Van Schouwen naar de waanzin Zorgwekkende toename van armoede Roemenië De Zeeuwse taele Docenten verzorgen concert Ars Musica KERKBERICHTEN INGEZONDEN STUKKEN STREEKNIEUWS DINSDAG 11 NOVEMBER 1997 NR 26281 5 Erik van Ooijen helpt mee aan vaccinaties in Zuid-Sudan Door Ali Pankow BURGH-HAAMSTEDE - Na de decadentie op de cruiseschepen, kwam hij in de mannen-broeders- wereld van de off shore, om tenslotte te kiezen voor de waanzin van macht en geweld. Niet als deelne mer, maar als hulpverlener. Eric van Ooijen (36) heeft vandaag, dinsdag, zijn caravan in de Westhoek weer afgesloten en is op weg naar Zuid-Sudan. Mis schien zullen daar, mede door zijn inzet, veel kinde ren voor een leven als spastisch poliopatiënt wor den behoed. Van Ooijen is sinds 1994 be trokken bij de organisatie Artsen Zonder Grenzen (AZG). Onder de koepel van die organisatie verbleef hij in Georgië, Zaïre, Sierra Leo ne en Noord-Sudan. Niet als arts, maar als logistiek coör dinator.- Dit keer is hij opge roepen door de Wereld Ge zondheidsorganisatie van de Verenigde Naties om in Zuid- Sudan. waar al jaren een bur geroorlog aan de gang is, mee te helpen aan de opzet van grootscheepse vaccinaties te gen polio. Hij werkt op contractbasis. Voor een paar maanden, een jaar of langer. Het aanhou den van zijn flat in Vliss-in- gen destijds leek hem niet zinnig. In de tussenliggende perioden vertoeft hij nu in een caravan op een camping in de Westhoek. Terug uit de waanzin, waar mensen ont heemd, ondervoed, op de vlucht en soms verminkt zijn, is dat een plek bij uit stek om te acclimatiseren en tot rust te komen. Om te er varen ook dat de problemen van de massa in Nederland, de zijne niet (meer) zijn en om zich even te verbazen over de vanzelfsprekendheid dat het licht het hier altijd doet, dat er altijd water uit de kraan komt en dat je in de supermarkt zo je karretje kunt volladen. rijk. Inmiddels zijn er zes secties: Frankrijk, België, Nederland, Spanje, Zwitser land en Luxemburg. Dat blijft zo: om versnippering te voorkomen worden nieuwe landen ingedeeld bij be staande secties. Van Ooijen werkteals scheepswerktuigkundige tien jaar op de passagiers schepen van de Holland- Amerika Lijn en op diverse cruiseschepen. Daarna wer den het de booreilanden van de NAM. „Geen sfeer en me thodieken, die bij mij pas sen," stelde hij al snel vast. Zijn interesse in een organi satie als AZG was inmiddels gewekt. Maar tussen droom en daad stonden geen wetten in de weg, maar wel wat praktische bezwaren. Direct beschikbaar zijn als je wordt opgeroepen bijvoorbeeld. De NAM werkte echter mee en hij besloot door te gaan na de officiële aanmelding. Dat be tekende gesprekken en een cursus, zodat organisatie én mens elkaar beter leren ken nen. Alle fasen versterkten zijn besef dit echt te willen. Erik van Ooijen: ,,Het is geen spannend jongensboek. Werken in de rampgebieden als resultaat van de brand haarden in de wereld is geen spannend jongensboek. Wie zich met zo'n voorstelling aanmeldt, wordt er in het voortraject wel uitgefilterd. AZG recruteert waar nodig door middel van info-bijeen- komsten. De organisatie werd ongeveer twaalf jaar geleden, opgericht in Frank- Georgië In 1994 kwam de eerste op roep voor Georgië. Dat bete kende medische hulpverle ning aan de vluchtelingen ten gevolge van de burger oorlog in Abgazië. Chaos en problematieken die alles te maken hadden met het uit eenvallen van de Sowjetre- publiek. „Het was