mmsmuHismisdii blid.
Zaterdag 4 November.
1876.
N0. SS.
HET ZUIDEN,
Verschijnt eiken Maandag, Woensdag en Vrijdag
avond ten 8 ure, behalve op Christelijke feestdagen.
Prijs per drie maanden franco2,
Uitgever:
ALBERT WEDDING,
te
MIDDELBURG.
Prijs der Advertentiën
Per regel 15 ets.; Familie-berichten van 1G
regels ƒ1,Iedere regel meer 15 cents.
Liefdegaven 10 cents per regel.
AGENTEN: de heeren P. G. de Vey Mestdagh te VlissingenM. de Jonge Jz. te Goes, J. van der Peul te Neuzen.
Middelburg, 3 November 1876.
Het is in onze dagen niets zeldzaams, dat men voor
tonnen gouds of millioenen guldens openbare werken
maakt. Zeeland kan getuigen dat ongelooflijke ver
anderingen in weinig tijds voor groote schatten kun
nen gemaakt worden. Toch een werk als dat hetwelk
pas in gebruik is genomen, het Moordzeckanaal,
dat elf jaren arbeids en vijftig millioen guldens heeft
gekost, is zeker niet alledaagsch. Het Engelsche blad
Daily News noemt het Noordzeekanaal, na dat van
Suez, de grootste onderneming van dien aard in de
wereld. Het streelt zijn nationaal gevoel, dat Engel
sche geestkracht en volharding het voornaamste aan
deel toekomt in de eer der uitvoering van dat groote
werk. Aan verschillende Engelsche firma's is de uit-
voeriug toevertrouwd geweest en twee Engelsche
ingenieurs hadden het toezicht. Het Handelsblad
erkent de diensten ons door een naburig volk
bewezen ©p de volgende wijze: //Nu het reu
zenwerk zijn voltooiing nadert en geopend wordt,
achten wij het plicht deze bondige uiteen
zetting der Engelschen van hetgeen het werk
aan hen te danken heeft mede te deelen. De Engel
sche ingenieurs Watson en Hutton hebben niet alleen
groote volharding, maar bewonderenswaardige vinding
rijkheid en kunde getoonden ongetwijfeld wordt
hun aandeel in het groote werk door deskundigen en
publiek dankbaar erkend. Mogen de twee stamver
wante volken, die Engeland en Holland gemaakt
hebben tot wat zij zijn, die de zee hebben bedekt
met vloten, Azië, Amerika en Australië gekoloniseerd
hebben, en die elkander eeren als mededingers, die
vrienden geworden zijn, nog vaak dus met gezamen
lijke krachten werken der beschaving uitvoeren. Ons
kleine land heeft de plichten van een reus te vervul
len. Onze bevolking van enkele millioenen heeft een
taak, welke het wenschelijk zou maken dat ieder
krachtige burger een twaalftal zonen mocht hebben,
die den last hielpen dragen: We moeten ons land
verdedigen .tegen de golven, en tegen buitenlandsche
vijandenwe hebben kolonies in Oost en West, die
hollandsche jongens met hart in het lijf en een hel
der hoofd, brood noodig hebbenwe hebben vrienden
in Zuid-Afrika, die werkkrachten aan het onvergeef
lijk dierbare moederland vragenen wanneer
men er over nadenkt, dan duizelt het soms, hoe die
drie en een half millioen Hollanders dit alles vermo
gen. //The danger-girdled race of Holland,", aan
welks kracht te Philadelphia werd hulde gebracht,
mag daarom met fiere dankbaarheid den bijstand
aannemen, welken de ingenieurs van Engeland het
geboden hebben. Wij wijden dan ook met veel ge
noegen, een woord van hulde aan de hulptroepen
welke onze Engelsche vrienden ons gezonden hebben,
in onzen strijd tegen den Oceaan, en we hopen, dat
het Engelsche volk zich er voor beloond zal achten,
doordien het nu voortaan langs den kortsten weg te
Londen het rundvee en de groenten zal krijgen van
Hollands vette weiden en vruchtbare akkers en tui
en."
