HANDELSBERICHTEN.
geschreven, eer den invloed gebroken is
zwarte bende,
hoofd der Roomsche kerk Piii§ IX hoopt
zijn öOjarig episcopaat te vieren. De vijf en
Jarige grijsaard begint lichaaralijk zeer te lij -
In de eerste dagen dezer week werd hij twee
,n door bezwijmingen aangetast die hem het ont-
gen va deputaties beletten.
Vat Rnslaia<[ eau Turkije doen zullen, dat is
altijd de vraag. De Turksche regeering schijnt
Oostenrijksche in den arm genomen te hebben
door zijne medewerking te geraken tot het slui-
van den vrede met Servië en Montenegro.
Z e e u w s c li e Brieve n.
Amice
Dp uwe vraag, waarom de schrijver der Zeeuwsche
ven nog geen woord over de Onderwijswet van
Ministerie Heemskerk heeft geschreven, dient tot
woord, dat omstandigheden buiten hem dit hebben
st.
Doch we hopen spoedig, zeer spoedig, cenige hoofd-
ikelen over dat ontwerp in //liet Zuiden" te ont
reten," en geven daarom op uw uitrukkelijk verlan-
n slechts eenige algmeene indrukken.
(Ik had in zake het onderwijs van*de geef- en neem'
|t de kansberekening-politiek van dit Ministerie
pt veel verwacht.
flen Ministerie dat gaarne blijft zitten, dat bij de
•ie der liberalen leeft, en daarom de liberalen naar
oogen ziet, liet waarlijk niet veel voor het begin
ner waarachtige vrijheid van zich verwachten,
uoolang de nieuwe, of wilt Ge liever, de verduide-
de hooger opgevoerde wet nog niet was Rac
end bleef er (ik wil het niet verheelen), in weer-
il van al het evengenoemde, toch nog eene stille
top in mijn hart, dat het Ministerie in dit volks
zang bij uitnemendheid de waarachtige vrijheid zou
ibben aangedurfdeene stille hoop, dat het den
eed zou hebben gehad om ook op de wenschen, ik
niet van eene zeer geringe minderheid, maar van
wezenlijke meerderheid der Natie te letten; een stille
ja, dat het in gemoede en metterdaad eene po
zou hebben gewaagd om de zoo verlammend
schoolquaestie op te lossen, om dezen twist-
uit het midden weg te nemen
liad gehoopt, dat de Heeren Ministers daarvoor
mue portefeuilles zouden hebben veil gehad; voor
hgrooTe Volksbelang des noods eene Kumerontbin-
ng aan Zijne Majesteit zouden hebben durven aan-
den.
Die hoop is echter als de rook verdwenen. In
rats dat het ontwerp waarachtige liberaliteit ademt,
Ïekt der liberalen partij-geest zich er, helaas! in uit.
[ijus bedunkens is eene wetswijziging, zooals de
Heemskerk thans aanbiedt, met het oog op den
toestand en op het algemeen belang,
vertegenwoordiger des Konings beslist onwaardig.
Bij mij doet dit wetsontwerp de maat overloopen.
it mij betreft, kan hst Ministerie heengaan.
Moet ons nog zwaarder druk, nog meer onrecht
ügedaan worden, dan zal het mij gemakkelijker
■en om dit te dragen, zoo besliste tegenstanders het
■ggen, dan wanneer dat halve vrienden doen.
ftoch daar bij deze quaestie bij uitnemendheid
p wel het geheele Ministerie zal betrokken zijn of
'den, zoo heeft mij een een onzer vroegere
idestanders het zeerst teleurgesteld, het meest ge-
efd, het diepst gesmart.
Kulk een Christusbelijder begrijp ik, gelukkig
I
[Van zulk een opgaan in de politiek heb Ik een
[wel. Hoe de bedoelde heer het voor Christus,
Lu hij als zijn Heer belijdt, en tegen wien toch in
grond en ten slotte de strijd gericht is; hoe onze
■feiJxfcfeR het voor de rechtbauk zelfs der publieke
Be verantwoorden moet, dat van een Ministerie,
Hrun hij. deel uitmaakt en waarmee hij homogeen
^■te wezen, zulk eene wet uitgaat, blijft mij een
■i:
^Br ruim een jaar nog heeft genoemde heer pu-
^^Beleden, dat hij met Dr. Kuijper het Evangelie
MTczus Christus lief heeften weleer, met al de
waarover ZEx. te beschikken heeft, dat Evan-
Hlals het alles bezielend element van het onder-
^Bgepredikt, en het neutrale, ja erger dan neu-
^■aats-onderwijs als verderfelijk voor de Natie
^Bn. En sints heeft de Heer van Lijnden, al-
^Bt bliek, geene andere vlag aangenomeu. Ware
geschied, dan zou het al deed het ook
^B aan nog te verklaren en te verdragen
^Bhet voor een eerlijk menscli onverdragelijk.
^■Minister weldra tengevolge van deze wet
H^An^chrijven we aan eind> ^et
■n dezen zijnen Ministerieelen
e (lachte 11 is! dan
■ket diepst onzer ziel, dan
zeggen we met een deemoedig hart ga heen
z/zondig niet meer, opdat u niet wat ergers geschiede."
