Verschijnt eiken Maandag, Woensdag en Vrijdag- Uitgever: 1 Prijs der Advertenties:
vond ten-8 uro, behalve op Christelijke feestdagen. .albert WEDDING, i Per regel 15 ets.; Familie-berichten van 16
Prijs per drie ma.vndex franco2,ie regels ƒ1,Iedere regel meer 15 cents.
Enkele nominees- 0,07 MIDDBLBUEH-. Liefdegaven 10 cents per regel.
Middelburg, den 28 Mei 1S77.
Wekclijksch overzicht van de
christelijke pers.
Meer dan andere gebeurtenissen op het wereldtoo-
ieel trekt de annaxatie van de Transvaal door Enge-
and; den aandacht der Christelijke Pers. De
itautlnard maakt de volgende opmerking
„De lijdelijkheid, die zelfs den moed tot een pro
est mist, verraadt in ons gouvernement eene voorzich-
io-heid, die andere Staten, komen wij eens in het
;eval van den Transvaal, zich tot onze schade herin
ieren zullen.
„Oud-Holland deed anders. Die wat rnwe boe-
eij waren toch van Hollandsch bloed."
Mag Nederland den Transvaal in den steek laten
raagt de Standaard verder. De Transvaal was onaf-
lankelijk en door Hollanders gesticht. Het Hollandsch
[fas moedertaal, de Ilollandsche kerk landskerk, de
itatenbijbel huisboek. Zij noemen Nederland hun
ïüd vaderland en doen thans, voor overmacht buk-
:ende, hun protest uitgaan, om, met Gods hiüp, hun
rij en zelfstandig volksbestaan te herwinnen. Eerbe-
ef en nationale zin zouden ons moeten raden, in hun
lelang, stappen bij de Engelscbe regeeriug te doen
oorzichtigheid en zelfzucht zouden ons raden onze
Ifrikjiansche broeders over te laten aan hun lot.
""Protesteeren, in hoe zachten vorm dan ook, is
dicht. Kleine Staten hebben er belang bij dat de
lerbied voor de tractaten en het recht niet verder onder-
uijnd worden, en als stamverwanten, als de natuur-
ijke pleitbezorgers voor onze overrompelde broederen
;ijn wij er het naast aan toe, om voor hen in de
>res te springen. Voor de antirevolutionaire richting
s er naar het oordeel van de Standaard in 't
lijzonder reden om zich het lot van de Transvaal
.antetrekkeu, want, behalve de aangevoerde redenen,
vas de nu geannexeerde republiek vrucht van
lereförmeerde geestdrift en volharding, en is ze
nee door kloek verzet tegen het Modernisme en door
jver voor het behoud der christelijke volksschool
gevallen.
De Standaard waarschuwt verder tegen de onvoor
waardelijke aanneming van berichten omtrent de Kaap-
clie boeren, die in den laatsten tijd tot ons gekomen
ijn, omdat ze meest van Engelsche zijde tot ons
;wamen.
Het Wajgesaiaagscli Wcckïilad noemt, dit feit
en treurig maar niet onverdiend uiteinde, en licht
Lit oordeel na betoogd te hebben dat er feitelijk
lechts één recht bestaat, dat van den sterkste op
le volgende wijze toe
lebben onze hollandsche stamverwanten dit inboeten
an hun zelfstandigheid niet dubbel verdiend? Het
ntwoord is toestemmend. Begrip van de eischen die
an een geordenden staat moeten gesteld worden,
taclden ze niet, verkozen ze alihans niet in toepas
ing te brengen. Dat de vrijheidszucht hen als ons
a 'l bloed zit, is te prijzen. We zijn geboren repu-
likeinen. Maar alles heeft zijn grens en maat. Waar
aoet het heen, als het aan den vrijen wil afhangt,
f iemand al dan niet zijn belasting verkiest te be-
alen Dat ten tijde der Richters in Israël ieder
Irij was, om te doen wat goed was in eigen-oogen,
in er destijds door, maar is nu een onmogelijkheid.
