Hollanders 150 jaar in Amerika
De achternaam van het kind
Pearle neemt twee
optiekketens over
Expositie Prunier
in Bewaerschole
Welcome To
CD-speciaalzaak wordt
entertainment shop
Cursussen kleur en stijl,
patchwork en oud schrift
Excursie in Prunjegebied
Concert Surrender in
jongerencentrum Big S
Woensdag j 4 januari 1998
HET EXTRA NIEUWSBLAD
Nederlandse gemeenschappen gebruiken herkenbare symbolen
ZIERIKZEE - In dc Nederlandse gebieden in de Ver
enigde Staten wordt feest gevierd. Het is namelijk
jaar geleden dat de bekendste 'Nederlandse' stad
in Amerika gesticht werd: Holland, Michigan. De
Nederlanders overzee hebben de band met het voor
malige moederland niet losgelaten. Maar hoe Hol
lands zijn de Nederlandse Amerikanen nog?
fulpen, klompendansen en
vooral windmolens. Dat zijn
de symbolen waar het voor
hen om draait. Daarnaast zijn
in de Verenigde Staten tallo
ze plaatsnamen, die herinne
ren aan een Nederlandse ge
schiedenis. Er zijn plaatsen
1»- Holland heten, ot' Neder
land Wie gedetailleerde
kaarten raadpleegt, kan zelfs
plaatsen vinden als Barne-
i veld. Boreulo. Overijssel en
Rotterdam. Dat heeft ver-
I schillende oorzaken.
Nieuw Amsterdam
Nederland had in de zeven
tiende eeviw een kolonie in
Amerika. New York heette
toen Nieuw Amsterdam en
kW as een handelspost van de
tVestindisehe Compagnie. Als
het gaat om Nederlanders die
rjaar Amerika emigreerden,
heeft de negentiende eeuw
het belangrijkste stempel ge
drukt. Om religieuze en eco
nomische redenen trokken
toen zo'n 250.ÜÜO Nederlan
ders naar de Verenigde Sta
ten.
In de negentiende eeuw wa
ren ze in dat land meer dan
welkom. Immigranten kre
gen in die tijd heel goedkoop
of zelfs gratis land aangebo
den. want de overheid wilde
dat mensen zich zouden vesti
gen in de. tot dan toe. dunbe
volkte gebieden in het mid
denwesten. Het vooruitzicht
op eigen land oefende een
enorme aantrekkingskracht
uit op potentiële immigran
ten. want in Nederland was
dat ideaal bijna onbereik
baar.
Kliekvorming
Mensen hadden best een lan
ge en soms gevaarlijke zee
reis over voor die droom om
eigen land te bezitten. Een
maal in Amerika aangeko-
The Friendly Commwity
Established I88I Chartered 189I
Holland Chamber of Commerce Holland Corn Festival Committee I
1 In de kern Holland in Texas wordt de bezoeker welkom gehe
ten met een klomp.
men gingen de Nederlanders
graag bij elkaar in de buurt
wonen. Kliekvorming is een
van de kenmerken van de Ne
derlanders in Amerika. Dat
was ook wel logisch. Het was
eng om je in zo'n vreemd land
te vestigen. Vaak reisden
Er waren ook groepen die
naar de steden trokken, maar
die vielen wat minder in het
oog. Katholieken gingen al
snel op in de maatschappij
omdat zij zich aansloten bij
katholieke gemeenschappen
uit bijvoorbeeld Ierland en
Italië.
Nederlandstalig
Juist doordat de Nederlan
ders zo bij elkaar bleven, wis
ten ze lange tijd hun eigen
taal en cultuur te behouden.
Kerkdiensten werden nog
lange tijd in het Nederlands
gehouden. Dat hield eigenlijk
pas op aan het begin van deze
eeuw. Ook waren er lange tijd
Nederlandstalige kranten,
zoals de Sheboygan Nieuws
bode in Wisconsin. Via die
kranten bleven de Nederlan
ders in Amerika op de hoogte
van het nieuws in de eigen ge
meenschap en ook elders in de
Verenigde Staten.
