Zeeuwen bezoeken het Osnabrücker Land
De Ballade van het dagelijksche brood 1
Het Dagblad ycai Noor&Brabant en Zeeland (RX) wdtufjn Bi naar nummer -
van Vrijdag 80 kei 1841
Studiereis om de instellingen der N.S.D.A.P.
en die van den Duitschen Staat uit eigen aan
schouwing te leeren kennen.
Op ultnoodiging van den vroegeren
Kreisleiter der stad Osnabrück, den
heer Münzer, gevolmachtigde voor de
Provincie Zeeland van den Rijkscom
missaris in Nederland, maakte vorige
week een gezelschap van 26 Zeeuwen
een studiereis naar het Osnabrücker
Land. Onder de deelnemers bevonden
zich o.m. verschillende burgemeesters,
enkele leden van de N.S.B., leeraren,
arbeiders, handelslieden, boeren en
journalisten, die een week lang ge
legenheid vonden allerlei indrukken op
te doen, terwijl zij in dit Nederduitsch
gebied overal waar zij zulks wenschten
op ongedwongen wijze van gedachten
konden wisselen met de bewoners.
Dank zij de goede zorgen der beide
referenten van gevolmachtigde Münzer
de heeren A. W. Dieckmann en E.
Kretschmo:;, die beiden eveneens af
komstig zijn uit Osnabrück, kon een
program opgesteld worden, dat de
Nederlcmdsche gasten een volledig in
zicht bood van het volksche, het staat
kundige en het economische leven in
het Osnabrücker Land. Ten stadhuize
werden zij voorgesteld aan den Kreis
leiter Gauinspektor Wehmeier en den
Oberbürgemeister dr. Gaertner. Deze
ontvangst vond plaats in de beroemde
Friedenszaal, waarin vijf jaar lang de
Westfaalsche vrede van 1648 werd
voorbereid en waarin de herinnering
terug ging naar de historische betrek
kingen tusschen het Nederlcmdsche en
het Duiische volk tijdens den dertig-
jarigen oorlog. De strijd van het Ne
derlcmdsche volk greep n.l. ook sterk
in het Osnabrücker Land, waar vele
bewoners toetraden tot het hulpleger,
dat Willem van Oranjes broer Lode-
wijk vormde in Westfalen.
Dr. Gaertner wees er o.m. op, dat
tijdens de onderhandelingen voor den
vrede van 1648 de Nederlcmdsche ge
zanten dikwijls in Osnabrück verble
ven, vporal wanneer het den strijd van
den grooten Keurvorst tegen Zweden
gold. De greote Keurvorst was zooals
men weet gehuwd met een Oranjetelg.
Aan die dagen herinnert ook een koper
gravure van den Hollander Anselm
vcm Hulle, betreffende de gezanten bij
de vredesonderhandelingen, wier por
tretten in deze zaal hangen. Meerdere
exemplaren van deze gravure zijn nog
in Osnabrück aanwezig, terwijl zich in
het museum der stad een verzameling
Nederlcmdsche schilderijen bevindt.
De Osnabrücksche dichter Ludwig
Bate, die o.m. ook een werkje over
Nederland schreef, hield tijdens deze
ontvangst een voordracht over de be
trekkingen tusschen Osnabrück en de
Nederlanden.
Na een rondgang door de oude stad
met haar vele historische beziens
waardigheden, vond op den eersten
dag van deze studiereis een gasten-
avond plaats in het paleis van Osna
brück, waaraan talrijke vertegenwoor
digers deelnamen van de partij, den
Staat, de stad, de weermacht, het eco
nomisch leven, de kunsten en weten
schappen.
Tocht naar het land.
De volgende dag stond in het teeken
van de bodembewerking.
