HANDELSBERICHTEN.
INGEZONDEN STUKKEN.
Fransch-Duitsche oorlog en de Carlistische strijd
vulden den tijd tot aan den Servisohen oorlog aan.
Bij deze lijst moeten nog gevoegd wordende oorlog
in Abyssinië en Ashantee, de strijd tegen de Atchi-
neezen, de oorlog in Nieuvv-Zeeland, in de Straits
Settlementsde expeditie naar Mexicode onophou
delijke gevechten in de Zuid-Amerikaansche republie
ken. Egypte vocht tegen Abyssinië; in Zuid-Afrika
ontbrandde de oorlogsfakkel; de Vereeuigde Staten
zonden eene expeditie tegen de Roodhuiden af; de
koning van Dahomey bedreigt ons, en zoo gaat het
tot in het oneindige voort. Toch zijn er slechts vijf
en twintig jaren voorbij gegaan sedert men mij de be
ginselen van de Christelijke leer inprentte en men mij
leerde, dat wij een tijdperk van vrede en beschaving
waren ingetreden. Wat zal de volgende kwart eeuw
ons brengen, als we zoo voortgaan
Ja wat zal ze brengen? zoo vragen ook wij. Onze
journalisten-leeftijd telt nog geen drie maanden en
wij maakten reeds eene heele campagne in het Oos
ten raeê. Nauwelijks rust daar het zwaard, en wordt
het uitzicht op vrede eenigszins helderder of onze
opmerkzaamheid wordt gevraagd voor een strijd in de
Transvaal. En daar komt nog bij de strijd die zonder
bloedstorten gestreden wordtdie strijd waarbij de
pen de plaats van het zwaard en het kruit die van
den inkt vervangt. De strijd, die gestreden wordt over
verschil van meeningen is en het is een voor
recht niet bloedig, maar niet minder heftig.
Duitschlaud weet daarvan op dit oogenblik te
spreken. Nog maar enkele weken moeten verloopen
eer de verkiezingen voor den Rijksdag zullen plaats
hebben en dat zoo'n strijd de gemoederen in onrust
brengt, is zeer licht te begrijpen. Ieder zoekt zijne
daden in het gunstigste licht te plaatsen, de partij
die men voorstaat is natuurlijk de eenig-goede. Nu
het is ook niet kwalijk te nemen, dat ieder meent dat
zijn uil een valk is. Maar dat met zoo verregaande
onbeschaamdheid onwaarheden en scheeve voorstellin
gen worden gegeven, dat is af te keuren. Wilt ge er
een proefje van. Dezer dagen noemde een redenaar
alle partijen die van het eigenbelang, alléén de libe
rale partij streed voor het algemeen belang. Haar
blik was ruim, zeer ruim en die van alle anderen
beperkt. Nu, we hebben niet de eer de Duitsche li
beralen te kennen, maar als ze eenige overeenkomst
hebben met hunne broeders in Nederland, dan moeten
we natuurlijk die stelling gaaf toestemmen. De libera
len in Nederland denken er b. v. nooit, aan om huune
instellingen met een andermans geld te betalen is
daar iemand van eene andere partij, wiens bekwaam
heden erkend zijn, dan ruimt de liberale partij hem
gaarne eene plaats in haar midden in, want het is
nooit hare bedoeling om het gezag uitsluitend voor
zichzelven te verlangen. En welke maatschappelijke of
philantropische instelling heeft niet dat woordje
niet had ik haast vergeten haar ontstaan en be
staan aan de liberalen te dauken? Ziet, zéé zijn ze
in Nederland en daarom kunnen we best gelooven dat
alle Duitschers hun eigenbelang zoeken, behalve alléén
de liberalen. De Duitscli-conservatieve partij heeft
hare organisatie volbracht, ze telt ruim 5000 leden.
