Dc Hoofdstad van Schouwen en Duiveland") Wat is en wat- doet de W*A*? SIBBEKUNDE De voors] emngen van 1 )itje?Datje NA DE CONFERENTIE TE TEHERAN Stam en bloed DOOR Dr. D. A. FELIX Evenals Middelburg, dankt Zierikzee zijn opkomst aan de gunstige 'liggirig aan een belangrijken waterweg, n.l. bij de samenvloeiing van de Gouwe (Golda), de verbinding mei Holland vormend, .en de Schelde. Ook hier ligt de oorsprong in' het duister. Zeker is echter, dat het oudste gedeelte der stad, liggende tüsschen Westpoort en Oude Haven, reeds in de 9e eeuw be woond was. In 1048 zou aldaar een versterkt gebouw ,,'s Graven Hoi", ge- Btidht zijn. In de 12e eeuw liep de grens der stad ongeveer van de West poort langs de Regenboog- en Pieter- seliestraat tot de Fonteine, vandaar in N.-O. richting naar de Oude Haven, langs Melkrocirki, Beddeweeg, Minder broederstraat en Lammermarkt tot de gracht en zuidwaarts terug tot de Westpoort. De eerste uitbreiding, in het begin der 13e eeuw, omvatte het tegenwoor dige westelijke deel der stad (toegang de latere Zuidwellepoort). Na het beleg, van 1304 (zie hier be neden) werd de stad in oostelijke rich ting uitgebreid, door grachten afgeslo ten en van drie nieuwe poortende Nobel-, de Zuid- en de Noordhavenpoort, voorzien. Dit grondplan is tot op heden behouden gebleven. De uitbreiding der scheepvaart da teert van circa 1204. In 1289 verleende de Graaf van Holland tolvrijheid voor de poorters van Zierikzee. Nadat in 1303-1304 het belang der stad voor de Hollandsche positie nog eens overlui- gend gebleken was (pas nu een lang durig beleg en met aanzienlijke hulp van elders gelukte het, de Vlamingen hier definitief terug ie slaan), werd zij versterkt en in sterkere mate door den Graal begunstigd. Als Hanzestad nam Zierikzee o.a. deel aan de vaart op Denemarken en sloot in 1370 een verdrag met den Deen- schen Koning, tezamen met Middel burg en Arnemuiden. Aan het bloei-tijdperk herinnert nog de Sint Lievens Monstertoren, in opzet wellicht de grootste van West-Europa. Sinds 1438 werd ook de vaart op Spanje opgenomen. Ondar.ics branden (zoowel die van 1414 als die van 1526 halveerden de stad),, een ongelukkig oproer (tegen Karei' den Stoute, 1472) en overstroo- mingetr, bleef de welvaart gehand haafd. Het verzanden van de Gouwe (16c eeuw) versperde echter den ouden handelsweg naar Holland. Ook de ge beurtenissen van den Opstandstijd, w.o, het langdurige belee van Zierik zee'in 1575-1576, waren voer den bloei der stad weinig bevorderlijk. Toch bleef zij nog geruimen tijd een aanzien lijke handelsstad (de Nieuwe Haven werd gegraven 1584), tevens van be lang voor zoutziederij, visscherij, mee krapbereiding en landhouw. Behalve de reeds genoemde Sint Lievens Monstertoren (de kerk wordt voor het eerst in 1236 vermeld, men denke hierbij echter aan een eenvou diger gebouw dan het ons bekende van vóór- 1838) is 's Gravënsteen (Ge rechtsgebouw), dateerend van 1358, voor een groot deel bewaard gebleven. Met het Stadhuis, de laatste drie der reeds genoemde poorten, en eenige oude huizen, waaronder het z.g.. Tem pelieren- of Gothische Huis in de Meel- straat, houden zij de herinnering aan Zierikzee's bloeitijd levendig. De verschillende kloosters, w.o. het vrouwenklooster „De dry Coninghen en het (of de heide) Gasthuis (-zen) zijn verdwenen. De\Gasthuiskerk is echter, in omgebouwden vorm, als „kleine kerk" blijven bestaan. Circa 1750 be stonden bovendien nog: een Waag, een Oudemanhuis (d. d. 1585), een Weeshuis, een Oude Mannen en Vrou wen Visschershuis (in het z.g. huis Van Rpvestein), een