DINSDAG 30 DECEMBER 1997
OUDEJAARSBIJLAGE
7
Thomasvaer
Gabbers op rotonde Re-
nesse,zorgden daarvoor
overlast.
Bij nacht en ontij klesse-
besse,men had dit liever
opgekrast!
Pieternel
Het Bruse visserskoor
bleef zingen, soms zelfs
al in een vreemde taal.
Waar zij nu ook het
schelpdier vingen, thuis
zongen zij met fris
kabaal!
Thomasvaer
Men zag hen eerst als
koor van slokkers.met
het product van Lucas
Bols.
Lustrum kwam en zon
der lokkers,van alcohol,
dit was niet krols!
Pieternel
De elzenmeet aan
't Biesterveldwegje, te
Burgh-Haamstede kreeg
een goede beurt.
Bestuurders zelfs zegden
hun zegjezaagden mee:
niet werd gezeurd.!
Thomasvaer
Betonnen palen moesten
van t strand, de één had
ja gezegd, de ander
nee...!
Men vraagt dan: wat is
daar aan de hand?
voor palenzetter viel de
zaak niet mee.
Pieternel
Zeg, de hennepkwekerij
schijnt nog altijd te
floreren...
Velen zijn hiermee niet
blij, bleken zich hieraan
te bezeren.
Thomasvaer
De Zeelandbrug werd
drie nachten gesloten,
ja, onderhoud eist altijd
aandacht, tijd.
Het heeft het
wegverkeer toch even
verdroten, 's nachts
werd gewerkt, toch met
veel zorg en vlijt.
Pieternel
Het vernieuwd hotelDe
Zeeuwse Stromen
mocht herrijzen uit z'n
as.
Gasten mochten weer in
drommen komen,
men weet nog hoe t daar
voorheen ook was!
Thomasvaer
Dodenherdenking bleef
gehandhaafd, op datum
die hiervoor nu geldt.
Is men hiermee nu zo ge-
schandschaafd, omdat
de zondag dan zich
meldt?
Pieternel
Op zondag zijn er ook
gevallen, zie wat een
oorlog eig'lijk is
Men blijft bedroefd om
de getallen, weer te
herdenken in preek of
mis...
Thomasvaer
't Bestuur van ons zo
mooie Zeeland, Gaf
haven Bruinisse lager
prioriteit.
Het hoogste had te Bru
'zo 'instant', vond dit
besluit maar narigheid.
Pieternel
Met Pasen was 't gezellig
druk, het mooie weertje
liet zich noden.
Voor alleen kon de Paas
niet stuk, voor 't weer
beslissen immer Goden...
Thomasvaer
Het tweede lustrum van
kinderboerderij De Punt
trok veel belangstelling
door Doe-dagen.
Brugzicht leidt daar, en
't is geen stunt,
drie jaar al laat die
't bedrijf daar slagen.
Pieternel
Weet, ook Waterland
N eelt je Jans, werd
evenement om te
genieten
Moderne techniek is toch
wat mans,
veel is men in kan en
kruik gaan gieten!
Thomasvaer
Kijk 's aan, nu Pietemei,
Eerste kwartaal van
't jaar ging henen.
Ja, wat leven wij toch
snel, het lijkt haast niet
bij te benen.
Pieternel
De Hokkenbrug te
Ouwerkerk, werd
geopend naar genogen.
Men maakte zich daar
zeker sterk, dat recreant
zich wel kan voegen!
Thomasvaer
De oude brug werd stuk
gemaakt,
doer jeugd met een
negatieve inslag.
Wie heeft hier eigenlijk
verzaakt,
de toezicht zo bij nacht
en dag?
Pieternel
Een ex-veerbootkapitien
van 't Zijpe-veer kreeg te
Bru, met vrouw, het
zilv'ren draaginsigne.
Voor kerkelijk werk,
men vond het een eer,
't was zelden dat men
dit verdiende..