Er verschenen artikelen over
mensen die verder naar het
westen waren getrokken. Als
dat positieve berichten waren
over goede, goedkope grond,
trok er wel weer een clubje
die kant op om daar het geluk
te beproeven. Overigens liep
dat niet altijd goed af. Vaak
waren de verhalen rooskleu
riger dan de situatie ter plek
ke.
Sprinkhanen
Amerika was nu eenmaal niet
te vergelijken met Neder
land. Strenge winters,
springkhanenplagen, hagel
stormen en onbekende ziek
tes maakten het leven vaak
veel zwaarder dan verwacht.
Het gebeurde dan ook regel-
De meeste kernen met de naam 'Holland' in Amerika zijn
klein, zoals deze in Missouri met 237 inwoners.
matig dat pioniers teleurge
steld terugkeerden naar waar
ze vandaan kwamen.
Intussen verdween de Neder
landse taal. Engels was nu
eenmaal de voertaal. Daar
naast gold voor de Nederlan
ders die emigreerden in de
meeste gevallen, zeker voor
de jongeren onder hen, dat ze
hun schepen achter zich ver
brandden: Amerika was hun
nieuwe vaderland en het pas
poort daar was, meer dan de
officiële verblijfspapieren,
de taal.
De taal
Wie Engels sprak, was Ameri
kaan. Het was het principe
van de spreekwoordelijke
'melting pot': mensen met
verschillende culturele ach
tergronden kwamen Ameri
ka binnen en werden binnen
korte tijd omgevormd tot
Amerikanen.
In de gebieden waar halver
wege de negentiende eeuw
Neder-landers zich vestigden,
spreekt bijna niemand meer
Nederlands. In bejaardente
huizen in Montana, waar be
gin deze eeuw veel Nederlan
ders naar toe gingen (er is
zelfs een plaats die Amster
dam heet), zijn nog wel men
sen die Nederlands spreken,
al schakelt men onderling
toch al snel over op Engels.
Inmiddels zijn er heel wat
Amerikanen met Nederland
se wortels. In sommige gebie
den, zoals in Michigan, is met
een te zien dat men in
'Hollands' gebied is beland.
Veel mensen hebben een mi
niatuur-windmolen in de
voortuin staan, plaatsen he
ten Zeeland of Graafschap en
op de naambordjes staan Ne
derlandse namen.
De meesten inwoners van die
gebieden zijn het contact mét
Nederland al lang verloren.
Wie vraagt naar de Hollandse
elementen krijgt vaak een
nogal stereotiep antwoord
dat draait om spaarzaamheid
en ijver. Dat dat niet overal
in Nederland meer zo is, mer
ken de Hollandse Amerika
nen pas als ze een keer hier
heen komen op vakantie.
Velen zijn dan ook teleurge
steld, omdat het hier heel an
ders is dan ze zich hadden
voorgesteld.
Band
Dat neemt niet weg dat nog
altijd een bijzondere band be
staat tussen Nederland en de
Nederlandse gemeenschap in
Amerika. Dat blijkt vooral
wanneer er iets te vieren valt,
zoals bij de viering van het
150-jarig bestaan van Hol
land, Michigan vorig jaar.
Prinses Margriet en Pieter
van Vollenhoven werden er
met veel feestgedruis binnen
gehaald.
Holland, Michigan is in de
Verenigde Staten dan ook be
roemd. Jaarlijks bezoeken
tienduizenden mensen het
Tulpenfestival en bezichtigen
het Dutch Village (een attrac
tie-park met ophaalbruggen,
trapgevels, kruidenierswin-
kelt jes en restaurants waar je
hutspot kunt eten).
Op een eilandje in de buurt
staat een windmolen die in
stukken vanuit Nederland
werd overgevaren. Holland,
Michigan is misschien nog
wel Hollandser dan Neder
land.
