Grijze import in Scharendijke
Angst voor toekomst drukt
zwaar op gezin van de boer
Alle ruimte voor ganzen
en zout water in Prunj e
Schouwen-Oost wil
grond elders kopen
Dit jaar geen suppleties
op Schouwse stranden
AGENDA
De rotonde
bij Kerkwerve
komt er aan
i
Dorpsraad wordt stichting
VRIJDAG 20 MAART 1998
NR 26352
3
Toelichting door de Grontmij
KERKWERVE - Het Prunjegebied bestaat nu nog
voornamelijk uit landbouwgronden. Wanneer de gis
teren in de landinrichtingscommissie Schouwen-
Oost gepresenteerde plannen doorgaan, ligt er bin»
nen een paar jaar een natuurgebied dat het domein is
van ganzen en dat voor veertig procent uit open zout
water bestaat.
Gemeentebestuur schets grove lijnen van ruimtelijke ordening in discussienota
1De Kop van Schouwen
2. De Grevelingenkust
3. De Oosterscheldekust-west
4. De Oosterscheldekust-oost
5. Centraal agrarisch cultuurlandschap (met
6. De ontwikkelingspolen
7. Water en de dammen
56
DEELGEBIEDEN
De zeven deelgebieden in de structuurvisie. In het centraal agrarisch cultuurlandschap (5) zijn drie zones aangebracht. In zone
A zijn recreatieve ontwikkelingen niet gewenst, in B zijn landschapscampings mogelijk en in C is kleinschalige recreatie toege
staan
Bioloog M. van Mansfeld was
namens de Grontmij in Kerk-
werve aanwezig om een toe
lichting te geven op het ont
werpplan. Bij het maken
ervan heeft ze zich niet laten
hinderen door budgettaire be
perkingen. Prunje, waar de
Prunjeweg en een deel van de
Bootsweg, moeten verdwij
nen, moet een binnendijks ge
bied worden, zonder getijden.
Het zoutgehalte moet komen
uit het kwelwater. Dat water
zal in de wintermaanden tot
aan het maaiveld staan en 's
zomers zo'n twintig centime
ter lager. Gewassen als aard
beiklaver, schedefontein
kruid, kamgras, zeebries,
lisdodde en riet moeten welig
tieren. Bij het ontwerp is ge
keken naar het verleden van
het gebied en de samenstel
ling van de grond. In grote lij
nen komt het er op neer dat
het zand afgegraven zal wor
den en kleigrond blijft liggen.
De diepte van de waterpartij
en zal zo'n zestig centimeter
bedragen zodat ook in ex
treem droge zomers nog wa
ter in de plassen en de kreken
zal staan. Eventueel overtol
lig water na overvloedige re
genval zal aan de Zuidoost
kant (Prommelsluis) worden
Volgend jaar is Rijkswater
staat voornemens om het
strand tussen de Brouwers-
dam en Renesse op te hogen.
Het gaat dan om een strook
van vijf kilometer lengte. Het
deel tussen de Stormvloedke
ring en de rotonde bij Westen-
schouwen is echter voorlopig
nog niet aan de beurt. Dat
stelde H. Verhees, hoofd van
de afdeling Waterkering en
Kust van Rijkswaterstaat
gisteren. ,,Het gaat ons voor
al om handhaving van de
kustlijn. Daarbij kijken we
ook naar het strand dat op de
vooroever aanwezig is. Dat
zie je niet, maar dat ligt er
weL Er is wat Schouwen-Dui-
veland betreft dus geen spra
ke van een onveilige situatie
en wij zijn er in eerste instan
tie niet voor de strandrecre-
afgevoerd zodat het zoute
water zo min mogelijk door
het landbouwgebied stroomt.
Onder de N59 die het gebied
doorsnijdt, zal een stuw en
een duiker worden aange
bracht en in de buurt van Mo-
riaanshoofd komt een ge
maal. Dit vooral om voor een
goede circulatie van het wa
ter te zorgen.
Vragen
De leden van de landinrich
tingscommissie Schouwen-
Oost bestookten Van Mans
feld vervolgens met vele
vragen. Hoe controleer je het
kwelwater? Wat zijn de kos
ten? Blijft er geld genoeg over
voor de rest van Schouwen-
Oost? Hoe houd je de ganzen-
populatie op peil? Hoe vang
je de toeristen op? Bestaat de
mogelijkheid om varianten in
te dienen? Vooral het kwel
water bleek voor de commis
sieleden R. van der Wekken
en P. de Koeijer een bron van
zorg. Van Mansfeld had niet
op alle vragen een antwoord.
