CHHISTlLIJk HISTORISCH BLID.
T' IV. 'V3.
Zaterdag- 16 December.
1876.
HET ZUIDEN,
Verschijnt eiken Maandag, Woensdag en Vrijdag
avond ten 8 ure, behalve op Christelijke feestdagen.
Prijs per drie maanden francoƒ2,
Enkele nominers- 0,07
Uitgever:
ALBERT WEDDING,
te
MIDD ELB UR(
Prijs der Advertentiën
Per regel 15 ets.; Familie-berichten van
regels 1,Iedere regel meer 15 cents.
Liefdegaven 10 cents per regel.
1-6
AGENTEN: de heeren P. G. de Vey Mestdagh te Vlissingen, M. de Jonge Jz. te GoesJ. van der Peijl te Neuzen.
VROEG SLUITEN.
Niet vele onzer lezers zullen zich kunnen
herinneren, dat men in de meeste winkels des
avonds één kaars brandende hield om er naai
de behoefte van het oogenblik meerdere te
ontsteken, en op die overtollige lichten" zoo
spoedig mogelijk den domper zette. Wij wen-
schen deu tijd van kaarsen en dompers niet
terug, al vinden wij dat tegenwoordig wat al
te kwistig met het licht wordt omgegaan,
hoofdzakelijk ten bate der gasfabrieken. Op
vermindering van licht, van aantal branders of
pitten, willen wij, hoe vaak voor duisterlingen
uitgemaakt, niet aandringen. Wij zouden de
werkuren van winkeliers en hunne bedienden
willen verkort zien, ten einde een groot aan
tal personen in staat te stellen, meer aan het
gezellige leven deel te nemen. Het winkel
personeel beeft het wel zoo ongezellig niet als
- de kantoorbediende, die alleen op eene binnen
plaats uitzicht heeft, of als de loodgieter op
het dak, integendeel, wie gaarne alles ziet wat
de straat oplevert, en verder veel van afwis
seling en korte meteorologische (weerkundige)
gesprekken houdt, moet het werk in een win
kel voor zeer gezellig houden. In den zomer
althans worden de winkels een paar uren later
dan de werkplaatsen geopend; langeren werk
tijd dan eigenlijke werklieden hebben winkel
bedienden dus niet, hunne vermoeienis is niet
zoo groot, en zij zijn noch aan de felle zon
nehitte, noch aan den regen blootgesteld.
Uren van drukte en kalmte wisselen in win
kels op zeer grillige wijze elkander af, maar
van 's morgens tot 's avonds laat moet de win
kelier present zijn voor al wat er voorkomt,
hij kan op geen enkel vast uur rekenen. In
sommige vakken eischt het gebruik dat de
winkelier nog heel laat werkzaam is, zelfs op
Zaterdag bijna tot middernacht.
Is het noodig? Nu de naam van confrater
meer en meer plaats maakt voor die van con
current jaagt de een den ander. Moet het dus
voortgaan Belangrijke inkoopen worden des
avonds niet gedaan, men kan dan toch zoo
goed niet zien wat men koopt. De tijd van
handeldrijven zou, dunkt ons, met eenige wel
willendheid van de zijde der koopers, gemak
kelijk met een paar uren per dag kunnen wor-
bekort. Er zullen wel altoos enkelen ge-
die nooit vroeg gereed zijn om
te gaan doen, evenals er
[lunne Zondagsrust aan
winkel-
meer de uitstallingen (étalages klinkt tegen
woordig mooier) bewonderd dan er gekocht
wordt. Bij gaslicht adverteert, merrdaar hoe
langer hoe later. In België en Duitsch-
land heet het niet, evenals bij ons, fat
soenlijk om alles hoe langer hoe later
te doen, daar gebruikt de burgerklasse niet
algemeen het middagmaal bij lamplicht, daar
sluit men vroeger dan bij ons en verkoopt
toch niet minder
In Barmen e.n Elberfeld wordt in den voor
avond, des zomers nog bij daglicht, het avond
maal opgedischt, daarna wordt eene goede
lading tabak in de moffenpijp" gestopt en
een bezoek aan vriend en buur gebracht, of
bij helder weder nog vooreen uurtje het dal
ontvlucht, om hooger wat frissche lucht in te
ademen. Niemand verwacht dat heer of knecht
dan nog bij de zaak zal zijn.
Hier te lande mag de groote winkelier uit
gaan, d' "»»zorg aan zijne bedienden of een deel
van hen overlatende, de kleine winkelier moet
thuis blijven. Evenwel zou het voor meer
of minder voorname winkeliers en voor hunne
ondergeschikten een ware weldaad zijn, zoo zij
meer tijd konden wijden aan hun gezin, aan
eene avondwandeling in den zomer, aan ver
gaderingen en samenkomsten van allerlei aard
in den winter, aan het gezellig verkeer met
vrienden en geestverwanten van welke kleur
dan ook, aan de beoefening der vrije kun
sten" en aan de genoegens, die menig ander
zich kan verschaffen en najaagt, zonder te be
denken dat eene talrijke klasse der maat
schappij daarvan verstoken is, of er slechts met
veel schikken en plooien gebruik van kan
maken.