Verstandelijk gehandicapte broers Paul en Ton staan hun mannetje op de werkvloer
'Het is geen mooi verhaal'
Ton (28) tapt het liefst zemelen af. Paul (31) voelt
zich goed thuis bij de schappen met drank en toilet
papier. De broers Van Zwietering uit Kerkwerve
zijn beiden verstandelijk gehandicapt. Toch verdie
nen ze hun eigen centen en staan daarmee midden
in de maatschappij. „Ik werk liever dan dat ik
thuis zit," aldus Ton.
Vier dagen in de week stap
pen de broers gezamenlijk de
deur van hun ouderlijk
woonhuis uit. Paul heeft een
eigen invalidenwagen, waar
mee hij naar de A&P (super
markt in Nieuwerkerk)
rijdt. Onderweg stopt hij
even bij het busstation in
Zierikzee. Daar stapt Ton op
de bus om naar meelfabriek
Krijger in Renesse te gaan.
Beide jongens zijn in vaste
dienst. Ze voeren taken uit
voor hun baas, trekken op
met collega's én verdienen
hun eigen geld.
Ton verricht het meeste
werk achter de zemelenaf-
tapper. „Dat is zijn lust en
zijn leven. Per week werkt
hij zo'n 30.000 kilo weg,"
vertelt directeur Martin
Krijger. Hoewel Ton zijn
plaatsje duidelijk gevonden
heeft, is zemelentappen niet
het enige wat hij kan. Zo
werkte hij eerder al in een
strandtent, in een patatfa-
briek en bij een recyclingbe
drijf. Bij die twee laatste be
drijven was ook broer Paul
in dienst. Nadat de familie
Van Zwietering vier jaar ge
leden naar Kerkwerve ver
huisde, moest een alternatief
worden gezocht. Ton beland
de bij meelfabriek Krijger.
Paul liet zijn oog vallen op
de Nieuwerkerkse super
markt, waar hij altijd samen
met zijn moeder om bood
schappen ging.
Na de nodige voorbereidin
gen konden beiden jongens
in de buurt van hun nieuwe
woonplaats aan de slag. Nu
zorgt Paul ervoor dat de bui
tenboel en het flessenhok
keurig opgeruimd blijven.
Soms vult hij schappen bij of
ruimt hij de rommel op als
één van de klanten iets heeft
laten vallen. „Ik sta graag
bij de dranken en bij het toi
letpapier, maar ook de koek
jes en alle andere dingen
vind ik leuk. Alleen de pot-
groente en de wijn vind ik
verschrikkelijk," laat hij
zijn voorkeur blijken.
Sociale contacten
De jongens zijn blij met hun
baan. „Ik ken nu hardstikke
veel mensen via mijn werk
en als ik naar Renesse ga,
praat ik met bijna alle bus
chauffeurs," schetst Ton het
belang van sociale contac
ten. Dat ook het vaste con
tract iets extra's doet, maakt
Paul duidelijk. Hij liep eerst
een jaar stage bij A&P, voor
dat hij een vaste baan kreeg
aangeboden. „Het voelt an
ders. A&P bestaat zestig jaar
en daarom gingen we naar de
Efteling. Maar omdat ik toen
stagepersoon was, mocht ik
eigenlijk niet mee. Ik kon al
leen maar mee op naam van
iemand anders." Volwaar
dig meetellen, is ook voor
Ton een belangrijk punt.
„Nu krijg ik dus ook een der
tiende maand," zegt hij kort
en krachtig.
