CHRISTEL IJ R-HISTOMSIIH HL I
Zaterdag 7 Juli.
3 «177.
Verschijnt eiken Maandag, Woensdag en Vrijdag
avond ten 8 ure, behalve op Christelijke feestdagen.
Prijs per drie maanden francoƒ2,
Enkele uonuners- 0,07
Uitgever:
ALBERT WEDDLNG,
te
MIDDELBUR( x.
Prijs der Advertentiën:
Per regel 15 ets.; Familie-berichten van 16
regels ƒ1,Iedere regel meer 15 cents.
Liefdegaven 10 cents per regel.
De felle salamander voerde jl. Woensdag morgen
wel niet bevolkingen of legers in zijn staart, maar
toch, het was wel te zien dat er dien dag op Zeeuw-
schen bodem één groot vereenigingspunt was, waar
heen de trein tal van feest-tijgangers voerde. Onder
een lieflijken hemel, van tijd tot tijd zwaar bewolkt,
onder het suizen van oen zacht windje waardoor
de hitte werd getemperd, ontplooide zich een land
schap, vol natuurschoon, voor ous oog.
Nauwelijks waren we een deel van het landschap
dat bij uitnemendheid de aandacht der feestgenooten
tot zich trok, de kersenboomgaardeu, doorgespoord
of de trein hield stil bij wachtpost 41 bij den straatweg
GoesKloetiuge. Hoe schilderachtig was hier het
gezicht, de weg was bezaaid met wandelaars, en voer
tuigen van allerlei soort. De treinen brachten na
elkander scharen van bezoekers aan, die allen, waar
onder velen beladen met behoeften voor den komenden
dag, zich begaven naar het aan de bezoekers van
het eerste Zuider-zer,dingsfeest zoo welbekende terrein,
waar de geur van het frisscbe groen en het hoog
geboomte, met de eenzaamheid der ligging zoo uit
stekend samenwerken om een feest in de openlucht
wel te doen slagen.
De twee prachtige lanen, door liet lominerijk ge
boomte overschaduwd, boden den bezoekers heerlijke
gezichten aan. Staande bij spreekplaats No. 1 aan het ein
de van een dier schoone lanen, vertoonen zich in de
verte huizen en toren van het dorpje Kattendijke,
aan uw linkerhand de torenspits van Goes, welke
plaats zelve in het hoog geboomte is verscholen. Spreek
plaats No. 2, was midden op het terrein gelegen, ter
wijl No. 3 kort bij den ingang van het terrein, als ter
sluiks een kijkje gunde op eenige daken van ICloe-
tinge, welks zware dorpstoren even van tussehen de
hoornen u herinnert aan de plaats waar ge toeft.
Denk u ronjlom dit terrein zoover het oog reikt
velden waar het hooi, pas gemaaid, op inzameling
wacht, waar in uwe onmiddelijke nabijheid het vee
in de weide graast, en waar het rijpende koren, door
den wind zachtkens bewogen, u van lieflijken vrede
spreekt en ge hebt althans eeuigermate eene be
schrijving van de plaats, waar op 4 Juli 1877 het
vijfde Zuider-zendingsfeest werd gevierd.
Op 4 Juli zoo sprak de voorzitter van de hoofd
commissie, ds. J. P. Nochebel, na zijn welkoms-
groet aan de bezoekers te hebben gebracht zijn
we. 20 Juni, de eerst bestemde feestdag, nog niet
[vergeten. Dien dag kon en mocht geen feestdag zijn,
ns hart ging mede toen op 20 Juni het stoffelijk
verschot onzer Koningin naar Delft werd gevoerd,
woord van hulde bracht den spreker aan hare
;edachtenis. Zij, de edele vrouw, de diepbetreurde
de gevierde in gansch Europa, de patrones
kunst en wetenschappen liet zich op haar sterf-
gelijkenis van den tollenaar voorlezen, voor
;elijk voor ons, was de bedeO God wees
genadig levensbehoefte, ds. Nonhebei
^rna een woord van dank aan ds. de Graaff,
bestuur door de verschikking in inoeilijk-
was, dadelijk tol helpen bereid was.