Het gezelschap maakte een tocht
door het Osnabrücker Land, dat de
bekoorlijkheid heeft vcm ons Zuid-
Limburg. Onder leiding van Kreis-
bauernführer Meyer zu Holte maakten
de Zeeuwen hier kennis met de prac-
tijk van het Duitsche erfhofrecht en de
verwezenlijking vcm de richtlijnen van
een Walter Dorre, Herbert Backe e.a.
om den Duitschen productieslag te
winnen. Uit het bloeiende koolzaad,
het groenvoer, de rogge en de overige
gewassen te velde, de silo's voor het
veevoer op de boerderijen, enzoovoorts,
konden de Zeeuwen uit eigen aan
schouwing constateeren, hoe de richt-
lijnen om in Duitschland een zoo hoog
mogelijke bodemproductie te bereiken
voor mensch en dier op leder bedrijf
volledig toepassing vonden. Ook za
gen zij veestallen en de inrichting van
boerenw oningen.
Verbaasd waren de Zeeuwen vooral
over de reusachtige hoeveelheden
kunstmest die hier op den akker
kwamen.
Des middags vertoefden de gasten in
Bad Rothenfelde en het idylische kuur
oord Iburg. Daar bezochten zij een
oud kasteel ook de Landjahrlager.
Jonge meisjes waren hier sedert een
paar weken samen gekomen uit Keulen
Berlijn en andere steden, om er te
leeren de gemeenschap in allen een-
voud en met oprechte levensvreugde
te dienen Treffend wès het te zien,
hoe hier de strijd tegen den verderfe-
lijken klassen- en standenwaan tot in
de kern aangepakt werd. Hoe eenvou
dig en ordelijk leefden deze Landjahr
meisjes hier I Hoe dankbaar zullen zij
in latere jaren erkennen, dat zij zich in
dit Landjahr geheel geschonken heb
ben aan de gemeenschap.
Tweede zang.
Het bezoek der Zeeuwen was vooral
daar een bezinnen op de ware levens
vreugde. Ook deze dag werd weder
om besloten met een kameraadschap-
pelijken avond, waarop verscheidene
boeren ui,t de streek waren uitgenoo-
digd.
De volkswelvaart.
Den derden dag bezichtigde het ge
zelschap de inrichtingen van dé Natio
naal Socialistische Volkswelvaart, o.m.
een bloeiende stedelijke varkensmes-
terij, waar vele honderden varkens per
jaar zonder eenige kosten afgeleverd
kunnen worden aan de inrichting der
N.S.V., dank zij den ijver waarmede de
Duitsche huismoeders het afval verza
melen. Bijzonder getroffen waren de
Zeeuwen ook door hetgeen zij zagen
■van het hulpwerk „Moeder en Kind",
de kinderdagverblijven en -tuinen,
waar de kleinen uitstekend verzorgd
worden tijdens de afwezigheid vcm
arbeidende huisvrouwen, de groote
centrale keuken der N.S.V. te Osna
brück e.d.
Ook bezochten zij 't Muttererholungs-
heim Schledehausen, waar o.m. Neder
lcmdsche moeders kosteloos gelegen
heid vonden om in de mooiste omge
ving en bij de beste verpleging, die
men zich denken kan, .op krachten te
komen. Voor deze moeders blijkt, in
Duitschland het beste niet genoeg te
zijn. Al drukte op al hetgeen wij hier
zagen de eenvoud zijn stempel, het
was toch het mooiste dat men deze
moeders bieden kon door den waren
zin voor schoonheid en natuurlijke
levensblijheid, welke hier heerschte.
Onder de vrouwen waren er met zeer
vele kinderen, die hun tevredenheid
niet genoeg onder woorden konden
brengen.
In den namiddag bezocht het gezel
schap een viertal nog bijna splinter
nieuwe Hitlerjugendgebouwen, waarin
Duitsche degelijkheid, eenvoud en
goede smaak eveneens de hoofdken
merken waren. Ze woonden zoowel de
orde-oefeningen, het spel, als de lessen
bij. Ook hoorden ze verschillende H.J.-
fcmfares spelen. Stadsschoolraad dr.
