CHRISTELIJK HISTOlïISUi ISL1II.
J
118.
Donderdag- o April.
1877.
HET
herschijnt eiken Maandag, Woensdag en Vrtjdag-
>nd ten 8 ure, behalve op Christelijke feestdagen.
Prijs per drie maanden franco2,
Enkele nommers- 0,07
Uitgever:
ALBERT WEDDING,
te
MIDDELBURG.
Prijs der Advertentiën:
Per regel 15 ets.; Familie-berichten van 1-
regels ƒ1,Iedere regel meer 15 cents.
Liefdegaven 10 cents per regel.
Middelburg, 4 April 1877.
Iet vijfde Znider Zcndiugsfecst zal D. V.
ats hebben op Woensdag 20 Juni a.
Wij hebben ontvangen het verslag; van de
uier van koophandel eu Fabrieken,
trent den staat van handel, scheepvaart en nijver-
d in de gemeente Middelburg over 't jaar 1876.
gehoopte vooruitgang in bedrijvigheid is niet zoo
ot geweest als gehoopt werd vele redenen werken
rtoe mede. Het prins-Hendrik-dok onder zoo op-
cte stemming geopend, bleek spoedig door onvoor-
le omstandigheden niet te exploiteeren te zijn liet
Lef voor haven- en schutgeld op Walcheren
iwel reeds eenige malen gewijzigd is nog steeds
r hoog; de jagerij op het kanaal is zeer gebrekkig,
at dikwijls moeten de schippers uren wachten,
dat er geen paarden beschikbaar zijn de klachten
:r het vervoer per spoor, zoowel over te late aaukomst
over hooge tarieven, houden aan; de sardijn-vangst
vooral bij stormachtige winters voor de visschers
groote tak van bestaan wordt belemmerd
jr de accijns op het zout, en onder de 1640
latenteerden in Middelburg waren wij tellen
mede onder de belemmeringen voor den vooruit-
ig 204 tappers.
£eeren we nu de bladzijde om, dan vinden we dat
ialve de hier 't huis behoorende schepen, ook nog
e schepen van Rotterdam en Amsterdam hier
amen lossen de arbeid voor den werkenden
ad werd door het lossen van 53 zeeschepen in het
eloopen jaar niet weinig vermeerderd dat de
veging op bestaande credietinstellingen, zoowel als
post- en telegraafkantoren vermeerderdedat de
scherij, vooral door de hooge prijzen in Engeland
aald, voordeelig was dat vermeerdering
i werkzaamheden aan de Commercie-compagnie,
e tot eeue uitbreiding heeft doen besluiten
behalve het fregatschip „Burgemeester Scliorer"
ns in aanbouw op de werf „Middelburgs Wel
en" ook op de werf „de Volharding" een nieuw
ip op stapel zal gezet worden dat de commissie
>r meteorologie op nieuw is geconstitueerd en dat
n thans de hoop koestert het dok weldra gereed
in blijvend goeden staat te zullen kunnen bezitten.
iVij meenen hiermede de voornaamste punten te
>ben aangestipt door het verslag besproken; om
e redenen onthouden we ons van cijfers.
jister avond hield de heer Koolemans Beijnen de
igekondigde voordracht over IXoordpooI-toch-
n.
let verheugde hem dit belangrijk onderwerp te
gen bespreken voor een zeer talrijk publiek, in de
1, waarvan de eerste gedachte en eerste poging was
'•egaan, om in het noorden nieuwe handelswegen
te sporen; was die eerste poging niet gelukkig
Laagd, zij leidde toch tot openiug van den handel
de Witte Zee. Is door het gedicht van Tollens de
rwintering der Nederlanders op Nova Zembla al
leen bekend, van vele andere tochten naar het
irden is de herinnering onder ons volk verloren
aan, en toch vonden latere, meest Engelsche,
irdpoolreizigers bijna overal sporen, helaas meestal
Reekenen, van vroegere bezoeken der Nederlanders,
.et is blijkbaar spreker een genoegen geweest de
verhalen dier reizen op te zoeken, en een voor-
Rat hij beide tochten met het Engelsch stoom-
Pandora onder kapt. Allen Young mocht
Over de eerste reis, door spreker be-
een werkje, voor den oningewijde ge-
duur, en van eene duidelijke kaart
ans niet uitgeweid.