„Je hoort er inderdaad bij,"
vat arbeidsconsulent van de
Sociaal Pedagogische
Dienst (SPD) Arthur Aspe-
slagh het nut van een vaste
baan hebben samen. „Dat
geldt niet alleen voor hen
zelf, maar ook voor de omge
ving. Want het is natuurlijk
ook leuk om te kunnen zeg
gen dat je zoon of dochter bij
de Heriia werkt." In zijn
functie als arbeidsconsulent
heeft Aspeslagh de afgelo
pen vijf jaar in Zeeland veel
werk verzet op het gebied
van arbeidsintegratie voor
verstandelijk gehandicap
ten. „Vroeger werd veel
meer in hokjes gedacht. Nu
proberen we mensen met een
verstandelijke handicap in
het gewone arbeidsproces te
laten meedraaien. Wat je dan
ziet is dat ze veel beter gaan
functioneren. Je hoort erbij,
zeker als je zelf ook gaat ver
dienen," schetst hij het pro
ces.
Het integreren van verstan
delijk gehandicapten in het
vrije bedrijf is een tamelijk
jong concept, oorspronkelijk
bedoeld voor zeer moelijk le
rende kinderen. Landelijk
werd tot deze - in eerste in
stantie projectmatige - aan
pak overgegaan omdat de
wachtlijsten voor sociale
werkplaatsen te lang wer
den. Gaandeweg bleek in de
praktijk dat begeleiding ge
ven aan deze groep zeer
moeilijk lerende mensen te
veel inzet vergde, waardoor
besloten werd iets hoger te
grijpen.
Bij de huidige structurele
opzet wordt dan ook uitge
gaan van mensen op het ni
veau van Voortgezet Speci
aal Onderwijs (VSO). „Toen
is de SPD inbeeld gekomen.
We kregen van de overheid
twee jaar de gelegenheid om
aan de arbeidsintegratie
handjes en voetjes te geven,"
blikt Aspeslagh terug. In
Zeeland werd eind 1992 met
de structurele aanpak begon-
Praktijk
Concreet betekende dit dat
er een netwerk van betrok
kenen moest worden opge
bouwd en dat er een metho
diek moest worden
ontwikkeld voor het in de
praktijk uitvoeren van de in
tegratiegedachte. Gekozen
werd voor een opdeling in
drie trajecten. In het eerste
traject wordt gekeken naar
haalbaarheid. Behalve het
kortsluiten van afspraken
met het GAK - vanaf vol
gend jaar de arbeidsvoorzie
ning - is de aandacht in deze
fase vooral ook op de ver
standelijk gehandicapte
cliënt zelf gericht.
„We testen hun interesse in
soort arbeid. Vaak weten ze
niet wat ze leuk vinden en
weten ook hun ouders dat
niet. Daar hebben we tegen
woordig een gespecialiseer
de test voor. Daarnaast
speelt de thuissituatie een
belangrijke rol. Als het thuis
of in het gezinsvervangend
tehuis niet goed zit, mislukt
het werken ook. Dat is een
keihard gegeven," aldus As
peslagh.
Vanuit scholen wordt veelal
met stageprojecten gewerkt.
In een paar maanden tijd is
zo een goed beeld te krijgeft
van de mogelijkheden en in
teresses van de verstande
lijk gehandicapte. Voor Ton
en Paul ging dit voortraject
overigens niet op. Beiden
hadden al de nodige werker
varing opgedaan in de omge
Ton heeft een sterke voorkeur vQor de zemelenaftapper. Per week gaan er zo'n 30.000 kilo zemelen door zijn handen.
ving van hun vorige woon
plaats Aalsmeer. Zij konden
via een plaatsingsstage dan
ook direct bij respectievelijk
Krijger en A&P aan de slag.
Na verloop van tijd kregen
de jongens allebei een vast
contract aangeboden.
Het middentraject van het
arbeidsintegratieproces laat
zich samenvatten door het
woord bemiddeling. Uit
gaande van dat wat de cliënt
kan, gaat de arbeidsconsu
lent op zoek naar een bedrijf
in de buurt waar dergelijke
werkzaamheden uitgevoerd
worden. Functies worden
veelal gecreëerd', aangepast
aan het kunnen van de be
trokkene. Volgens Aspe
slagh is dit middentraject
het minst moeilijke onder
deel, want: „Veel bedrijven
willen het best proberen. Na
tuurlijk zijn er wel bedrij
ven die er principieel niet
aan beginnen, maar meestal
stuit je alleen op onbekend
heid. Als ze er eenmaal wat
van afweten, zijn ze vaak be
reid het uit te proberen."
