HISTORISCH
134.
Saterdag- 12 Mei.
1«77.
EEN.E OPENBARING.
Verschijnt eiken Maandag, Woensdag en Vrijdag-
ten 8 ure, behalve op Christelijke feestdagen.
Prijs per drie maanden franco2,
Enkele no miners - 0,07
Uitgever:
ALBERT WEDDING,
te
MIDDELBURf
Prijs der Adyertentiën:
Per regel 15 ets.; Familie-berichten van 1-
regels 1,—Iedere regel meer 15 cents.
Liefdegaven 10 cents per regel.
De Haagsche Correspondent van de liberale
Courant schrijft over de schoolkwestie
a. het volgende
».We hebben sedert jaar en dag geteerd op
i goeden naam der Wet van 1857; eerst in
laatste jaren zijn ons de oogen geopend voor
leemten en gebreken, die deze Wet
t bestaan of in de hand werkte; de overtui-
ig van die gebreken bestond bij de natie
;ds eenigen tijd, en scheen, zeer onlangs
titer eerst, ten slotte ook in de tweede
mer gevestigd te zijn. Dat de liberale partij als
eerst zoo laat op deze hoogte kwam, neem
haar niet kwalijk zij leeft niet in de atmos-
;r van de niet politieke elementen der natie,
doet niet anders hare waarnemingen dan
or den nevel heen, waarmede de hooge po-
haar omringt, waardoor vaak een zonder-
-straalbreking aan het waargenomen onder-
een geheel ander aanschijn geeft, en in
geval de waarneming wordt vertraagd."
Van dien Haagschen Correspondent zijn wij
woon allerlei hatelijkheden aan 't adres der
bhodoxen, clericalen, dompers en dweepers te
te krijgen. Nu echter toont hij ons, bij
de gebreken zijner eigen partij,
om er dadelijk een pleister op te
[gen.
Ongelukkig bedekt die pleister de wond niet,
maakt haar nog leelijker.
Wij hebben van den beginne af aan geweten
de schoolwet van 1857 niet deugde. Onze
met name in de eerste plaats Groen
i Prinsterer, hebben er op alle mogelijke wijze
gewezen, in en buiten de kamer, in boeken,
Ichures, rapporten, verslagen, tractaatjes, re
gieringen, gesprekken, enz. Volgens de gul-
ige bekentenis van den correspondent moe
wij golooven, dat de leden der tweede
er zoo kippeblind zijn als de ongelukkige
maker, die, naar den Langendelft willende
bij de Vlissingsche-brng in 't water liep.
het »niet denkend" deel der natie in
wist, en het denkend deel reeds eenigen
ad waargenomen, werd zeer onlangs eerst
de tweede kamer bemerkt (altoos door die
er tweede kamer, die daarenboven siok-
aren toen de heeren Groen, van Was-
Catwijk, Kuyper, om niet meerderen te
sedert jaar en dag onbarmhartig de
der schoolwet aantoonden.
neemt nu de Haagsche correspon-
partijgenooten in de Kamer die
ofheid niet kwalijk
leeft in de atmosfeer van de
ten der natie," zegt bij.
Ons volk is geen politiek volk Ons volk is
van aanleg wars van de politiek. Als men
maar van zijn geloof en zijn beurs af blijft, zegt
de oude spreuk, dan wil het van politiek
liefst uiets weten. En in den kring van dat
volk leeft de liberale'partij niet." Zij leeft dus
wel in den kring der politieke elementen, in
den zeer beperkten kring dergenen, die in den
staat wurmen en wroeten om eene, om hunne,
meening door te drijven.
Men zegt dat roomsche priesters, om baas te
blijven, het volk dom willen houdenmet even
veel recht kan men zeggen, dat de politieken
in ons land het volk ongeloovig willen maken,
om met zijne hartstochten hun voordeel te doen.
De liberale kamerleden komen eerst zeer »laat
op de hoogte" van hetgeen nagenoeg ieder an
der weet, omdat zij buiten het volk leven, hunne
waarnemingen niet anders doen dan door den
nevel der hooge politiek."
Is dat de pleister, die de woud moet bedekken
en heelen zijn zij daarom te verontschuldigen V
O, Haagsche correspondent
Niet eens door een liberaal gekleurden bril kij
ken uwe kamerleden naar het nijvere, arbeid
zame, geloovige volk, dat niet van politiek
weet, zij kijken er naar door een nevel van
hooge politiek, waar dus zelfs de gewone, libe
rale, denkende politicus niet eens in leeft.
Nu weten wij waarom de tweede kamer zoo
weinig de belangen des volks inziet. Wij dan
ken u, Haagsche correspondent, voor deze open
baring, en ook omdat gij ons nog nader de
zaak toelicht door het voorbeeld der straalbreking.
Op school leerden wij reeds vóór 1857, dat
men door de straalbreking in een pot met
water een voorwerp ziet liggen, waar het niet
ligt, dat daardoor een rechte stok in het water
gebroken .schijnt.