Oberbeckmann gaf een uiteenzetting
vcm het Osnabrücker schoolwezen,
waarbij de Zeeuwen vooral belang
stelling hadden voor de wijze, waarop
de begaafsten en karaktervolsten onder
de jeugd, zonder aanzien van rang of
stand daar gebracht worden waar zij
behooren te komen.
Des avonds musiceerde de Hitlerju-
gend in de stedelijke muziekschool,
waar de jeugd ook getracteerd werd
op een smakelijke poppenkastvertoo-
ning.
Op eigen gelegenheid.
Den volgenden dag hadden de excur-
sisten vrijaf en konden gaan waar zij
wilden. Menigeen trok op eigen ge
legenheid op onderzoek uit en zelfs
waren er deelnemers, die 'n reis naar
Bremen maakten. Met de rondborstig
heid, den Zeeuwen eigen, ging de een
na wat de winkels te koop boden, an
deren bezochten priesters of een colle
ga journalist, leeraar of handwerks
man. Lachend hoorden we de opmer-
klng„ze zijn tot in de muizengaatjes
gekropen. Men heeft den Zeeuwen
ook werkelijk niets willen verbergen.
Het Arbeidsfront.
Dan volgde een dag van het Duit
sche arbeidsfront en de economie. In
de Industrie- en Handelskamer hoorden
we een tweetal voordrachten van pre
sident Hagen en secretaris dr. Mcmns
over de economische betrekkingen tus
schen Nederland en Duitschland en
over het knechtschap van het goud,
waarvan de spilmogendheden zich los
gemaakt hebben. Uit eigen aanschou
wing leerden de gasten ook de organi
satie van het Duitsche Arbeidsfront
kennen, deze grootste organisatie ter
wereld, die tegenover den klassenstrijd
de volksgemeenschap stelde, de Duit
sche arbeiders -opvoedde in Nationaal
Socialistischen zin, alsook de beroeps
opvoeding en de sociale leniging van
de in nood geraakte arbeidskameraden
en hun ondersteuning, alsmede de be-
drijfsverbetering en de regeling der
Werktijden ter hand nam.
In verschillende bedrijven zagen ze
hoe daar sinds 1933 verbeterde ar
beidstoestanden kwamen en welk groot
nut de beroepsopvoeding in de fabrie
ken heeft. O.m. gebruikten ze te samen
met een aanatl spoorwegbeambten een
maaltijd in een der gemeenschapslo
kalen van de Rijksspoorwegen, zooals
er in de laatste jaren overal in Duitsch
land werden gebouwd ten gerieve van
het reizend spoorwegpersoneel, dat
daar warme maaltijden krijgt en niet
langer meer met 'n kruikje koude koffie
en een trommeltje boterhammen bij
zich zijn dagelijksch werk moet ver
richten.
I.
Een groote etad met heel veel licht,
met menschen en vertier 1
En daarin, met bedrukt gezicht,
de kleine winkelier.
Een groote stad, je droomt er van,
met standbeeld en fontein.
Hoe kan daarin een kleine man
dan niet gelukkig zijn.
Een groote stad met boulevards,
met beurs en bioscoop
Met auto's en met wandelaars.
Daar is zooveel te koop.
De wagens staan aan het trottoir
in rijen voor je pand.
Wat is er, kleine handelaar,
een weelde in dit land
Maar alles spiegelt in dien'schijn
en zwijgt bedrukt en jacht.
Alleen 't vermaak, de stadsfontein,
en jou reclamelacht.
Er is genoeg, je duizelt er
van alles wat welvaart
En er was niets voor duizenden
dan maar een stempelkaart.
Een groote stad, met heel veel goud
en banken vol papier.
En daarin, hooploos en benauwd
de kleine winkelier.
00ö0<X>CXX)CXX>C<X)ö00C<X)C<X5000öööööö<X:O0ö00<:<>öCö00ö0O
8
II.
Een schoone stad, een luxe stad,
met schouwburg en een bar.
