E BALLADE VAN HEJ
DA6ELUKSCHE BROOD
s
GROOTE
FILMAVOND I
Noe zeie ze
Wat zullen wij
dezen winter lezen?
De Ballade van het
dagelijksch brood.
Kameraadschaps-bijeeokomst
De Ploegers
MARTI E N BEVERSLUI
Scheurend, achittrend gaat de snedt
door den machteloozen grond.
Alle voosheid, alle schade
tuimelt onder nieuwe paden
vait een man, die, vast beraflen
*t naar zijn wil bestiert.
God Is met U, kameraden
als gij zoo de leidsels draagt!
Wordt de vore zwaar bevonden,
heel ze met de diepe wonde
van uw leed en ploegt I
Ploeger zijn, 't is zwijgend werken
tot de avond zinkt têrzij,
tot het laatste licht zal beven
in de donkerende dreven.
Ploegers!, dat zijn al de sterken^
al die schreden vast voorbij.
Al de dpodsmoe neergeknlelden
Al de eeuwig nieuw bezielden.
Ploegers
Dat zijt Gij
Poëzie van
Bert Peleman.
Het ls heel moeilijk om onze lezers
•en bepaalden dichtbundel, waarvan
men verwachten kan, "dat zij door den
doorsnee literatuurliefhebber begrepen
wordt,- aan te bevelen.
De poëzie is wel de kunst die het
minst verstaan e'n het minst bemind
wordt. De meesten hebben over dicht
kunst vreemde ideeën. Een dichter is
een „rare poëet" en poëzie schrijft men
in zijn jeugd in een poëziealbum met
een roosje. Sentimenteele jongelingen
en vereenzaamde lieden schrijven wel
eens een versje, dat zij stiekum. weg
bergen op een geheim plaatsje. Zij
schamen zich ervoor.
Ik heb destijds een reeks radiolezin
gen gehouden over het verstaan der
poëzie, waarvan het resultaat verblij
dend was. Men begon te begrijpen dat
poëzie ook „kunst" was en geen „ge
rijm" dat een beetje danste.
De scholen hebben schuld aan het
wanbegrip dat over onze dichtkunst
bestaat. We zijtf er van overtuigd dat
ook daarin spoedig verandering komt,
zoodra het onderwijs gereorganiseerd
wordt en de ouderwetsche leerkrachten
met pensioen (of niet) kunnen gaan.
Dit al of niet „met pensioen" zal af
hangen van hun houding in dezen tijd.
m^et duidelijk zijn.
Nog weinig poëzie met
r volksche waarden.
Er Is nog zeer weinig poëzie geschre
ven, die eenvoudig en schoon tegelijk
la en die volksche waarden heeft. Deze
poëzie is pas bezig te ontstaan. Een
goed deel der voorbije dichtkunst was
afgestemd op bepaalde stands- en
Zaterdag 15 November 1941
des avonds 8 uur in het
Schuttershof te Goes
De nieuwste filmen der Be-
weging zullen gedraaid wor-
den. Toegang voot alle leden
en sympathiseerenden van
Kring 48.
Inkomst 25 cent.
P. I. Rosier,
Kringlelder.
Met ztja beide donkre paarden
ln de lichte morgenvroegt'
door de uitgebloeide velden
gaat een enkle ongetelde
door des levens wilde gaarde,
gant de mensch, die ploegt
Als de herfstdamp, neergezegen, -
van het komend sterven spreekt,
uit de weemoed van 't verleden
gaat met doelbewuste schreden,
gaat een man, die nieuw» wegen
lieten openbreekt
kaste-behoeften. Zij was veelal onbe
grijpelijk van taal en inhoucL Zij was
zeer Individualistisch en niet zelden
was zij onzedelijk of paganistisch. Was
zij mystiek, dan werd zij mistig, was
zij sociaal dan was zij meermalen
marxistisch.
De- meest gelé&en dichter was lange
jaren de inmiddels gestorven dichter
Adama van Scheltema, die in elk ge
val deze groote verdienste had; dat hij
veel menschen liefde voor de poëzie
op een volksche wijze heeft bijgebracht.
Bert Peleman.