Armhuis, een Leprozen- en Proveniershuis, een Lombardhuis, een Tuighuis, een Houttuin, een Kraan,, een 'l aan- en een Leverhuis traan- kokerij), zoutziederijen, meestoven enz. Verder een Latijnsche school, twee hof jes, een Waalsche en een Luthersche kerk (de laatste nog bestaande). De Doopsgezinden en Katholieken beschik ten slechts over „vergaderplaatsen". Middelburg en Zierikzee zijn de oud ste Zeeuwsche steden, wat ook uit hun bevoorrechte positie inzake de Grafe lijke Rechtspraak bleek. Dientenge volge waren zij in den Republiek-tijd de eersten der stemhebbende steden ter Statenvergadering. Wat de naams-afleiding betreit waarschijnlijk is deze op ie vatten als Zieriks-ee eé (water), genoemd naar zekeren Segeric cf Sederic (vgl. Die- derik - Dierik - Dirk), dan wel als oude waternaam Zederik ol Zeerik (vgl hét gelijknamige water in Zuid- Holland), waaraan later, ter verduide lijking, nog eens het woord ee wa ter) is toegevoegd. In ieder geval houdt het geen verband met het woord zee en is dus ook de spellingZieriksee de eenig juiste. LitteratuurHoofdzakelijk de publicaties van'den vroegereu archivaris P. D. de Vos, Algemeen Van Erupel en Piei .c en „Tegen woordige Siaat". oQndanks. het ièii, dgt tjie meeste volksgenooten in de afgeloopen jaren de W.A. veelzijdig hebben leeren ken nen, zullen er toch nog weinigen zijn, die op bovenstaande vraag een juist eniwoord weten te geven. Daar echter de Nationaal-Socialisti- Ecbe Beweging straks, wanneer, dank zij den strijd van» Musseri,. de' oorlog en de bezetting van ons land tot het Verleden zal beboeren, de algeheels leiding van ons volk op zichzzal nemen, is het begrijpelijk, dat ook de W.A., het keurkorps van de Beweging, een zeer groote taak in ons volk zal heb ben 1e vervullen. Wij achten het daar om noodzakelijk, dat elke volksgenoot weet, wat de W.A. eigenlijk is en wat hoar taak, haar door den Leider op gedragen, -zooal omvat. Wat ïs de W.A. De W.A. is ee», doer den Leider in hei leven geroepen organisatie, waarin alle weerbare leden der N.S.B. van 18 jaar en ouder kunnen worden op genomen. Met de oprichting en het commando werd belast de soldaat Mr. A. J. Zondervan welke, hoewel nog zeer jong, in den tijd, waarin hij onzen Leider reeds had gediend, blijk had gegeven een zeer revolutionnair karak- 1e bezitten. Hiermede weid de basis gelegd voor het typeerende, wat wij thans in de W.A. zoo duidelijk terug vinden, n.l. een breken met ólle con servatisme en een krachtige, door niets te stuiten drang naar 'n geheel nieuwe vclkscheweerbaarheid. Velen meenen ten onrechte, dat de W.A.' een "voortzetting is van de be kende burgerwachten, dit is echter niet hel geval Er ligt een hemelsbreed verschil, zoowel in wezen als in doel, lusschen beide organisaties. De burgerwacht werd enkel afgericht cp het dragen van wapens, terwijl de geest der mannen zoo rot en verpest was, door jarenlang verkeerd gerichte opvoeding, dat 'zij niet eens de wapens konden gebruiken, toen het noodig was. Ook fhet de Nederlandsche Weer- rr :ht was hei precies zoo gesteld. Wel werd op het laatst nog wat ge< zwamd over geestelijke en moreele herbewapening, maar de partij-politiek het de geestelijke hervorming van leger en burgerwacht niet toe. De W.A. mcgen wij absoluut niet zien als de toekomstige Nederlandsche Weermacht en kan met de burgerwacht ook niet worden vergeleken. De W.A. wordt niet in de eersie plaats afgericht op het dragen en han- teeren van wapens, alhoewel wanneer het noodig mocht zijn, dan zal zij be wijzen ook dit te kunnen en het is mis schien