lier li, Schooi eit lending.
GEMENGDE BERICHTEN,
ttTehuis" geheel of zoo goed als kosteloos moet zijn.
Van 262 leden en 70 begunstigers was ontvangen
f 1.987,01, de uitgaven hadden bedragen f 503,135,
zoodat er voor het hierboven genoemde doel een saldo
bleef van f 1,484,87*.
In de namiddag-vergadering die door den gene-
raal-raajoor Von YVrangel geleid werd, is aan het Be
stuur volmacht verleend, om, zoo de noodzakelijkheid
hiervan duidelijk werd, iemand aan te stellen, die
als vertegenwoordiger van den Bond in den lande
werkzaam zal zijn. Voorts werd medegedeeld dat
het Bestuur en onderscheidene gewone leden zich in
betrekking zullen stellen met pcrsoneu, in garnizoens
plaatsen wonende, om aldaar in den geest van den
Bond werkzaam te zijn, en wel allereerst te Harder
wijk, Amersfoort en s' Hertogenbosch. Tot bevor
dering van den bloei werd ook aanbevolen het be
noemen van correspondenten en het verzenden van
verslagen. Eindelijk besloot de Vergadering, naar
aanleiding van het feit dat aan Ds. Gunning, als
wijkpredikant. door een der chefs toegang tot de
kazerne te 's Hage was geweigerd, zich in betrekking
te stellen met de leden der Kamer, om van den
Minister althans de vrijheid te krijgen, om door be
zoek in kazernen, hospitalen en kampementen het
geestelijk heil der Militairen te bevorderen, opdat
het verleenen van dezen toegang, zoo dikwijls die
gevraagd wordt, volgens voorschrift geschiede moge,
on niet van willekeur der chefs afhankelijk zij.
Des avonds was de bekende Marnixzaal meer dan
gevuld, ook voor een groot gedeelte door Militairen,
.om naar de goede woorden te hooren, gesproken dooi
den geachten voorzitter, door Dr. Cohen Stuart en
door Ds De Koe. liet gesprokene werd afgewisseld
met het zingen van Vaderlandsche liedereu, begeleid
door strijk-orkest.
Moge de uitkomst leeren, dat deze Bond vele
krijgslieden heeft verbonden aan den dienst van den
eeuwigen Koning der heerlijkheid!
Door wijlen jhr. mr. .1. «Sc Witte van Cittci's,
voor eenige dagen overleden, is bij testament eene
belangrijke verzameling geschilderde portretten van
Zecuwsche waardigheidsbekleders aan het Zeeuwsche
genootschap van wetenschappen vermaakt.
In de laatste weken is door de Ders uitvoerig de
toestand onzer gcUIsBiitidcton behandeld. De mi
nister van tinantiën gaf bij gelegenheid van zijn
millioeium-speceh belangrijke en bemoedigende bij
zonderheden. Onze staatsschuld is sedert 1852 ver
minderd met de belangrijke som van circa 240 milli-
oen, zoodat dc rentelast t 9,576.155 minder bedraagt.
Denk daarbij die aanleg van spoorwegen die circa
150 milliocn hebben verslonden en die weldra eenige
baten zullen afwerpen. Doch keeren we nu de blad
zijde om, dan zien we: Het totaal der gewone uitga
ven van algemeeneu dienst was in 1852 f 33,298,503
in 1875 f 67,057,295. De gewone ontvangsten waren
in 1832 f 58,841,965 en in '75 f 96,122,271. Tot
de/.en gunstigeu toestand hebben voornamelijk de baten
bijgedragen welke onze Oost-Indische bezittingen
helden opgeleverd. Ze bedroegen van '52 tot '67
429»/., millioeu, d. i. 26 a 27 millioeu per jaar en
van '67 tot '74 69 raülioen, d. i. circa 14 millioeu
's jaars. Deze toestand is voorwaar gunstig te noe
men. Nederland is rijk door God gezegend. Ot
Nederland daarom roemen mag? Of ons land met
alle vrijheid die schat van geld de zijne mag noe
men Ziedaar eene andere vraag, die we niet gaarne
met ja beantwoorden zouden. Hoe is de toestand in
onze bezittingen, die ons zooveel opbrengen? Is van
dat veeltal milloenen genoeg besteed voor de stoffe
lijke en geestelijke behoeften der inlanders? Zal de
kostbare in zijn ontstaan nog altijd zoo duistere oor
log met Atchin ons niet berooven van een groot
deel der inkomsten? Stemt liet niet tot minder Imo
gen lof, wanneer we welen dat onze binnenlandscke
geldmiddelen vooral zóó hoog zijn, omdat de belas
ting op het gedisioleerd zooveel opbrengt? Ziedaar,
eenige vragen waarop onze lezers voor zichzelve het
antwoord misschien geven kunnen. Wij achtten ons
geroepen huil eenige oogeLblikken op lieht en scha
duwzijde te wijzen.