een vreemde situ atie," volgens Van Ooijen. „Er waren geen kampen. Moeilijk dus om de vluchte lingen te identificeren. Velen hadden een onderkomen ge vondenbij familieleden en in verschillende ziekenhui zen." Het opzetten van een aan voerlijn voor medicamenten en het vinden van lokale, goed funtionerende medici, die open staan voor advie zen, behoren tot de taken van de logistiek-coördinator. Een hulpgroep van AZG is internationaal samenge steld; de vervanging gaat in dividueel. Van Ooijen bleef er veertien maanden. „Heel verleidelijk dan om bij je vertrek tegen je opvolger te zeggen: 'Je moet het zo en zo doen.' Maar dat moet ieder voor zich bepalen afhanke lijk van plaatselijke omstan digheden." Na Georgië werd het Zaïre. Heel ander werk: in kampen met 200.000 vluchtelingen vlak na de Rwanda-crisis en de gruwelijkheden in Burun di. „Pure noodhulp in een land dat zelf nog steeds anar chistisch is met weinig over heidscontrole." Watervoorziening, graven van latrines, organiseren van een vuilnisophaaldienst, opzetten van klinieken en het vinden van een lokale staf waren daar zaken waar Van Ooijen nauw bij betrok ken was. Hij verbleef in het zuiden van Zaïre in Kiroe, waar vijf kampen waren in gericht. „Bij aankomst ziet het er dan vrij gestructuurd uit. Mensen hebben in elk ge val een lap plastic boven hun hoofd. Hoe het echt is kun je hier niet inschatten. Het journaal vertoont alleen cri- sisbeelden." „Er zitten in die kampen ook mensen, die zeker niet on schuldig zijn. Dat mag in je werk niet meespelen. AZG neemt een neutrale houding aan. Dat probeer je althans. Sommige mensen zijn hun hele leven al op de vlucht. Het uitzichtloze van de situ atie blijf je je realiseren. Het is heel moeilijk de situatie op de langere termijn in te schatten. Je moet er op een rationele manier mee om4 proberen te gaan, anders kun je dit werk niet blijven doen." Kinderen Het inrichten van voedsel- centra voor ondervoede kin deren noemt hij dankbaar (Foto: Marijke Folkertsma) werk. Dat deed hij vooral in Sierra Leone, waar ten ge volge van de burgeroorlog veel ondervoeding voor komt. De voedselcentra leve ren heel snel tastbaar resul taat. „Je kunt al heel snel weer een voetbalwedstrijd met die kinderen organise ren en dan zie je vijftig van die mannekes enthousiast over de grond rollen." En na die voetbalwedstrijd dan. .hun toekomst bijvoor beeld? „Ja, schrijnend, ja, dat is zo. Maar de kern van een conflict is vaak veel moeilijker dan het lijkt. Het mag niet je doelstelling zijn daaraan iets te gaan doen. Je eigent jezelf natuurlijk wel bepaalde verantwoordelijk heden toe." Dat doet AZG als organisatie ook. Begrippen als 'witnes sing' en 'advocy' omvatten het signaleren van de waan zin en het bepleiten van be middeling, verbetering, beëindiging op niveaus - de V.N. bijvoorbeeld - waar die inspanning effect zou moeten hebben. Van Ooijen gaat nog steeds voor het verstrekken van di recte noodhulp, vooral aan kinderen dus. Bij een bezoek aan een kamp van Belgische collega's bereikte hij een ei gen grens. Dat was een vluch telingenkamp met opzette lijk verminkte mensen: afgeschoten armen, benen, lippen, neuzen. „Ja, dan denk je tochtsjonge, ts- jonge...." Georgië, Zaïre, Sierra Leone, Noord-Sudan: vaak is er ook persoonlijk bij hem aange klopt voor individuele hulp verlening. „Daar mag je niet op ingaan natuurlijk. Dat is soms moeilijk. En toch moet je ook oppassen, dat je niet te snel 