goed, dat ongure elementen in ©ns volk het weten, nog meer, 2ij zal daji bsewjizen, dot zü de wc.psns goed weet te gebruiken. De W.A. zal echter nooit wapens dragen om het eigen volk te bestrijden, wij weten, dat wij het Nat, Socialisme niet in ons volk kunnen schieten. Hoogstens draagt de W.A. wapens tot zelfverdediging. De W.A. is een organisatie, -waarin elke man geestelijk wordtgewapend, de geheele dienst in de W.A. is daar op ingesteld. De W.A. moet in de eerste plaats een keurcorps zijn. Vele mannen kwamen in de afge loopen jaren in de W.A.., omdat zij, niets begrijpende van het Nat.-Socia- lisme, meenden óp die manier de haai legen bepaalde kringen van het volk in daden te kunnen omzetten. De door jarenlange pai tij-politiek verpesten kwamen echter bedrogen uit. Zij konden de W.A.-lucht niet ver dragen, gingen mopperen en schelden op de leiding en vielen vanzelf af. Deze elementen zijn het, die de W.A. bij hét volk in een verkeerd licht plaat sen, juist omdat zij als zoovelen, de W.A. niet begrijpen. De W.A. maakte haar zuiveringspro ces door en is weliswaar kleiner, doch sterker en harder naar voren getreden. Doch ook zij, die als harde idealisten "trouw aan de leiding, in de W.A. staan, zijn kinderen van hun tijd. Ook zij zijn opgevoed in een tijd van „elk voor zich en God voor ons allen". Daarom is hei de nooit voltooide taak van de W.A. al deze mannen bm te vormen, hen weer zelfrespect te geven. Tucht orde moet weer worden bijgebracht en bovenal een hartstochtelijke liefde voor het volk en het land, omdat juist deze liefde de eenige drijfveer kan zijn, welke iemand in staat stelt om on danks hoon en verachting het hoogste offer te brengen. De W.A. als keurkorps is dan ook geen vereeniging waarvan we lid kun nen worden door twee kwartjes contri butie te betalen en daarmee af. Neen, de W.A. eischt den geheelen persoon, daarom neemt zij enkel vrijwilligers. Er wordt den W.A.-man dan ook niet gevraagd tot welke kerkelijke richting hij behoort, of hij veel of weinig geld bezit, of hij hooger of lager onderwijs heeft genoten, of hij straatveger of bur gemeester is, dit alles speelt geen rol, er wordt hem gevraagd, zijt gij Idealist, heb je liefde voor je land en voor je volk, is je levenshouding correct en zijt ge bereid desnoods het offer van je leven te brengen voor je volk. Hij die hierop „ja" kan zeggen wordt in de W.A, opgenomen en mag het zwarte uniform dragen. Straks zal het uniform van den W.A.-man worden ge- eerd, omdat de dragers stuk voor stuk toonbeelden zullen zijn van moed, een voud, trouw, en openhartigheid. Wij weten, er zullen er nog afvallen, maar daarvoor is de W.A, dan ook revo lutionair, zij 2,al zuiveren .en opvoeden; loldat elk zal kunnen zeggende W.A„ dat is een keurkorps. De W.A. stoottroep. Was de W.A, enkel keurkorps, dan zou zij als opveedingsapparaai voor de Beweging intern van groot belang zijn, ook zou zij als voorbeeld van of ferbereidheid voor het volk wel eenige waaide hebSih, maar aan het werke lijk beoogde doel zou niet beantwoord worden. Daarom is de W.A, niet enkel keurkorps maar ook stoottroep, want het is niet de bedoeling, dat de W.A. de moeizaam verkregen waarden angstvallig voor zichzelf bewaart, maar dat zij die gehee) in dienst van het volk stelt. Het welzijn van het volk is het doel van de W.A. Daarom wordt eiken op dracht van den Leider uitgevoerd, zoo zwaar en zoo moeilijk kan zij niet zijn. Ondanks terreur zal de W.A. op dé straat blijven en haar geestelijke weer baarheid in het volk uitdragen, want ons volk moet weer een volk van