Ds. de Graaff verklaarde ditmaal geen feestredenaar
te zullen zijn, met een feestelijk hart wenschte hij
een hartelijk woord te spreken. Ook hij maakte zijne
rede vast aan het gesprokene van zoo even. Door den
dood der Koningin zijn we vóór 14 dagen niet sa
mengekomen. God had ons wat te zeggen. Dat
klokgebrom in gansch Nederland verkondigdeons
dat er een mensch is gegaan naar zijn eeuwig huis.
Als een eenvoudig burger sterft, gij of ik, dan weten
het de buren of misschien de buren van de buren,
maar als er een Koning of Kouingin sterft dan wordt
het luide verkondigd, dan wil de Heer dat allen het
weten zullen. Dan wordt ons de dood verkon
digd. Spreker wilde hierin niet verder treden. Hij
althans wenschte niet doortedringeu tot het Heilige dei-
Heiligen van Gods beproevingen, het rouwfloers, dat
het huis van Oranje bedekt, zij ons heilig. In een
doorluchtig huis telt men de tranen, bespiedt men de
zuchten, vermeldt men de woorden, spreker dankt
God in eenvoudiger huis geboren te zijn.
Maar naast den dood verrijst ook het leven. Cohen
Stuart wij laten, in navolging van den redenaar,
de titels maar weg had hier moeten spreken.
Toch, zijne verhindering was een kwestie niet van
dood, maar van leven. Hij was verhinderd omdat
in Edinburg eene bijeenkomst van afgevaardigden
van verschillende kerkgenootschappen uit Enropa, Af
rika en Amerika gehouden werd, om daar gemeen
schap der heiligen te oefenen. Hetzelfde doen onze
broeders op dit oogenblik te Middacliten, en hetzelfde
doen wij althans te Amsterdam des Zondags
in onze kerken. Wij vieren zoo vervolgde spre
ker den dood des Heeren, van dien Heer die is
nedergedaald, de gestaltenis eens dienstknechts aange
nomen hebbende, en waarheen opteklimmen onze roe
ping is. Christus is van uit de hoogte neergedaald
om zich weder te verheffen, wij moeten, na" door
Christus in de diepte opgezocht te zijn, na uit dien
ruischenden kuil opgetrokken te zijn, ons omhoog
verheffen, om daarna weder tot heil van anderen die
ook van Godsgeslacht zijn, in de diepte af te dalen.
Spreker ma kte hier de opmerking dat men wel eens
eerder aan Darwin's theorie omtrent de geslachten,
dan aan die verheven opkomst zou gelooven. Des
christens leven moet zijn van doocl tot leven, die
beiden zijn vereenigd en bieden de heerlijkste roeping,
de schoonste bestemming aan.
Deze geestige, en toch zoo ernstige en stichtelijke
rede werd door de breede.se ha re, die zich rondom
spreekplaats No. 1 verzameld had, met schier adetn-
looze stilte aangehoord. Elk'gevoelde hier blijkbaar
dat een snaar werd aangeroerd, die in ieder gemoed
tonen trillen deed. Die oogenblikken wij zeggen
het met zoo vel en die ons medegetuigeuis gaven,
waren schoon, indrukwekkend en hartverheffend.
Het spreekt wel van zelve dat voor ons, na het
hooren van dc openingsrede, de heer J. Wolbers, bo
ven de heer Smeding van Haarlem de voorkeur had.
Zijne candidatuur in het kiesdistrict Middelburg deed
ons met belangstelling hooren naar de aangekondigde
rede van dezen heer over staatkunde en godsdienst.