'nee' leert te zeggen," Oproep Na ongeveer zes weken terug in Nederland voelt hij zich meestal weer rijp voor een oproep. Hij is er geheel vrij in dat zelf aan te geven. Er wordt gewerkt op projectba sis. „Als je de eerste keer wordt uitgezonden krijg je alleen een vrijwilligerstoe- slag; daarna verdien je iets meer dan het minimumloon; er worden sociale premies betaald en er wordt een klein beetje pensioen opge bouwd." Een relatie? „Dat is voor ie dereen persoonlijk. Je moet er wel duidelijke afspraken over maken als je voor dit werk kiest. Het overgrote deel is inderdaad ongebon den. Je kunt dit ook niet zo heel lang doen. Sommigen doen het al zeven of acht jaar en dat is al heel lang." Van Ooijen heeft zin in het werk dat hij nu voor de We reld Gezondheidsorganisatie kan gaan verrichten. Meehel pen met het opzetten van vaccinatiecentra als onder deel van de wereldwijde uit roeiing van polio. Hij ver wacht drie a vier maanden weg te zijn. Dan komt hij weer terug naar zijn caravan in de West hoek. Hoe ontlaadt hij zijn emoties? Cabaret, beeldende kunst, literatuur, theater, muziek? „Een goed boek in alle rust en kijken naar de konijntjes die hier over het gras buite len." Op zijn tafel ligt Tolkiens 'In de ban van de ring. Zaterdag 15 november ZIERIKZEE - Het eerste Ars Musicaconcert van dit seizoen heeft plaats op zaterdag 15 november in de Lutherse kerk in Zierikzee. Zes docenten, allen verbonden aan de muziekschool in Zierik zee, presenteren zich dit maal als uitvoerend mu sici. Het concert begint om 16.00 uur, omdat er ook onder dé jeugd toehoorders worden verwacht. Opgetreden gaat worden door klarinettist Freddy Arteel, die werken ten ge hore brengt van J. B. Wan- hall en Maurice Ravel. Jo- landa Dékkers (blokfluit) treedt samen op met gitar- rist Pierre de Nijs. Zij laten een sonate van G. Handel horen. Henny van Eersel zal, naast het spelen van werken voor piano vierhandig, ook optreden als begeleidster van saxofo- niste Lara Groen. Groen speelt een solostuk van H. Tomasi. Het duo brengt Valse Marilyn van R. Wied- oeft en Fantasie brillante van J. Singelée. Ellengard Jense, die als regiodirec teur verbonden is aan de muziekschool in Zierikzee, treedt op als begeleidster van klarinettist Arteel. Ook speelt zij werken voor piano vierhandig met Van Eersel. Te horen zijn werk jes van J. Francais en enke le Hongaarse Dansen van J. Brahms. De kerk gaat 15.30 uuropen. Nederlandse t Hervormde Kerk Beroepen te Oud-Loos- drecht: E. K. Teygeler te Zeist; te Stellendam: H. Ro- seboom te Bruchem en Kerk wijk; te Hellouw en te Oude Pekela (b.w. Julianakapel): M. Messemaker, kandidaat te Katwijk aan Zee; te De- demsvaart: W. M. de Bruin te Daarlerveen. Aangenomen naar Krimpen aan den IJssel (b.w.): J. H. Lammers te Benthuizen; naar Hallum (Finkum- Hijum): G. Koenders, kandi daat te Gieterveen; naar Apeldoorn (b.w. Ebenhaë- zer): A. Visser te Voorthui zen. Toegelaten tot de evangelie bediening en beroepbaar: M. Messemaker, Baljuwstraat 16g, 2225 GG Katwijk aan' Zee, telefoon 071-4070704. Gereformeerde Kerken Vrijgemaakt Beroepen, te Bunschoten- Oost: W. H. de Groot te Broek op Langedijk. Bedankt voor Rotterdam- Centrum en* voor Leusden (wijk west): B. Luiten te Zwolle-Centrum; voor Har- denberg-Oost (3e predikants plaats, wijk midden): T. K, van Eerden te Zuidhorn. Drs. A. P. Spaa ontving beroep BROUWERSHAVEN/ZON- NEMAIRE - Drs. A. P. Spaa, Gereformeerd predikant in