Alle aan- en opmerkingen
moetèn echter wel worden op
genomen in het aangepaste
plan dat op 28 mei moet wor
den gepresenteerd.
atie. Wel houden we, als we
toch gaan ophogen, rekening
met de wensen van de recre
atie. We gaan echter niet al
leen ophogen omdat het
strand te smal is, terwijl de
eigenlijke kustlijn nog intact
is," aldus Verhees.
Een van de ondernemers die
graag zou zien dat het strand
wordt opgehoogd is J. Vroon.
„Tussen de overgang bij de
Laone en Kijkduin is het erg
slecht. Op een aantal dagen
kun jer er soms helemaal niet
meer wandelen. Bovendien
zit er in de buurt van Kijk
duin een enorme inham. Bij
vloed staat het water daar tot
de duinen." Ook bij Westen-
schouwen is overigens bij
hoog water nog slechts een
smalle strook over.
Dat concludeerde psychologe
en boerendochter Carin Gie-
sen donderdag in het dorps
huis in Ouwerkerk tijdens de
agrarische studiedag van de
Zeeuwse Plattelandsvrou
wenbond.
Giesen is werkzaam aan de
Universiteit van Utrecht
voor de sectie arbeid en ge
zondheid. In haar boekje 'Cri
sis op de boerderij' gaat zij in
op de relatie werk en arbeid
binnen het boerengezin en on
derzoekt zij de grenzen van
het aanpassingsvermogen
van de mens op snelle ont
wikkelingen.
De psychologe was door de
agrarische commissie uitge
nodigd een inleiding te hou
den over verleden, heden en
toekomst voor het boerenge
zinsleven.
Lange tijd betekende het boe
renbedrijf een relatief kalm
bestaan. Het was weliswaar
fysiek zwaar, maar nog met
zekerheden, onderlinge con
tacten en veel aanloop op de
boerderij.
Schaalvergroting
Kort na WOU zette echter de
invloed van het water, na
tuurgebieden en enkele stede
lijke concentraties) worden
hierin geaccentueerd.
In de stuctuurvisie worden
zeven deelgebieden onder
scheiden. Dat zijn de Kop van
Schouwen van Westenschou-
wen tot en met Ellemeet, de
Grevelingenkust van Scha
rendijke en Brouwershaven
tot en met dè Grevelingen-
hout, de Oosterscheldekust-
West van de aanzet Ooster-
scheldekering tot aan haven
De Val, De Oosterschelde-
kust-Oost van de Zeeland-
brug tot en met Bruinisse, het
centraal agrarisch cultuur
landschap met Eikerzee in
het westen en Oosterland in
het oosten, de ontwikke
lingspolen Zierikzee en Brui
nisse en tenslotte het water
schaalvergroting in. De over
heid stimuleerde het groei
denken, de mechanisatie zet
te flink door, paarden werden
vervangen door tractoren en
Nederland werd een van de
belangrijkste exporteurs van
landbouwproducten.
De boer moest een veel grote
re mentale inspanning leve
ren. Het ondernemerschap
werd steeds belangrijker. De
boer werd het verlengstuk
van machines, moest gaan
werken met vreemd kapitaal
en werd steeds meer afhanke
lijk van de banken. Er was
ook sprake van een toene
mend sociaal isolement. De
boer -werd - individualisti-
scher en door modernere com
municatiemiddelen, kwam er
ook steeds minder aanloop op
de boerderij.
Giesen gaf aan dat nieuwe in-
en de dammen. Een opmerke
lijke aanbeveling in deelge
bied de Kop van Schouwen is
de aanwijzing van Scharen
dijke als overloopgebied voor
pensioenmigranten. Veer-
hoek: „De capaciteit van
Burgh-Haamstede en Renesse
is naar verwachting over zes a
zeven jaar volledig benut." In
de structuurvisie staat dat de
ze migratoire druk zal wor
den afgeleid naar Scharendij
ke.
