STOHISfl BLAD
Bhnsdag Augustus.
11177.
Verschijnt eiken Maandag, Woensdag en Vrijdag
avond ten 8 ure, behalve op Christelijke feestdagen.
Prijs per drie maanden francof 2,
Enkele noinmers
0,07
Uitgever:
ALBERT WEDDING,
TE
MIDDELBTJR( 4.
Prtjs der Advertentiën:
Per regel 15 cfcs.Familie-berichten van 1 0
regels ƒ1,Iedere regel meer 15 cents.
Liefdegaven 10 cents per regel.
Middelburg, den 13 Augustus 1877.
Wekelijksch overzicht van de
christelijke pers.
Het WagcaiSaigscli Weekblad heeft een goed
werk verricht door de huidige toestanden eens van de
lichtzijde te bezien. Het werd gedaan op de vol
gende wijze
Vóór dat de winter aanvangt zal de diepte in het
Noordzeekanaal op 7l/a meter beneden A. i\ gebracht
zijn. Spoedig zal de geul zoo diep zijn, dat schepen
van 7 meter diepgang in- en uitkomen kunnen.
Dit bericht is zoo eenvoudig mogelijk. Toch ach
ten wc 't èn voor Amsterdam èu voor heel Nederland
een bericht van 't allergrootst gewicht. Wie herinnert
zich niet de donkere profetiën, die ten aanzien van
dit kanaal door Holland op zijn smalst gedaan wer
den Nu ja, het doorgraven van den duinrug was
wel een enorm werk, maar dat was niet. 't ergste.
Doch op de zeehaven, daarop kwam 't aan. En al
gelukte het de hoofden in zee daar te stellen, eu al
konden ze zoo sterk gemaakt worden, dat ze 't ge
weld der baren zouden kunnen weerstaan zou dan
nog de haven niet verzanden Want gebeurde dit
wèl, dan waren alle moeiten en kosten vergeefs.
En nu, het kanaal is zoo goed als gereed, en van
"verzanding wordt niets vernomen aan 't welslagen
van 't reuzenwerk kan niet meer getwijfeld worden
Amsterdam is gered menschelijker wij ze gesproken,
is haar bloei verzekerd. En als straks de eerste han
delsstad van ons land door betere kanalen met Rot
terdam en Duitschland zal zijn verbonden, dan schiet
er voor haar bijna niets meer te wenschen over, en
gaat ze met Gods zegen een toekomst tegen, schitte
render dan ooit voorheen.
Waarlijk, wij hebben gedurende den tijd van een
enkel tnenschenleven al wat zien tot stand komen
Wie denkt hier niet allere'rst aan de prachtige haven
werken te Ylissingen en te Harlingen, aan de droog
making van den Haarlemmer meer en aan tal van
kleinere plassen, aan ons uitgebreid spoorwegnet met
zijne ijzeren bruggen en viaducten, even stout als
hecht, die de bewondering van den vreemdeling
gaande maken Binneulandsche kanalen zijn aange
legd of verbeterd en brengen in verband met duizen
den mijlen hardgemaakte wegen overal beweging,
leven en voorspoed Landontginningen grepen op
groote schaal plaats, terwijl door vlijt en kunst het
productief vermogen van wat reeds in vroegere
eeuwen aan moeras, zee en zandwoestijn ontwoekerd
was, bijna- verdubbeld werd. Wie onze grootere steden
bezoekt en zich herinneren kan hoe zij vóór een 30
a 40 jaren er uitzagen, kan zijne oogen nauwelijks
gelooven. Niet slechts prachtige gebouwen, aan pa-
leizen gelijk, verrijzen als uit den grond, maar ook
duizenden woningen van werklieden, eertijds krotten
zonder licht eu lucht, muf en onrein, zijn herschapen
in verblijven die, over 't geheel genomen netjes ge-
meubeleerd, een liefelijk tehuis aan den werkman
bieden. Overal waar ge u heen. wendt, ontmoet ge
leven en welvaart. Wie werken kan en wil vindt,
ieder in zijn stand, zijn brood, velen zelfs overvloed,
arlijk, we hebben en krijgen meer en meer een
ïhtig, vruchtbaar land, schier en enkele lust—
ande. We zijn een door God rijk gezegend volk
x vergete men 't niet, dat in geen vier en zestig
:en vijandelijke soldaat onzen vaderlandschen
jeft, betreden. De ellenden die de afscheu-
België vergezelden, behooren reeds een vijf
jaren tot de geschiedenis. Onze koloniën
laatste tijden vooral een bronwel van
n wierpen millioenen bij millioenen schats
ot. Onze rijkdom is dan ook sprcek-
rden. Toen Frankrijk in '72 zijn vijf
vroeg, bood Amsterdam bijna die
I geheele som aan. Alleen Amsterdam's burgerij heeft
j een jaarlijksch inkomen van meer dau 150 inillioen
guldens.