Het laatste traject daarente
gen duidt hij als omvangrijk
aan. „De nazorg is van essen
tieel belang. We hebben ge
merkt dat je de begeleiding
niet kunt afbouwen als ze
eenmaal werken. Je moet in
beeld blijven, ook al hoeft
dat niet via wekelijks con
tact." In de praktijk komt
het er veelal op neer dat de
arbeidsconsulent één keer in
gemaand of twee maanden
pontact opneemt met in ieder
geval de werkgever. „Het is
pen zekerheid voor de werk
gever, maar ook naar mijn
cliënten toe. Als ze zelf aan
de bel trekken, is het meest
al te laat."
Begeleiding-
Ook binnen het bedrijf zelf
moet begeleiding aanwezig
zijn. Iemand die de verstan
delijk gehandicapte werkne
mer duidelijke opdrachten
geeft en bij wie kan worden
aangeklopt als er iets niet
goed zit. Duidelijkheid en
vertrouwen zijn sleutel
woorden in het verhaal. Ont
breekt dat, dan loop je het ri
sico dat de verstandelijk
gehandicapte werknemer
niet goed functioneert. „Si
mmon is Paul's vertrouwens
man. Dat is zo gegroeid. Hij
doet dht van nature," vertelt
A&P-bedrijfsleider Henk
Blom. Ook Ton heeft een
vast aanspreekpunt binnen
zijn bedrijf. „Bij mij is ieder
een wel aardig, maar Peter is
mijn beste vriend. Daar
praat ik altijd mee," vertelt
Ton. Paul blijkt overigens
niet zo eenkennig te zijn.
Want hoewel hij Simon wel
ziet zitten, ligt zijn voorkeur
duidelijk bij het andere ge
slacht. „Liesbeth is de liefste
van A&P. Met haar praat ik
elke morgen," aldus Paul.
Het onderbrengen van ver
standelijk gehandicapten in
het vrije bedrijf is niet al
leen rozengeur en manen-
schijn. „Het is geen mooi
verhaal," stelt Aspeslagh
nadrukkelijk. Daarmee
doelt hij met name op de
noodzaak vanuit de SPD
zorg te blijven verlenen, ook
al gaat het op een gegeven
moment om een vast con
tract. Deze voortdurende in
zet vraagt veel van de capa
citeit van de SPD. In
Zeeland hebben momenteel
zestig verstandelijk gehan
dicapten een betaalde be
trekking, waarvan drie op
Schouwen-Duiveland. Het
tekort aan mankracht bij de
SPD maakt dat dit aantal ei
genlijk niet kan worden uit
gebreid.
Ook binnen de betrokken be
drijven houdt de zorg nooit
op. „In de praktijk kunnen
ze veel. Als ze een taak heb
ben, doen ze die goed. Maar
verstandelijk gehandicapten
zijn beperkt. Ze moeten al
tijd begeleid worden en je
kunt hen niet opeens iets an
ders laten doen," geeft de ar
beidsconsulent aan. Krijger:
„Ton heeft veel begeleiding
nodig en je moet nauwkeurig
omschrijven wat hij moet
doen. Maar als hij het een
maal weet dan doet hij het
ook goed. Zoals het opstape
len van de zakken, daar kun
je een lineaaltje langs leg
gen."
Het binnenhalen van een
verstandelijk gehandicapte
op de werkvloer heeft bo
vendien bepaalde gevolgen
voor de overige werkne
mers. Blom: „Het vergt ook
wat van de rest van het
team. Accepteren ze iemand
die minder kan? Soms mop
peren ze weieens, maar dan
zeg ik ook: Paul krijgt naar
zijn kunnen betaald. In het
algemeen lukt het goed.