LEZING DIABETICI
ZIERIKZEE - De themacom
missie van de afdeling Zierik-
zee van de ANBO heeft voor
donderdag 22 januari een le
zing over diabetici op het pro
gramma staan. Deze wordt
gehouden in gebouw Pater
noster in de Paternoster-
straat en begint om 14.00 uur.
Sprekers zijn drs S. Adolfs en
de heer Tucker, voorzitter
van Diabetici Schouwen-Dui-
veland.
CURSUS
STRIPTEKENEN
ZIERIKZEE - In het Multi-
functioneel Centrum (MFC)
in Zierikzee begint woensdag
21 januari een cursus stripte
kenen voor kinderen van acht
tot en met dertien jaar.
De cursus omvat tien bijeen
komsten. die steeds op
woensdagmiddag worden ge
houden in het MFC. De 'be
ginners' onder de kinderen le
ren daarbij stripfiguren
ontwerpen vanuit een vlek of
voorwerp en stripgezichten
en lichamen tekenen. De ge
vorderden richten zich op de
stripwereld rondom één
stripfiguur. De cursus wordt
gegeven door striptekenares
Lejon Troost-Vries. Telefoon
0111-420941.
ZIERIKZEE - Ouders kunnen tegenwoordig zelf be
palen welke achternaam hun kind krijgt: die van de
vader of die van de moeder. Wanneer een kind niet
tevreden is met de achternaam die de ouders hebben
gekozen, kan hij die wijzigen als hij achttien jaar
wordt.
Tot eind 1997 kreeg een kind
1 van getrouwde ouders auto
matisch de achternaam van
de vader. Maar op 1 januari
1998 is de wet op dat gebied
veranderd. Bij het kiezen van
een achternaam komt nog
•vel wat kijken. Stel: men is
i getrouwd en verwacht het
eerste kindje. Samen beslis-
i sen de partners dat deze baby
de achternaam van de moeder
krijgt.
De aanstaande ouders moe
ten dan nog vóór de geboorte
van het kind naar het ge
meentehuis gaan. Voor de
ambtenaar van de burgerlij-
ke stand legt zij
een verklaring af dat hun ba-
by de achternaam van de
I moeder zal krijgen. Zij moe-
ten dat samen én persoonlijk
i doen; schriftelijk kan niet.
j Deze verklaring houdt tevens
in dat alle kinderen die het
stel nog met elkaar krijgt.de
achternaam van de moeder
krijgen. Wanneer van tevoren
geen verklaring' is afgelegd,
krijgt het kind automatisch
de achternaam van de vader.
Bij mensen die niet getrouwd
zijn terwijl ze een baby krij
gen ligt het weer wat anders.
Wanneer de vader het kind er
kent, dan kan het ook zijn
achternaam krijgen. Net als
bij getrouwde ouders, moet
het stel die keuze samen laten
vastleggen bij de ambtenaar
van de burgerlijke stand.
Doen ze dat niet, dan krijgt
het kind automatisch de ach
ternaam van de moeder.
Wanneer een stel samen een
kindje adopteert is de gang
van zaken als bij de geboorte
van een eigen kind. Wanneer
het adoptiekind hun eerste
kindje is kunnen ouders kie
zen welke achternaam het
krijgt. Wanneer ze samen al
kinderen hebben, krijgt het
geadopteerde kind dezelfde
achternaam als deze kinde
ren. Kinderen die voor 1 janu
ari 1998 zijn geboren, hebben
automatisch de naam van de
vader gekregen. Wanneer ou
ders liever willen dat ze de
achternaam van de moeder
krijgen kan dat nog tot 1 ja
nuari 2000 worden geregeld.
Ook hiervoor moeten de ou
ders samen een verklaring af
leggen bij de. ambtenaar van
de burgerlijke stand.
Voor deze zogeheten over
gangsregeling geldt wel een
aantal voorwaarden: de kin
deren moeten van beide ou
ders zijn en het (oudste) kind
moet jonger zijn dan twaalf
jaar wanneer de verklaring
wordt afgelegd.