Deze partij, die vooral door der tegenstand den Mei-
wetten in geheel Duitschland naam maakt op politiek
gebied, heeft hare leden bij circulaire verzocht overal,
althans bij de eerste stemming eigen candidaten te stel
len. Bij het stellen van de caudidaten verzoekt zij vooral
de keuze te vestigen op mannen, die krachtig weten
op te treden, mannen die niet slechts weten te stem
men, maar ook te spreken en te handelen.
Ook in de Vercenigdc Staten van Ameri
ka is de verkiezingsstrijd uitgebroken. November is
de tijd waarop een nieuw president der Republiek
gekozen zal moeten worden. Ongelooflijk zijn de in
spanningen en uitgaven welke regublikeinen en de
mocraten 'zich daar getroosten om hun candidaat ze
gevierend uit het strijdperk te doen treden. Toch is de
opgewektheid niet zoo groot als dit vroeger wel het geval
was. Men hoort niet van die monster-meetings en al
die luidruchtige vertooningen, welke zoozeer schijnen
te strooken met het karakter van het Amerikaansche
volk. De maatschappelijke toestand van de groote
Republiek, die verre van gunstig is, zal er zeker veel
toe bijdragen om de hartstochtelijke opwindingen en
de enorme uitgaven wat te bedaren. Het schijnt toch
dat Amerika, na eene ongekende vooruitgang tot
stilstand is gekomen. De stroom van landverhuizers
en kapitaal welke de levensader voor de nieuwe we
reld zoolang is geweest, is opgehouden te vloeien,
fc^dert de crisis voor enkele jaren intrad. Daar komt
fcfc^^noeierijen op groote schaal het land hebben
^^^^ïet vertrouwen geschokt, zoodat de hals-
MKP^n de Republiek en hare inwo-
.■Éjj^^lurfden wagen, thans tot
van den toestand van Servie en Montenegro tot dien.
welke voor den oorlog bestond. Spoedig zal het blij
ken of het vrede dan wel oorlog zal zijn ,want heden
loopt de termijn van wapenschorsing ten einde en
om voor alle mogelijke gebeurtenissen gedekt te zijn,
heeft de Porte eene aanzienlijke krijgsmacht op de
meest bedreigde punten zooals de Iavor-linie en de
Drina bijeengebracht. Ook Montenegro had tegen
gisteren avond alle beschikbare macht bijeen gebracht.
Het is dus slechte de hoop, die we uitspreken kunnen
dat net kanon daar ginds zal zwijgen eu wij bijge
volg onze pen zullen laten rusten.
Onaangenaam, niet waar? is het steeds te moeten
schrijven en lezen over zooveel leed, over zooveel
dat wel in de eerste plaats kan besehouwd worden
als de gevolgen der ongerechtigheid. Maar ook deze
vraag willen we niet verzwijgen: Zou de Heer slechts
afbreken en ook niet opbouwen? Men noemt den oor
log wel eens een geesel der volkeren en de toorn
Gods. Het zij zoo. Maar is Gods hand ook in de ge
schiedenis der volken alléén eeu straffende Wij be
doelen, is het niet eenzijdigheid te beweren dat elke
oorlog slechts ruw geweld en boosheid voortbreng!
en niet tevens een stap nader brengt tot de vervul
ling der eenmaal gegeveue beloften Het gaat den
mensch in de geschiedenis, gelijk het den reiziger gaat,
die een berg beklimt. Hoe hooger hij komt, hoe meer
dat zijn uitzicht wordt verruimd, en was het hem ge
geven den top te bereiken, zijne horizont zou dan zoo
ruim zijn, dat hij zich in het oneindige verliezen zou.
Wat ons thans duister is, wat ons nu enkel bar-
baarschheid, enkel vernielen en vernietigen toeschijnt
zou dan zeker een andere beteekenis verkrijgen. Maar
tot die hoogte is nooit een mensch opgestegen en
zal ook wel nimmer iemand zich verheffen. Hooger,
veel hooger dan de top van de Himalaija den
hoogsten berg der aarde woont Hij, zonder wiens
wil zich geen schepsel roeren of bewegen kan. Laten
we van die zijde het rumoer der volken bezien en
wij zullen ons voor eenzijdigheid wachten.