sol daten worden.' De jeugd van Neder land' mag niet in den geest van lafheid en laksheid, waarin de oudere genera tie is opgevoed, ondergaan: Daarom zal de W.A. steeds marcheeren, opdat de jeugd daardoor geestdriftig wordt en weer gevoel krijgt voor de oude fierheid van ons volk. De W.A. zal de vijanden en parasie ten in ons volk bevechten en verwij deren, ondanks dat zij daardoor de haat van sommige domme volksgenoo ten op den hcrls haalt. De W.A. staat midden in het volk en zal de zwakken uit het volk bijstaan én schragen. Bij verschillende bombardementen heelt zij meer dan voldoende bewezen, dat het met haar taak ernst is. Het iront de grootste opgave. De grootste opgave der W.A. in dezen oorlogstijd is echten dat zij de vrijheid van ons volk bevecht aan de fronten. Duizenden W.A.-mannen staan aan Ik zag wak zeg en 'k zeg niet wak niet zeg. Is 't waar of niet.? Ik zeg, datte we nu niet lang meer behoeve te'wachten, want datte der zes en twin tig duizend vlieg tuige gereed ligge in Londen om op te siijge, en honderd zes en tachentig duizend schepen om uit te varen. Die komine dan hierheen en dan zal je 't hebbe 1 Ja, misschien is 't wel effies een uurtje wat druk hier, want dat spreekt, de Duitsers moeten dan vluchte en de Engelschen landen en daar zltlen wij lusschen I Het beste is, dat jelui dan een uurtje thuis blijft en de kinderen van de straat houdt, want anders worden die nog meege nomen, om later in een circus door hoepels te springen, wie weet, want dat Duitse volk is een trekkersvolk en al die trekkers doen raar. I kheb nog wat meel overgehouwe om koeke te bakken voor zeJammer hè, dat er geen bloemen zijn nog, want anders zou je die Tommies bekranse 1 Mensch, hou op, Ik krijg tranen in me ooge als ik er an denk. Jelui heb zeker ook gezien dat de meeste soldaten al weg zijn I Nou, er zijn weer andere gekomme, dat weet ik, maar dat beteekent niks I Laas zei zoo'n arme jongen tegen mij, (ia '1 zijn maar stumpers, die gestuurd worre door Hietler), hi) zei t „Mensoh !- De doodt Ah jelui uitgekletst zijn, zal ik voor de heeren de slctfinale blazen. de fronten, honderden zijn reeds ge sneuveld en nog duizenden staan in het Vaderland gereed om op den eer sten gpreep van den Leider zich als soldaat te melden. Niemand zal kun nen zeggen, dat men soldaat wordt uit eigenbelang, maar elke volksgenoot is er van overtuigd, dat hiervoor moed en idealisme noodig is. De W.A.-mannen aan het front zijn on2e beste kameraden. Zij zijn de wer kelijke toonbeelden van wat de W.A. moet Zijn. Zij zijn het, die ons volk een toekomst geven, niet alleen omdat zij daadwerkelijk het bolsjewisme tegen houden en helpen verslaan, maar bo venal, omdat zij als stoottroep der Be weging ons volk weer de plaals geven, welke het, wil het als volk Blijven be staan, in Europa moet innemen. Door het werk van den stoottroep wordt ons volk weer uit de seharide van 1940 opgericht en zullen de andere Europeesche volkeren weer respect voor ons hebben. Deze stoottroep legt de voorwaarde, opdat ook straks, na den oorlog ons volk weer als waarlijk vrij volk in Europa zal kunnen leven en dat onze Leider straks na den oor log voor de belangen van het Neder landsche volk zal kunnen opkomen. De In vergelijking tot het geheele volk nog tamelijk kleine W.A. zal over al pal blijven staan en de opgaven van den Leider vervullen, zij zal haar geestelijke weerbaarheid in het volk blijven uitdragen, totdat zij eindelijk het geheele volk zal omvatten. Dan, als de joodsehe geest zal zijn verdreven, zal ons volk weerbaar zijn, niet zooals