Wie is nu één der dichters van -
heden, die zeker verdient gelezen te
worden
Ik zal hier in deze rubriek telkens één
hunner zeer kort belichten. Deze maal
wil ik-U voorstelllen aan den Jongen
poëet Bert Peleman. Hij debuteerde
vorig jaar met een. klein bundeltje lie-
deren „Open Jacht" -getiteld, uitgege
ven bij 't Spectrum te Utrecht. Direct
viel zijn beeldend vijrs op. Dit werk
was oorspronkelijk, gespierd, eenvou
dig en frisch.
Thans is een nieuw werk van hem
verschenen, dat een herinnering be
helst uit den oorlog" van Mei 1940. Het
is getiteld„Gestalten uit den Vuur
doop" en uitgegeven bij de Uitgeverij
.„Wiek op" te Brugge. Het gansche ge
weld van den oorlog dat over Vlaan
deren kwam, wordt in dit bundeltje op
hier en daar grootsche wijze in zeer
„geladeri en krachtige strofen uitgebeeld
en bezongen. Peleman verdeelt zijn
werk in vier afdeelingen I „Gestalten
in licht en schaduw", II „Gestalten uit
den vuurdoop", III. „Het uur der rade
loosheid" en IV „Gevangenkamp in
Beieren".
Samenspraak tusschen
Leunt Seute en Pier de Wieze.
PierTJoengen Leune, dat is een tied
gelee dat ik je gezien ebbe
I3 alles nog goed en thuus
ook -
Leune Dat schikt Pier. Ik bin an de
schoonmaek geweest en ik-
ebbe g' olpe om d' erpels op
te raepen.
Pier: Jae, jaeEnne.... ei je
overal goed schoongemaekt
LeuneNetuurlik. Oe bedoel je dat
PierIk meene al de muuzenisten
uit je n' ood ook. Benauwdig-
heid en aeverèkse gedachten
en zo
Leune Obegin je weer, jie kan
over niks praate. as over de
polletiek. Maer 't bin rare tie-
den, jie weet nie alf wat 't er
omgaet. Ik bin gister mee een
mandje goudrenetten bis juf
frouw Draai-uuzen geweest.
Andere jaeren koop ze altied
van me, maer ncé ad de ziele
gin geld, 't is zonde, 't is Wat te
zeien tegenwoordig.
Pier 1 O, je bedoelt dat ipensch mee
die lange nek, die op de kaaie
weurit in dat ooge uus mee di3
acht kaemers as zaelen. Zo,
ad die erme stumper gin centje
om een renette te koopen. Ze
ei zeker alles op de Engelsche
bank.en gebrocht en noe kan
ze d'r nie bie vanwege de blok
kade.
Leune Spot jie maer nie, 't kan joe
ook overkomme.
PierMien Niks oor. Ik brienge
m'n geld niet naer buutenland.
Trouwens i1 ebbe niks weg te
■briengen. De weggeloope re-
geerienge zurgde wel dat een
klein boertje niks overspaerde.
Nee, dat.gièng mee die lui zo
as juffrouw Draai-uuzen beter.
Die verdiende an een ander
z'n zweet, zukken tuug.. Spikke-
leere en knoeie en andeelen
ebbe in fabrieken waer 't volk
z'n eigen té bosten werkte.
LeuneJie schient et nog al te weten.
Maer 't is wé waer dat we vöor
den ootlog een ellendigen tied"
adde. Den erpebeier van m'n
buurman ad soms dichtêbie'
gin eten in uus. Je moe rekerie
een kot mee guus en weinig
lnkomste.
PierDan is dat'noe an 't verbeteren,
Je weet toch zeker van de maet-
regels vor groote uusóuwens.
Beter verzurgienge vor de moe
der en de kleine guus en o.p-
passienge bie ziekte en alder-
ande ulpe financieel en ander
zins. - Jae, eindelienge zal 't is
beter oore. 't Is een-zegen van
der> eemel, dien Adolf Hitler.
Leune Jae...ietewöt verandert 't er,'
dat merk je zö af ,en toe. Maer
of 't op den duur wat zal weze,
lk betwuufele et Pier. Ik vinde
dat 't er in Duitschland toch
nog al is mee de ruuge biele
geslogen oort.
