CHRISTBLIJK-HISTORISCH BLAD.
92.
OMOOMEMUIE GETUIGEN.
Verschijnt eiken Maandag, Woensdag en Vrijdag
avond ten 8 ure, behalve op Christelijke feestdagen.
Prijs per drie maanden francoƒ2,—
Enkele no miners- 0,07
Uitgever:
ALBERT WEDDING,
te
MIDDELBURG-.
Prijs der Advertentiën:
Per regel 15 ets.; Familie-berichten van
regels ƒ1,Iedere regel meer 15 cents.
Liefdegaven 10 cents per regel.
1—6
Wij hebben de geschiedenis opgeroepen, om
te oordeelen over hetgeen wij in onze laatste
artikelen zeiden van de Revolutie en hare
lerlingen. Wij kunnen haar op tweeerlei wijze
getuigenallereerst door de feiten, die
uit het revolutionaire beginsel steunden en op
naam en in de kracht der Revolutie geschied-
■n. Wilt gy, dat ik u dien langen, bangen
weg voere van den dag, waarop Frankrijks
vertegenwoordigers voor het eerst hun vorst
een beambte des volks noemden, tot op de
vreeselijke uren waarin hij en zijne gemalin
onder den moordbijl der guillotine het gezalfde
hoofd bogen Zullen wij nog eens samen de
ijzingwekkende jaren doorleven van den dag,
dat iedere Franschman vrij en gelijk werd ver
klaard, tot op den dag, dat men slooten groef
op de pleinen van Parijs, om het bloed dei-
duizenden vermoorden op te nemen Nog
eenmaal van de bespotting des Allerhoogsten
het oor wenden, om onze oogen te vergasten
aan eene brooddronkene menigte, die onder de
meest gruwzame wandaden, de knieën buigt
voor eene schaamtelooze vrouw, de Godin dei-
Rede gedoopt Gij eischt het nietindien de
alleen behoefden te beslissen, wij hadden
pleidooi gewonnen en met eene zucht vol
angstige zorge, zouden wij de pen kunnen
nederleggen. Dan ware de veroordeeling gewis
hen, die aan een beginsel vasthouden, dat
gruwelen baart, zulk eene ontaarding van
ganschen mensch na zich sleept. Doch
suist dat bestrijdt menhet onafscheidelijk
[erband tusschen het beginsel en de feiten
er Revolutie en onze taak moet veeleer
ijn, dit verband te toonen. Wilt gij
■evolutionair zijn Aanvaard dan ook al die
[ruwelen, zonder welke zij niet bestaan, zich
iet ontwikkelen kan! Dit is volstrekt noodig,
dat men die wandaden toeschrijft aan de
«thoofden, de overdrijvers, de dweepers en
.rtijlieden, terwijl men het beginsel als heilig
ol van de heilzaamste werkingen voor de
chlieid blijft beschouwen. Welnu, luiste-
wij dan naar de meest geëerbie-
apostelen der Revolutie en onderwerpen
e zaak aan hun eigen oordeel. Blijkt
dat wij de Revolutie andere dingen toe-
:end hebben, dan zij belijden, wij hebben
zaak verloren. Is het tegendeel duide-
dan sluite men niet moedwillig het
legge men zich niet langer zorgeloos
Uit den rijken voorraad kiezen
blinde slechts enkele aanhalin-
wij het eerst het woord:
te vragen, aan welk ge
vaar de wet hem blootstelt en wanneer de
souverein hem gezegd heefthet is voor den
Staat noodig, dat gij sterft dan moet hij ster
ven, omdat hij alleen op die voorwaarde alleen
veilig heeft geleefdzijn leven is niet
een weldaad der natuur meer, maar een voor
waardelijke gift van den Staat," Is er volle
diger geweldenarij denkbaar Met lichaam en
ziel zijt ge het eigendom van uw tiran. Wilt
gij weten, wat er van uw eigendom wordt
Robespierre antwoordt u »Het eigendom
is het recht, dat ieder burger heeft om naai
zij ue wijze te genieten van en te beschikken
over het deel goeds, dat hem door de wet ge
waarborgd wordt." Of laat Barrot het u dui
delijker verklaren: »de Revolutie kan den laat-
sten mensch en de laatste stuiver vragen
Vindt gij het aannemelijk word of blijf' dan
revolutionair. Waarlijk, men zal niet schromen,
al zijn er hinderpalen op den weg. Immers,
burgers, wat de republiek grondvest, dat is
de vernietiging van alles, wat zich tegen haal
verzet zoo roept St. Just u toe. Dat geldt
niet alleen uw eigendom, uw leven, neen, uw
gansche mensch, uw willen en werken; immers
Danton zelve riep wanhopig«men moet ande
ren onder de guillotine brengen of er zeiven
onder, één van beiden Eu als gij dit alles
doet en dit alles voor waar aanneemt, wat is dan
de prijs van zooveel opoffering, de buit uit zulk
een strijd tegen allen en tegen uzelven, wat is
uwe hope Rousseau zegt het u andermaalZie
hier het groote vraagstuk, dat van de staatkunde
bare oplossing wachteene vorm van bestuur
te vinden, die de wet stelt boven den inenscb.
