CHRISTELIJK HISTOniSdiï BLAD. 109. Dinsdag- 13 Maart. 1077. Verschijnt eiken Maandag, Woensdag en Vrijdag- ten S ure, behalve op Christelijke feestdagen. Prijs per drie maanden francoƒ2, Enkele uommers- 0,07 Uitgever: ALBERT WEDDING, TB MIDDELS ÜRGE Prijs der Advertentien: Per regel 15 ets.; Familie-berichten van 10 regels ƒ1,Iedere regel meer 15 cents. Liefdegaven 10 cents per regel. Middelburg, 12 Maart 1877. 1 Wekelijksch overzicht van de christelijke pers. Wij gaau voort, zoo beknopt mogelijk de artikelen n den heer K(uyper) in den Stitcidaard geschre- n te resumeeren. Zoo ooit dan was wel het jaar 1876 een jaar van uwe voor het christelijk Nederland. Mackay's werd schier gelijk met dat van Groen gedolven, at werd niet aan Van Loon, Heldring en Doedes Niet licht ontkomen we aan de naweeën van lk een rouwe. Voor iedere partij zon zulk een elvuldig verlies voor langen tijd onherstelbaar zijn, te meer dan voor onzen groep. Voor onzen oep, die er geen geheim van wil of kan maken dat rijk aan krijgsknechten maar bitter arm aan leger- is en er nauwelijks een enkelen man van en veerkracht vindt voor eiken post, die ze te bezetten. Ten platten lande en onder de eine burgerij onzer steden schuilt onze kracht; is ze waar de oude volksgeest nog bleef en vrucht nog in waarde is; spaarzamelijk echter oeten we onze geestverwanten tellen in de kringen die >or uitheemschen geest bezield zijn, die nog wel ns van godsdieust maar van godsvrucht niet gewagen. Vandaar dat mannen van stu- n^fp.ning' uouxjslüiii ons v.oo w .am zijn. En uit die zeldzamen nam de beschif tn leven en dood zoo zeldzaam velen, verrassend op elkaar weg. Is dat niet eene wenk waarop i letten valt; eene gebeurtenis waarbij het wat w'd it zijn" u met erust op de lippen komt. Het jstaan der anti-revolutionaire richting wordt hiermee bedreigd. Als de ure komt dat we ver genoeg gerijpt om ons op een terrein te bewegen, waar groote lannen noodig zijn, dan zal de Heer ze ons uit de ron zijner krachten doen voortkomen. Voor liet wordt ons daardoor, hoe hard ook, de eisch gesteld, voor het minst onsaan- mkelijk terug te trekken uit den strijd. Van den jgeermgskring naar den volksgeest, een tijdelijk terug- •ekken, om later met te beter gevolg uit te vallen. aan uitzetting, maar aan concentratie door in— rimping heeft onze richting behoefte. Zelfs al zou jdelijk meer verdrukking ons wachten, dan nog zal et ons beter zijn, trouw aan onzen God, voor een jd lang vertreden te worden, dan eigenwillig aan ien slag ontkomend, het spoor bijster te raken waarop rods licht ons voorging. Laat alle partijen eenheid onderwerping zoeken; wij zullen niemand gunst edelen, voor geen tegenstand terugschrikken, voor ns zelven indachtig, dat wij niet eigen inzicht te erwerkelijken hebben, maar Gods raad te doen; met et oog op onze dooden steeds tot heengaan bereid. De Standaard gaat voort, nu zonder de onder tekening K. Omzichtigheid gebiedt dat wij ook met de positie an den tegenstander rekenen. Er kwam eene wisse- in het opperbevel der staatspartijen. Heemskerk met zijn staf het conservatieve leger uitgereden, ïaar slaagde tot dusver in de vorming van een igen leger niet. Van de Putte boog voor den man, iie, voor niet-lange jaren, het Kabiaet van de itle gesloopt had. En Kappeyne tot dusver aau- irder der noordsche zouaven werd door formeele 'stelling opperbevelhebber der liberaal-radicale partij, mskerk staat zonder leger, wat streng conserva- s, is in vollen opstand tegen het Kabinet; de ing der onderwijskwestiede eenige reden itaausverlenging van dit Kabinet, ontmoet lestrijding, Heemskerk is partijhoofd zonder lemskerks oude groep eene partij zonder skerk haat in zijn hart de anti-revoluti- Van de Putte