Nieuwsbodes vinden bijzonder
einde in Alkmaarse bronsgieterij
De laatste hoofdredacteur: Ton van den Nouweland
OVERDENKING
Niet het eeuwige leven, wel een lange levensduur
t
I
18
zierik'.eesche nieuwsbode.
'Ik wilde een krant met tandj es'
Een krant met tandjes maken. Aldus luidde de mis
sie van Ton van den Nouweland (43) toen hij op 1 fe
bruari 1994 hoofdredacteur werd van de Zierikzee-
sche Nieuwsbode. Hij zou de laatste worden in een rij
van bezielde journalisten, van wie sommigen hun
ziel en zaligheid voor 'De Bode' hebben gegeven. Vier
a vijf jaar gaf Van den Nouweland zichzelf bij deze
krant en daarna liefst wat verder en een stapje ho
ger. De termijn van vertrek klopt, alleen de manier
waarop had hij graag anders gezien.
„Nee, die krant had geen
tandjes toen ik hier kwam,"
zegt Van den Nouweland. Hij
had het nieuws hier al een
paar maanden gevolgd en ook
een oriënterend gesprek met
redacteuren van de PZC deed
hem ^eseffen, dat er hier een
taak voor hem lag. Boven
dien gaf toenmalig directeur
D. van 't Leven van Drukke
rij/Uitgeverij L&O hem de
opdracht met 'goed nieuws' te
komen. Dat zou groervan het
aantal abonnees tot gevolg
hebben, zo meende Van 't Le
ven.
Is Van den Nouweland een
carrièreplanner? Een kuchje
en een lichte blos omlijsten
zijn ferme 'ja'.
Voor hij de overstap naar het
Zeeuwse maakte, werkte hij
acht jaar bij het Nieuwsblad
van het Zuiden, een dagblad
met Midden-Brabant als ver-
schijningsgebied. Net toen hij
het voor zichzelf tijd vond
worden wat meer manage
menttaken te gaan verrich
ten, viel 'De Journalist' op de
mat met daarin de adverten
tie voor een hoofdredacteur
van de Zierikzeesche Nieuws
bode. Dat hij ook net terug
kwam van een watersportva
kantie op de Grevelingen was
alleen merkwaardig toeval.
Acht jaar journalistiek hand
werk en bomvol ambities. De
fusie tussen het Nieuwsblad
van het Zuiden en het Bra
bants Dagblad was in volle
gang. Zijn werkplek was ver
zekerd, maar zijn ambities
zag hij geblokkeerd door
veertig boventallige verslag
gevers, die het samengaan
van twee kranten tot gevolg
had.
„Wegwezen," dacht Van den
Nouweland en hij ging, met
missie en carrièreplanning.
Netwerk
Het zou hem niet meevallen
daar op dat Schouwen-Duive-
land, hielden zijn Brabantse
collega's hem voor. De men
sen waren er zo stug. Het op
bouwen van een netwerk is
hem echter veel gemakkelij
ker afgegaan dan verwacht.
„Komt natuurlijk ook wel
omdat de mensen je nodig
hebben. Bovendien concen
treerde ik me in het begin
vooral op Westerschouwen,
waar de mensen toch wat li
beraler zijn. Volgens de direc
tie moest de hoofdredacteur
zich richten op de gemeente
raad in Zierikzee, maar dat
vond ik onzin. Dat werd goed
gedaan door de toenmalige
redacteuren.
Er waren natuurlijk wel ver
schillen met Brabant. De
mensen zijn hier geslotener.
Soms zit je al een kwartier
met iemand te praten, die dan
ineens zegt, dat hij zijn naam
niet in de krant wil hebben.
Er komen hier ook soms inge
zonden stukken zonder naam
of adres. Ingezonden stukken
over zaken, waar je volgens
mij, best je naam onder kunt
zetten."
Welke journalistieke hoogte
punten in die vier jaar
Nieuwsbode komen er spon
taan bij hem op? „De affaire
Veerhoek met die voorgeno
men vestiging van een Ierse
pub annex Beiers eethuisje.
Dat had ik nog niet meege
maakt, dat een gemeenteraad
op het punt stond een wethou
der af te zagen. En de kwestie
'Borrendamme', aangedra
gen door Ad Hagesteijn en de
eerste graancirkels, naar aan
leiding waarvan zelfs CNN
naar hier is gekomen. En elk
jaar de Oudejaarsbijlage; een
van de bijzondere dagen van
het jaar als dat pak er weer
lag. Nou is Oud en Nieuw so
wieso een leuk feest, in tegen
stelling tot Kerstmis."
Spijt?
Zijn er dingen waar Van den
Nouweland spijt van heeft in
Geen afscheid!!
