ministers of niets plaats hebben zal, de liberalen gaan
maar voort met ons wijs te maken dat het volk regeert.
De Staten-Generaal, geboren uit de geldbezitters, zijn
volgens hen de uitdrukking der natie, de ministers
de uitdrukking van den geest der Staten-Generaal,
de Koning heeft geen ander gezag, dan voor zoover
het op die aldus belichaamde publieke opinie steunt.
Het raderwerk past dus goed in elkander en als ge
nu vraagt hoe dc niet-kiezers hun meening aan de
regeering moeten kenbaar maken, dan luidt het ant
woord dat zij vertegenwoordigd worden door de
kiezers. Maar als nu de niet-kiezers tegen de kiezers
opkomen, en te kennen geven dat de kiezers zich al
heel weinig om hun belangen bekommeren dan ant
woordt mendie vertegenwoordiging is dan ook maar
eene fictie, uitgevonden om onze toestanden goed te
doen sluiten in ons systeem. Be waarheid is deze:
alleen zij cl ie genoeg belasting betalen, hebben verstand
en oordeel; op hun verzoeken mag alleen acht worden
geslagende niet-kiezers zijn, omdat ze het niet met
de kiezers eens zijn, blijkbaar niet ter deelneming
aan eenig bestuur neen, zelfs niet tot. te
kennengeving hunner wenschen bevoegd.
Voor de i schijn moeten er twee partijen zijn, en
die heeft men dan ook, de conservatieve en de libe
rale. maar wat het onderscheid tusschen die twee is,
is een raadseltje. De regeerende klasse leeft weltevre
den. Daar is wel een en ander dat. betere organisatie
vereischt, maar daartoe zijn administratieve talenten
noodig en die vindt men juist nu bij de conservatie-
"ven, gelijk voorheen bij de liberalen. Moet de natie
orthodox of niet-orthodox zijn, dat is eene vraag die
verdeelt, en daarom zoo lastig. Daarom moet er zoo
gezorgd (worden, om in het bezit te blijven van eene
rijke Kerk, daarom belast men zich zoo gaarne met
de opvoeding der jeugd, opdat de orthodoxie niet de
overhand krijge. Natuurlijk moet dit doel verborgen
blijven, want de regeering moet, neutraal zijn. Is het
te verwonderen vraagt de Standaard dat het
volk onverschillig blijfi in den strijd tusschen con
servatieven en liberalen. Het volk bezit zijn vrije
pers, zijn vrije Kerk, zijn vrije school, zijn vrije handel
on zijn vrije industrie. Of dus de crisis een parle
mentaire of ministerieele is, wat gaat het hun aan?
Al werden de Kamers ontbonden, alles blijft toch
vnnnU W Tc "»U" lwWwl" cQ
Wij zijn Nederlanders, eu nog zijn alle sporen van
de oude veerkracht, niet verdwenen, getuige daarvan
dc tentoonstelling te Philadelphia. Te midden van
grööte naburen hebben wij ons naar het eenparig
getuigenis van het buitenland zeer onderscheiden.
En op de tentoonstelling te Philadelphia wordt niet
alles gezien. Men ziet daar b. v. niet hoe eene voor
waar niet rijk bedeelde klasse van menschen tonnen
bij tonnen bijeenbrengt om te voorzien in hare eigen
geestelijke behoeften, terwijl zij daarbij de concurrentie
moet volhouden tegen de nooit ledige schatkist., tegen
de haat, de overmacht althans van het, gegoede deel
der natie, tegen de overmacht, die het natuurlijk ge
volg is van het bezetten van alle regeeringsposten,
het aanstellen van een legio schoolmeesters en het
in bezit nemen van schier alle scholen. Noch in
Frankrijk, noch in België, noch in Duitschlaad, werd
tot dusver zoodanige veerkracht openbaar. Wij moeten
den ingeslagen weg vervolgen, niet vergetende dat het
zeer veel afhangt van onze veerkracht, onze vrijgevig
heid, onze toewijding datgene waarvoor wij strijden
uit te breiden. Onze roeping is te doen gevoelen,
dat de zwakke niet regeeren kan, maar dat dan ook van
de bekwamen en gegoeden gevraagd wordt zich te wijden
aan de belangen van anderen, en dat zij dus geen
acht mogen slaan, in de eerste plaats, op wat hun
voordeel brengt; dat meer op regeerplicht dan op
regeerrecht moet gelet worden, zoodat de regeerende
klasse, wil zij recht om te regeeren behouden aller
eerst, de regeerlasten dragen moet. Onze roeping is
verder het begrip van Staat sal in acht te bestrijden
elke ware vooruitgang moet voortkomen uit het maat
schappelijk leven zelf; aan alle maatschappelijke krach
ten moet vrije beweging gewaarborgd worden, zoodat
de. Staat slechte regelend eu verzoenend optreedt, waar
verschillen'le bewegingen met elkander in botsing
dreisren te komen. v*>
onze kracht uitbreiden. Niet door volkshartstochten
op te wekken maar door het. aanwakkeren van particulier
initiatief van eigen kracht. Laat kiezers, laat kamer den
schouder ophalen over onze grieven, wij zullen voort
gaan door daden te toonen dat het ons heilige ernst
is met onze klachten. De thans regeerende klasse
splitst zich in tweeën. De een wil eene orthodoxe,
de ander een niet-orthodoxe natie. Yelen zijn er die
meer en meer beginnen in te zien dat om eigen ge
loof te behouden, aansluiting noodzakelijk is bij hen,
die men vroeger bestreed. Die aaneensluiting wordt
te gemakkelijker, nu het de vraag niet meer isheb
ben de geloovige Christenen alleen recht., maar hebben
zij evenveel recht als de niet- of anders geloovigen?