Meestal nemen ze Paul zoals
hij is en je moet ook niet zie
lig doen. Hem niet als een
slachtoffer behandelen. En
ze merken ook wel dat als hij
eens een week op vakantie is
er toch werk-blijft liggen,"
En er zijn-ook pluspunten,
geven zowel Aspeslagh als
de werkgevers aan. „Ze zijn
trouw en je hebt er nooit ge
zeur mee. Je hebt iemand die
er altijd is, want zelfs als ze
ziek zijn, zul je ze naar huis
moeten sturen. Verstande
lijk gehandicapten hoeven
ook niet, hè. De meesten heb
ben een uitkering. Dus als ze
aan het werk gaan, zijn ze
ook echt gemotiveerd."
Basisschool
De Kerkwerfse broers Ton
en Paul zijn qua verstande
lijk niveau te vergelijken
met kinderen van de basis
school. Daarnaast hebben ze
te kampen met de spierziek
te Dystrofia Myotonica, wat
lichamelijk een sterke wis
sel op hen trekt. Daarom
hebben de jongens, behalve
in het weekend, ook op
woensdag vrij. Een extra
rustdag die ze hard nodig
hebben, want het meedraai
en in de sanfenleving kost
energie.'
Voor geen goud zouden de
jongens hun baan echter wil
len missen. „Ik zou me hard
stikke vervelen," denkt
Paul. Ton voelt zich zo goed
op zijn plaats bij Krijger dat
hij het liefst ook nog op
woensdagen en in de week
enden naar de meelfabriek
zou vertrekken. Voor pa en
ma Van Zwietering is de zelf
standigheid van hun jongens
helemaal een hoog goed. „Ik
ben er reuzeblij mee dat ze
dit kunnen doen. Enerzijds
voel ik me hierdoor ook wel
gezegend, anderzijds zijn er
zorgen waar je als ouders
toch nooit onderuit kunt. Je
denkt altijd vooruit,"
schetst vader Van Zwiete
ring de positie van de ouders
in het verhaal.
Op Schouwen-Duiveland
zijn meerdere bedrijven die
een stageplaats of vaste
plaats willen inruimen voor
verstandelijk gehandicap
ten. Momenteel is er via de
SPD ook bij Zeelandia in
Zierikzee een verstandelijk
gehandicapte jongen aan het
werk-
Die bereidheid van Zeeuwse
werkgevers was dit najaar
aanleiding voor de SPD een
speciale prijs uit te reiken
aan de werkgevers in de pro- 4
vincie. „Die prijs wordt
sinds vijf jaar toegekend,
maar tot nu toe alleen aan
organisaties die de begelei
ding en integratie van ver
standelijk gehandicapten ei
genlijk als taak hebben.
Terwijl je zonder de inzet
van werkgevers niets kunt
beginnen," vindt Aspeslagh.
Bij A&P noch bij Krijger
hebben ze spijt van de beslis
sing Paul en Ton in vaste
dienst te nemen. „Nee. Als
mens denk ik: hij hoort er
even goed bij," stelt Blom.
Krijger: „Eerst maakte Ton
ook tussen de machines
schoon, maar daar zijn we
mee gestopt. Je moet uitkij
ken voor zijn veiligheid. Hij
kan een terrein oversteken,
zonder om zich heen te kij
ken. Maar spijt? Nee. Ton is
positief ingesteld en hij doet
z'n best. Op een trouwerij
van één van de werknemers
hield hij een toespraak, ter
wijl hij meestal slecht ver
staanbaar is. Hij riep ieder
een naar voren en zei over
iedereen iets positiefs."
Het op orde houden van de buitenboel en het flessenhok zijn twee vaste taken van Paul. Het liefst staat hij echter bij de schappen drank en toiletpapier.
Tekst: Esme Soesman
Foto's: Marijke Folkertsma
Marieke Mandemaki