Meer over de keuze van de
achternaam staat in de bro
chure "De keuze van de ach
ternaam" van het ministerie
van Justitie. Hierin staan ook
de nieuwe regels over het ge
bruik van de achternaam
door (getrouwde) partners.
De brochure kan worden op
gevraagd bij de Postbus 51 In
folijn, telefoon 0800-8051. Dit
nummer,is gratis te bellen
van maandag tot en met vrij
dag van 9.00 tot 21.00 uur.
LEZING OVER
GELOVEN
ZIERIKZEE - Theo van Tey-
lingen, godsdienstleraar Mid
delbare Beroepsopleiding,
geeft dinsdag 27 januari een
lezing in het Hervormd kerk-
centrum aan het Havenplein
inZierikzee.
Het onderwerp is. 'Geloven.,
en de wereld van jongeren'
Het wordt een avond met j
woord, beeld en muziek. De
organisatie is in handen van
de werkgroep Vorming en
Toerusting Gereformeerd-
Hervormd Schouwen-Duive- j
Iand/Tholen. Aanvang 19.45
uur.
COMPUTERCURSUS
ZIERIKZEE-In het MFC
de De Huy bert straat wi
vanaf vrijdag 30 januari
computercursus windows
voor beginners gegeven.
De lessen zijn van 13.00 tot
14 30 uur. De cursus is een ini
tiatief van Sociaal Kultureel
Werk De Lichtboei Voor na
dere inlichtingen of aanmel
ding telefoon 412075.
•S'lnd* I januari kunnen ouders 2elf bepalen wiens achternaam hun eerste baby krijgt
Nieuwe mogelijkheden aanboren
ZIERIKZEE - De bestedingen aan geluidsdragers be
droegen vorig jaar 72 gulden per hoofd van de bevol
king. De grootste kopers zijn de mensen tussen de 20
en 29 jaar. In totaal werd vorig jaar 1113 miljoen gul
den uitgegeven aan geluidsdragers.
Er gingen in totaal 433 mil
joen CD's, platen en voorbe-
speelde muziekcassettes over
de toonbank. Dat betekent na
jaren van stabilisatie (na het
topjaar 1991) een daling, zo
wel in geld als het aantal ge
kochte geluidsdragers. Van
de totale omzet van de CD-
speciaalzaak wordt tachtig
procent gerealiseerd met de
verkoop van geluidsdragers.
De overige twintig procent
wordt behaald door de ver
koop van koopvideo's, CD-
VCD-ROM en merchandise-
goods, zoals caps, T-shirts en
drinks.
Dit blijkt uit het onderzoek
'Detailhandel in geluidsdra
gers' dat het Hoofdbedrijf
schap Detailhandel (HBD) in
samenwerking met de Neder
landse Vereniging van Gram
mofoonplaten Detailhandela
ren (NVGD) uitbracht.
Nu de verkoop van CD's stag
neert gaat de branche op zoek
naar nieuwe wegen om de toe
komst veilig te stellen. Veel
CD-speciaalzaken ontwikke
len zich tegenwoordig in de
richting van entertainmcnts-
hop. Dit zijn winkels waar al
les draait om amusement dat
heeft te maken met muziek,
video of PC-software. Nieu
we hoogwaardige informatie
producten als CD-ROM bie
den de CD-speciaalzaak
mogelijkheden om als home-
entertainment specialist
klanten aan zich te binden.
Ook gimmicks en andere ca
deau-artikelen vinden steeds
vaker een plek in dit type
'shop'. Het afgelopen jaar
heeft de CD-branche met suc
ces nieuwe cadeaumomenten
geïntroduceerdIntensieve
reclame voor bijvoorbeeld de
examenperiode en Valen
tijnsdag hebben vruchten af
geworpen. Een andore moge
lijkheid om in do toekomst te
overleven is dat de CD-speci
aalzaak zich richt op bepaal
de doelgroepen of specifieke
genres. De CD-branche is
jong, evenals zijn klanten
Het is voor de branche een
uitdaging ook veertig-plus
sers te benouden als klant
De CD speciaalzaken krijgen
steeds meer te maken met
branchevreemde aanbieders
als drogisterijketens, postor
derbedrijven en kiosken die
de verkoop van CD's als lok
kertje gebruiken. Met soms
bijzonder laag geprijsde aan
biedingen van CD's met oude
compilaties van topartiesten
krijgen zij klanten binnen.