Zegt ge soms - gedachtig aan de concession den voor
standers van het bijzonder onderwijs gedaan, - dat
mijne indrukken al te somber zijn, clan is mijn ant
woord, dat door die concessiën zelfs geene poging i3
gewaagd om in dit groote volksbelang het onder
wijs en de opvoeding der kinderen, het recht der
ouders te eerbiedigen, de ware vrijheid op den
voorgrond te stellen, den Christus-belijder zelfs maar
gelijk te stellen met den ongeloovige met hem die
een onderwijs wil, dat neutraal, dat godsdienstloos,
dat, gelet op de praktijk, voor het meerendeel modern
moet heeten.
Concessiën doet men in den regel aan degenen,
die ontevreden zijn met bestaande toestanden en wetten.
Nu zijn wij, voorstauders van Christelijk onderwijs
al sinds jaren de opponeerende, de ontevredene partij
terwijl de geavanceerd liberalen slechts sedert ongeveer
een jaar tot de ontdekking zijn gekomen, dat de wet
van '57 ongenoegzaam is ter spoedige verwezenlijking
van hunne ideën.
Eu wat doet nu het Ministerie Heemskerk Wel,
nu dient het doodeenvoudig eene wet in, waarbij de
geavenceerd liberalen 8 a 9,000,000 gld. (zegge acht
a negen millioen gulden) meer wordt gegeven voor
hun troetelkind, voor het geliberaliseerde openbare
onderwijs.
Natuurlijk worden daardoor onze lasten meerder,
onze kas leeger en blijft er alzoo minder over voor
het onderwijs dat ons onmisbaar is, en waarvoor, ten
gevolge van deze wet, juist meer zal noodig wezen,
aangezien we niet bij het openbare mogen achterstaan.
Het is zoomaar daarvoor nu geeft de Minister
in de plaats concessie no. 1er zullen schoolgelden
gelieven worden.
Ik herinner U, mijn vriend! dat dit wets-artikel
nog al belangrijke reserves heeft gelaten.
En ik zou met het. oog op die reserves wel eens
de vraag willen doen: waaroui de armen der mo ernen
op algemeene kosten en de armen der Christelijk-
historischen en Roomschen op kosten van hunne
vrienden moeten onderwezen en opgevoed worden
Vervolgens maak ik er U wel attent op, dat dit wets
artikel alleen verandering brengt op de enkele plaatsen
waar volstrekt geen schoolgeld wordt geheven.
Op plaatsen, waar men maar eeuig schoolgeld heft,
blijft het, naar ik vrees, zoo deze voordracht wet
wordt, juist zooals het is, m. a. w. daar geven we
veel meer uit, en we krijgen er niets voor in de
plaats.
En op de enkele plaatsen, waar het thans kosteloos
is, daar heft men, zonder tegenspraak vrees ik, zoo
weinig mogelijkdaar zal men, over het algemeen
genomen, zeker wel niet meer dan de genoemde som,
wel niet zooveel heffen, dat de 8 a 9,000,000 gld.
daardoor wordt betaald.
Eu waar blijft dan de aan onze partij gedane con
cessie P
Ziet Ge ze niet met mij als de nevel verdwijnen
en op niets uitloopen.
Ik noem het geen concessie als men na jaren strijds
ten slotte nog meer moet uitgeven dan weleer.
Er is eene tweede concessie in Heemskerks wet.
Volgens zijn ontwerp zullen er geene scholen worden
opgericht, waar het bijzonder onderwijs voldoende is.
Geen school wordt gebouwd, geen onderwijzer aan
gesteld, gelijk te Schraard en te Womraels is geschied,
zoo er geene kinderen zijn, die er behoefte aan heb
ben. Die overmoed der Friesche gemeentebesturen
zal dan gebreideld, die uitspattingen der geavanceerd
liberalen zullen dan belet worden.
Maar dat is ook al.
Want regel is het reeds onder de vigeerende wet,
dat men geen scholen bouwt, waar ze niet noodig zijn.
Hield men geen rekening met. het bijzonder onderwijs
dan zou men reeds lang in Middelburg, in Vllssingen,
in Goes, in Neuzen, in Zierikzee en op zoovele andere
plaatsen hebbeu moeien bijbo'uwen.
Welk eene concessie dushet overtollige, het bru
tale zal niet meer plaats hebben En toch meenen
de Heeren dat deze wet maar spoedig in behandeling
moet komen, opdat vóór de verkiezingen de school
kwestie worde opgelost N. B. worde opgelost
Van tweeën éón de heeren die zoo spreken,
en dat deed vóór ettelijke dagen de Heer Borsius in
cle 1ste Kamer, zijn óf met blindheid geslagen, óf
wanen, als eenmaal Farao, dat verzwaring van lasten
ons zal doen zwijgen.
Ik houd mij verzekerd dat juist zwaarderen druk
de kwestie meer en meer op den voorgrond zal doen
komen meer en meer de oogen der natie zal doen
opengaan de kracht der oppositie zoo zal versterken,
dat men eiudelijk, ondanks zichzelven, als de Egvpte-
naren. de slavenboeien zal moeten losmaken en de
vrijheid uitroepen.