Brouwershaven/Zonnemai- re, heeft een beroep ontvan gen van Spijkenisse. In Spij- kenisse is hij beroepen in de vacature die daar vorig jaar ontstond door het vertrek van drs. H. E. Smit naar Voorburg. Drs. Spaa werd geboren op 25 augustus 1966 en is sinds 1994 predikant in Brouwers- haven/Zonnemaire. Gereformeerde Gemeente NIEUWERKERK - Donder dag 13 november, 19.30 uur ds. G. J. Baan, Lisse. Zierikzeese delegatie bezoekt Luncani ZIERIKZEE - Een vierkoppige delegatie van de commissie Licht voor Luncani reisde vorige week af voor een bezoek aan het Roemeense dorp Luncani. ,,De armoede wordt steeds erger," constateert voor zitter P. de Rijke. ,,Ze hebben geen honger, maar verder houdt het op." In april staat een nieuw be zoek gepland. Door privatisering van het bedrijfsleven zijn veel men sen op straat komen te staan. Zij hebben drie maanden recht op een volledige uitke ring, daarna vallen zij terug tot dertig procent. Tegelij kertijd kenmerkt de markt zich door een enorme infla tie. „Mensen hebben steeds min der te verteren. Het klagen van mensen is ook bizar toe genomen. De armoede slaat toe," aldus De Rijke die sinds een jaar of vier de voor zittershamer hanteert. Wat ooit - ir^ 1989 - ontstaan is uit een kerstpakkettenactie, is uitgegroeid tot een struc tureel contact tussen de le den van de Hervormde Kerk in Zierikzee en de vijfhon derdtwintig dorpsbewoners van Luncani. „Je kon toen tertijd een kerstpakket ko pen voor een gezin en daar dan zelf een brief bij doen. Met twee van de drie gezin nen hebben mijn vrouw en ik nog steeds contact," aldus De Rijke. Eenmaal per jaar heeft een groot transport plaats en twee keer in hét jaar reist een afvaardiging naar Roe menië af. Om geld en spullen bijeen te zamelen worden jaarlijks twee kledingacties en een oliebollenactie gehou den. Bovendien staat één keer in de drie jaar een fan- cyfair op het programma. Bedrijven worden benaderd om zoveel mogelijk koste loos te bemachtigen. Zo stel de autobedrijf Slager uit Brouwershaven voor dit laatste bezoek een auto ter beschikking. Als een specia le doelstelling op het pro gramma staat, wordt hpt aantal acties opgevoerd. Op- dit moment bestaat het plan één van de drie kerken in het dorp te restaureren. Privé Het contact met het dorp is P. de Rijke (rechtsachter) met een aantal inwoners van Luncani bij de plaatselijke melkfa briek. intensief P. de Rijke en echt genote hebben inmiddels al een keer of negen een bezoek aan Luncani gebracht. Be halve de commissiebezoe- ken, vertoefden zij er ook privé. „We gaan er graag naar toe, hebben er een virus van overgehouden. De men sen zijn vriendelijk en en thousiast. Als we net thuis zijn, praten we alweer over de volgende réis," schetst De Rijke de verslaving. Vakan tie noemt hij het echter niet. „Het is een mooie en een zware reis, maar het is zeker geen vakantie. De eerste keer dat ik ging, ben ik daar na drie weken kapot ge weest. Dat is nu niet meer zo, want het went wel. Maar je moet hen daar toch elke keer weer achterlaten." Geprobeerd wordt nu een stuk of vijf Roemenen medio 1998 naar Nederland te halen voor een kort verblijf. „Mensen die we goed kennen en die erg benieuwd zijn hoe we hier leven. Dat is best moeilijk, want die verwach ten hier de zevende hemel. Maar het is een selecte groep en er zijn geen jongeren en kinderen bij." Eerst staat echter nog een commissiebe- zoek aan Luncani gepland. En - uiteraard - gaat de inza meling van