„De HEERE regeert.Psalm 93
Met het beëindigen van de uitgave van de ZN
verdwijnt ook de vaste rubriek „Overden
king" in het vrijdagnummer van ons blad.
Jammer!!
Na de Tweede Wereldoorlog - ruim vijftig jaar
geleden - besloot de toenmalige directie van
de ZN om in dit eilandelij k blad een meditatie
te plaatsen. Predikanten en enkele ouderlin
gen uit bijna alle kerken op Schouwen-Duive-
land hebben al die jaren hun bijdrage gele
verd voor deze rubriek.
Het is niet bekend of dit godsdienstig artikel
tje door velen gelezen is en nog minder hoe
men het beoordeelde. De een zal het wellicht
te 'licht' en de ander te 'zwaar' gevonden heb
ben. Dit houdt uiteraard verband met de ker
kelijke achtergrond van de diverse schrijvers
en van de lezers.
Bij alle kerkelijke verschillen mogen we toch
wel vaststellen, dat wij geloven en belijden,
dat er een God is. Een God, Die regeert. Een
God, Die alles geschapen heeft en nog onder
houdt. De God, Die de teugels van het wereld
gebeuren in Zijn handen heeft, maar ook ons
persoonlijk leidt. Niets gebeurt er bij geval!
De dichter van Psalm 93 begint zijn lied met
deze hoge inzet: „De HEERE regeert,". Ver
volgens noemt hij enkele eigenschappen van
deze Koning: Hij is met hoogheid bekleed. De
hoogheid van aardse vorsten is niet te verge
lijken met de Majesteit van God. Deze Koning
heeft ook macht; alle macht. In hemel en op
aarde. En aan deze macht komt geen einde.
Van eeuwigheid tot eeuwigheid regeert de
Heere God.
Wat op aarde ook verandert, de Heere God
blijft Dezelfde. Hij verandert niet! Christe
nen, die door bekering met een liefdeband aan
hun Heere verbonden zijn, hebben het echte
geloof gekregen, dat hun Hemelse Vader voor
hen zorgt. Het is wel zo, dat ze niet altijd met
hun verstand Gods wegen in hun persoonlijk
leven, met hun familie, kerk en maatschappij
kunnen narekenen. Neen; maar ook in de Bij
bel lezen we dat gelovigen, hun vraagtekens
hadden. De waaroms! Ook zij kenden onver
hoorde gebeden. Denk aan Asaf in Psalm 73.
Maar toch als ze door het geloof achter Va
ders hand, Vaders hart hoord'en kloppen, ja,
dan zeiden ze amen, de Heere doet het goed,
ook in ons leven.
Al Gods kinderen zullen hiermee instemmen.
Het geloof in God belijdt, dat Hij niet alleen is
een almachtig God, maar ook een getrouw Va
der. In Zijn handen zijn we veilig!
Dit is de laatste meditatie in dit blad. Als me
dewerker van de rubriek „Overdenking"
neem ik afscheid van de lezers van deze ru
briek, maar de Heere God neemt geen af
scheid. Tot in eeuwigheid niet!!
Het zal wel een groot verschil uitmaken of Hij
onze Vader geworden is doordat Jezus onze
zonden heeft betaald of dat wij door ongeloof
Jezus als onze enige Zaligmaker verworpen
hebben, zodat Hij op de oordeelsdag ons ver
oordelen zal naar die plaats, waar de Heere
God ook de sleutels van heeft,
Laat de HEERE regeren in uw leven!
Westenschouwen.
B. Boot
commejtaar. Van den Nou-
weiand; mening over de pers
in het a'gemeen is daardoor
wat veraiderd. „Er wordt be
weerd dai de kwaliteit van de,
media achteruit holt en ik
moet zeggen dat het klopt. Ik
heb dingen teruggezien, die" j
ik absoluut niet gezegd heb.'
Die kwalitet moet echt be
ter. Als bijvoorbeeld premier
Kok geen interviews meer
wil geven uit angst verkeerd
gecitèerd te worden, dan
moet je je toch afvragen waar.
we mee bezig zijn."
Aftellen
De Zierikzeesche Nieuwsbode heeft - zo blijkt nu -
niet het eeuwige leven. Dat het bestaan van het
Schouwen-Duivelandse krantje echter op z'n minst
nuttig was te noemen, blijkt onder meer uit de vaak
lange weg die de geproduceerde edities hadden af te
gaan. Zo vonden vele Nieuwsbodes hun einde in Alk
maar, waar ze werden gebruikt in een bronsgieterij
om mallen af te dekken.