Ke de lusten van een vrijen en geordenden staat
Beert te genieten, moe:, ook de daaraan verbonden
Ben dragen. Eu dit laatste verkozen de stugge
Hren niet. Zelfs iu 't verdedigen van grond en
^Lidom tegen de al stouter wordende Ka tiers wa-
traag of nalatig. Iedere boer is een kleine
^Bt, wat de dienstbaren wel eens al te gevoelig
^Bn bloede toe gekastijd vleesch gewaar worden,
^^kdat alles moest een einde komen, ook in
den Transvaalschen zelf. Engeland moge
^^kraet die heeren onder zijn bestuur te
brengen dat dit echter én voor hen én voor de
omliggende volken een zegen zijn zal, is boven allen
twijfel. Engeland is de grootste koloniale rr.ogenheid
der wereld. En het verdient dit te zijn. Geen natie
die er beter slag van beeft haar opperheerschappij ten
zegen der overwonnenen te maken dan de Engelsche.
Zeker doet ze dit allermeest ten eigen voordeel. Maar
ze verstaat 'daarbij de kunst om 't belang der win
gewesten inet het hare te vereenzelvigen. Engeland's
voorspoed was tot heden toe 't heil der wereld. De
mannen der beurs weten dit. Want nauwelijks was
de aanhechting van de Transvaal te Amsterdam be
kend, of hare obligaties, waarin sedert lang niets
gedaan was, stegen van 45 tot 75 a 76 pet. Voor
waar een schitterend bewijs van de weldaad der
aunexeering
En hier is 't nu de plaats even in 't licht te stel
len, dat ook voor ons protestanten deze zich steeds
uitbreidende heerschappij der Engelsche een te weinig
gewaardeerd heilrijk teeken des tijds is. Wat het
protestantsch Noord-Amerika voor de noordelijke
helft van 't wereldrond is, dat is Engeland voor
dat wat wij bewonen. We verdedigen de Engel
sche staatslieden in geenen deele. Ze zijn beter
nog slechter dan die van alle andere landen. Maar
dat zij met het christendom rekenen en dat er geen
volk ter wereld is, dat ijveriger is in de verbreiding
van de christelijke waarheid dan 't Engelsche, moet
dankbaar worden erkend. Voor ons is dit zelfs de
verklaring van 't geheim, waarom het. die natie zoo
voorspoedig gaat. Waar koningin Victoria den schep-
ter voert, wordt Gods woord en wet en dag in eere
gehonden. Engeland heeft ten deze onze volle sym
pathie.
Ook de Transvaal zal op godsdienstig gebied de
zen invloed ondervinden. We doeu niets af van de
bekwaamheid, de energie en de betrekkelijk goede
bedoelingen van den gewezen transvaalschen president
Burgers. Maar als voormalig modern predikant had
hij het zich nu eenmaal in 't hoofd gezet, dat het
ae Transvaal alleen dan voorspoedig gaan kon, als
het volk gemoderniseerd, of juister nog uitgedrukt,
gematerialiseerd werd. En 't is hieraan vooral te
wijten, dat de Transvaal haar zelfstandig bestaan heeft
moeten inboeten. De boeren begrepen zeer goed, dat,
al hadden Burgers, Jorissen en consorten nu ook
wat water in hun wijn gedaan, het element dat in
de regeeriug bovendreef, langzaam maar zeker ten
uadeele van het orthodox geloof der bevolking moest
uitloopen. Dotniné Lion Cachet heeft daarvoor hunne
oogen geopend. We danken hem daarvoor en nemen
gaarne mee den smaad over, waarmee de liberale
bladen ten onzent, onzen broeder overladen hebben.
Waar voor de boeren de keuze stond tusschen zooge
naamd vrij onder den modernen Burgers ot zooge
naamd afhankelijk onder het ortbox-gezinde Èngcland
daar kozen ze de wijste partijde aunexeering boven
de moderniseering.
Dat nu ook de bearbeiding der Kaffers tot aan
neming van het Evangelie een beter en rustiger tijd
perk intreedt, is mede openbaar. Deze waren zich
langzamerhand hun kracht bewust geworden en iu 't
bezit gekomen van 't nieuwe schietgeweer. En daar
er tusschen hen c:u de Tranvaalsche boeren geen te
beste verstandhouding bestaat, moest dit noodwendig
tot telkens herhaalde strooppartijen en oorlogen aan
leiding geven. Ja, we zouden op dezen of dien dag
hebben kunnen vernemen, dat de Kaffers bezig waren
het geheele Transvaalsehe gebied te vuur en te zwaard
te verwoesten. Nu zij echter tegenover de machtige
Engelschen komen te staan, zullen ze de wijste partij
kiezen en zich stilhouden, wat natuurlijk een eerste
voorwaarde is om onder hen te evangeliseeren.
