CHRISTELIJl-fl 1STORSCH EL». ft0. 169. Saterdag 4 Augustus. •1677. Jtcidt de itrijc school tot HET ZUIDEN Verschijnt eiken Maandag, Woensdag en Vrijdag- vond ten 8 ure, behalve op Christelijke feestdagen. Prijs per drie maanden francoƒ2, Enkele nommers- 0,07 Uitgever: ALBERT WEDDING, te NUEDDEXjETTRO. Prijs der Advertentiën: Per regel 15 ets.; Familie-berichten van 1 6 regels ƒ1,Iedere regel meer 15 cents. Liefdegaven 10 cents per regel. In ons goede land vreest men zeer voor de [jverheersching van de Roomsche kerk, en waar lijk niet zonder reden. Zoolang Nederland zijne 3choone geschiedenis nog niet vergeten is, zoolang de jaarboeken onzer historie ons nog met zoo onuitwischbare trekken den arbeid van die kerk teekenen, die met behulp der overheid haar geloof wil opleggen, zoolang zal het Ne- derlandsche volk vreezen voor de Roomscbe kerk en den geest van het ultramontanisme. Met bezorgdheid wordt daarom niet zelden gevraagd, zal het vrije schoolsysteem aan Rome niet het meest ten goede komen werpt gij Nederland op die wijze niet in de armen van het ultramontanisme Om die vraag te beantwoorden hebben we slechts een andere te stellen, het is deze: is de neutrale school een bolwerk tegen Roomscbe overheereching De ervaring kan daarop voldoend antwoord geven. De heer Bredius schoolopziener in Noord-Brabant heeft verleden jaar gezegd: »waar de school, in Roomsche streken, niet in den geest der kerk is, daar richt men een vrije school op, maar meestal is de neutrale school in Roomsche streken volkomen machte loos. De voorstanders der openbare school kunnen in die streken geen invloed op het onderwijs uitoefenen. Als de onderwijzer in vrede wil leven, dan moet hij zich schikken naar de inzichten van den burgemeester, en de burgemeester is op zijn beurt weder gaarne de vriend van den pastoor. En zoo is de openbare school in Limburg en Noord-Brabant alles behalve neutraal. En als ze eens neutraal was Zou men dau in ernst kunnen gelooven dat eene school waar de geschiedenis der oude Godsmannen, der eerste kerk en der Hervor ming moet verzwegen worden, mannen met karakters kan opleveren, die opgewassen zijn tegen den invloed der Jezuiten, immers neen. Door kunstmatige eenheid, gelijk de Roomsche kerk zelve, kunt ge geen dam tegen overheer- sching opwerpen. Door huismiddeltjes, zooals het ondersteunen van geloofsgenooten alléén •f diergelijke, zal het ook wel niet gelukken. .aar hoe dan Gij vreest toch geestelijke over selling en wilt ze bekampen, idt tegen de overheersching der kerk door epen van vrijheid en het zal u ge ls noodig, aaneensluiting is behoefte, |ze niet door kunstmiddelen, alléén eid en aaneensluiting mogelijk, als bestaat dat gij op denzelfden bodem staat. Men zoekt vrij algemeen liever zijn kracht in uitwendige of schijnbare een heid en vreest daarom elke scheuring op school- of kerkgebied. Yele Protestanten heb ben dit met de Roomschen gemeen, dat ze onze z. g. sectegeest als bewijs voor ouze dwa ling aanzien. Hij zal daarentegen meer en. meer blijken, waarborg te zijn voor het zoeken, het vinden en het behouden der waarheid. De christen mag gelooven dat er eene Hoogere Macht is dan kerkelijke eenheid en wereldsche overheersching en behoort daarom het alléén staan niet te vreezen. Juist in vólkomen vrij heid om uiteentegaan is des christens kracht gelegen. Die vrijheid is de hoogste eerbiediging van het recht des gewetens. Vrijheid van de school zal leiden tot nauwe aansluiting. Eene school, door eigen krachtsin spanning gesticht, zal ongetwijfeld samenwer king bevorderen. Menschen die tot nu toe elkander nauwelijks bij name kenden, komen in de school te zamen, onderlinge samenspre- king leidt van zelve tot uitbreiding van werk zaamheid. Vrijheid vragen wij niet alléén voor Prote- stantsche maar evengoed ook voor de Roomsche scholen. Blijkbaar wenscht de Roomsche kerk de vrije school niet, maar al ware het dat zij van die school heil verwachtte, dan behoett dit ons nog niet terug te doen schrikken. De Ro.omsche kerk ziet niet in, dat in de vrije werking van het Evangelie grooter kracht ligt dan in haar eigen schijnbaar logische orga nisatie. En neem voor een oogenblik eens aan dat bij volkomen vrije beweging ons volk de Roomsche kerk verkiest boven anderen, dat