Graan markten enz.
Rotterdam 25 Sept. (per telcgr.) De Tarwe was 2ü
cents hooger in prijs; rogge, zomergerst, bruine en
witte boonen waren flauwer haver en paardenbooneu
10 cents hooger; blauwe erwten en kanariezaad bleven
onverander i, «toch gingen traag at; koolzaad was 40
cents hooger.
Amsterdam, 25 Sept. Raapolie op zes weken 1' 4&l/2
Lijnolie 1' 29'/o.
Prijzen van effecten.
PER TELEGRAAF.)
Amsterdam, 25 September IS76.
Nederl. Ocrtific. Werkelijke schuld. 21/- pet. 62'/s
dito dito dito 3 75'/-i
dito dito dito 4 9915/10
Loten stad Rotterdam 3
dito dito Amsterdam 3 98
Rusland Obligatiën 1793/1816 5 pet. lOOVs
Certific. Inscr. 5 serie 5
Obl. Hope Co.1855 Ge serie 5 S93/*
dito 1000 18645 997/e
dito L. 100 1S725 93'/s
dito L. 100 18735 93/3
Loten 1864 5 f 312
Loten 1866 5 304
Inscr. Stïeglitz Co. 2e a 4 L. 4 pet.
Obligatiën 186769. 4 790/,
Aand. Spoorw. Gr. Maatsch. 5 272
dito dito4 199'/s
Aand. Kiew-Brest 5 H91 /2
dito Baltisclie spoorweg. 3 130
Oblig. spoorweg Poti-Tiffis. 5 pet. 98
dito dito Jelez-Griasi 5 f 231
dito dito Jelez Orel 5 pet. 9S
dito dito Charkow Azow. 5 92
Polen. Aand. Warschau-Bromberg. 4 f 613,N
dito dito Weenen. 5 122
Oostenr. üblig.metal. in zilv.Jan./Juli. 5 pet. 57l/2
dito dito April/Oct. 5 57lfs
dito in papier Mei/Nor. 5 54u/i6
dito dito Febr./Aug. 5 55
Italië. Oblig. Z.-Ital. spoorweg3 f 1051/.,
Spanje. Obligatiën Buitenl 3 pet. 14'/s
dito Binnenlandsche 3 „13
Portugal Obligatiën3 527/3
Turkije. Inschrijving Alg. schuld5 12Va
Obligatiën 1869 6 f 34
Egypte, dito 1868 7 pet. 44
dito 1873 7 42
Amerik. Obl. Vereenigde Staten 1904. 5 1047/s
dito dito dito 1885. 6 lOOVs
Brazilië. Oblig. 1863 4*/„
dito 1865 5 93"/s
Prijzen van coupons.
Amsterdam, 25 Sept. Metall. f20,80; dito zilver
$1,15; Div. Eng. per ft fllfflfa Eng. Portugal per ft
sen in Z. R. f 31,121/-'; Poolsche per fl Poolsche
per Z. R. f 36,75; Spaansche piasters fSpaansche
binnenlandsche fAmerikaansche dollars 2,4772
papier 2,22.
(Plaatsing niet altijd blijk van instemming.)
Kanttcekeuiiigeii op kaBitteekeiiiogen.
De Middelb. Courant van 22 Sept. 11. beweert 0. a.
1. wDat het openbaar onderwijs niemand wordt op
gedrongen." Ze heeft immers gelijk? Ziet u, al ma
ken we onze openbare scholen nog zoo prachtig, al
richten we die in naar de eischen des tijds, al bou
wen we die school op de best gekozene plaats, al geven
we 't onderwijs bijna of geheel om niet, dan wordt
u toch niet gedrongen uwe kinderen bij ons te laten
schoolgaan. Hoe aardig geredeneerd? Alsof zulke
handelingen niet gelijk staan met opdringen.
Bewering no. 2 //Wie het bijzonder onderwijs ver
kiest te gebruiken, heeft er de vrijheid toe." 't is
net alsof er tegen een gevangene gezegd wordt «zie
zoo, de deur van je cel staat open, nu b«n je vrij."