Dus zóó ziet, als bij die straalbreking, de
liberale partij, door den nevel der hooge poli
tiek, hetgeen zij zien moest, mis- Dus zóó
wordt, als 't niet zoo erg is, »in elk geval de
waarneming vertraagd
Wat een opruiming is er alzoo in die kamer,
dat college van doove, blinde, buiten het volk
levende volks vertegenwoordigers noodig
Wat zal het er moeten waaien om de poli
tiek te zuiveren
Is 't nog te verwonderen dat in zoo'n damp
kring, onder zulk gezelschap, dr. Kuyper ziek
geworden is?
Kiezers in Nederland, de Haagsche corres
pondent der Middelb, Ct. zegt u waar "t aan
•hapertbereidt u voor om het personeel in
de kamer te ververschen. Wij van onze zijde
zullen in ons district, met al wat in ons is,
de candidatuur van den heer Wolbers voorstaan.
Hij is nog nooit in de kamer geweest.
Hij doet niet aan hooge politiek.
Hij is bestuurslid eener afdeeling der Veree-
niging voor Christelijk Nationaal Schoolonder
wijs, en weet dus al lang, wat de liberalen pas
weten.
Zoo als hij rt huis blijkt te zijn in de zaken
van Oost en West, zoo is hij ook 't huis in
de zaken en belangen der bijzondere school.
De wijze, waarop hij in zijn Werkmansvriend
de belangen bepleit van den werkenden stand,
toont, dat hijmeer dan iemand anders het
volk kent, dat buiten de politiek leeft. Naar
dat volk kijken de hooggeroemde liberalen slechts
door een nevel, om dan door t> een zonderlinge
straalbreking" wel te zien wat er is, doch
onder een geheel ander aanschijn."
Middelburg, den 11 Mei 1877.
Met belangstelling zullen ongetwijfeld onze lezers het
vorig nomraer ter hand hebben genomen, om den uitslag
te kennen van de verkiezingen voor leden der EVs»-
viiacfijaSe SfoatlesB in Zeeland.
Een enkel woord, na afloop der eerste verkiezing,
waarin ook ons blad actief is opgetreden, meenen we
niet ten onpas.
In aansluiting aan de kiesereenlging „Nederland
en Oranje," zijn ook door ons 5 personen aanbevolen.
Waarom niet een der afiredeiuh n Voorzeker niet omdat
we achter wenschen te staan in hoogachting of waar
deering voor de heeren die door de meerderheid der
kiezers met een nieuw blijk van vertrouwen zijn ver
eerd. Nooit zouden we ons blad tot verguizen of
verdacht maken van die heeren leenen. Maar liet
kenmerk van den waren liberaal, de toetssteen is nu
eenmaal, liefde tot de openbare school. In het pro
gramma van onzen tegenstander staat bovenaan: be
voorrechting van het openbaar onderwijs, van dat
onderwijs waaraan we sinds '57 reeds een schat van
meer dan dertig m i 11 i o e n hebben bijgedragen,
ten einde hen die nu eenmaal als beschaafd en ont
wikkeld te hoek staan, in de gelegenheid te stellen
hunne kinderen uit de Staatskas te doen opvoeden,
Ziet, dat is de spil, waarom de politiek draait. Daarom
was het dat wij mannen hebben aanbevolen die met
derdand getoond bsbben dat liefde voor volksonderwijs
niet noodzakelijk gepaard moet gaan met bevoorrech
ting van de openbare school. Ruiin 170 kiezers heb
ben dit protest door hun stem bekrachtigd. Een
hoopvol begin
Of de kiezers weten waar het om te doen is Ja,
zeker. Het is, zoowel door onze tegenpartij als door
ons, openlijk, zonder omwegen gezegd. Wij hopen dat
de beschuldigingen van zekere zijde over //misleiding''
of „in het duister werken" enz. uit zijn. laartoe be
slaat allerminst in ons district reden. De beide kies
verenigingen te Middelburg hebben ieder een orgaan,
die beiden niet bang* zijn te zeggen waarop het staat.
Of onze kiezers trouw opgekomen zijn? Ook hierop
antwoorden we bevestigend. Die zonder goede reden
zijn plicht bij de stembus' niet vervult.behoort tot ons
niet. Onverschilligen tellen niet mede.
Goes heeft zich krachtig uitgesproken. Ondanks
het. gebulder van de Goessche courant, over de laag
heid die Goes begaan zou door een Middelburger af
te vaardigen mr. Pompe van Meerdervoort is, en
kele dagen geleden, tot rechter te Middelburg be
noemd is die heer mede met aanzienlijke meer
derheid herkozen. Bovendien komt dr. D. j. Helder
man, erkend voorstander van de vrijheid der school,
in herstemming met den heer J. H. Bybau, wiens
gevoelens twijfelachtig of misschien onbekend zij