Ook op intellectueel gebied deden we groote schre
den voorwaarts. Werp slechts een blik op uwe scho
len om er u van te overtuigen. Al zijn we nog niet
waar we wenschen te komen breekt die tijd wel
ooit aan toch mag wel eens herinnerd worden
hoe 't vóór een halve eeuw ten onzent gesteld was.
Werp ook een blik op politiek gebied. Wat wist
in onze jeugd de middelstand van de staatkundige
organisatie zijns lands af! De „getrapte// verkiezingen
waren destijds in gebruik. Maar wat beteekenden ze
Van het bestuur van land, provincie en gemeente
nam destijds een bérgerman nagenoeg geen notitie.
De „heeren// moesten 't maar weten. Bovendien, wat
kon men er aan veranderen Alles ging den slenter
gang. De aristocratie of zekere klubjes uit mannen
van den z. g. bon ton hadden alle maöfot in handen.
En ze wisten we belooven 't u hun gezag te
handhaven. Stond" de burgerman heel nederig met
zijn hoed in de hand bewaarde hij een diep stil
zwijgen op elke berisping en beleediging hem toege
voegd, dan ging het. Maar wee u, indien gij van u
durfde afspreken
Tegen dit alles is weinig in te brengen. Maar men
wijst ons op 't zedelijk eu godsdienstig gebied en
meent, dat hier toch ons loflied in een klaagzang
moet overgaan. O zeker, wie lust heelt om de din
gen van de zwarte zijde en die 'is er ongetwijfeld
te bezien, hij vindt stof te over. Toch i* het
ons nog niet duidelijk, dat ons volk thans slechter
is dan voorheen. We hebben om uit eigen
ervaring te spreken in onze jeugd veel on
der den geringen stand moeten verkeeren en nze
ooren en oogen den kost gegeven. En ook thans
komen we met onze werklui en hunne gezinnen tel
kens in aanraking. Maar we kunnen maar niet tot
de overtuiging komen, dat de wereld thans slechter
is da*h vroeger. Armen en rijken, maar ook vromen
en onvromen ontmoeten elkander. De thermometer
der moraliteit is nooit in rust. Hier daalt ze, ginds
rijst ze nu is dit de hoofdzonde, morgen of over
eenige jaren zal deze weer wat anders zijn. Salomo
reeds heeft er tegen gewaarschuwd, de voorleden tij
den niet beter te achten dan de tegenwoordige. En
nemen we de 'gerechtelijke statistiek ter hand, ook
deze bevestigt de waarheid, dat het zedelijk of onze
delijk gehalte der inenschen door elkander genomen
nagenoeg op dezelfde hoogte of laagte staat en blijft.
Voor vooruitgang ten goede is wellicht zelfs meer te
zeggen dan voor achteruitgang.
En wat nu ten slotte den godsdienstzin betreft, ook
ten deze zijn we geneigd de tegenwoordige tijden
hooger dan de voorgaande te schatten. Zeker hebben
er talloos velen, vooral uit den stand tussehen de
adel en de burgerij, met den godsdienst gebroken of
staan op 't punt dit geheel te doen. En al schatten
we 't daaraan verbonden gevaar niet gering, de Kerk
of 't Godsrijk heeft er toch weinig bij verloren.
Dezulken brachten de wereld in de kerk en hebben
haar onberekenbare schade be okkend, waarvan we
de ellendig» gevolgen, tot op den huidigen dag
ondervinden. Neen, 't was vóór een halve eeuw veel
treuriger gesteld dan thans, Overal weerklonk 't
„Vrede, vrede en geen gevaar Dc waarachtige vromen
werden steeds minder in getal; en zoo niet in getal dan in
gehalte. Zelfs tie bekeerde leeraars meenden verplicht te
zijn de scherpe punten der waarheid wat af te vijlen, om
toch maar zoo weinig mogelijk ergernis te geven. Men
kende destijds geen modernen. Maar men was erger
dan liberaal of modern, men was lauw en onverschil
lig. En hadden de z. g. Afgescheidenen de bazuin
niet laten klinken deze groote verdienste mag niet
in vergetelheid raken wie weet, hoe lang die wa-
ter-en-melk-tijd nog geduurd hebben zou. Van toen
af dateert de ontwaking van duizenden bij duizenden.