spullen en geld door. „Schoeisel is het erg ste, daar wordt echt om ge smeekt. En we leveren kleding, pa racetamol, pleisters en kin derwagens af. Ook hebben we laatst een bloeddrukme ter en een koelkast voor het bewaren van medicijnen ge geven," vertelt De Rijke. Transportproblemen Onder de bevolking van Schouwen-Duiveland wordt alleen kleding ingezameld. Het vervoer van meubilair en andere zaken levert te veel transportproblemen op. Schoeisel en kleding zijn in te leveren bij Jvan de Zande in Zierikzee: 414145. De redactie behoudt zich het recht voor ingekomen stukken in te korten. Plaatsing betekent niet dat de inhoud door de redactie wordt onderschreven. Ingezonden stukken zijn buiten verantwoordelijkheid van de redactie en uitsluitend voor rekening van de briefschrijver, waarvan naam en adres bij de redactie bekend moeten zijn.. Zaeterdagmiddag wier der un streektaelmiddag g'ouwe in Zierikzêêë. Daer ek toch zö van genote, afijn, afijn! 'k Ad nie gedocht dat et so leutig zou ore. Want dikkels, a-t-er iets in 't Zeeuws gedae wor, dan bin et un bitje flauwe grapjes die of ter over de Zeeuwen gemaekt ore. Ze komme der oltied noga beko- ad vanaf, asof ze van toeten nog blaeze wete. In kiek, dat is meschien wè es un keertje leuk, ma eigelek ouw' ik dae nie so van, want dan wèrrek je zèlluf deran mee, om et vooroordeel da ter bestaet te gen dialectsprekers (da ze stom binne) in stand t'ouwe. Want je kan wè un dialect spreke, ma daerom oef je nog nie stom te weze! Vroeger wiere der overa dia lecten gesproke, toen ad je nog gin standaerdtaele. Da kwam omda je nie so vérre van uus gieng in die tied. In un radio of un tillevizie of un krante was ter nie om êêne gemêênschappeleke taele te bevordere. Nêê, je leefde êêl geïsoleerd in jeneige gemêên- schapje, zeker op ongs ei land. Want om vanuut Ol- larid ier nae toe te komme, dae mos je wè un êle goeie re den vö angders begon je dae nie an. Je dee der minstes un dag over, in dan praete men alêên nog ma over de éénreize, nie over één in t'rug! Offiesjele docementen wiere êêl vroeger in et Latijn eschreve. Ma dae is verande- rienge in gekomme toen der rond 1630 deu De Algemene Staten opdracht gegeve wier om de biebel uut et Latijn in et Nederlangs te vertaele. Die 'Stètebiebel' is geschre- ve in et dialect van de be- trokke schrievers, die uut'un streke, erreges in 't midden van 't land kwaeme. In in al le offiesjele dokementen die nae dien tied kwaeme, wier die tael as richtlijn ang'ou we. Ma stél jeneige noe es vö dat dien opdracht ier op dit eiland gevaole was. In stél noe es dat ongs eige Vadertje Cats (1577-1660) bevobbeld, dien opdracht gekregen ad. Dan adde men toch un êle gröte kangs g'ad, dat ongze streektaele de standaerdtae le geworre was. Ad gekund, of nie soms? Ongze streektaele is dus niks minder dan de tegenwoordi ge standaerdtaele. Daerom mot er ok nie tevee op nêêr- gekeke worre angders gaet et kriebele bie mien van binne. Want et-geef toch un ver trouwd gevoel as je in jenei ge tael öör angesproke, lae men mekaor ma gin mietje noeme. Dan- is aole kouwe kak anêêns verdwene in bin men aolemae gelieke. In kiek, dat gee noe zo'n band; de emosjonele waerde, dae gaet et om! In a je 'n dialect mit de paple pel ingegeve kriegt, dan je ampersant et voordeel da je twêêtaelig opgroeit. Dan öör je taelgevoel geprikkeld za 'k ma zégge, 't Is natuurlek wè zaek om te zurrege da j' ok op tied de standeardtaele machtig öört. Want angders isoleer je jeneige. In da gèl zeker vö de jeugd, a ze 'n ba- entje gae zoeke. Die motte dereige kunne and'aeve in un maaschappij, waer a-t-de standeardtaele 'n onmisbaer dêêl van uut maekt. Ma, om nog even op Zaeter- dag t'rug te komme; 't was un êle leuke middag, in men vee gelache. De comple menten an degene die aoles verzonne ebbe. 