in 1940, maar zooals in den tijd van De Ruyter en Tromp, weerbaar in den volsten zin van het woord. Dan zullen dg vijanden van ons volk weer rekening jnet ons houden, dan zullen wij weer groot zijn. Dit zal bereikt worden, omdat de W.A. keurkorps en stoottroep is I J.B, weesse sie waaroem wier hier benne Ik zei„Nein, das is mich ein reet- sel". „Nou," zei die, „wij moësse de aftocht dekkeWij blijve hier om toot te bloeje Verschrikkelijk hè Ik had medelijje met hem en ik heb gezegd dat ik dat aan de Engelse kommandant zou zegge en dat ik een goed woordje zou doen. Toen zei die: „Sjeun!" En dat doen ik, want ik zeg wat ik zeg en 'k zeg niet wat 'k niet zeg Die generaal is hier ook geweest, je weet wel, die uit Afrika! Nou en die heeft alles klaar gemaakt, dat de troepe één, wtee, drie, over de Sloedam weg kunne komen. Ja, die invazie, of hoe ze aai nceme, komt nou gauw. Ik weet de datum, dat heb ik gehoord van een broer van mijn zwager, die.zijn zoon bij de Tot werkt. En dat ze nog aan de bunkers werken, zegt die, beteekent niksDat doen ze om 't volk van de straat te houwe, daar er anders opstand komt, weet je. Ziezoo, nou weet je 't laatste nieuws weer. Moed houWe, en als er bomme valle, dan moet je maar denke, ze val len in 't emmertje, want de bevrijïng is zoo te zegge, nabij. O ja 1 Wie heeft er een kluwetje sajette te ruilen voor een nog goed in staat zijnde buuste- houwer? Te besorge.aan hel buro van dit blad. De gommelestiek die er in zit, is nog deugdelik. Duitscjhc spreuk zegging Heer, Sta den Führer bij, Dat zijn werk het Uwe zij, Dat Uw werk het zijne zij. Heer, Sta den Führer bij Heer, Sta ons allen bij, Dat zijn weTk het onze zij. Dat ons werk het zijne zij. Heer, Sta one allen bij 1 Wat hebben we niet geleefd bij leuzen Christelijke „recïomeV. Wij Calvljpisfen, cn dit en wij dat en wij nog wat. Oeh, wav er in al die politieke en kerkelijke „Cbristetpk* hdd" ©iet een flinke dosis eigengerechtigheid en zelfgenoegzaamheidwat waren we er jk* mee, en \me achtten wij de anderen vaak nv ts f wat maakten we er heimelijk (en openlijk) niet een grond van, waarop we in Gods oo jen aangenaam zouden schijnenwat verhieven we ons, als bijHsraël destijds, om des heiligen be gs wil. Wij zijn des Heeren tempel, wij zijn ilea Heeren volk 200 was de opgeblazen Ict.ze vaak bij bet politieke cn verpolitiekte Christen* dom der laatste tientallen jaren, ook in M der- land. En vr. t de Hee e dan doet Dan lapt Hij al die kramerijen weg, dan worden al die leuzen, tot de partijen incluis, al dlè kerkelijke, Christelijke, politieke en andere hemelen wel eens als „hun doek" weggerold, voorzoover niet God, maar de mensch in het middelpunt stond, ook al was het gedekt rr.et het etiket „om de eere Gods". Hit j „Gods overblijfsel in dager» van benauwdheid", door Prof. G. Wrsse, Bladzijde 8—9. In ons vorig artikel is uiteengezet, dat een stamreeks of stamlijst in rechte opklimming een reeks namen bevat van mannen met hunne vrouwen, die onzen naam dragen en waarvan wij rechtstreeks afstammen, terwijl de stam boom de gegevens bevat van de na komelingen van een bepaald ouder paar, stamvader en stammoeder, waar bij de afstammelingen in vrouwelijke lijn, die uit dochters geboren zijn en onzen geslachtsnaam niet meer voe ren, weggelaten worden; daarbij heb ben wij tevens aanddoht geschonken aan den stamhouder en aan het stam- wapen. In sommige aanzienlijke geslachten is het nog. gebruikelijk, dal er één het hoofd is, die belast is met de zorg voor de waardevolle genealogische en he raldische gegevens, waarover