In deze Alkmaarse bronsgie
terij worden kunstwerken
vervaardigd via de zoge
naamde 'verloren wasmetho-
de'. Het beeld wordt door
kunstenaars in was aangele
verd, waarna het basispro
duct in een vuurvaste massa -
bijvoorbeeld gips - wordt in
gepakt. In een uitstookoven
wordt het beeld tot een kleine
700 graden verhit, waardoor
de was via een uitgespaarde
opening wegloopt en het gip
sen mal overblijft. „Daar giet
je uiteindelijk het gesmolten
brons in. Vanuit de oven wor
den de beelden eerst in het
zand gezet. En om nu te voor
komen dat er zand via de ope
ning naar binnengaat, dek
ken we ze af met
Nieuwsbodes. Door de hitte
willen die nog weieens gaan
verschroeien. Uiteindelijk
gaan die Nieuwsbodes dus in
rook op," licht werkmeester
N. Slager van de bronsgiete
rij het proces toe.
Niet toevallig
De band tussen Slager en de
Zierikzeesche Nieuwsbode is
niet toevallig. „Ik ben op
Haamstede geboren en opge
groeid," vertelt de oud-
Schouwenaar. Dat was om
precies te zijn op 24 januari
1944, maar alsof er inmiddels
nauwelijks tijd is verstreken
herinnert hij zich zijn kleu
ter- en lagere schooltijd in de
Westhoek nog zeer goed. Ook
zijn latere schoolcarrière -
Slager bezocht de ULO in Zie
rikzee - zijn hem tot in detail
bijgebleven. De Zierikzee
sche Nieuwsbode hielp daar
een handig handje bij. „Asma
bijvoorbeeld zie ik nog regel
matig in de krant staan. Ik
herinner me hem goed, omdat
hij me een keer van school
heeft gestuurd," lacht Slager.
Door zijn tegenwoordige be
trokkenheid bij de regionale
ouderenorganisaties haalde
Zierikzeeënaar H. Asma in de
afgelopen jaren inderdaad re
gelmatig de krant.
Oud-leerling Slager verliet de
regio toen hij ging studeren.
Een studie aan de HTS in
Vlissingen betekende in de
kost aan de overkant en
Schouwen-Duiveland werd
voortaan alleen nog in de
weekenden - via het pontje
Katseveer/Zierikzee - aange
daan. Dat was voor Slager het
begin van een lange reis door
Nederland, want sindsdien
heeft zijn loopbaan hem door
bijna het hele land gevoerd.
Zo werkte hij - tot een reorga
nisatie volgde - bij Philips in
Apeldoorn. Werkgever Phi
lips in Hengelo volgde. Na ze
ventien jaar hier te hebben
gewerkt, werd de voormalig
inwoner van Haamstede op
nieuw de dupe van een ingrij
pende reorganisatie. Zijn
nieuwe werkgever werd Fok
ker, maar ook daar was hem
geen rustig arbeidsleven be
schoren. Na anderhalf jaar
stond hij opnieuw op straat.
„Via vrijwilligerswerk ben
ik in de bronsgieterij als
werkmeester terecht geko
men. Dat doe ik nu ongeveer
twee jaar. We gieten hier
kunstwerken die uit alle de-
Een vertrouwd gezicht. De verschroeide Nieuwsbodes op de foto hebben echter een flinke reis
achter de rug.
len van het land komen," ver
telt Slager over z'n huidige
bestaan.
Eilandgevoel
De betrokkenheid met Schou
wen-Duiveland bleêf, on
danks de reis die Slager afleg
de, groot. „Een beetje dat
eilandgevoel. Je blijft betrok
ken en nieuwsgierig. Wat
staat er in de Nieuwsbode;
wat is het plaatselijke
nieuws." Dankzij zijn neef
Wim Telle uit Zonnemaire
werd de nieuwsgierigheid
van Slager met zekere regel-
maat bevredigd. „Wim en
Sjaan bewaren de kranten
trouw. Soms krijg ik ze na
een half jaar in handen. Dan
is het wel een vuilinfczak
vol," zegt Slager. De Nieuws
bodes die hij ontvangt, ver
dwijnen niet direct op de
brandstapel. „Ik werk ze
eerst op het gemak door.
Vaak kom je oude namen te
gen, bijvoorbeeld van mensen
met wie je op school gezeten
hebt. Ook kijk ik altijd even
wie er zijn overleden." Regel
matig doet Slager de regio
nog aan, „al is dat wel minder
geworden sinds mijn moeder
is overleden".
Nadat de kranten doorgeno
men zijn, belanden ze in de
bronsgieterij. Daaraan komt
nu een einde, enigszins tot
spijt van de in Alkmaar ge
vestigde Haamstedenaar.
„Mijn moeder bewaarde de
Nieuwsbodes vroeger trouw.