Hoe gaat het in het drukke, praktische Lon
den? Sedert het bestaan van een spoorwegnet
binnen die stad ontvluchten vele kooplieden
de City, waar hunne kantoren en magazijnen
zich bevinden, om in de luchtiger voorsteden
te wonen, en »de vroeg sluitingsbeweging
heeft een geheele omkeer te weeggebraeht in
het huisselijk leven der City-mannen", zoodat
in de verloopen maand November reeds tegen
zeven uren 's avonds samenkomsten moesten
worden geopend, voor winkelbedienden bestemd,
omdat deze op een later uur niet meer bij elkan
der te brengen zijn. En van de Engelschen
leerden wij de spreukTijd is geld. Reeds meer
dan twaalf jaren geleden werd aan den heer
Hitchcock te Londen eene schilderij ten ge
schenke aangeboden met het volgende opschrift
Geschonken aan den heep George Hitchcock
2000 jonjyr winkel- en kantoor-
blijk van dankbaarheid voor mr. Hitchcock's
voortdurend streven om het welzijn te bevor
deren van den stand, waartoe zij behooren, en
vooral uit erkentelijkheid voor zijn edel pogen
om verkorting van hunne lange werkuren te
bevorderen".
Zouden onze Nederlandsche winkeliers niet
naar wat meer levensgenot voor zich zei ven en
hunne onderhoorigen en naar eene minder
hooge gasrekening verlangen? Zou het publiek
de gewenschte medewerking willen verleenen?
Middelburg, 15 December 1876.
Wij wagen de veronderstelling dat bij de jaarlijk-
sche revue in geen jaren de afdeeling Onderwij»
in zoo korten tijd is behandeld als nu het geval was.
In de kamerzitting van gisteren werd hooger, middel
baar en lager onderwijs behandeld. Alle verwachtin
gen zijn blijkbaar op de komende wetswijzigingen ge
richt, waaromtrent de heer Moens behoefte had het
dilemna te stellen of mijne beginselen of niet aan
nemen. Dezelfde spreker gevoelde behoefte om eens
uit te leggen waarom hij, die het vorige jaar onvat
baar was voor eenig uitstel, nu geen aandrang bezig
de om zijn wetsvoorstel te doen behandelen. De
eenige belangrijke discussie bij lager onderwijs was
de klacht aan de heer Bredius over het toelaten van
vreemde dames tot het geven van onderwijs. De
heer Bredius (liberaal?) vertrouwde de richting niet
welke dat onderwijs beoogde.
De heer van Nispen herinnerde ter goeder ure de
heer Bredius aan de vele vreemdelingen welke voor
onze hoogere burgerscholen tot onderwijs geven ge
roepen waren. De minister van binnenlandsche za
ken verdedigde zich op schitterende wijze de N.
R. C. erkent dit zelf al is het ook met eenige iro
nie. De minister verklaarde niemand te mogen
weren, van onbesproken gedrag en bekwaamheid, en
kel om godsdienstige begrippen, dat zou on-neder-
landsch en illiberaal zijn.
De Commissaris des Konings in Zeeland maakt be
kend, dat de sluiting der jacht op klein wild, ook
met schietgeweer, met uitzondering van die op hout
snippen, in deze provincie is bepaald op Zaterdag 30
December 1876, met zons-ondergang, en dat het
tijdstip van de sluiting der jacht op houtsnippen en
waterwild nader zal worden vastgesteld.
In den loop dezer week zijn twee rechtzaken be
handeld welke, om de zeldzaamheid der feiten waar
voor beschuldigden terecht staan, meer dan andere
de aandacht trekken. Het eerste was eene beschuldi
ging ten laste van den heer B. P. Korteweg
algemeen bekend door zijn ontslag als leeraar der
Kon. Mil. Academie te Breda, ze werd behandeld
door de arrondissements-rechtbank te Middelburg.
In het no. 34 van den te Amsterdam uitgegeven
wordenden Amstelbode, van den 17 Sept. jl. heeft
de heer Korteweg doen opnemen en is opgenomen
een door hem op 8 Sept. te voren, tijdens zijn ver
blijf te Middelburg geschreven artikel, waarin ten
aanzien van den heer J. de Haas jr. redacteur
en administrateur der Delfhavensche couraut, o. a.
voorkomen de woorden „de Haas, toen nog
een e e r 1 ij k man," en „ik hoop dat de le
zing van de artikelen van beide bladen (Liberaal
Delfshavensche conrant) een mV.nw^^iidr^p-^ pl
leveren tot de
