlissingen, te antwoorden dat de kamer
den aanleg van zoodanig kanaal voor Nederland in
het algemeen en ook voor Zeeland in het bijzonder
van zeer groot belang acht.
Op dergelijke vragen zijn misschien meer zulke
Wij outleenen aan het antwoord der regeering op
het afdeelingsverslag der tweede kamer betreffende
het wetsontwerp op het, Usagea* ouderwijs het
volgende
De minister klaagt zeer over het gemis van toena
dering tusschen de meerderheid eh de minderheid
der kamer. De eritiek door de kamer uitgebracht
was niet opbouwend. Evenmin als de regeering wil de
meerderheid openbare gezindtescholen en toch alleen
bij zoodanige scholen zou de ongroüdwettigge school
plicht die yeien der leden verklaarden te wenschen
mogelijk zijn, het restitutitestel zou meent de
regeering onbekwaam blijken om iets wezenlijks
te verbeteren.
De minister heeft nader net gevoelen ingewonnen
van de gedeputeerde staten en van de inspecteurs
van het lager en middelbaar onderwijs in de verschil
lende provinciën, en deze inlichtingen hebben den
minister er toe geleid geen i n g r ij p e u d e
vera n d e r i n g e n voortestellen, slechts eenige
punten van ondergeschikt belang wenscht cle minister
te wijzigen.
Onder deze punten van ondergeschikt belang k<Tmen
vooreene voldoende omschrijving van de plicht, der
gerneentezorg tot voldoende bevrediging der behoefte
aan onderwijs. (Men weet dat, tot ergernis van de
liberale partij, volgens het ingediende ontwerp, bij
het woord „voldoende" rekening moest ge
houden worden met de bestaande bijzondere scholen);
de afscheiding tusschen het meer uitgebreid- en het
lager-onderwijs vervalt; kweekeliugen worden niet
langer dan tot 18- hoogstens 19 jarigen leeftijd toege
laten, op löjarigeu leeftijd kan reeds examen als hulp
onderwijzer afgelegd worden. In de ziusnedeDe
onderwijzer onthoudt ziGh van iets te leeren, w