'k Stong er van te kieke wat un mooie vödrachtjes der aomè vö men ögen wiere opgevoerd. In ziénge da ze konde, ziénge! In un mooie drachten da som- mege an adde, t' was vrêêd! Drachten uut Zuud-Beve- land, Noord-Beveland, Wal cheren, Flakkee, Schouwen, Duveland, bèl, bèl, 't was de moeite! In men mochte nog vö niks nae binne ok! Volgen de keer gae 'k wêê, da's een dieng da zeker is! MAARTJE STUUT Zierikzee ZIERIKZEE Kerstpakketten Het Leger des Heils doet ook dit jaar weer een beroep op mensen en bedrijven die kerstpakketten overhouden. Zij probeert ieder jaar een aantal mensen die op het so ciale minimum leven tijdens de kerstdagen te verrassen met een levensmiddelenpak ket. Er zijn echter meer adressen dan pakketten. Vandaar 'dat mensen aange wezen zijn op de vrijgevig heid van anderen. Pakketten kunnen worden afgeleverd bij het Leger des Heils aan de Poststraat in Zierikzee. Voor nadere in lichtingen: telefoon 417483. ZONNEMAIRE Muziekmiddag Harmonievereniging Nut en Uitspanning uit Zonnemaire houdt zaterdag 15 november een muziek- en zangmiddag in het dorpshuis in Zonne maire. Deze keer geen con cert door de harmonie of een optreden door de drumband, maar optredens van solisten, duetten, kwartetten en ande re ensembles. De Zierikzeese pianiste Cathy Kotoun bege leidt enkele solisten op de piano. Het plaatselijke oude- renkoor van erelid Cor de Vlieger verzorgt het zangge deelte. De presentatie is in handen van Wim Hanse. De aanvang is om 14.00 uur. V LIJ LLJ t— c/) Winterstormen Stormen zijn als niet-graag-geziene gasten. Ze geven weinig vreugde, maar wel veel lasten. In de afgelopen weken kreeg Zierikzee ook zijn deel van de winterstormen mee. Wervelende, woeste, wilde winden wisten worstelend waar zij hun prooi konden vinden. Gierend en brullend leken zij dienaren van het kwade en verrichtten op ons eiland behoorlijk veel schade. Gelukkig ging de storm weer zakken Wat zag ik daar tussen afgewaaide takken? Verwonderd ben ik neergeknield. had de woeste storm hen niet vernield? Krokusjes en sneeuwklokjes zag ik staan. Lieflijk glimlachend keken ze mij aan. De storm had ondanks bruut geweld die tere bloempjes niet geveld. Gaat het niet vaak zo in het leven? Geweld en misbruik van macht duren maar even. Machtige dictators hebben we zien verschijnen. Ze moesten uiteindelijk toch weer verdwijnen. Tere, lieflijke schoonheid met schijnbaar zwakke kracht houdt door de eeuwen heen, de grootste blijvende macht. Leny Streefkerk-Levasier Zierikzee. Deze rubriek verschijnt wekelijks in de dinsdag-uitgaven van de Zierikzeesche Nieuwsbode en biedt thuis-dichters uit de streek de gelegenheid hun gedichten aan een groter publiek te presenteren. Wie denkt een of meer geschikte gedichten te hebben kan deze opsturen naar de Zierikzeesche Nieuwsbode. Postbus 1 4300 AA Zierikzee. De redactie behoudt zich het recht voor de gedichten wel of niet te plaatsen. Wijzigingen worden vanzelfspre kend niet doorgevoerd. De naam van de schrijver of schrijfster staat onder het gedicht.

Krantenbank Zeeland

Zierikzeesche Nieuwsbode | 1997 | | pagina 5