Als ik dan thuis kwam in het
weekend was dat het eerste
waarnaar ik greep. En dat is
altijd zo gebleven." Maar
nuchterheid overheerst: „Tja,
als jullie stoppen, dan houdt
het gewoon op."
Tekst: Esme Soesman
Foto: N. Slager
Op de redactie werd afgeteld
de laatste weken:
'Nog....Nieuwsbodes' hing ej-
aan de muur. Lange tijd was
er onzekerheid binnen het
hechte team van journalisten
over hun toekomstige werk
plek. Van den Nouweland
gaat naar het hoofdkantoor,
in Vlissingen en wordt redac
teur binnen- en buitenland.
Hij heeft uiteraard niet geko-,
zen voor de teloorgang van de
Zierikzeesche Nieuwsbode.
Hoe voelt het dat zijn naam,
daar toch voor eeuwig aan ge
kleefd zal zitten? „Het is geen
fijn gevoel, dat ik het licht zal
moeten uitdoen. Toen ik voor
het eerst van de plannen hoor-,
de, heb ik een tijdje slecht ge
slapen en de laatste1 weken,
sinds het aftellen, is dat weer
zo. Nee, het is niet fijn."
Woensdagmiddag 29 april
1998 rolt Zierikzeesche
Nieuwsbode, nummer 26.374
van de pers. De laatste na
ruim 153 jaar. Ton van den
Nouweland zal erbij staan als
de pers voor de laatste keer
draait. Kan hij een beetje in
schatten hoe hij zich dan zal
voelen?
Weer dat kuchje en die lichtè'
blos. „Ach, ik ben sinds kort
een bewonderaar van Jacques
Herb: Een man mag niet hui
len."
Tekst: Ali Pankow
Foto: Marijke Folkertsma
zijn periode bij de Zierikzee
sche Nieuwsbode? „Persoon
lijk heb ik nergens spijt van,
maar ik vind wel dat we in
het uitgeverij-management
team hebben gefaald. We had
den die grote adverteerders
moeten zien vast te houden.
Toen de autodealers, de ma
kelaars, de Aldi en de ge
meente als grote adverteer
ders bij ons weggingen,
hebben we gefaald. Daar had
den we als collectief een ant
woord op moeten hebben."
En hoe zit het met die tand
jes? „Ik denk niet, dat ik
mensen echt heb gekwetst. In
het begin hield Geert van
Breugel (tegenwoordig hoofd
Communicatie gemeente
Schouwen-Duiveland en
toenmalig gemeentevoorlich-
ter in Westerschouwen, red.)
me voor, dat de samenleving
hier geen behoefte heeft aan
een krant met tandjes. Ook
intern heb ik pittige discus
sies gevoerd met Piet Klee-
mans. Hij vond dat ik veel tè
ver ging, dat ik de samenle
ving hier niet mocht bescha
digen. Maar volgens mij heb
ik de mensen niet echt schade
berokkend. Men wil toch echt
nieuws lezen en ik denk dat
ik in die vier jaar nog geen
deuk in een pakje boter heb
geschopt."
Is er nooit iemand boos ge
worden op de krant? „Er is
misschien drie of vier keer
met een proces gedreigd.
Jammer dat het er nooit van
is gekomen. Ik had het wei
eens willen meemaken om
voor de Raad voor de Journa
listiek te verschijnen."
Zakelijker
Van een 'zee van informatie'
naar 'een dijk van een krant',
van het Nieuwsbode-rood
naar het PZC-blauw. Wat ver
andert er nog meer per 1 mei?
„Ik denk dat de berichtge
ving wat zakelijker wordt.
De drempel om in de krant te
komen zal wat hoger worden.
De kwantiteit zal wat afne
men, maar niet zoveel. Ze zijn
bij de PZC ook goed door
drongen van het feit, dat de
kracht van een regionaal dag
blad in de kleine berichtjes
zit."
Van den Nouweland verwijst
in dit verband ook naar het
lezersonderzoek, dat de Zie
rikzeesche Nieuwsbode in
1995 liet uitvoeren. Stree-
knieuws scoorde het hoogste,
direct gevolgd door de weke
lijkse column van Marzas.
Voor politiek en cultuur
blijkt veel minder belangstel
ling te bestaan bij de lezers
van De Bode.
Sinds de overname van de
Zierikzeesche Nieuwsbode
door de PZC, c.q.
Wegener/Arcade op donder
dag 26 februari bekend werd
gemaakt, is het Schouwen-
Duivelandse nieuwsblad zelf
onderwerp van de media. Al
gemeen Dagblad, Reformato
risch Dagblad, De Stem, Om
roep Zeeland, RTL 5, ze
berichtten allen over het
overlijden van de 'oude da
me' en vroegen de hoofdre
dacteur om toelichting en