Aan 'l einde van dit overzicht gekomen, ligt. het
natuurlijk niet in ouze bedoeling Paulus te willen
weerspreken, als hij vraagt „zullen wij 't kwade
doen, opdat het goede er uit voortkome Maar aan
genomen dat de Engelschen onrecht deden met de
Transvaal te annexeeren, dan zal men toch moeten
erkennen, dat er alle reden is, niet om zich over 't
onrecht, maar over de annexatie te verblijden.
Mei dfiosteïa doet in een artikelMannen dezer
eeuw, de groote uitbreiding opmerken der christelijke
pers, vooral na de afschaffing van het dagbladzegel.
Voor dien tijd bestonden alleen „De Bazuin," „De
Wekstem," „het Christelijk Volksblad," uitgave van
Milborn te Middelburg. Na het opheffen van het
zegel zijn de volgende bladen gekomen het Kerke
lijk Weekblad," „Het Oosten," Wageningsch Week
blad," „Het Zuiden," „Het Noorden," „Het Doetin-
chemsch V\'eekblad," „Het Weekblad voor Winters
wijk en omstreken," „De Biltsche Courant," „De
Banier," „Het Ameronsch Weekblad," het „Weekblad
voor Delft en omstreken," „Gideon," „De Christelijke
School," vroeger „De Hoop des Vaderlandsch," ter
wijl, zooals wij allen weten, „De Heraut 1 April
1S 71 als Dagblad uil gegeven werd onder den naam
van„ De Standaard". „De Bazuin" en „De Wekstem
hebben steeds in abbonné 's gewonnen en worden in
ruimen kring gelezen. Welk een groote uitbreiding
heeft dë pers in korten tijd gekregen Hoe moeten
wij niet den Heer danken voor zulk een rijken zegen.
Waar is ook de volgende opmerking
Wanneer men veertig jaren geleden een boekwin
kel binneutrad dan kon men het iets buitengewoons
achten, er een positief christelijk geschrift te kunnen
koopen en hoe weinig boekhandelaars vindt men nu,
die niet door den ijzeren noodzakelijkheid gedwongen
worden, om medewerkers te zijn in de verspreiding
van het evangelie. Denkt u voor een oogenblik alle
boekeu 'en geschriften uit Nederland eens weg, die
tot grondstag hebben het geloof aan de heilige
■Schriften, wat zou er dan voor den boekhandel over
blijven Neen, ons leger, ook op dit gebied, is
niet zoo klein ais oiuc tegenstanders elkander willen
doen gelooven.
In het Zöï2db5t;«:Bi>2ïm^2» vaaa de SfiaaacSaas-d
wordt door dr. Kuyper medegedeeld dat voortaan dat
blad niet meer verschijnen zal. Onder den titel „de
Heraut" zal, zoodra het herstel van dr. Kuyper dit
toelaat, elke week een blad verschijnen, in hel gewone
groot, formaat van de vroegere Heraut, welks redactie
geheel van die van de Standaard zal afgescheiden zijn.
Vrijdag had aan het lokaal van het provinciaal gou
vernement ts Middelburg bij enkele inschrijving de
a.-isamistcdiaig plaats van Int maken van steen-
glooiing op de Westhavendam te Breskens. Minste
inschrijver de lieer J. Van Male Dz.te Breskens
voor f 16,344.
De gemeenteraad van Vlissingen heeft in eene
Zaterdag -gehouden zitting o. a. ook besloten tot
kostelouze af tand van gronden, tot het bouwen
van arbeiderswoningen, aan den Koninklijke maatschap
pij „De Schelde" Dit besluit werd genomen met 9
tegen 2 stemmen.
In eene vergadering van ingelanden zijn ftieêBoesHd
tot ontvanger-griffier van den Westpolder en tot dijk
graaf van den Frederikspolder, de heer P. H. van
Lis; tot ontvanger-griffier van den polder Ond-Cort-
gecn de heer C. Schuihverve, en zulks ter vervanging
van den li*er J. H. L. Vader van 's Gravenp lder,
die, door verandering van woonplaats, ontslag uit die
betrekkingen had verzocht,
Tot voorzitter van het waterschap Stoppeldijko is
benoemd de heer A. G. van Hombach, en tot leden
van dat bestuur de heeren C. van Esbroek en P. H.
Joossens. Tot leden van het bestuur in het calamitous
waterschap Stavenisse de heer C. Steendijk cu in het
calamiteus waterschap Tienhonderd en Zwarte J.
Risseeuw.