Met kerken en een rijke schat
museawonderbaar.
Een fraaie stad, een wereldstad,
het grootste vindt men daar.
En daarin, starend van zijn plat,
de arme kunstenaar.
Muziekstad, centrum van de kunst,
der Vaad'ren kostbaarst erf.
En daarin, beed'lend om een gunst,
de schilder zonder verf.
Stad van geleerdheid, roemrijk recht,
doktoren, kloek en struisch.
En daarin, die de rozen vlecht,
een dichter, zonder huis.
En daarin, maanden rusteloos,
tot eiken kans gerekt,
maar dan verlamd en lusteloos,
het werkloos intellect.
De tram jaagt naar sparing en
de ambtenaar van M.S.
Door 't Huis heen van Bewaring jÜ!.
de pleiter voor 't prco^.
Een heerlijke, berot-mco stad,
zoo welig, licht en wa.m.
Zoo stralend en zoo overzat
en toch zoo bitter-ann
Wordt vervolgd B.s
yOOOC^OiX)OOOCKX>OCX^C<:^OOOOOOOOOOOr^
8
X
x5
Ook bezichtigden de Zeeuwen de
plaatselijke Handwerkskamer, 'n fraai
ingericht gebouw, waarbij president
Lemke de opbloei van het handwerk
in het licht steldé.
Wat het Arbeidsfront in de afgeloo-
pen jaren wist te bereiken, kwam ook
tot uiting op een kameraadschappelijke
samenkomst in een der groote stads-
zalen waar het personeel van verschil
lende bedrijven musiceerde, sport be
oefende, zangnummers ten gehoore
bracht en volksdansen uitvoerde.
De Partij.
De voorlaatste dag van de studiereis
was geheel gewijd aan de partij.
Kreisleiter Wehmeier schilderde in de
eerehal van het Osnabrücker Hitlerhuis
de beteekenis van het Nationaal Socia
lisme, terwijl in het voorname gebouw
der Ortsgruppe Alstadt - de stad telt
reeds vijftien van zulke met giften der
partijleden ingerichte gebouwen
Kreisambtleiter Nipbaum over de taak
en den opbouw der partij sprak.
De Zeeuwen zagen voorts de bekende
partijfilm Triumph des Willens. Ida
Herrossé sprak over de plaats der
vrouw in den Nationaal Socialistischen
Staat, in het. feestlokaal van het ruime,
mooie vereenigingsgebouw der vrou
welijke Nationaal Socialisten, in aan
wezigheid van een gxoep Führerinnen
van den Duitschen Arbeidsdienst, ter
wijl S.A.-Oberführer Wilke een voor
dracht hield over de taak der S.A.,
Standartenführer Dieckmann over de
taakder N.S.K.K. en N.S.F.K.-Sturm-
fiikrer Meierrose over de taak der
N.S.F.K.
Ook op den laatsten dag werd nog
een leerzaam program afgewerkt. In
het stadhuis woonden de Zeeuwen
voordrachten bij over de inrichting van
het stadsbestuur, de volksgezondheid
en den woningbouw, terwijl zij des
middags een tentoonstelling bezochten
van oude Nederlandsche grafische
kunst, waaropeen tweehonderdtal
werken van Nederlandsche kunste
naars bijeen was gebracht uit Osna
brücksche verzamelingen. Stadradt
Stratenwerth gaf bij deze gelegenheid
een overzicht van het cultureele leven
in Natonaal Socialistisch Duitsclïland,
waar ook de eenvoudige arbeider in
staat is een goed schilderij te koopen
met subsidie van overheidswege. De
studiereis werd besloten met een op
voering van de beroemde operette De
Zigeunerbaron, door het Osnabrück
sche theatergezelschap, dat binnenkort
ook naar Nederland komt.
Aan het slot van den avond dankten
de Zeeuwen oprecht hartelijk voor het
geen hun in Osnabrück geschonken
werd en boden als blijk van erkente
lijkheid Zeeuwsche geschenken aan,
aan de heeren Münzer, Dieckmann en
Kretschmar.