Maar daar buiten staat de schildwacht te loeren
en de buitendeur blijft gesloten. ./Dankje voor die
vrijheid", zou de man zeggen en weqr stil in zijn
hokje kruipen.
Bewering no. 3 //Geen godsdienst op de school. Die
godsdienst op de school wil, kan afzonderlijk gods
dienstonderwijs gaan genieten." Net alsof 't mogelijk
is het eene uur te spreken tot het hart en het andere
tot het verstand. Is de mensch dan niet één ge
heel
Bewering no. 4 //De meerderheid beslist en kan
niet letten op de wenschen van enkelen". We zou
den eens willen zien of, als 't blaadje eens omgekeerd
was en onze partij op 't kussen zat, de Middelb.
courant ook zoo spreken zou. Dat spreekt altijd van
een meerderheid, alsof die meerderheid een veelhoof
dige god ware, wien elk eerbied en gehoorzaamheid
verschuldigd is. Toen ik voor eenige maanden op
't Zendingsfeest de rede van den heer Looman had
aangehoord, sprak ik een landbouwer van Walcheren,
die me verklaarde niet te kunnen begrijpen, dat we
zoo weinig van onze mannen in de 2e kamer hadden.
Ik zei tegen hem//baas, stel eens, er wonen op
Walcheren veel van onze partij. Nu moet om de 5
jaar de kiestabel herzien worden. Er moet een
nieuw district bij. Komaan", zeggen nu de heeren
in den Haag, ;,we zullen dat hoopje eens verdeelen,
want lateii wij ze bij elkaar, dan zouden ze hier een.
afgevaardigde heen kunnen storen, en dat behoeft niet,
want de dompers zijn uit de mode". Zoo gezegd,
zoo gedaan. De Walchersche anti-revolutionairen
zijn onschadelijk gemaakt. Was het nu maar eens moge
lijk om de meerderheid in de tweede kamer te krijgen,
dan zouden de kansen keeren. Maar we hebben zulk
een prachtige kieswet, die het vergunt, dat tappers
en herbergiers en meer van die lui kiezen, terwijl
menschen, die in ontwikkeling en beschaving hun ver
vooruit zijn, thuis kunnen blijven, als er gestemd
moet worden. 100,000 kiezers regeeren nu ons land
en vraag me maar niet naar het zedelijk gehalte of
naar de ontwikkeling van die allen. E11 nn zouden
de liberalen wel sterk voor uitbreiding van 't kies
recht zijn, maar //weet u, er zijn nog te veel lui, die
dwepen met de bijzondere school. Laten wij die eerst
opruimen door, ze te onderdrukkendan zullen we
verder zien."
Bewering 110. 5. /,De vrijheid om de bijzondere
scholen te bouwen, is een uitzondering op den
regel."
We mogen dus wel innig blij zijn, dat onze goede
liberalen nog zoo genadig zijn om toe le staan, dat
we onze bijzondere scholen voor eigen rekening mo
gen onderhouden en oprichten. Wat echt liberaal is
datMaar wie verwacht nog liberaliteit van de
zoogenaamde liberalen.
z/Wat gij niet wilt, dat u geschiedt,
Doe gij dat ook aan anderen niet."
zijn ze bijna geheel vergeten.
Bewering 110. 6. //Als ieder een school op zijn eigen
handje wil, dan worden de krachten te verdeeld."
Maar wie vraagt dat Ziet ge wel, Midd. Courant, dat
het niet zoo heel onnoodig is, dat de redactie van de
Standaard telkens duidelijker hare beginselen op school
gebied blootlegt? Wij willen doodeenvoudig, dat
't geld ons teruggegeven worde, dat we stad en land
besparen. En als we dat geld terug willen, verzoeken
we immers 0111 ons eigen geld, dat nu gebruikt wordt
om van de openbare scholen paleiaen te maken.
Bewering 110. 7. //De godsdienst is rin
bare school 111111111 11 y^|