heeft zich eenmaal als partijhoofd opgeworpen, tot bestrijding van den oppermachtigen leader. Als koloniaal opposant schitterde hij, maar toen van de Putte politiek man worden moest en weinige talenten naast zich had keerde blijkbaar de stroom tegen hem. In zijn tweede mitiisterie kwam At.jeh afbreuk doen aan zijn koloniale roep. Toen de kraton van Atjeh viel was niet de Atjelinees, maar te erger van de Putte geslagen. Hij streek de vlag voor den ondermijner van zijn tweede kabinet. Kappeyne werd leider der liberalen, niet tot aller genoegen, maar men begeerde nu eenmaal organisatie, en dan schoot er niet anders over dan onder hem te gaan staan. Met ijver weert de liberale pers het denkbeeld af als zou een absolutist hen overrompeld hebben. Immers, van de Putte houdt een oog in 't zeil, en vijf gecommitteerden zien den leider op de vingers. Kappeyne is geen ernstig man durft men zeggen, maar dan ook schande voor het liberalisme in Nederland dat speculeeren durft op gebrek aan erust ir. een man, door vrije keuze, het hoofd geworden. Het liberalisme is daarin met Kappeijne één dat het uit vijandschap tegen de reactie van het historisch Christendom, het beginsel van den absolutist heeft gesteld, maar deze eenheid is niet in den grond alzoo, slechts belang heeft beiden vereenigd. In den grond is de liberaal voor persoonlijke vrijheid, en tegen staatsbemoeing; de ajvsolnt.iat kiest partii voor den staat tegen het individu, wil den Kring van suuusuemoemg siccus verder uitzetten; de eerste kwam uit de Eransche de tweede uit de Duitscke school. De liberaal neemt beperkingen voor de vrije beweging weg, de absolu tist is steeds uit op het onderdrukken van wie tegen staat. Wee het politiek getimmert, dat op zulk een onzedelijk fondament wordt opgetrokken. Of zulk een man ous anti-revolutionairen, zoo on welkom is? Veel is er waarin wij bijna samengaan. Het kiesrecht, de cathechismus van ltousseau, alge- meenc grondwetsherziening, haudhaving van het ge zag als beginsel, de belangen der lagere standen, an ti-materialism e, alle deze belangen leveren aanrakings punten tusschen ons op. Orthodoxen-vrees, gelijk bij deu liberaal, bestaat bij den absolutist niet. Maar op het stuk der consciëntie-vrijheid openbaart zich diepgaand verschil. De openbaring van een uit God in het hart gewelde macht kan voor hem, die alle geloof aan het bovennatuurlijke verwierp, niet bestaan. Op dat punt zijn wij derhalve geboren en gezworen le- gonstanders. Maar liever nog' den verklaarden tegen stander dan den bedekten ondermijner. Het zal den strijd banger, den druk benarder, het blijven dienen pijnlijker maken, maar het proces rijpt, de spraak verwarring neemt een einde en op aaueensluiting van allen, die Gods Woord liefhebben komt gereede kans. Het Wagesasiigscla Weekblad op hare beurt onze roeping bij de verkiezingen van Juni a. bespre kende, komt tot de conclusie dat wij niet om der wille van het ministerie, ons met andere partijen con servatieve of roomsche moeten vereenLg.èh, ten einde zoo mogelijk een 3 a 4 tal zetels op de libe ralen te veroveren ter verlenging van liet leven der Heeren Heemskerk c. s. Ook tegenover liet ministerie ligt in ons Isolement onze kracht. I kuikbaar erkennen we het vele goede door dat miuisterie tot stand ge bracht. Toen de liberale partij gedesorganiseerd was, nam Heemskerk de taak op, reeds dat was een weldaad, we konden toch niet zonder ministerie zijn. Veel was in het ongereede en de conservatieven waren knappe werklui. Een volgend ministerie overtreft het in werk zaamheid niet licht. Maar het meerdere, handelen naar beginselen, werd opgeofferd aan liet mindere, zaken afdoen. Er was voortdurend een zwenken, naar der conservatieven