Durf de feiten aanl
Nood leert bidden.
Maar nood leert ook de werkelijk
heid zien aan wie zien wil. Bij den
twee en vijftigste verjaardag van Adolf
Hitler hoorden wij een van de oudste
strijdmakkers van den Führer zeggen
„Wat Adolf Hitler dien nuchteren wer
kelijkheids zin gaf, waardoor hij in
staat is om achter den schijn het wezen
van de dingen te zien eri als gevolg
daarvan het juiste besluit op het juiste
oogenblik te nemen, dat is de nood van
zijn jonge jaren, toen hij als werklooze
door de straten van Weenen zwierf en
daar het leven leerde kennen"
Deze woorden bevestigen nogeens
weer de oude waarheid, dat, wie in
het leven leiding té geven heeft, per
soonlijk kennis moet hebben, vooral
van' de moeilijkheden en de zorgen.
Wie nooit zorgen gekend heeft, weet
niet, wat het is, feiten onder oogen te
moeten zien, die hard zijn en daarbij
zichzelf te blijven, wie ze wel kende
en overwinnen moest, die kan de
nooden van anderen begrijpen en den
weg naar de uitkomst wijzen.
En zooals het met den enkeling gaat,
zoo gaat het met een volk, dat immers
de samenbundeling is, waarvan iedere
mensch afzonderlijk deel uitmaakt.
Nederland begreep 't niet.
Het Nederlandsche volk heeft in de
jaren van Duiischlands neergang na
Versailles daarvoor weinig begrip ge
toond. Zelf had het geen oorlog ver
loren maar aan dien oorlog goed geld
verdiend, nationale idealen had het
niet, omdat het met zijn rijk koloniaal
bezit, zijn kapitalen van eeuwen, ver
zadigd was.
Wat nationale ontrechting beteeken-
de, voelde het nauwelijks, dat was een
academisch vraagstuk, waarover wel
iswaar gepraat en geschreven werd
door sommige intellectueelen, maar
een in het volk levend begrip was het
niet.
De Sociale nood, welke ondanks
Nederland's rijkdom in zoo snel toene
mende mate woekerde, was voor de
leidende groepen op zijn best even
eens een academisch vraagstuk, dat zij
niet uit ervaring kenden.
Dat menigeen met politieke zeggen
schap dezen socialen nood dankbaar
aangreep om er eigen gewin uit te
halen, laten we nu maar onbesproken.
Een man als Adolf Hitler doorleefde
én de nationale ontrechting van zijn
volk én den socialen nood in hun
meest harden vorm persoonlijk. Ge
roepen om profeet te zijn van een
hoogere orde, waarbinnen noch het
onrecht aan het volk, noch dat aan
den enkeling als noodzakelijk aan
vaard kan worden, dobrleefde hij deze
dingen evenzeer boven-middelmatig
als zijn gansche persoonlijkheid boven
de middelmaat uitrijst.
En uit dat doorleven groeide die
ontzagwekkende hardheid welke noo-
dig zou zijn om de veelsoortige tegen
standers van recht en gerechtigheid,
die hij op zijn weg moest ontmoeten,
te vernietigen.
Maar er groeide ook uit, dat teere
begrip voor de schoonheid van het
leven, hetwelk uit elk van zijn sociale
opbouwdaden spreekt.
Nu hebben zijn vijanden de hardheid
van dat in zorg en nood gestaalde
karakter breed uitgemeten, zonder het
hoe en waarom te verklaren.
Zoo kon in Nederland en elders,
waar men noch de nationale noch de
sociale ontrechting in de bovenlagen
des volks kende, die jammerlijke
waanvoorstelling omtrent Führer en
Volk van Duitschland gevormd worden,
welke nu nog zoovelen verhindert om
de gebeurtenissen van den tijd in hun
ware beteekenis te onderschelden.