Ten einde onze lezers op de hoogte te stellen van
liet oordeel der pers in belangrijke vraagstukken, iets
wat we ons wei-dra meer geregeld voorstellen te doen
gov en we hier, ten vervolge op het oordeel van de
Standaard een citaat naar aanleiding van de
onderwijzers-wetgeving Het Wagesiiaagsche
!V4*ek5»!;id zegt daaromtreut: de groote onderwijs-
quaestie is tot een politiek vraagstuk verlaagd.
Geen enkele partij die daaraan niet heeft meegewerkt,
maar de anti-revolutionaire en de liberale hebben in
meeste schuld. Eu in stede van dit in te
ren te willen zetten. Heemskerk moet er aan. Het
langbegeerde ontwerp moet hoe eer hoe beter ter
tafel komen. En onverschillig hoe 't er zal uitzien,
het is reeds veroordeeld. Zoo de minister ook maar
een weinig naar onze kant overhelt, ook maar een
zeer ffauwe poging beproeft om aan onze bezwaren
te gemoet te komen, dan zal men eens uit beide
kampen een vervaarlijk geschreeuw hooren aanheffen.
Van onze zijde zal 't heeten.- „En dacht de minister
ons met zulk een kluitje iu 't riet te sturen, ons daarmee
af te schepen 't Is een gruwelijk dat nooitEu
van liberale zijde zal niet minder luid weerklinken
wDat hadden we wel verwacht; dat was van een
Heemskerk te voorzienhij moet de clericalen te
vriend houden; hij tast onze openbare volksschool,
de heiligheid onzer heiligheden aanNu moet hij
rallen, nu geen genade meerweg met hem De
minister is in de positie van zeker groenloopend
student, die in een kring geplaatst werd en toen
voor ieder op de beurt zijn complimeut moest maken.
Doch hij kon dit niet zonder tegenover den achter
hein staande een onwellevende houding aau te nemen:
waarvoor hij want daarom was het te doen
beloont of gestraft werd met een schop. En nu moge
men om zulk een studentengrap lachen, waar
't de heilige zaak van 't onderwijs van het opkomend
geslacht, den voorspoed en de toekomst van 't vader
land, de rust en de eensgezindheid ondjr de burgers
geldt, is^ 't lachen om zulk een onheilig; gruwelijk
spel, zulk een kinderachtig spelen met vunr en kruit,
de grootste zonde die men zich deuken kan. En
waarlijk, de moed van den heer Heemskerk om zulk
een waagstuk te ondernemen, zulk een behandeling
te durven trotseeren moet grenzeloos zijn en dwingt
onze bewondering af.
Dat dc tactiek der liberale partij bij uitstek wel
overlegd is, geven we grif toe. Het mes snijdt aan
twee kanten. Winst is er altijd te bekomen. Haalt
tegen alle verwachting Heemskerk het er door, welnu
dau is de wet zoo, dat de liberalen met haar vrede
kunnen hebben. Voor de noodige amendementen
zullen zij zorgen. En dan is tevens een lastig strui
kelblok voor de liberale partij uit den weg geruimd.