De plechtige openstelling van het kanaal had Woeus-
nlaats. Bij de sluizen te Yelzen was eene tribu-
jjicht alwaar ten twaalf ure Z. M. de Koning,
|s en verdere genoodigden met de stoom-
werden aangebracht. De president
aii de heer S. W. Josephus Jitta
yelke een uitvoerig over
een tegenwoordigen
neringen
Zeker kon ik nog veel, zeer veel daarvan zeggen,
maar ik mocht, ofschoon van Uwe belangstelling
overtuigd, van Uw geduld niet vergen een meer
uitgebreid verslag aan te hooren. In enkele woor
den kunnen wij de resultaten van ons streven samen
vatten.
Onvruchtbaar water werd in vruchtbaar land en
onvruchtbaar land in vruchtbaar water herschapen.
Wij voegden bij den schoot der aarde welige ak
kers, die door den landbouw welvaart verspreiden.
Wij onttrokken aan den schoot der aarde ruimte
voor waterwegen, die handel en scheepvaart tot heil
en voorspoed strekken.
Het is met het oog op die belangrijke resultateu,
zelden of wellicht tot nog toe nooit in één werk
vereenigd, dat ik hopen mag dat Nederland, dat
Amsterdam vooral, begrijpen zal, zich rekenschap
zal geven van het groote gewicht der plechtigheid,
die heden wordt volbracht,
Zij beteekent voor Amsterdam niet meer noch
minder dan het verkrijgen van de zee, waarvan zij
zoo lang uitgesloten was, het bezit van een waterweg,
die haar menige havenstad zal benijden.
Zij beteekent voor Nederland die voltooiing van
het grootste en moeielijkste deel van een der meest
kolossale ondernemingen, onzer eeuw, zoo rijk aan
groote werken.
Die trotsche onderneming, die zoo velen afge
schrikt door het reusachtige als hersenschimmig
beschouwden, die anderen zich voorstelden als zoo
zeer door onoverkomelijke technische en finnncieele
moeielijkheden omringd, dat zij onmogelijk geacht
werd, is thans hare algemeene voltooiing genaderd.
En zeker zijn de woorden, die de geniale schepper
van het Suez kanaal bij de opening van dien water
weg sprak, ook op deze plechtigheid van toepassing.
Na er op gewezen te hebben, dat het Kanaal als
voltooid kan worden beschouwd, al waren er nog
2lA millioen kubieke meters grond te verwijderen
hetgeen binnen betrekkelijk korten tijd door middel
van ontzaglijke krachten in het werk gesteld, konde
geschieden, zeide bij ongeveer het volgende:
„Maar welke moeielijkheden, welk lijden waren niet
te doorstaan, welke krachtsinspanning werd niet ge
vonden om tot dien uitkomst te geraken, een uitkomst
nochtans voorzien en verzekerd. De belangrijkheid
der verkregen resultaten mag ons echter niet doen
vergeten de wankelende schreden in den aanvang, en
de diensten van die vermoeide en dappere baanbre
kers, die ons de eindelijke zegepraal van heden mo
gelijk maakten."
Deze woorden, ik herhaal het, zijn ook op dezen
dag ten volle toepasselijk.
„Wij erkennen met dankbaarheid, Sire, hoe wij in
de eerste plaats krachtig gesteund werden door Uwe
Majesteit. Zonder dien steun toch, zouden de wanke
lende schreden niet zoo spoedig zijn overgegaan in
den mannelijken tred, die moest worden aangenomen
om het doel te bereiken. En ook nu weder heeft Uwe
Majesteit door gehoor te geven aan onzen eerbiedigen
wensch, dat ook in dit werk des .vredes, Oranje ons
zou voorgaan gelijk Oranje ons altijd voorging op
ieder pad, dat naar eer, roem en welvaart leidde, het
onmisbaar bewijs gegeven hoezeer dit werk U. M. ter
harte gaat.