Pier Wat zou et I As jie een been
gebroken eit, dan moet den
dokter ard trekke om 't weer in
't lid te kriegen, of is 't gin
waer. En dan is 't te schreeu
wen en fe kniezen. En in
Duischland moch 't er meer as
een been in 't lid getrokken
oore en ier ook. Van den nacht
dat zal waer zin en dan gaet
dat nie zachtjes, dat spreekt
van eiges.
Leune: Jae maer ik meene'die joden,
dat is toch vreed.
PierJoden En vreed Ik oore 't
al, lie weet nog nie waer
Abram de mostert aelt, wan
dan zou je wel anders praete.
Leune't Bin toch menschen Pier. En
waerom meuge ze ier nie
weune
Pier t Menschen Dat zit nog. Ze
zuuge een ander uut, ze werke
nooit, ze knoeie en ruie nog op
ook. Ik weet zoo'n platpooter
zitte ieversten ln de buurte van
St. Laurens^ Die zit' daer op
een machientje papiertjes in
mekaars te draaien, ik bedoele
van die vlugschriftjes, zo noe-
me ze dat glook. Opruie dé
boel, en as 't er strek een paer
't loodje legge omdat ze zo
stom waere naer zoo'n patjak
ker te luusteren, dan zit 't un
zelf buuten schot.
Leune't Kan weze. D'r bin netuurlik
akelige en goeie bie, dat ls
overal zo. Maer 't is mien toch
een bitje te bont.
Pier Glad me ie uom. s Leii -vtooie
Je bloeduutzuugt kraek j' un
dood. Ik weet nie of je. me
voelt
LeuneMaen machtig Pier, een jood
is toch gin vlooie
PierWis en warachtig. Op 't land*
ei je vuulte, dat de sappen vor
de vruchten'wegzuugt, dat kap
je - uut. D'r bin beesten, die
dood moete omdctt ze schadelik
bin en doch je dat 't bie de
menschen anders "is?
Leune :<#4aer iktouwe vol dat je ze nie
oeft te slaen.
PierN§e, je kan ze ieversten anders
naer toe brienge. Net as m'n
vrouwe die vieng is een jöenge
muus, die an de kaes zat te
vreten in de kelder, ze vond
't zonde van zoo'n lief beestje
om 't dood te slaen en toen
brocht ze.'t een ende 't land-op
en liet 't daer loope.
Leune Dat is stom, wan den anderen
dag is 't weer in uus.
Pier r Net zo. Daerom moete de jo
den een mieters ende uut de
buurte gebroch oore wan-ze
ebbe genoegt kaes van ons
brood gevrete.' Maer ik wil je
nie opwinde Leune. Ik merke
dat-jie za«htjes cm een bitje el-
der in je bovenkamer oort.Ik
dienke dat jie over de joden
ook neg wel is aerienk of klete
zal we te.
Leune"Jt Is t' oopen Pier. "Maer ik gae
is verder en -zie nog' een bitje
renettten te verkoopen.
Pier: Dat is goed Leune. Maer noe
moe jie nte=zo lank meer weg-
bluuve. Ik practte graag ls
mee je.
Leune Jae ik mee joe ook. Dan oor
ik nog is wat. Maer je moe je
nie blie maeke oor, wan lk oore
nog in gin tieden lid van de
N.S.B.
J. B.-V.
Bij de uitgave van
Van onzen hoofdopsteller zal over
enkele weken bij de Amsterdamsche
Keurkamer een uitgave het licht zien
van de ln de ,,Z. S." hoofdzakelijk ge
publiceerde reeks verzen, die te samen
de ballade van het dagelijksch brood
getiteld zijn. De bundel zal geïllustreerd
zijn en de prijs zal f 1.25 niet over
schrijden.
Velen zullen dit werk, dat een
scherpe critiek is op den tijd die achter
ons ligt, willen bezitten als een herinne
ring, een blijvende. Als zoodanig reeds
heeft deze .uitgave haar beteekenls.
Beversluis rekent hierin fel af met de
maatregelen 'uit den kapitalistlschen,
democratischen tijd, een tijd waaruit
wij ons bezlg-zijn te ontworstelen. Maar
ook in de derde zang ziet hij al het licht
schemeren der blijde toekomst. Da
dichter schreef de eerste twee zangen in
den herfst van 1939 en de derde ln Juli
van 1940 en later.