De gemiddelde verkoopprijs
van een CD album daalde in
1996 tot fl. 29,07. Deze daling
komt vooral door het veelvul
dig afprijzen van CD's uit het
hogere prijssegment. In toe
nemende mate krijgt de bran
che te maken met 'nonstore-
retailing', waaronder
Internet. Op dit moment is
nog onduidelijk hoe groot de
rol van dit medium als CD-le-
verancier uiteindelijk zal
zijn. Het Hoofdbedrijfschap
Detailhandel is een publiek
rechtelijk samenwerkings
verband van alle centrale
ondernemers- en werkne
mersorganisaties in de detail
handel. In Nederland zijn mo
menteel ongeveer 1050 a 1100
CD-speciaalzaken en CD-af-
delingen in electrozaken. Het
marktaandeel van deze be
drijven in 1996 was zestig pro
cent. Andefe belangrijke aan
bieders zijn warenhuizen en
boeken/CD clubs.
Initiatief Zeeuwse Volksuniversiteit
ZIERIKZEE - De Zeeuwse Volksuniversiteit start
deze maand in Zierikzee diverse cursussen.
De cursus oud schrift omvat
het lezen van oude hand
schriften. Er wordt onder
meer aandacht besteed aan de
inhoud en de vorm van ver
schillende stukken en hun be
lang voor historisch onder
zoek. De cursus begint
maandag 26 januari in het ge
meentearchief van het stad
huis aan de Meelstraat en om
vat twaalf bijeenkomsten
van 20.00 tot 22.00 uur. De
kennismakingsavond is
maandag 19 januari om 20.00
uur. Tijdens de cursus
patchwork en quilten voor
gevorderden maken de deel
nemers een woon- of wand-
quilt. Deze zes bijeenkomsten
zijn vanaf woensdag 21 janu
ari van 9.15 tol 11.15 uur in
het MFC aan de De Huybert-
straat.
Eveneens in het MFC wordt
vanaf woensdag 28 januari de
vijf ochtenden omvatten cur
sus persoonlijkheid, kleur en
stijl gegeven. Aan de orde ko
men onder meer: kleuren her
kennen, mengen en combine
ren, keuze van make-up,
kapsel en bril en combineren
van kleding. De bijeenkom
sten zijn van 8.45 tot 12.15
uur. Voor nadere inlichtingen
of aanmeldingen: telefoon
0118-634800.
ZIERIKZEE - Pearle Europe BV neemt met ingang
van 1 februari de Duitse optiekketen Apollo Optik
GmbH en de Oostenrijkse optiekketen Revue Augen-
optik Apollo GmbH over van de Schickedanz-Grup-
pe.
Apollo Optik is met 89 fran
chise- en 139 eigen filialen de
op één na grootste optiekke
ten in Duitsland. Revue Au-
genoptik is in Oostenrijk
marktleider in de optiekde
tailhandel met 39 eigen filia
len en 15 door middel van een
agentschap geëxploiteerde fi
lialen. Pearle is marktleider
in de Benelux met in totaal
208 optiekwinkels. Door de
overname wordt Pearle Euro
pe met bijna 500 vestigings-
punten de op één na grootste
optiekketen in Europa.
ZIERIKZEE - De Natuur- en Vogelwacht Schouwen-
Duiveland houdt zaterdag 24 januari een ganzenex-
cursie in het Prunjegebied.
Het vertrekpunt is om 9.30
uur bij Café De Heerenkeet
aan het haventje Flaauwers.