1876, had ten doel: zich in
verbinding te stellen met de beide schepen Alert en
Discovery, in 1875 vertrokken, om in den zomer van
1876 door Smith Sound zoo mogelijk de Noordpool
te bereiken, Vroegere expedities hadden veel te lij
den, ja mislukten, door dat niet tijdig genoeg hulp
was achterna of tegemoet gezonden.
Na eene korte mededeeling van de buitengewone
versterking, die de Pandora in 't voorschip had on
dergaan, verplaatste spreker zijne hoorders dadelijk in
gedachte in de Melville Baai, waar zoo menige wal
visvaarder zijn graf vond, en waar ook de Pandora
in de koude omarming van opdringende ijsschotsen
bijna werd doodgedrukt, en eindelijk meer over dan
door het ijs heen in betrekkelijk open water terecht
kwam. Eerst werd de vaart langs de westkust van
Smith Sound beproefd, later naar de minder onher
bergzame oostkust overgestoken, en daarlangs de
tocht vervolgd.
Waarschijnlijk omdat wij spoedig eene beschrijving
dezer reis te wachten hebben, heeft spieker niet ver
teld hoever zij zich uitstrekte, en ons niet in staat
gesteld de Pandora geregeld te volgen. In algemeene
trekken werd het voorkomen der westkust van Groen
land (oostkust van Smith Sound) geschetst. De hooge
donkere bergen, met sneeuw gekroond, hier en daar
afgebroken door tot in zee afdalende gletschers, het
ijs in zijne verschillende kleurschakeringen, met de
lichteffecten, daarop door 't zonlicht te weeg gebracht,
werden ons, zoover dit in woorden mogelijk is, voor
de oogen getooverd op een wijze, die deed denken
aan Cohen Stuart's beschrijving van den Hudson. Van
de jacht op ijsbeeren, gevogelte en witte hazen, zoo
noodig als versch vleescli (en in die koude streken
blijft het lang versch) voor de gezondheid der scheeps
bemanning, hoorden wij verhalen op de smakelijke
wijze van Gustave Aimard. Wij zagen als het ware
hoe eene door walrussen aangevallen boot door een
handige harpoenworp van den eskimosclicn tolk aan
een dier woedende dieren werd vastgemaakt als aan
eene sleepboot, en zoo buiten gevecht en gevaar
werd gebracht. Wij werden tot getuigen gemaakt
van eene ontmoeting met een stam Eskimos, die nooit
Europeanen hadden gezien, en zich zeiven voor de
eenige bewoners der aarde hieldendoor ijsvelden
van het zuiden afgesloten, meenden zij dat van daar
niemand tot hen komen kon, en het zekere voor 't
onzekere nemende, willen die ongekunstelde natuur
kinderen zich niet aan de kansen eener landverhui
zing wagen.
Ziekte onder de manschap, de onmogelijkheid om
die kranken met een Deensck schip, dat reeds huis
waarts was gekeerd, naar Engeland terug te zenden,
de begeerte om de reeds gevonden berichten van de
Alert en Discovery in Europa te brengen, deden
kapt. Young besluiten, hoewel met weerzin, terug te
keeren, zonder die schepen zelve te hebben gezien.
Later, op de terugreis, mochten zij, die elkander bij
stormweder, afgewisseld door zwaren mist, zoo licht
ongemerkt konden voorbij varen, toch elkander ont
moeten, doch slechts met behulp der signalen eenig
bericht toezenden. Spoedig daarop gescheiden, zagen
zij eerst in Engeland elkander weder, waar twee da
gen na de aankomst der beide andere vaartuigen,
aan de Pandora eene hartelijke ontvangst werd be
reid.
Na eene pauze nam de heer Beijnen weder het
woord om over het nut en de wenschelijkheid van
dergelijke tochten te spreken.
Wij betreuren het dat wij. evenals over het eerste
gedeelte zijner voordracht, ook hierover zoo kort moe
ten zijn.