Wie na Mei 1940 zijn „Zeeuwsche
Lier" kocht (ten bate der Zeeuwsche
getroffenen, die plm. f 1500.opbracht)
en daarop vaderlandsche verzen „Ons
aller Eigen", zal zeker ook dit werk
willen bezitten.
Wij bevelen dit bundeltje bij onze
leden in de eerste plaats van harte
aan, maar ook bij onze lezers en lezer
essen. Men kan den bundel bij inschrij
ving nu reeds bestellen bij ons Kring
huis N.S.B., Koningstraat te Goes, of in
eiken boekhandel.
Hou ZeeJan Dekker.
De speeiclub
„Het Lantarentje" speelt.
Op 16 November e.k., 's middags half
drie zal er te Vlissingen in hótel Brit-
tanrjia een kameraadschappelijke, bij
eenkomst plaatsvinden, toegankelijk
voor de leden der N.S.B.sympathisan
ten en introducé's.
Op -déze vergadering zal vóór het
eerst de -N.S.V.O.-Speelclub „Het Lan
tarentje" genaamd, _optreden.
Waarom noemen wij deze club zoo
Omdat zij, nog pas begonnen, niet
pretendeert een uitbundig licht te ver
spreiden. Zij is "nog klein en zij wil
de voeten van hen, die nog tastend
den weg naar de N.S.B. zoejeen, een
weinig bijlichten. Zij groeie uit tot een
llchtfakkel.
„Het Lantarentje" zal zoowel optre
den in grooter verband als in klein.
Deze middag in nog klein.
Voor de pauze zal muziek worden
gemaakt. Kameraadske v. d. Zeé
Rivlère uit Zlerikzee zal eenige klavier
stukken uitvoeren, terwijl voorts gezon
gen zal worden. De kameraadske3
Hooftman en v. d. Zee en kameraad
Rooze zullen een scène opvoeren, als
Pier de Wieze, Leune Segte en een
sorry-manneke.
Na de pauze zullen zes kameraads-
kes een klein spel opvoeren, getiteld
„Die goeje ouwe tijd", aan het eind
waarvan eenige W. A.-leden figuran-
tisch>optrëden.
De spelleiding berust bij den hoofd
opsteller van dit blad, die ook het spel
schreef. De trilogie vóór de pauze
werd door de vaste medewerkster der
rubriek Pier en Leune geschreven.
'Wij zullen waarschijnlijk geen extra
opwekking behoeven fe publiceeren
om deze vergadering bij te wonen.
Wij rekenen er op, dat allen er zijn
en allen ook er voor zorgen iemand
te Inviteeren, die nog niet met ons
kennismaakte.
II.
De eerste cyclus is Aangrijpend met
de aandoenlijke- onderwerpen als
ditatie van den schildwacht-boer" enz.
In de andere verzen is hij meeslee-
pend en grooisch waar, hij visioenen
schildert, die bijna niet met het zingen
de en beeldende woord zijn 'te bena
deren. Prachtig is het beginvers „Heim
wee naar de Brabantsche lente", innig
zijn de gedichten uit het gevangen
kamp.
Het is hier de plaats niet veel te
citeeren, wij zullen in dit blad telkens
eens een vers overdrukken, doch ik kan
niet nalaten als proeve van zijn diep
gevoelige en simplistische poëzie ten
slotte dit korte vers hier aan te halen
Voor de eerste maal .gaat zij haar zoon bezoeken
haar zoon, die als soldaat een hengst bereed.
Doch die niet eens da kans kreeg door te vloeken,
toen hem dit beest woest uit den zadel smeet.
Moe rijdt zij met de stadstram langs de lanen.
Voor de kliniek stapt zij haast bevend uit,
want uit haar oogen vallen zware tranen
die barsten op het pakje met wat fruit.
B.
MET ILLUSTRATIES VAN FRANS MICHEL,
BOERIN OP DE STADSTRAM.
Zij draagt haar hoogtijkleed met grijze bioemen
en *op haar hoed hangt wat verfrommeld fruit.
Zij zit den naam van een kliniek te noemen
maar spreekt dit moeilijk woord gebroken uit.