En al kunnen wc .in de laatste jaren niet van groote
of algemeene opwekkingen gewagen, toch gaat het
werk des Geestes Gods in stilte voort. Wel heeft bij
't verdwijnen der kerkhofsrust de verdeeldheid krach
tig haar hoofd opgeheven en kon er zeer veel anders
en beters zijn dan 't is maar toch, niettegenstaan
de al de ellende waarmee we thans -te worstelen heb
ben, willen we dézen tijd voor dien van een 40 a 50
jaar geleden niet inruilen. Ook op godsdienstig
gebied hebben we reuzenschreden in de goede richiing
vooruit gedaan.
Z. M. «5c Kouing is, naar men meldt, voorne
mens om morgen te 's Hage terug te keeren.
Den 6en dezer had te Oostburg eene vergadering
plaats van het bestuur en de afgevaardigden van
polders van het Wates'seüasap c8c5c SSssis <t£
Wielisagcu, ter behandeling van het rapport uit
gebracht door de Heeren J. van der Vegt, Hoofdinge
nieur bij de waterst aat in •Zuid-IT Hand, J. F. Henne-
quin, Clement Carpreau. Civiel-Ingenieurs te Sluis en
te Lfzeudijke omtrent de sluis en buitenwerken van
dien watergang, welk rapport reeds in zijn geheel
aan elk afgevaardigde in afschrift was medegedeeld.
Minder aangenaam, hoewel misschien niet geheel on
juist was tie meening van een lid van het bestuur
dat het verslag niet ten vollen geruststellend was.
Na breedvoerige, jangwijlige en soms vervelende
discussier! deed het bestuur de drie volgende voor
stellen
lo. Het rapport voor informatie aan te nemen
2o. De commissie voor zooveel tegenwoordig den
dank der vergadering te betuigen voor haar verslag
3o. In 't volgend jaar uitvoering, te geven aan de
door de Ingenieurs aangegeven werken ter verzekering
van buitenwerken en sluis.
1 en 2 werd zonder discussie aangenomen, doch
over 3 werd ruim lang gesproken en voornamelijk
over dat uitstel tot het volgend jaar, daar men meende,
dat de stormen niet altijd wachten op tfe dagen,
tot dat een werk geheel gereed is, of tot men maatre
gelen genomen heeft ter meerdere verdediging. Daar
om werd het voorstel gewijzigd en luidde nu moch
ten vóór het volgend jaar de aangegeven
werkzaamheden noodzakelijk geoordeeld worden, dan
kan men onmiddellijk tot de uitvoering daarvan wor
den overgegaan. Dit besluit, dut met algemeene
stemmen werd aangenomen, schijnt bovendien
geheel in den geest te vallen van den Hoofd Ingenieur
van Zeeland, welke heer er ook op aangedrongen
heeft om de verdedigingswerken ten spoedigste uit te
voeren.
Het tweede punt van behandeling Verzwaren van
den oostelijken kanaaldijk in de watering Cadzand
tussehen de zeesluis en de wachtsluis en op kosten
dier polder, waartoe de vergunning van deze verga
dering wordt verwacht werd verleend met algemeene
stemmer., hebbende de beide gezworens van genoemde
watering zich buiten stemming gehouden..
Ten slotte is het bestuur gemachtigd aan belang
hebbenden vergunning te verloencn tot bevisschen
van de wateren van het waterschap tegen betaling
van een te bepalen som in 't jaar. WZ. V.)
Dinsdag avond werd te A:^s*deEIi5ltBs•g• eene
vergadering gehouden van de besturen der Gemeenten
St Kruis en Aardenburg eu van de directiën van de
polders Beooster-Eede en Hoogelatul, Kleinen Boom,
Groeten Boom, en Isabella polder, ter bespreking van
het leggen van een keiweg, welke St. Kruis met Aar
denburg verbindt, tot welks verbinding besloten is,
in de jongste vergadering van de provinciale staten