Fenomeen 'winkel aan huis' krijgt
in loop der jaren andere betekenis
Zelfstandiger financieel
beleid afdeling Reiniging
NS Cargo gaat zelf
door België rijden
Grasland kan met
minder stikstof toe
- liaitflliti
Waarschuwing voor
Franse 'zwarte dag'
Journalistiek handboek
uit de handel genomen
Efficiëntere inzet locomotieven
Enorme drukte op de weg
Tiende aflevering 'Ach lieve tijd' in teken van handel
Onderzoek naar voor- en nadelen
EXPOSITIES
Slachtoffers
natuurramp
Australië
Volkslied
Antillen
VRIJDAG 1 AUGUSTUS 1997 NR 26223
7
UTRECHT (ANP) - Goederentreinen van NS Cargo
rijden vanaf september door naar Anwerpen zonder
van locomotief of machinist te wisselen. Op die ma
nier hoopt NS Cargo de locomotieven veel efficiën
ter te kunnen inzetten.
Er is geen sprake van con
currentie met de Belgische
spoorwegmaatschappij
NMBS. zo laten woordvoer
ders van NS en NMBS weten,
maar om een samenwer
kingsverband. Belgische
treinen en machinisten mo
gen binnenkort ook naar het
rangeerterrein bij de Rotter
damse haven rijden.
Op het relatief korte ritje
van de Rotterdamse naar de
Antwerpse haven moet mo
menteel minstens één keer
van locomotief worden ge
wisseld, in Roosendaal. Dat
kost niet alleen veel tijd,
maar belemmert vooral een
efficiënte inzet van het mate
rieel.
Door goedkoper te werken
kan het aantal ritten om
hoog, terwijl er minder ma
terieel en personeel nodig is.
Vanaf september gaat het
aantal pendel-goederentrei
nen tussen de twee zeeha
vens omhoog van tien naar
zeventien per week. Begin
volgend jaar worden dat er
27. Volgens NS Cargo is er
voldoende vraag naar het
vervoer. Grootste afnemer
wordt NDX, het samenwer
kingsverband tussen NS,
Deutsche Bahn en de Ameri
kaanse transporteur CSX.
Niet nodig
Overigens is een nauwe sa
menwerking met de NMBS
binnenkort niet meer nodig
om in België te kunnen rij
den met goederentreinen.
Vanaf 1 januari kunnen con
currenten - tegen betaling -
ook in België diensten opzet
ten.
DRIEBERGEN (ANP) - ANWB en politie waar
schuwen vakantiegangers voor enorme drukte
dit weekeinde in Frankrijk. Daar maakt men
zich op voor de traditionele Jour Noir: de zwarte
zaterdag waarop miljoenen Fransen tegelijk op
weg gaan naar hun vakantiebestemming.
Elk jaar vallen bij ver
keersongevallen tientallen
slachtoffers. Nederlandse
toeristen wordt geadvi
seerd vooral niet op zater
dag door Frankrijk te rij
den, maar de reis tot
zondag uit te stellen.
In Nederland blijft de druk
te waarschijnlijk beperkt,
hoewel veel mensen terug
keren van hun vakantie.
Zondag kan het druk wor
den in en rond Zandvoort
wanneer daar de autorace
Marlboro Masters wordt
verreden. De wegen naar
Sneek zullen dit weekeinde
drukker zijn in verband
met de Sneekweek (zeil
race) die dit weekeinde be
gint.
ANWB en politie verwach
ten dat de lange verkeers
stromen in Frankrijk vrij
dagmiddag al op gang ko
men, vooral rond Parijs en
andere grote steden. Zater
dag bij zonsopgang zullen
de eerste files staan op de
autoroute naar de zuidkust
(Parijs-Lyon en verder). In
de loop van de dag worden
filelengtes van vijftig tot
zestig kilometer voorzien.
Duitsland
Ook in Duitsland, waar de
inwoners van de zuidelijke
deelstaten op pad gaan,
wordt het druk. Vooral in
Zuid-Duitsland zullen lan
ge files (naar het noorden
en het zuiden) ontstaan. In
Italië trekken eveneens
miljoenen mensen eropuit
en lopen naar vooral vrij
dag en zaterdag de wegen
rond de grote steden vol.