Behoefte
Daar zullen woningbouwini-
tiatieven worden getoetst aan
de behoefte die bestaat aan
bepaalde woningtypen, bij
voorbeeld als gevolg van de
vergrijzing. Een bevolkings-
grijpende veranderingen zich
sinds het midden van de jaren
tachtig aandienden met
oogstbeperkende maatrege
len door de overheid en prijs
dalingen ten gevolge van de
productieoverschotten. De
boeren kregen te maken met
mondiale ontwikkelingen
door bepalingen van de
GATT en de EU. Ook kreeg
hij té maken met het beleid
ten aanzien van natuur, land
schap en woningbouw. Ver
der waren er veranderingen
van opvatting binnen de sa
menleving. Er werden steeds
hogere eisen aan het voedsel
gesteld en waar de boer vroe
ger een positief imago had als
produeent van voedsel, werd
hij nu vaker in de hoek van de
milieumisdadigers gedwon
gen.
Als deze ontwikkelingen had
den ook hun invloed op het
gezin. Veel boeren raakten in
een identiteitscrisis. Span
ningen manifesteerden zich
soms in drankgebruik, fysie
ke klachten en dergelijke.
Sekse, leeftijd en opleidings
niveau zijn volgens Giesen
bepalend voor de wijze waar
op binnen de boerengezinnen
op de ontwikkelingen wordt
gereageerd. Zij maakte on
derscheid tussen een pro
bleemgerichte en een emotio
nele wijze van benadering
van die ontwikkelingen.
De psychologe kon geen con
crete oplossingen aandragen
voor de problematiek en de
onzekerheden waar de agrari
sche gezinnen mee confron-
teerd worden. Wel stelde zij
vast, dat vermijdingsgedrag
niet de voorkeur verdient en
dat het met elkaar erover pra
ten in elk geval wel helpt om
extra spanningen te voorko
men.
In de middag brachten de
deeldneemsters aan deze
agrarische studiedag, ver
deeld in twee groepen een
bezoek aan kaasboerderij De
Stolpe in Nieuwerkerk en
aan jammakerij De Stelle in
Ouwerkerk.
f
prognose geeft aan dat het in
wonertal van de regio in het
jaar 2025 zal uitkomen op
34.500. Ongeveer 28.500 men
sen hiervan zijn autochtone
Schouwen-Duivelanders. In
Scharendijke is volgens de vi
sie ook nog ruimte voor groei
van bedrijvigheid. Maar dan
gaat het om lokale bedrijven
die zich oriënteren op de
westkant van het eiland en
waarvoor daar geen plaats is.
Het huidige bedrijventerrein
in Scharendijke mag uitge
breid en zonodig wordt er een
tweede aangelegd.
Windmolens
Ook nieuw in de structuurvi
sie zijn de ideeën over de
bouw van windmolens. In op
dracht van de provincie moet
Schouwen-Duiveland ruimte
zoeken voor windmolenpar
ken Veerhoek: „Dan ga je af
vinken en kom je uiteindelijk
op bijna niks uit. Geen wel
denkend mens zal aan de De-
lingsdijk windmolens willen
plaatsen." Al vinkend heb
ben B&W echter toch drie
plaatsen aangewezen. Het
gaat om de Gouweveersedijk
tussen De Val en de Zuidbout,
een plek langs de zeedijk ten
zuiden van Bruinisse en de
Philipsdam. „Maar we staan
niet te dringen," zegt Veer
hoek.
Al langer was bekend dat er
plannen zijn om de N59 vlak
voor Zierikzee in noordelijke
richting te verleggen. De weg
loopt straks midden door het
natuurontwikkelingsplan
Tureluur. De nieuwe weg is
tevens de begrenzing van de
stadsuitbreiding in het noor
den. Plan Tureluur loopt on
der Zierikzee door tot haven
De Val. De gehele Ooster-
scheldekust wordt door B&W
betitelt als 'natuurboule-
vard'. Op termijn denkt het
gemeentebestuur aan transfe
ria bij Haamstede en Zierik
zee.
De structuurvisie wijkt in de
len af van het streekplan Zee
land en het woningbouwpro
gramma van de provincie.
Maar daar ligt Veerhoek niet
wakker van: „Die rimpelin
gen van de provincie zijn in
2030 allang overruled door
andere dingen." De struc
tuurvisie wordt komende op
drie plaatsen gepresenteerd.
Volgende maand zijn er drie
discussiebijeenkomsten. Na
de zomer volgt nog wettelijke
inspraakronde.
Advertentie
KERKWERVE - De plannen
van de provincie om een ro
tonde aan te leggen bij Kerk
werve lijken in een afsluiten
de fase te komen. Het gaat om
een verkeersmaatregel bij de
kruising Heuvelsweg-Weel-
weg en Kakkersweelweg.