De ware vrijheid behaalt de victorie!
In die verwachting
Uw medestrijder,
L
Burgerlijke stand van Vlissingen.
(Van 1320 Januari.)
Gehuwd Geene.
Bevallen S. J. Loncke, geb. Scherpings, d.; M.
M. Damme, geb. Plato, d.; C. G. Asaert, geb. Loncke,
d.; J. P. L. Hutchison, geb. Straver, z. en d. (tweel.)
S. J. van Teel, geb. van Hemert, z.; H. Krieger,
geb. Proost z.: J. P. L. Meerfens, weduwe van W.
H. de Vlieger, (1.; A. Lodder, geb. Lagendijk, d.
Overleden A. G. W. Wepster, man van C. Stroo,
67 j.; C. J. Jonasse, d. 6 ra.; J. Zietse, z. 2 j.; H.
J. Lieding, z. 7 w.; J. Palmer, jm. 19 j.; J. P. Rie-
mens, weduwe van P. Mortier, 82 j.; W. Krul,
weduwe van E. Akkers, 77 j.
Graaiuiiarktcii enz.
Middelburg 25 Januari. Bij midclolmatigén aanvoet
was er weinig verandering in de prijs. De tweejarige
Walchcrsche tarwe werd 10 ets hooger gehouden en
de wintergersfc 25 ets lager verkocht. Tweejarige Wal-
che-rsche tarwe 111,50; puike nieuwe f 10,80 a ill,—;
rogge voor verbruik f8,25; wintergerst f6,50 a 1'6,80;
zpmergerst f6,50. De hardste Walehersche witte boonen
f16,25 a f 16,50; bruine boonen f14,paardeboonen
f7,75; groene kookervvten 110,50; winterkoolzaad 1'15,
Versche boter fl,44 a 11,48; eieren f1,50 per 100 stuks.
Amsterdam, 26 Jan. Raapolie op zes weken f 45
Lijnolie f 293/*.
Prijzen van effecten.
{PER TELEGRAAF.)
Amsterdam, 26 Januari 1877.
Nederl. Cerlific. Werkelijke schuld. 2\'2 pet. 63:l4
dito dito dito 3 75°l\6
dito dito dito 4 lOO'/i
Loten stad Rotterdam 3 99Ya
dito dito Amsterdam 3 100
Rusland Obligatiën 1793/1816 5 pet. 96 Vs
Certific. Ius^r. 5 serie5 66J/-i
Obl. Hope Co. 1855 6e serie i 5 81
dito f 1000 1864 5 9P/2
dito L. '100 1872 5 „82
dito L. 100 1873 5 823/i«
Loten 1864 5 274l/'a
Loten 1S665 276
Inscr. Stieglitz Co. 2c a 4 L. 4 pet. üü'/s
Obligo tiën 186769. 4 71u/i6
Aand. Spoorw. Gr. Maatseli. 5 249:7<
dito dito4 18S
Aand. Kiew-Brcst 5 90
dito Baltische spoorweg. 3 119
Oblig. spoorweg Poti-Tiflis. 5 pet. SS
dito dito Jelez-Griasi 5 f 221
dito dito Jelez Orel 5 pet.
dito dito Charkow Azow. 5
Polen. Aand. Warschau-Bromberg. 4 f 55V,
dito dito Weenen. 5 107
Oostenr. Oblig.metal. in zilv.Jan./Juli. 5 - pet. 54'
dito dito April/Oct. 5 53'/s
dito in papier ulei/Nov. 5 49
dito (lito Febr./Aug. 5 487/iö
Italië. Oblig. Z.-Ital. spoorweg3 f 102'
Spanje. Obligatiën Buiteul 3 pet. 12
dito Binnenlandsche 3 131/-»
Portugal Obligatiën 3 521/.,
Turkije. Inschrijving Alg. schuld5 ll7/ns
Obligatiën 1869 6 f 29 ,'s
Egypte, dito 1868 7 pet. 507/s
dito 1873 7 473/.(
Amerik. Obl. Vereenigdc Staten 1904. 5 104
dito dito dito 1835. 6 100
Brazilië. Oblig. 1S63l'/a 94
dito 1S85 5 84
Pa'ajieeai vtksa coasposis.
Amsterdam, 26 Jan. Mctall f 20,12!/3dito zilver
f 23,72',Div. Eng. per fg f 11,80; Eng. Portugal per q
1*12,Spaansche piasters f,587V, Amerikaansche dol
lars (in goud) f 2,451/2.
Amsterdam, 25 Jan. Metall. j 20.05; dito zilver
7*23,70 Div. Eng. per fi; /'II,SO; Eng. Russen per IQ
/li,SO; Eng. Portugal per ff: /12.Frans 47,60
Belg. 47,60; Pruis 58,50; Hamb.Russen Rui
sen iu Z. R. f 28.87'/-2 Poolsche per Tl Poolsche oer
Z. R. Spaansche piasters f,5SSpaansehe binnen
laudsche Amerikaansche dollars 2.43'/.> papier
f 2,26]/a;