DEN HAAG (ANP) - SDU neemt het twee weken te
rug verschenen Handboek voor de schrijvende pers
wegens plagiaat uit de handel.
Volgens uitgever Geert van
der Meulen heeft de schrijf
ster van het werk, de 25-jari-
ge Marianne Kimmel, al te
royaal passages overgekalkt
uit de titels Het Journalistie
ke Verhaal (Boris Berkhout
ea, 1988) en het Basisboek
Journalistiek (Nico Kussen
drager e.a., 1992).
Wolters Noordhoff (WN), die
beide laatstgenoemde stan
daardwerken in haar fonds
heeft en deze bovendien bin
nenkort wil herdrukken, had
zich bij haar Haagse collega
uitgeverij beklaagd. De Gro
ningse uitgeverij trof op de
eerste zeventig pagina's van
het boek van Kimmel zeker
38 ,,plagiatoire" fragmenten
aan, variërend van twee of
drie regels tot complete ali
nea's.
SDU-uitgever Van der Meu
len voerde donderdagmid
dag een gesprek met de
schrijfster! „Daarin hebben
we gezamenlijk de conclusie
getrokken dat er te veel pas
sages aan de genoemde wer
ken zijn ontleend. Marianne
Kimmel verzet zich niet te
gen het uit de handel nemen
van haar boek."
DEN HAAG (ANP) - De bemesting van grasland met
stikstof is over het algemeen te intensief. De huidi
ge normen gaan uit van vier standaardtypen gras
land. Deze indeling is echter te grof. Bij adviezen op
maat blijkt grasland over het algemeen met minder
mest toe te kunnen.
•nvet
veel belang bij een goede
grasgroei. Meer mest levert
doorgaans meer gras op,
maar op een gegeven mo
ment niet meer. Het teveel
aan mest is echter wel
schadelijk voor het milieu.
De gangbare bemestingsad
viezen zijn gebaseerd op het
gemiddelde stikstofleverend
vermogen (NLV) van klei-,
zand-, dal- en lössgronden.
Volgens metingen van het
proefproject Mineralen op
scherp vertonen bodemsoor
ten die officieel tot dezelfde
categorie behoren toch on
derling grote verschillen.
Een bemestingsadvies per
perceel kan hiermee reke
ning houden.
Metingen op maat, zoge
noemde verfijnde bemes
tingsadviezen. zijn bij meer
dan dertig boerderijen uitge
voerd op de bovenste bodem
laag (tot 20 centimeter diep).
In een aantal gevallen bleek
er veel minder mest nodig te
zijn. In een geval was het an
dersom.
ZIERIKZEE - Gimio is de eerste bewoner van Zee
land, wiens naam bekend is. Achttienhonderd jaar
geleden meerde hij zijn schip af in het havenplaatsje
Ganuenta. Voor zijn behouden terugkeer in zijn
woonplaats liet hij in het heiligdom van de godin
Nehalennia een altaar plaatsen. Vele andere hande
laren deden hetzelfde. Over hen en hu opvolgers
gaar de tiende aflevering van de Zeeuwse editie van
'Ach lieve tijd'.
Door de gunstige ligging van
Zeeland ontwikkelde de han
den zich voorspoedig. Op de
Engelse en Franse kust wa
ren genoeg afnemers te vin
den. En ook het Duitse bin
nenland, met steden als Trier
en Keulen, werd door hande
laren bezocht. In de tijd van
Gimio vooral met zout, wijn
en alec; een saus die in de Ro
meinse keuken werd ge
bruikt en tevens als genees
middel diende. Enkele
eeuwen later is het vooral
wol dat welvaart in de pro
vincie brengt.
Aan de handel van Ganuenta
kwam rond het jaar 275 een
eind. De bewoners trokken
weg en het gebied werd
steeds minder goed bewoon
baar door het almaar stijgen
de zeeniveau. De toenmalige
bewoners waren de eerste
'Zeeuwen' die hun handeltje
moesten pakken omdat het
water hen van huis en haard
verdreef. De eens zo welva
rende havenplaats verdween
in de golven.
Scaltheim
Pas een paar eeuwen later
werd Zeeland weer bewoon
baar. De eerste bewoners wa
ren boeren. Zij zorgden voor
hun eigen voedsel. Van han
del was toen nauwelijks
sprake. Pas in de achtste
eeuw ontstonden enkele han
delsnederzettingen zoals
een dorp op Schouwen dat
misschien Scaltheim heeft
geheten en de plaats Walich-
rum bij het huidige Dom
burg.