Daarna wordt gemakkelijk 't middel gevonden, om
aau 't ministerie een nederlaag te bezorgen, kan de
groote hervormer Kappeyne als president-minister met
zijn radikale plannen voor den dag koiuen, en ligt
grondwetsherziening 't eerst aan de orde. Lijdt daar
tegen Heemskerk met zijn onderwijswet een echec,
ook goed, dau kan men hem te gemakkelijker weg
sturen.
Het zou echter niet de eerste keer zijn, dat de be
lager in den strik valt, voor zijn vijand gespannen.
De liberale partij is bij machte om veel goeds te we
ren, om onrust, twist en tweedracht te stoken. Maar
meer kan ze niet. Haar overwinning zou tevens haar
nederlaag zijn. De sterkste als oppositie-, wordt ze
de zwakste als regeeringspartïj. De toekomst zal dus
waarschijnlijk deze zijntiet ministerie lijdt met zijn
onderwijswet, de neerlaag en Kappeyne c. s. nemen
daarna de teugels des bewiuds iu handenmaar om
van dat oogeublik af het op nieuw te bewijzen, dat
de critiek gemakkelijk, maar de kunst moeilijk is.
Reeds de vorige week hebben wij gewezen op de
houding van den Courrier de Ia IIchsc in zake
de Limburgsche processiën. Wat wij toen schreven
is, hoewel eerst tegengesproken, later gebleken waar
heid te zijn, nl. dat genoemd blad zich wegens de
uitladende taal eene vervolging op den hals heeft
gehaald. De Standaard en het Vaderland hebben beide
artikelen aan deze zaak gewijd. Het Vaderland zegt
Het is hier de vraag niet of er eene processie meer
of minder gehouden mag worden, maar of de werking
van het openbaar gezag ophoudt, daar waar het ultra-
montauisme goedvindt zijn religieuse vertooningen te
maken? Of het openbaar gezag mag worden verguisd
en door den modder gesleept, omdat het meende
te moeten optreden, daar waar schending der wet
ondersteld werd De ultramontaansche pers schijnt
besloten te zijn om alles bier op de punt eeuer naald
te zetten. Tot in het begin van September regelden
zich de processiën naar de waarschuwingen van het
openbaar gezag. Toen kwam er verzet. De kooneiule
uitvallen tegen den procureur-geueraal te 's Bosch
werden gretig door de Noord-Brabautsche pers over
genomen, welke hunne uitwerking vooral bij de
lagere stander, niet hebben gemist. In een der nora-
mers van de Courrier wordt op de vraag of de pro
cureur-generaal bevelen van den minister had, geant
woord wwij weten bepaald dat de minister van justitie
geen enkel, order heeft gegeven." Wij weuschen te
weten waar we aan toe zijn, zegt het Vaderland.
Nederland dient te weten of de Hooge regeering
voor ultramontaansche agitatie zwichtende, hare amb
tenaren berispt en het gezag te grabbelen gooiLllat
gezag op zeer gevaarlijke wijze ondermijnen. Eéu
gezaghebbende kennen zij slechts, en dat is de Paus.
Dat een Roomsehe zich tegen een gezag verzet dat
in strijd met de Kerk handelt, is een natuurlijk ge
volg van zijn geloof. Ook een Gereformeerd Christen
kent een hooger gezag, dan dat van de wereldlijke
overheid. Maar er is een groot gebied van regeerings-
werkzaamheid waarmee geen Kerk of Paus zich in
laat. En daar zijn regeeringen (denk aan de onze),
die van elk Pauselijk gezag onafhankelijk zijn. De
vraag is ol de Roomsehe gewetenshalve verplicht is,
zulk gezag eerbied te betoonen. Moet men die vraag
met neen beantwoorden, dan is ook de oorzaak ge
vonden van de revolutionaire geest, die zich vooral
in Roomsehe landen zoo krachtig openbaart. In alle
landen, waar de Paus op bindende wijze spreekt, vindt
men onvoorwaardelijke onderwerping; waar hij spre
ken veroorlooft de onbeschanmdste taal tegenover elk
wereldlijk gezag. Vrije kritiek is goed, ook voor de
openbare macht, maar binnen de grenzen der wet.