In de Prunje en aangrenzende
gronden zijn alle op Schou
wen overwinterende soorten
meestal wel te vinden. Onder
leiding van mensen van de vo
gelwerkgroep kan heel ge
richt gekeken worden naar
allerlei specifieke aspecten
en worden er veel bijzonder
heden verteld over deze noor
delijke gasten. De deelne
mers wordt aangeraden
warme kleding aan te doen en
een verrekijker mee te ne
men.
'Peerock uut Zuud-Beveland'
BURGH-HAAMSTEDE - Jongerencentrum Big S in
Burgh-Haamstede viert zaterdag 17 januari het 29-ja-
rig bestaan met een optreden van de Zeeuwstalige
band Surrender.
Surrender begon zo'n vijftien
jaar geleden als hardrock
band en speelde in die begin
periode covers van werk van
bekende hardrockbands. Tus
sendoor werd al een enkele
keer in Zeeuws dialect gezon
gen en langzaam maar zeker
werd het Engelstalige werk
losgelaten en schakelde Sur
render volledig over op wat
ze nu zelf de 'eihentaelerock'
noemen.
In 1993 werd onder de titel
'aons bin de Zeeuwen' de eer
ste cd uitgebracht en zeker in
de eigen provincie sloeg het
zilveren schijfje goed aan.
Surrender beweert zelfs dat
de titelsong 'Sons bin de Zeeu
wen voor sommige inwoners
van Zeeland een soort van
volkslied geworden is.
In 1995 kwam de tweede cd
van Surrender op de markt
met de veelzeggende titel 'De
stikken derof' en onlangs
werd 'Bie he weid'- de derde
cd - uitgebracht. Die laatste
schijf is door de fans goed ont
vangen volgens Surrender.
,,De meeste vinne um stikken
leuk'.
Surrender heeft inmiddels
een ijzersterke reputatie als
live-band opgebouwd. De
peerockers hebben inmiddels
al in het voorprogramma van
Rowwen Hèze gespeeld. Het
concert in Big S begint om
22.00 uur.
BURGH-HAAMSTEDE - In de Bewaerschole in
Burgh-Haamstede zijn sinds dit weekeinde zo'n
twintig olieverfschilderijen te zien van Prunier. Op
de eerste dag was er nog niet veel belangstelling,
maar dat kwam mede omdat dc kunstenaar had afge
zien van een officiële opening.
Prunier werd in 1946 geboren
in Alkmaar, maar woont te
genwoordig in Kortgene. Hij
volgde onder andere de Aca
demie voor Beeldende Kunst
in Amsterdam. Net als de
meeste kunstenaars die vanaf
hun prille jeugd schilderen,
heeft Prunier zich bezigge
houden met kunsttradities en
heeft hij geëxperimenteerd
met diverse stijlen. Zo kan
men in zijn schilderijen bij
voorbeeld kubistische, ex
pressionistische en abstracte
uitdrukkingsvormen terug
vinden. He» gnat de kunste
naar er echter niet om door
middel van bepaalde metho
des een gedefinieerde stijl
richting te vertegenwoordi
gen. Hij gebruikt dc diverse
methodes meer om de ver
schillend beleefde 'werke
lijkheden' weer te geven.
Wanneer men deze kunste
naar en zijn werk goed wil be
grijpen, moet men boven op
pervlakkige 'logische'
stijlopvattingen uitstijgen en
vertrouwd raken met datgene
wat de kunstenaar met ieder
schilderij opnieuw probeert:
niet het oppervlakkig zicht
bare afbeelden, maar uit
drukking en vorm geven aan
de diverse daaronder liggen
de mogelijkheden om nieuwe
werkelijkheden te creëren
„Het avontuur is voor mij de
grond van hot bestaan," zegt
Prunier zelf. De expositie van
Prunier in dc Bewaerschole is
te zien tot 31 januari De ten
toonstellingsruimte is geo
pend van dinsdag tot en met
zaterdag van 13 30 tot 16.30
uur.