Vooral onder de conservatieven beginnen velen dat
in te zien. Van den minister Heemskerk is voor ons
geen steun te wachten. Het kan niet andersis zijne
leus, maar de nevelen trekken op. Aan beide zijden
worden de omtrekken steeds scherper geteekend en
eens wellicht zal de tijd aanbreken, waarin menig
tegenstander van heden God dankt, dat het Hem be
haagd heeft, een kern in ons volk te behouden, ter
bewaring van Geloof en Vrijheid.
Dien kern te ontwikkelen, ziedaar onze roeping.
De directeur van het krankzinnigengesticht
Meerenberg, constateerde dezer dagen in zijn verslag
van dat gesticht-dat het aantal lijders aan paralijsis
generalis toeneemt. Als vermoedelijke oorzaken van
de toeneming dezer ziekte, verlamming der hersenen,
worden door ZE. genoemd den zwaarderen strijd,
die in onze dagen voor het levensonderhoud gevoerd
moet worden, met de grootere zorgen en inspanning
welke daarvan het gevolg zijn; de veldwinnende be
geerte naar rijkdom en speculatiezucht, met hare voort
durende opwinding en spanning; de groote inspan
ning des geestes, welke van onze jongelingschap
gevergd wordt, met veronachtzaming dikwijls der
lichamelijke ontwikkeling en eindelijk het toenemend
gebruik van geestrijke dranken. Tegen de stellingen
van deze deskundigen trekken vele bladen te velde.
Eenerzijds is het te bemerken dat door dit verslag
eene klad wordt geworpen op de gevierde negentiende
eeuw, op de wetenschappelijke eischen des tijds, zij
delings zelfs op de hooge eischen van het onderwijs
in 't algemeen. Mag men de Zierikzeesche courant
a ia^oKumiigo uWio. ï^ax zijn ue
oorzaken niet. Alleen het toenemend gebruik van
sterke dransen, daar heeft ze nieis op te zeggen. Maai
de Z. C. zal het dan zeker wel weten. Zij acht dat
de oorzaak moet gezocht worden in mania religiosa,
(waanzinnigheid tengevolge van den godsdienst). Die
gevallen komen menigvuldige!' voor dan vroeger.
De ongelukkigen, die daaraan lijden, zijn aan te
merken als de slachtoffers van rechtstreeksche geweld
pleging op 't gezond verstand. En hiervan kunnen
de gevallen nog een poos toenemen, naarmate de
verstandelijke ontwikkeling vordert; want als men
't aannemen van onmogelijkheden, van met de rede
onbestaanbare, van tegen alle ervaring strijdende
stellingen en zaken wil forceeren en vereenigen met
een normale redelijke kersenwerkzaamheid, in alle
andere buiten 't gebied der dogmatiek vallende zaken
en toestanden, dan is er gevaar voor krenking der herse
nen. Het zou waarlijk wel jammer zijn als het de gods
dienst weer niet gedaan had. Volgens de Z. C. is het
de godsdienst, en welke godsdienst? wel, die des
Bijbels, die in strijd is met her gezond verstand,
waardoor velen waanzinnig worden. En die gevallen
zullen toenemen zoolang er tusschen godsdienst eu
gezond verstand geen overeenstemming is, dus zoo
lang de menschen niet allen modern zijn. Voor wie
niet gelooft zijn er in de godsdienst des Bijbels
zooveel onmogelijkheden, zooveel dat met gezond
verstand en rede strijdt. Zie die godsdienst is niet
voor het leven, wilt ge forceeren, en die ongerijmd
heden vereenigen met hetgeen ge voor dit leven we
ten moet, dan ontstaat er conflict, dan worden de
menschen gek. De godsdienst wat schrijft men al
op haar rekening. Ze is schadelijk voor den landbouw,
ze vult de krankzinnigen-gestichten, ze belet gere
gelde doorwerking der moderne begrippen, ze is
oorzaak dat dc liberalen^ en modernen nogte~^™^ak,
ontm.qetem._.LtU
ren met den trein van Goes naar Middelburg. Het
was een pleizicrtoclitje dat hun van wege het
comité tot wering van schoolverzuim gegeven werd.