wijze. Drie jaren heeft dit minis terie gemanoevreerd met eene liberale meerderheid, alle partijen waren min of meer hem ten vijand. Aan dien overgangstoestand moet nu een einde komen. Heemskerk heeft zijn ministerieel leven aan de onder wijswet verbonden. Misschien rest hem de stille hoop dat eerst de kieswet aan de orde komen zal en daar door de behandeling der onderwijswet vertraagd, maar de meerderheid heeft daar geen ooren naar. Iioe eer hoe liever willen de liberalen de regeeringszetels be zetten, want die partij is eendrachtig. De onderwijs wet zal in Mei wel in behandeling komen en verwor pen worden. En er is een tijd van komen en ook van gaan, de politieke atmosfeer eischt dringend zui vering. Beginselen raken zoek, 't wordt een loven en bieden, een schacheren. mannen van karakter onwaar dig. Aan eene bestendiging van den tegenwoordigen toestand kan niet meer gedacht worden, en daarom is ook voor ons samenwerking met anderen om daar toe te geraken verboden. Uitvoerig deelt du Bazisifli een tweede schutters- drama, thans te Dordrecht, mede. Op Zondag 20 Augustus werd de schutterij tot wapenschouwing op geroepen. Eenige schutters wendden zicu tot hunne kapiteins om vrijstelling voor dien dag, dk verzoek werd niet ingewilligd. Twee leden der schutterij zonden daarop een verzoekschrift aan den minister van binnenlandsclie zaken, om de inmiddels voor dit wanbedrijf toegepaste boete van één gulden te ver nietigen. De miuister antwoordde, dat de koraman- wlno- op" (fien1^1^ bevoegdheid heeft de wapenschou- fen van die boeten buiten de bevoegdheid des minis ters ligt. Nog wendden de schutters zich met een verzoekschrift tot Z. M. den Koning, maar ook hierop werd afwijzend beschikt. Misschien is het niet on- gepaso hierbij op te merken dat een dagblad de vori ge week het bericht bevatte, dat voor de miliciens van den Israëlitisch en godsdienst weder dezelfde gun stige bepalingen zijn gemaakt als vorige jaren, zij zijn nl. bevoegd om bij hunne kerkelijke of godsdienstige feesten huiswaarts te gaan en geen dienst te pres- teeren Er wordt nu eenige dagen lang in de Tweede liiaanttCE» een strijd gestreden, die belangstelling ver dient. De inrichting van liet rechtsgebied der arron- disscments-rechtbanken en kantongerechten zal weldra beslist zijn. Afgaande op de belangrijke meerderheid met welke bijna elk amendement wordt verworpen en ieder ontwerp aangenomen, mag men veilig aannemen dat de rechterlijke organisatie, gelijk ze door den minister is voorgesteld, zal aangenomen worden. Dat minderheden zich bij eindstemming vereenigen zouden tot verwerping is toch zeer onwaarschijnlijk. Over dit resultaat hebben we redenen ons te ver blijden. Het is een dringende eiscli des tijds dat de rechterlijke ambtenaren beter bezoldigd worden er» de statistiek leert dat liet werk niet toeneemt. Vele rech terlijke colleges hebben geen arbeid, nair gelang van. het personeel dat er aan verbonden is. Inkrimping,, gelijk bij de Hoven, lag dus voor de hand. Nu is het niet te verwonderen dat vele gemeenten met smart hunne rechtbank en tevens eenige hunner meest geachte ingezetenen zien vertrekken, en dat daarom elke gemeente, die bedreigd werd door de nieuwe wet, zich ijverig heeft geweerd, dat de afgevaardigden met klem de belangen der hoofdplaatsen hunner dis tricten hebben bepleit. Toch, dit óffer aan het alge meen belang te brengen zal, wij gelooven het zeker, later op prijs worden gesteld en hen verzoenen voor wien dit verlies pijnlijk is. Zaterdag overleed te 's Gravenhage dr. !?3. 5*. Li«ido inspecteur van het lager ouderwijs in de provincie Zuid-Holland. Als letterkundige oudec

Krantenbank Zeeland

Het Zuiden, Christelijk-historisch blad | 1877 | | pagina 1