Tijdens de vergadering van
de landinrichtingscommissie
Schouwen-Oost, gisteren in
Kerkwerve, werd medege
deeld dat het zeer waarschijn
lijk is dat de provincie ko
mende dinsdag positief
adviseert over de financiën.
Indien dat het geval is, kan er
vanaf volgende week vrijdag
door aannemers ingeschreven
worden voor de aanbesteding
van de werkzaamheden. Ge
lijktijdig wordt dan een in-
formatietracject naar de bur
gers gestart.
Eind juli zou de rotonde dan
gereed zijn.
Met het fietspad rond de Lan-
gedijk gaat het minder voor
spoedig. Het waterschap gaat
alleen akkoord als het fiets
pad direct langs de waterloop
gelegd wordt. Dat heeft nou
juist niet de voorkeur van de
commissie.
Vrijdag 20 maart
Zierikzee
Lezing Ronald Giphart. Po
dium voor muziek en theater
Brogum. 19.30 uur.
Zaterdag 21 maart
Zierikzee
Open Doe-ochtend installa
tietechniek. Installatiebe
drijf Saman.
Open huis '98. Rabobankkan-
toor Havenpark.
10.00 tot 14.00 uur.
Opening nieuwe jeugdsoos
door wethouder P. Berre-
voets-Ringelberg. MFC.
14.00 uur.
Bekendmaking uitslag ver
kiezing beste buur. Theater
café Mondragon. 15.00 uur.
Jubileumconcert kerkkoor;
Gereformeerde kerk, Sint
Domusstraat. 17.00 uur.
Jaarconcert koninklijke Har
monie Kunst en Eer in
Theater Mondragon. Aan
vang 20.00 uur.
Kerkwerve
Zang- en orgelavond. Christe
lijke Gereformeerde kerk.
19.30 uur.
Serooskerke
Straofeest. Vanaf 12.30 uur.
Burgh-Haamstede
Lentekriebels-wandeling
door de Jeugd Natuur- en Vo
gelwacht vanaf driesprong
Nieuwe weg/
Vertonsweg/Moolweg. 10.00
tot 12.00 uur.
Voorstelling dansgroep Ani
mo. De Schutse. 14.00 uur.
Haamstede
Dansvoorstelling Jan Klaas-
sen en Katrijn naar Speel-
goedland in de Schutse.
14.00 uur.
Renesse
Toneelopvoering 'Barend
van Roos'. Toneelvereniging
Op Drift. Dorpshuis.
20.00 uur.
Brouwershaven
Feestavond ASV Brouwers
haven met toneeluitvoering
Poesekater. Tonnenmaga-
zijn. 20.00 uur.
Ouwerkerk
Schoonmaakaktie wildbe
heereenheid De Gouwe. Start
om 08.30 uur.
Bruinisse
Vogelbeurs ODW De Nach
tegaal. Clubgebouw Molen
weg. 10.00 tot 12.00 uur.
Zondag 22 maart
Haamstede
Presentatie tweede CD
Crosshead and The Southside
Horns in Muziekcafé Bran-
denburgh. 15.00 uur.
Maandag 23 maart
Zierikzee
Presentatie discussienota
structuurvisie. Theater Mon
dragon. 19.30 uur.
Burgh-Haamstede
Schrijf avond Amnesty Inter
national. Gereformeerde
Kerk. Aanvang 19.00 uur.
Dinsdag 24 maart
Zierikzee
Voorlichtingsdag vrachtwa
gens op J. L. de Jongeschool.
9.30 uur.
Lezing drs. Jacob Slavenburg
over gnosis. Kerkcentrum
achter Gasthuiskerk. 20.00
uur.
Burgh-Haamstede
Herhalingscursus reanimatie
van de NVvH afdeling Wes-
terschouwen in de schutse.
14.00 uur,
Noordgouwe
Schrijfochtend Amnesty In
ternational. Dr. Wortman-
straat 23. Aanvang 10.00 uur.
Bruinisse
Presentatie discussienota
structuurvisie. Dorpshuis.
19.30 uur
Woensdag 25 maart
Schouwen-Duiveland
Boomfeestdag in regio.
Zierikzee
Praise-aerobic. Bij Leger des
Heils, Poststraat. 15.00-16.00
uur.
Gemeenteraadsvergadering.
Theater Mondragon.
19.30 uur.