Spreker gevoelde zelf dat de overgang van het in
nemende woord van zooeven tot het, bij het volk zoo
weinig beminde onderwerp staatkunde, een schier al
te forsche greep was. Staatkunde wekt bij velen
eene gedachte aan min-edele zaken, met staatkunde
bedoelt men niet zelden iets gluiperigs. Toch dit is
de staatkunde niet. Kennis van den staat, door God
ingesteld, is noodig, kennis welker grond te vinden
is in het //gerechtigheid verhoogt een volk, maar de
zonde is een schandvlek der natiën." Een bloeiende
staat, een staat waarin welvaart heerscht, de rijk
dom vermeerdert, is daarom nog >niet altijd de
meest gewenschte. Eenmaal bloeiden ook Tyrus, Ni-
nivê en Babyion, en behoorden niet Macedonië, Per-
zië en het Romeinsche rijk tot de grootste rij
ken Miaar oordeelen wij andere staten niet. Gode
zij het oordeel Zien wij slechts op ons eigen land
en' zijne geschiedenis. De godsdienst was en zal
blijven de hechtste band der staatkunde. Geen
heerscheude kerk, maar de godsdienst, ook de staat
kunde heiligende en besturende. De staat zorge voor
's volks tijdelijke belangen, de godsdienst voor de
geestelijke belangen des volks. Spreker wees daarna
in 't kort de eischen aan door de anti-revolutionaire
partij sinds jaren voor liet bestuur van Nederland en
Indie gedaan, en wees ten slotte op bet belang van
staatkunde en zending voor onze bezittingen in an
dere werelddeelen.
Een der belangrijkste sprekers op ous zendingsfeest
was ongetwijfeld generaal von Wrangel. Een man die
zoo hooge plaats in ons leger inneemt, die zijn leven
in de militaire kringen heeft doorgebracht, heeft
meer dan anderen het recht om te spreken over der
militairen belangen. Gij zijt duur gekocht, was
het woord, dat hij alle ouders op het hart boud.
Gij, maar ook uwe zonen, die den lande weldra
dienen zullen. In eenige uit liet leven gegrepen
schetsen teekeiule spreker de verleiding die het kazerne
leven medebrengt, de vele verwachtingen die worden
teleurgesteld, de rampzalige gevolgen van den eersten
stap van den goeden weg af. Hij prees den militairen-
bond, die aan dc miliciens een ,/te huis" wil aanbie
den, zijnen hoorders aan.
Inmiddels was het pauze geworden. Ruimschoots
was thans gelegenheid om het uitgestrekte terrein met
zijne talrijke bezoekers te bezien. Wal verscheidenheid
in afkomst en levenstaak, in kleedingen stand! Naast
het juffertje uit het laatste kwart der negentiende
eeuw, ziet ge daar de vrouw uit hel voormalig 5de
district vau Zeeland, driemaal zoo dik als de dames
van onzen tijd. Naast den grooten platten hoed
van den Zuid-Bevolandschen landbouwer ziet ge den
randeloozen dito van den boer uit Walcheren of Axel;
hier is een vrouwenhoofd aan weerszijden getooid met
een soort kurkentrekker, daar met een kogel, waar
onder een plat schild, alles van goud natuurlijkhier
dekt eene zedige puriteinsclió muts het gansche hoofd
zoodat 't bestaan van het natuurlijk hoofdtooisel, het
haar, slechts kan vermoed worden, daar wordt de
muts tot bovenmatige lengte uitgebreid, zoodat ze
niet alleen hoofd, maar ook de. schouders en een groot
deel van den rug bedekt. Een hoofddeksel dat ik in
de laatste jaren telkens minder opmerkte zocht ik nu
te vergeefs. Geen enkele eerwaarde kruin was meer
door een steek gedekt. Zoo heeft dan dacht ik
de eenvormigheid ook de laatste driekant uit ons
kerkeliji -conservatief Zeeland doen verdwijnen. Zoo