Zes jaren geleden gaf U. M. het voorbeeld van
geloof en vertrouwen in deze onderneming. Thans
staat Zij gereed, als het ware met eigen hand den
nieuwen mond van het IJ te ontsluiten, waar
door wij nieuw leven en bloei voor Amsterdam, ja
reheel het Vaderland vea^ÉfiiLten.
het welslagen der onderneming hadden bijgedragen,
wendde spreker zich in dezer voege tot de Hoofdstad
des Rijks
„En alhoewel ik u bijna het laatst toespreek, ge
liefd Amsterdam gij waart en zijt nog de eerste,
niet alleen in mijn gedachte, maar in mijn hart.
Voor U in het bijzonder verheugt mij het feest, dat
wij hier vieren, en zoo schijnt gij zelve, eensklaps
uit den slaap wakker geschud, verblind door het dag
licht, de oogen wrijvend, nog niet wel te kunnen be
grijpen de voor U zoo gewichtige gebeurtenis, die
heden plaats heeft; ik zie in het verschiet, dat een
nieuwe dageraad voor U aanbreekt, en wanneer Uw
gemeentebestuur, dat het wel met U meent, geene
inspanning, naar ik vertrouw, te groot zal achten om-
U te bezorgen toerustplaatsen voor Uwe schepen, die
den verren tocht gaan ondernemen en rustplaatsen
voor die, welke de groote reis volbracht hebben, dan
zult gij weder zijn het oude Amsterdam, maar het
oude Amsterdam, verjongd en verfraaid.
„Eindelijk een woord van dank aan allen, die ons
door zedelijke en stoffelijke middelen in staat hebben
gesteld tot bereiking van ons doel, een woord van
oprechten dank aan allen, die dit feest met hunne
tegenwoordigheid vereeren.
„En nu, Sire, moge het U behagen de Noordzee
haven te openen, die wij gaarne met U. M. toestem
ming den naam van Haven van IJmüiden zouden
geven, omdat door deze openstelling, het IJ ten Wes
ten een mond is gegeven, voor den mond dien wij
ten Oosten sloten
Na afloop dezer redevoering begaf Z. M. de Koning
zich, aan boord van de „Stad Breda," naar de haven,
die nu op plechtige wijze voor de scheepvaart open
gesteld is.
De „Stad Breda," die ten circa 3 uur de sluis bij
Velsen verliet, kwam te ongeveer half vijf aan den
Oosterdokdijk aan. Z. M. begat zich terstond naar
het station van den Oosterspoorweg, waar een extra
trein gereed stond om Z. M. naar het Loo te brengen.
Door een correspondent uit Goes* van een onzer
Zeeuwsche bladen, wordt een klaaglied aangeheven
over den toestand, waarin de hoogere burgerschool
voor jongens voortdurend gebracht wordt door het
herhaalde vertrek van leeraars. De heer de Beer
zoo luidt een deel der correspondentie die met
het onderwijs in de Engelsche en Hoogduitsche talen
belast was, gaat, na herhaalde sollicitatie, naar Am
sterdam, en er is dus weder een stoornis in de lessen
te voorzien. Vrij natuurlijk is het, dat de leeraars
aan onze inrichting al spoedig naar verandering uit
zien, als zij eenen ruimeren werkkring en het verblijf
in grootere plaatsen zoeken. Maar hoezeer zich dat
gemaklijk verklaren laat, is het niettemin voor de
school een ramp. De he-haalde wisseling van methude
en vooral de staking gedurende geruimen tijd van.
onmisbaar onderwijs werkt hoogst nadeelig. 't Is te
hopen voor de nieuw opgerichte meisjesschool, dat
daar zich hetzelfde verschijnsel niet zal voordoen.
Misschien is daarvoor minder gevaar door de meer
gunstige positie, waarin de leeraressen verkeeren. Als
men in aanmerking neemt, dat daaronder gevonden
worden, die slechts 4 uren in de week hebben les
te geven en eene bezoldiging van f 1200 genieten,
dau is het moeilijk aan te nemen, dat zij elders beter,
althans vo irdeeliger zouden kunnen zijn. De school
heeft dau ook in de eerste plaats behoefte aan ver
beterd onderwijs en daarin hopen wij, dat het gere
geld zal kunnen voortgaan. Als eer.maal de zd