ons volk zich in haar schoot beter en geluk kiger gevoelt, waarom zou de Staat dat moeten tegengaan Als het beginsel eenmaal is doorgedrongen dat ieder zijn eigen weg moet zoeken, dan blijven wij immers vrij al werd ook het geheele land Roomsch om het Protestan tisme te belijden. Om den tegenstand die de openbare school biedt of om de vrees voor Rome's overheersching behoeven we dus de vrije school niet te weren. Moeten we het dan soms doen uit vrees voor de orthodoxie Daar over Woensdag een enkel woord. Middelburg, den 3 Augustus 1877. Z, K. S3. PrSaas aSemSs^aSi woonde j. 1. Woens dag de vergadering der Afrikaansebe Ilandelsvereani- ging te Rotterdam bij, daarna bracht de Prins een bezoek aan het s!oomschip P. Galand van de Ne tl. Araerik. Stoomvaartmaatschappij. Prinses Albert van Pi'niscia, thans 1e Sche- veningen verblijf houdende, vierde gisteren Haar ver jaardag., Eenige feestelijkheden hadden daarom te Scheveningen plaats. Betreffende de herstemmingen voor leden vau de gemeenteraden in Zeeland valt op te merken dat te Domburg op nieuw eene vrije stemming zal moeten plaats hebben. Herstemming moest plaats hebben tusschen de heeren C. M. Elout en JMossel man. Aan de stembus kwamen 52 kiezers en 53 bil jetten kwamen uit de bus te voorschijn. Van onwaarde werden verklaard 2, op den heer C. M. Elout hadden gestemd 26 en op den heer Mosselman 25 kiezers. Het eene briefje dat te veel in de bus was kon dus van invloed op de verkregen meerderheid zijn en derhalve moet een tweede vrije stemming plaats hebben. Bij de eerste verkiezing te B.RzcBtdÊjkc verkreeg de heer Wijffels 52 stemmen en de heer Bekaar 4-5 stem men. Bij de herstemming verkreeg de heer Bekaar 84 en de heer Wijffels slechts 15 stemmen. Tegen deze herstemming is door den heer Wijffels geprotes teerd, daar hij meent de eerste keer gekozen te zijn. vrouwen en escheiden De Middelburgsche courant deelt, uit het verslag van den toestand der pröviiicic Zeeland!, uitge bracht door Gedeputeerde Staten het volgende mede De bevolking is in het jaar 1876 toegenomen met 884 mannen en 600 vrouwen, en bestond dien tengevolge bij het begin van het loopende jaar uit 92017 ra. 95029 vr.t te zamen 187046 personen. Daarvan bevatten Westelijk Zeeuwsch Vlaanderen 25288 personen Oostelijk Zeeuwsch Vlaanderen 37004Zuid-Beveland 34907 Walcheren 43203 Noord-Beveland 7134; Tholen 15757; Schouweu- Duiveland 23713 personen. Er werden 1451 huwelijken gesloten. Onder de huwenden bevonden zich 3 8 mannen, die van hun echtgenooten waren. Er had geen enkele scheiding van tafel en bed, maar 5 echtscheidingen plaats, door welke 2 kinderen van hunne ouders gescheiden werden. Het aantal levend geborenen, tot de bevolking behoorende, bedrieg 7JL80 en 374 levenloos aange geven kinderen. Onder de levend geboren kinderen waren 216 buiten huwelijk geboren of 2,8 pet. onder de levenloos aangegevenen 23 buiten huwelijk geboren of 6,1 pet. Telt meu het cijfer der levend geborenen in de vier meest bevolkte gemeenten (Middelburg, Vlissin- gen, Zierikzee en Goes) te zamen, dan vindt men op 1421 geboorten 57 buiten huwelijk, dat is 4 pet. waaruit volgt dat onder de 6059 geborenen op het platte land 159 buiten huwelijk voorkwamen, d i. 2,45 pet. Onder de steden staat Middelburg, de meest bevolkte, iti dit opzicht weder het hoogst, met by na 5 pet. Het aantal overleden bedroeg 4135; daarvan waren 1583 kbuleren beneden het jaar, of 21 pet. van het totaal geboren kinderen. Boven de 79 jaren stierven 290 personen, waaronder 21 een meer dan 90jari°-en ouderdom bereikt hadden. Naar de godsdienstige gezindten bestond de bevol king uit 47599 katholieken, 531 Israëlieten, 432 tot geen bekende gezindte behoorende en 138484 prote stanten. Van deze laatsten behoorden 126848 tot de Nederduitsche hervormde, 10194 tot de Christelijke gereformeerde, 825 tot de Luthersche, 322 tot de Doopsgezinde en de overigen tot andere gemeenten. Ilrt aantal katholieken was in Westelijk Zeeuwsch Vlaanderen ruim 37 pet,, in Ooostelijk Zeeuwsch I Vlaanderen ruim 68 pet., in Zuid-Beveland ruim 11, in Walcheren 10, in Noord-Beveland ruim 7, in Tholen ruim 16, in Schouwen-Duiveland bijna 7 pet. i van het geheel.

Krantenbank Zeeland

Het Zuiden, Christelijk-historisch blad | 1877 | | pagina 1