Belemmert de wet de vrijheid, men driuge op verbe
tering aan. Gaat een ambtenaar zijne bevoegdheid te
buiten, men. stelle de feiten in het licht. Zoo doe
men ook te 's Bosch. Men beleedige niet, maar men
beklage zich, maar dau kome men ook met betere
argumenten dan tot nu toe geschied is.
Beroepen tot predikant bij de C. G. G. te Hazers-
woude ds. A. Littooijj te Middelburg en te Wisse-
kerke de cand. H. Dn on.
Op verzoek is door het provinciaal kerkbestuur
van Zeeland emeritaat verleend aan ds. B. Bivimu»
predikant bij de N. H. G. te Grijpskerke.
Eerstdaags denkt de notaris A. W. Rembges
te Kruiningen zijn 40-jarig notarisschap te herdenken.
Dc Oostburgsche moordenaar Izoak Timmerman
is Vrijdag avond naar het buis van verzekering te
Middelburg overgebracht.
Eene merkwaardige veiling lokte Vrijdag tal vau
kunstliefhebbers naar het buitengoed Eykeusl.ein bij.
Maartensdijk. Aldaar werd verkocht eene kostbare
collectie historische antiquiteiten, afkomstig uit de
Louvre en het Paleis Elysce, indertijd door den Neder-
laudschen ambassadeur aan het hof van Lodewijk
XVI, baron van E\rck van Zuylichem, in de dagen
der revolutie, bijeenverzameld. Verscheidene dier voor
werpen prijkten met de familiewapens der Bourbons-,
en hebben blijkbaar ten gebruike van Lodewijk XVI
en Marie-Autoinette gediend. Er werdeu dan ook
aanzienlijke prijzen betaald. Het ineereudeel der kost
baarste voorwerpen werd aangekjekt voor rekening
ven bet Musée Louis XV te Amsterdam, en van den
antiquaar Boasberg. Een paar schoorsteenlustres o. a.
brachten f 1400 op, een paar bronzen miniatuur-ruiter-
standbeeldjes f 1700, een Gobelin-v uurschermpje werd,
na op de veiling voor ruim f 400 te zijn verkocht,
later voor f 700 van de hand gedaan.
Onder zeer verdachte omstandigheden zijn te
Haarlem op 3 October jl., door tusschenkomst van
vier verschillende inbrengsters, even zoovele gouden
vestkettingen door één en denzelfden persoon in de
stadsbank van 1 ening beleend, terwijl tenzelfden dage
te dier stede een dergelijke ketting door denzelfden
onbekende, zich beurtelings Jansen of J. A. Klosser
noemende, verkocht is.
Het gerechtshof te 's Hage heeft de vierschaar
gespannen over de npersoon A. C. van Ileinkenszand,
Den man was het stelen van een zoete koek ter
waarde van 30 ets. uit een kraam op de jongste
Goessche kermis; ten laste gelegd 4-5 dagen tucht
huisstraf is het loon voor deze daad van zielegroot-
heid.
Het slaan van koperen munt, dat tijdelijk ge
staakt was, is deze week aan 's Rijks munt weder
hervat.
Zaterdagavond is te Amsterdam een kind van de
Rotterdamsche boot in den Amstel gevallen. Ofschoon
spoedig er uitgehaald, was het reeds een lijk.
Tot heden is niet gelukt, de gezonken Rotterdam
sche boot bij Hoorn boven water te brengen. Mer
zegt, dat zij zich met de schroef al dieper in den gr/?
gewerkt heeft. Men was tot nu toe bezig met de-=-
geladen goederen uit te halen en te verkor>r*L»
echter, zoo hier als elders, waar die
land zijn, niet grif gaat. Er
tot geringe prijzen, verkocht
Men klaaor M
waar voQr -