De kinderen werden te Middelburg opgewacht door
een der heereen leden van het comité tot wering van
schoolverzuim aldaar. In het Schuttershof vonden ze
een hartelijk onthaal en werden daar toegesproken
door den heer C. M. van Visvliet, inspecteur van het
onderwijs in Zeeland. Na een genotvolle middag ver
trokken de kinderen 's avonds ten 9 ure welgemoed
naar hunne haardsteden.
Op Woensdag 2 Aug. a. zal op de Werf der
Koninklijke maatschappij //de Schelde" te Vlissingen,
de kiel worden gelegd van eene schroefstoomboot,
ten dienste van de betonning en verlichting onzer
kusten. Dat deze gebeurtenis niet onopgemerkt zal
voorbijgaan, laat zich denken. Eene onderneming als
deze, die, zoo we verwachten mogen, aan vele nijvere
handen werk en brood verschaffen zal, en die voor
Vlissingens bloei zooveel bijdragen kan is een heuck-
lijk levensteeken.
De memorie van beantwoording van den heer
BEoesBS is verschenen op het verslag der tweede
kamer in zake het wetsvoorstel tot wijziging der wet
op het lager onderwijs. De heer Moens, wil eenigs-
zins tegemoetkoming in de finautieele bezwaren die
tegen dit voorstel bestaan Daartoe wordt voorgesteld
de helft van de minimum jaarwedden der onderwij
zers door het "Rijk te doen dragen. Verder wordt
voorgesteld om voor de onderwijzerstracteraenten drie
ërlei minimum in de wet op te nemen, ze zouden
dan moeten bedragen hulponderwijzers f 500, idem
met hoofdonderwijzers-acte f 700, f 800, f 900; hoofd
onderwijzers f 800, f 1000, f 1200.
De heden aangekomen bladen deelen uitvoerige
berichten mede omtrent het feest, dat de orde der
vrijmetselaren gisteren te 's Hage vierde. Gelijk men
weet, herdacht prins Erederik zijn 60jarig grootmees
terschap en werd Z. K.' II. prins Alexander opge
nomen als leerling vrijmetselaar in die orde. Het
feest werd bijgewoond door den kroonprins van Prui
sen die gezegd heeft. „De nationaliteiten hebben gren
zen in het leven geroepen. De vrijmetselarij wil
liefde, verdraagzaamheid en vrijheid zonder inacht
neming van grenzen." Het was hem lief in Nederland
het woord te voeren, teneinde van zijne instemming
tc doen blijken >met de beginselen der orde, hopende
dat zij in den strijd voor volksontwikkeling en vrijheid
des geestes de overwinning behalen mocht. De heer
Leuting ïvas groot-redenaar der orde. De orde is ge
lasterd, zoo was ongeveer zijne gedachte, vooral door de
ultramontanen, maar de geliefde naam van een lid
van het huis van Oranje heeft de orde ten schild ge
strekt. De orde blijft arbeiden aan de ontwikkeling-
des volks. Aan een feestmaal daarna gegeven nam
het nieuwe lid prins Alexander het woord om te zeg
gen gelijk de N. R. C. meldt dat hij het met
den heer Lenting eens was, dat alle rechtgeaarde lieden
beliooreu mede te werken tot. volksontwikkeling en
volksbeschaving, terwijl ook naar zijn oordeel de open
bare school tot verdraagzaamheid in het algemeen
volksbelang kan en moet medewerken. Wij geven
deze berichten gelijk wij ze ontvangen hebben, mis
schien komen we later terug op deze verdediging van
de openbare school.
De werkzaamheden aan het Nooi*dzce-Ka-
asaaï worden met kracht dag en nacht voortgezet.
Vooral aan de havenwerken arbeiden een aantal bag
germachines, ten einde de vereischte diepte te verkrij
gen voordat het ramtorenschip Koning der Nederlan
den het kanaal passeert.
Ten einde een proef te nemen met het Kanaal, is
een afgekeurd verdedigingsvaartuig, van gelijke breedte
en diepte Woensdag morgen van Amsterdam ver
trokken aanvankelijk voldoet de proefneming vrij wel.
Te Rotterdam hadden Woensdag eenige bal-i
dadighede» plaats. Toen de aangekondigde(^®
stijging van vijf luchtballons niet plaats h-
vierde men ruwe ongebondenheid deq
Glasruiten werden ingeworpen,,^
sols vernield, kortom
v, 'l.'r