Ook onder het volk op het platteland
leeft die waanvoorstelling, kdhstmatig
verwekt en verbreid door hen, die de
vijanden zijn van nationale kracht en
sociale gerechtigheid.
Wilde men de waarheid kennen en
erkennen, hoe heel anders zou het er
uit zien, hoeveel beter zou Nederland
de feiten aan durven en aan kunnen.
Het boerenvolk is de
kern der volkskracht.
De waarheid, deze is onder meer,
dat Adolf Hitler, beter dan eenige
staatsman voor hem heeft begrepen,
dat het boerenvolk de kern van de
volkskracht ls, dat dit boerenvolk niet
aan armoede en zorg ten prooi mag
worden gegeven, dat zijn grond boe-
rengrond, zijn recht boerenrecht moet
zijn. Dit is uiteindelijk een goed stuk
van den oorlog, welke thans woedt
en die ons volk weer nationaal bewust
heid moet geven, weer begrip voor
wezenlijke rechtsverhoudingen.
Als Adolf Hitler had aangepast met
de machten van het internationale ka
pitaal, die speelden met landbouwcri
sis en werkloosheid en verstoring van
goede zeden en godsdienstzin al
baden zij op de hoeken van straten en
vermengden zij hun economische roof-
plannen met bijbeltekstenals
Adolf Hitler in 1933 met Colijn en Eden
en Stimson was gaan zitten praten
over goudblokken en wat dies meer
zij, er ware allicht geen oorlog geko-
>bl Maar de boeren van Europa
zouden door de concurrentie uit Argen
tinië en met de koelies van de Chinee-
sche vlakten nog verder kapot ge
maakt zijn.
Hitler deed dat niet. Hij hergaf den
Duitschen boer diens bestaan en diens
recht, "en hij legde daarmee den grond
slag voor de bevrijding van heel het
Europeesche hoerendom.
Daarmee maakte hij de speculanten
en hun domme volgelingen woedend.
Zoo ontstond de oorlog en niet anders.
Werd die oorlog door Adolf Hitler
verloren dan hervatten de speculanten
hun spel en dan zouden zij het nog
beter spelen dan den vorigen keer. Er
zou geen stukje boerengrond boeren-
grond blijven en de slavernij in dienst
van het goud werd volkomen 1 De
feiten aandurven willen wij dit nog
eens duidelijk uitspreken. Want het is
noodig 1
Verstrikt in oude leugens.
Teveel boeren en landarbeiders zit
ten nog verstrikt in de oude leugens
en hopen, dat Engeland wint en weten
niet, dat zij als het ware bidden om
hun eigen ondergang. Zij, die den
ouden waan van Engeland's opper
macht dienen, roepen schande als een
Roskam eerlijk spreekt van Hitler als
den grootsten Germaanschen vorst van
alle tijden. Zij weten niet eens, dat
„een Germaansch vorst" niet andera
beteekent dan een Leider. Zij smalen
over Hitler's grootheid en bombardee
ren, zooals „De Tijd" dezer dagen,
liever een ir. S. L. Louwes tot een groot
man Zij spotten met „een nieuwen
tijd" omdat zij niets begrijpen van de
ellende, die „de oude tijd" over mil-
lioenen bracht. En zonder eenig inzicht
in het wezen van den oorlog,.die geen
oorlog van Hitier maar een oorlog
tegen Hitler is, weeklagen en schelden
zij en houden zij het bij „het oude".
Arme boeren in een arme volks
gemeenschap
Open toch de oogen, durf toch de
waarheid aan 1 Deze waarheid, dat
Hitler's overwinning zal zijn de over
winning van boeren- en volksrecht.
Als Churchill en Roosevelt en Van Klef-
fens - deze oude-Unie-leversecretaris,
die in Londen geschoold werd dat.
Uw recht nastreefden, hadden zij den
oorlog niet behoeven te beginnen I
Dit is toch duidelijk