Het resultaat dier tochten, zeide spreker, is
tot dusver betrekkelijk gering geweest. Wat baat
het toch als op de kaart meerdere kunstlijnen
kunnen worden geteekend van lauden, steeds ouder
sneeuw en ijs bedolven, onbewoond eu tot geen
tweede bezoek uitlokkend? De kommandant der Oos-
tenrijksche expeditie van 1873 en 74, de heer Wey-
precht, was zelfs eenige oogenblikken mismoedig, toen
hij zag tot hoe weinig nut zijne duizende wetenschap
pelijke waarnemingen voor de weerkunde hadden ge
leid, maar moed vattende heeft hij voorgesteld een
aantal schepen gelijktijdig uit te zenden naar ver
schillende Noord poollanden, daar slechts door gelijk
tijdige waarnemingen de belaugrijke praktische resul
taten in andere streken zijn verkregen. Zou Neder
land de eenige zeemogendheid zijn, die daarbij
achterbleef? Deze vraag bond de heer Beijnen zijnen
hoorders met welsprekenden nadruk op het hart.
Uitvoerig betoogde hij verder het nut der Noord
pool reizen, als oefenschool voor den zeeman, zich
beroepende op de kloeke Nederlandsche zeelieden, in
die school eertijds gevormd, op de voordeel en daar
door voor andere zee-varende naticn verkregen, op
het nuttige van herlevenden ondernemingsgeest.
Betreurenswaardig, ja, schande voor Nederland
noemde hij het, dat de voorwerpen, door Barendsz
op Nova-Zerabla achtergelaten, door een Engelschman
van daar werden gehaald, en Nederland er dien Brit
voor moest dankzeggen
Als een begin van nieuwe tochten deelde hij het
voorstel mede om op de plaats, waar de Nederlanders
op Nova-Zembla overwinterden, eeu gedenkteeken te
gaan plaatsen, en riep daarvoor de sympathie van het
„historisch Middelburg" in.
Met eenige korte bewoordingen bedankten burge
meester Schorer den spreker, en meende hem de
gevraagde sympathie wel te mogen toezeggen.
Het laat zich niet beslissen of de levendige toejui
chingen juist dit laatste plan betroffen, dan wel den
dank der vergadering uitdrukten, voor hetgeen zij had
vernomen uit den mond van onzen Nederlandschen
„arctic."
Wij zijn niet zoo ingenomen met gedenkteekenen
en standbeelden, al zijn zij tegenwoordig in de mode.
In Middelburg staau steenen voor Zacharias Jansen
en Cats, te Brouwershaven en Vlissingen staan stand
beelden voor Cats en de Ruijter, en sedert die daar
staan heeft geen Middelburger iets belangrijks
uitgevonden, geen Schouwenaar zich roem verwor
ven als dichter, Vlissingen geen zeeheld opgeleverd.
Liever dan een steen op Nova-Zerabla verborgen,
zien wij voor ons een jong marine officier, gloeiend
van lust voor de wetenschap en den roem van
ziju Vaderland. Liever den eene onthulling van een
standbeeld, wonen wij eene vergadering bij, waarin
een jeugdig krijgsman op welsprekende wijze pleit
voor het nuttig besteden van den vredestijd, met
waarnemingen en opmetingen, ook voor de koopvaart
van belang. Het zal ons verblijden als onze Koole
mans Beijnen, even als Nares, eenmaal een Alert en
ook een Challenger ouder zich krijgt. Er is altoos
nog wat op te helderen omtrent het lot van de Erebus,
Terror en de Generaal Kroesen.
Voor deelneming aan het vooiM)aai»s~€*xa2&icaQ
voor het lager ouderwijs in de provincie Zeeland
hebben zich aangemeld 58 Candidaten. Voor akte van
hoofdonderwijzer 3 mannelijke en 1 vrouwelijke voor
hulponderwijzer 15 mannelijke en 8 vrouwelijke; voor
het Fransch 4 mannelijke en 6 vrouwelijke voor het
Hoogduitsch 1 mannelijke en 1 vrouwelijke; voor de
Wiskunde 1 vrouwelijke voor het Teekenen 4 man
nelijke voor de Gymnastiek 2 mannelijke; voor de
Handwerken 9 vrouwelijke; voor Huisonderwijs 3
mannelijke.
Z. M. heeft benoemd tot betaalmeester te Sneek
jonkhr. G. J. IfS. Bowicr. thans betaalmeester te
Sas van Gent.
I