het ge slacht in den loop der tijden kwam te beschikken en die tevens er op toeziet, dat de regels van het huis worden na geleefd volgens de daartoe vastge stelde protocollen. Dit hoofd is de oud ste man in de rechte lijn van hei ge slacht en wordt stamhoofd genoemd. Bij geslachten van vorstelijken bloede noemt men het geslaeht stamhuis of dynastie. Omtrent veie aanzienlijke Neder- landsche geslachten zijn waardevolle sibbekundige gegevens te boek gesteld in het tusschen 1885 en 1890 in drie deelen verschenen stam- of wapenboek van A. A. Vorsterman van Oyen. Zij, die aan deze geslachten verwent zijn, kunnen voor de samenstelling van hun kwartierstaat daaraan belangrijke ge gevens ontleenen. De Friezen zullen veel kunnen ontleenen aan hei in 1846 verschenen stamboek van den Frie- sohen Adel. Ook Zeeland is in dit op zicht niet achtergebleven. Welke sibbe- kundige wil niet een exemplaar an het in 1942 verschenen „Zeeland ver edelt" van Smallegange in zijn bezit hebben? Maar ook voor de boeren- •ssibben, het landvolk, dat telkens weer opnieuw voor de instandhouding der sibben heeft gezorgd, zijn hier en daar werken verschenen, zoo o.a. die van wijlen Br. J. de Hullu, waarin hij zijne beschrijving geeii over de boerenhof steden en hare bewoners in eennje plaatsen van West Zeeuwsch-VIaande- ren. Hoevelen zijn niet aan één of meer dier boerensibben verwant Zij zullen in die beschrijvingen vaak iot de cn¥= dekking komen, welke hofstede hunne stcanhoeve is, ook al is het vaak geen erfhoeve meer, In dat opzicht kunnen verschillende adellijke families nog wij zen op hun stamslot, een kasteel of burcht, waarop de stamvader woor e, ook al is dit slot waak niet meer ir - bezit der familie. Het was op 't s. n- slot, wadrin vroeger de dra rei s en be schermers woonden van de hoogste volksdeugden, waar het edele en het bloed-iechte werd beschermd en wacrr als hoogste moraal gold 1e zorgen voor een gezonde en krachtige nakomeling schap. Aangezien het hoerendom de bloed bron van ons volk is, moet dit boeren volk ook zorgen niet te kort te schieten in de hoogste moraalie kunnen blij ven de grondslag van ons volk, door dat op hei platteland steeds gezorgd moet worden, zal 'ons volk als volk kunnen blijven leven, voor eén nieuw en jong leven. Dan zal de stcanhoeve weer haai' oude beteekenis krijgen en daardoor kunnen worden de erfhoeve, waartoe de erfhoeve-wet het hare zal bijdragen. Door een gezonde nakome lingschap op het platteland zal dan be vorderd wordenboerenland in boe renhand. Wanneer de plattelander zich dan be wust wordt stamvader te worden op den eigen bodem, de eigen hoeve, de stam- hoeve, dan zal de idee van bloed en bodem haar eigenlijke wijding kunnen krijgen. Van de kern van goed bloed van den plattelander hangt het bestaan van ons volk df. Niet of de een of an dere intellectueel meent nieuwe ideeën of nieuwe stroomingen te kunnen tegen houden, al of niet gepaard gaande met slimmigheden, hangt het bestaan -(fan ons volk af, doch van de kern van goed bloed van den plattelander, van het waardevolste goed, dat een volk bezit, d. i. het boerenbloed. Men moet zich niet alleen meer be kommeren om het fokken van honden, paarden en katten, maar zich ook ei* barmen over zijn eigen bloed, zegt Adolf Hitler in het 14e hoofdstuk vdft Mijn Kamp. Niet alleen geldt dit voor de nationaal socialistische beweging, maar. eveneens voor ons boerenvolk, voor het platteland, jö voor ons g$ heele volk, opdat het als volk zal kun nen blijven leven. M. A. A

Krantenbank Zeeland

Zeeuwsche Stroom | 1944 | | pagina 2