Advertentie
INSTALLATIEBEDRIJF
BROUWERSHAVEN - Uitleg van plannen groen
voorziening door de gemeente, de voortgang van de
dorpsraad in 1.998 en verkiezing van dorpsraadsle
den.
Dit zijn onderwerpen die
woensdag 25 maart om 19.30
uur aan de orde komen tij
dens de vergadering van de
dorpsraad Brouwershaven in
het Tonnenmagazijn. De
dorpsraad gaat veranderen.
Er wordt een stichting opge
zet, die gevraagd en onge
vraagd de gemeenteraad en
het college van B&W kan ad
viseren.
In de nieuwe opzet draagt de
dorpsraad geen verantwoor
ding meer voor het dorpshuis
en de gymzaal, wel zal de
raad subsidie kunnen blijven
verlenen.
Zeeuwse plattelandsvrouwen brachten donderdag tijdens de studiedag van de agrarische com
missie onder meer een bezoek aan kaasboerderij De Stolpe in Nieuwerkerk.
(Foto: Marijke Folkertsma)
Om verplaatsing bedrijven te bespoedigen
KERKWERVE - De landinrichtingscommissie
Schouwen-Oost wil ook buiten dat gebied grond
gaan aankopen. Op de nieuwe, vooral in Duive-
land, aan te kopen grond zouden dan bedrijven
kunnen worden gevestigd die nu nog in Schou
wen-Oost gevestigd zijn.
Dit is de belangrijkste wij
ziging die voortkomt uit de
suggesties zoals die waren
opgenomen in het aankoop-
strategieplan. De opsteller
daarvan P. Vermeulen van
de Dienst Landelijk Gebied
was gisteren tijdens de ver
gadering in Kerkwerve aan
wezig om het plan toe te
lichten.
Tot nu toe was het zo dat al
leen binnen het landinrich-
tingsgebied Schouwen-Oost
grond werd aangekocht. Dit
om bijvoorbeeld een aan
eengesloten natuurgebied
te krijgen. Tot de strategie
wijziging werd besloten om
dat het binnen Schouwen-
Oost moeilijk bleek om
geschikte ruimte te vinden
om bedrijven te herplaat
sen. Overigens licht Schou
wen-Oost redelijk op sche
ma als het om aankoop van
grond gaat. 350 van de 846
aan te kopen hectaren is in
middels binnen. Vooral de
aankoop voor de landinrich
ting van Schouwen-West
verloopt moeizaam. Daar is
tot nu toe slechts 19 van de
579 hectare verworven.
Rijkswaterstaat acht kust veilig
RENESSE - Het ophogen van de stranden bij Westen-
schouwen en Renesse laat volgens Rijkswaterstaat
nog even op zich wachten. Een aantal ondernemers
zou graag zien dat er zogenaamde suppleties worden
aangebracht vanwege de geringe ruimte die er nu op
het strand is.
ZIERIKZEE - Scharendijke wordt overloopgebied
voor de vestiging van pensioenmigranten uit de
Randstad, oneerbiedig ook wei 'grijze import' ge
noemd. De Gouweveerse Zeedijk, de Philipsdam en
de zeedijk ten zuiden van Bruinisse zijn mogelijke lo
caties voor windmolens. Dat zijn enkele concrete
punten uit de structuur visie Schouwen-Duiveland.
In de structuurvisie staat
geen beleid. De studie is be
doeld als discussiestuk. Het
gemeentebestuur wil met in
woners en met andere overhe
den praten over de inrichting
van Schouwen-Duiveland in
de nabije en verre toekomst.
„Dit is niet de ultieme visie.
Het gaat om een aantal moge
lijke proposities, maar wel
redelijk gemotiveerd," zoals
wethouder C. Veerhoek het
gistermiddag op de perscon
ferentie uitdrukte.
Architectenbureau Rothui
zen, van Doorn, 't Hooft legde
in opdracht van de gemeente
vier toekomstscenario's van
de rijksoverheid 'over elkaar'
en vertaalde de aanbevelin
gen naar de Schouwse situ
atie. De natuurlijke eigen
schappen van het voormalige
eiland (agrarisch landschap,
Studiedag Zeeuwse agrarische vrouwen
OUWERKERK - Angst voor de toekomst door de
snelle veranderingen in het agrarisch bedrijf druk
ken zwaar op het gezin van de boer. De vrouw binnen
het gezin is eerder geneigd hulp in te roepen bij drei
gende problemen dan de man.