Indien deze vorm niet te vinden is, en, ik
beken eerlijk dat ik geloof, dat zij niet te vinden
is, dan is mijn raad, dat men bet andere ui
terste kieze, en een mensch zoo hoog boven
de wet sLelie, als slechts eenigzins mogelijk is,
dat men het willekeurigste despotisme grond
veste. Ik zou dan een God tot despoot willen
hebben Armzalige hope Bittere keuze
Arme mensch Om daartoe te komen moet gij
dan dien hangen weg afleggen, waarvan Necker
eenmaal profeteerde bloedvlekken zullen ons
tot gids dienen en de trofeeën van de misdaad,
de altaren, aan de furiën gewijd, bakenen ons
pad af" en toch Necker gaf de Revolutie
een krachtigen stoot. Dat de vorst »bij Gods
genade" een eerste hinderpaal op zulk een weg
is, springt gemakkelijk in het oog en, wel
verre van den dood des Konings als eene on
zedelijke, onwettige handeling te wraken, zegt
RobespierreHet geldt hier geen proces
Lode wijk is geen schuldige, gy zijt geene rech
ters Gij zijt en kunt slechts zijn werktuigen
van den StaatGij hebt gaen vonnis te vellen
vóór of tegen een mensch, maar een maatregel
voor het algemeene welzijn, eene handeling van
nationale voorzienigheid, dat is uw taak
Een ander revolutionair redenaar, Camille Des-
moulins, noemt u de tweede hinderpaal, als hij
uitroept: Frankrijk zal geen rust keunen, eer alle
aanzienlijken uit de 83 departementen aan de hoo
rnen opgehangen zijn!" Wilt ge hieraan niet mede
werken, »dan zijt ge geen republikein en ver
dient hetzelfde lot!" zoo roept Buanorotti u
toe. Dan zal er rust zijn, en volkomen ge
lijkheid en vrijheid In de gelijkheid van nood
lot, angst en gevaar en in de vrijheid
om slaaf te zijn. Ja, gij zult vertegenwoordi
gers hebben", roept Rosseau, »maar ook dezen
zijn niet vrij; zij zijn slechts de commissarissen
van den volkswil." Vreeselijk zal hun lot zijn,
zoo zij het wagen eene meening te hebben,
tegenover de partij, die zich het volk noemt,
omdat zij heden de sterkste is. Hoor, hoe
een volksvertegenwoordiger zelf Tolendal
spreektIk heb gezworen geen voet meer
te zetten in dat hol van menscheneters,
waar ik de kracht niet. meer had, de stem
te verheffen. Ik, Mounier, die als door
een wonder aan twintig moordenaars onts
napte, en alle eerlijke lieden met ons heb
ben begrepen, dat onze laatste poging tot al
gemeen welzijn, moest wezen, er uit te treden."
Wij verwarren in de keuze, de ruimte dringt
ons onze bloemlezing te eindigen. Hooren wij
ten laatste, hoe de Revolutie na al de maat
schappelijke verhoudingen verbroken te hebben,
ook de natuurlijke banden verbreekt en zelfs
zich boven God stelt met ééne machtspreuk.
Rousseau spreke voor het laatst: »zóó de fami
lie vereenigd blijft, het is niet volgens de na
tuur. Zoodra het kind zichzelven verzorgen
kan, is de vader ontslagen van het kind en
het kind van den vader. De kinderen behoo-
ren aan de republiek, eer zij aan hunne ouders
behooren." En sde Staat schrijft een
algemeene godsdienst voor. Men blijft vrij,
dien niet te belijden, mits men zich dan
verbanning uit het laud getrooste. Wie ech
ter, na dien godsdienst beleden te hebben, zich
niet daarnaar gedraagt hij worde
gedoodHelaas, ja, de revolutie telde hare
martelaren bij duizenden
Middelburg, 31 Januari 1877.
Er is in den laatsten tijd, zoo schrijft men aan
het Hbl., in verschillende dagbladen herhaaldelijk
sprake geweest van het al of niet verplaatsen van het
expeditie-kantoor der firma Krupp, van VEissiscgen
naar Rotterdam. Reeds tijdens het werkstaken
der sjouwerlieden te Ylissingenwerd in dit
blad medegedeeld, dat het voornemen bestond de
schepen dier firma met ijzererts uit Spanje binnen
eenige maanden te Rotterdam te doen binnenkomen.
Thans kan met zekerheid worden gemeld, dat de
tegenw oordigc agent der firma Krupp, te Vlissingen,