Op de Zeeuwse schorren
dwaalden toen schaapher
ders met hun kuddes rond.
Wol was zelfs zo belangrijk,
dat de waarde van landbezit
niet werd bepaald door het
oppervlak, maar door de
hoeveelheid schapen dat er
kon grazen. Wol werd een be
langrijk handelsartikel en
vond zijn weg naar onder
meer de Vlaamse stedelin
gen. Vanaf 1100 was het ech
ter voordeliger om wol uit
Engeland en Schotland te ha
len en taande belangstelling
voor de Zeeuwse wol.
In de zestiende eeuw zijn het
met name de vissers, die door
het meenemen van lading,
koopman werden. Als de za
ken goed gingen waren beide
beroepen niet meer te hand
haven. De schipper moest
dan het varen laten en richtte
een handelskantoor op en
werd koopman. Het varen
liet hij dan aan een ander
over.
Bloei
De overzeese handel en de
handel tussen buitenlandse
kooplieden brachten de ste
den rond de Schelde tot grote
bloei. Steeds meer mensen
gingen zich dan ook in deze
steden vestigen om een
graantje van deze welvaart
mee te pikken. Zij hadden
geen tijd om zelf voor voed
sel te zorgen. Voor hun was
In Dreischor kwam in 1950 de groenteman nog langs de deur. Op de foto weegt hij op zijn door een paard getrokken kar voor
de kruidenierswinkel aan de Ring.
(Foto: Zeeuws Documentatie Centrum)
de markt van groot belang.
Niet alleen de markt vond
buiten plaats, lange tijd was
dat ook het geval voor de
verkoop door winkels. Van
uit het voorste deel van de
woning, dat in gebruik was
als bedrijfsruimte, verhan
delde de koopman zijn wa
ren. Later ontstonden in vele
dorpen kleine winkeltjes,
waar van alles en nog wat te
koop was. Zij werden be
voorraad door de beurtvaart.
Maar het was niet eens nodig
om de deur uit te gaan om
aan nieuwe spullen te ko
men. Tal van leurders en kas-
jesventers liepen stad en
land af om hun waren aan de
man te brengen. Het verhaal
van 'Jantje de Prentenknip-
per' zal velen bekend zijn.
Hij was, mede door zijn bij
zondere gave uit papier
fraaie prenten te knippen,
een graag geziene gast.
Groothandel
Bleef het in de dorpen bij
kleine winkeltjes. In de ste
den ontstonden ook grotere
winkels. De Duitser Wilking
was in het begin van deze
eeuw de grootste manufactu-
rier van Zeeland. Maar ook
in de levensmiddelenbran
che was er toen al sprake van
groothandel.
In de laatste dertig jaar zijn
veel winkels verdwenen. Dat
geldt niet alleen voor de
buurt winkels, maar ook
voor de echte Zeeuwse groot
winkelbedrijven. Waar in de
dorpen de plaatselijke bak
kers, slagers, melkboeren en
kruideniers voor het voedsel
van de inwoners zorgden,
zijn het tegenwoordig de lan
delijke bedrijven of lande
lijk werkende coöperaties,
die van centraal gelegen de
pots van buiten de provincie
hun producten in grote
vrachtwagens over hun filia
len verdelen. Voor het dorp
rest nog slechts de rijdende
supermarkt. „Hiermee heeft
het begrip 'winkel aan huis'
een heel andere betekenis ge
kregen," concludeert de
schrijver van de tiende afle
vering, Peter Blom, een beet
je wrang.
ZIERIKZEE - „Het zou veel te prematuur zijn om te
stellen dat de afdeling Reiniging als zelfstandige or
ganisatie gaat functioneren," beklemtoont wethou
der G. van de Velde-De Wilde. „Dat is absoluut niet
aan de orde, maar een volledige integratie met de
gemeentelijke organisatie verdient wellicht ook
geen aanbeveling."
Het college van burgemees
ter en wethouders van de
gemeente Schouwen-Duive-
land wil dan ook een project
groep instellen om een on
derzoek te laten uitvoeren
naar de voor- en nadelen van
een in financieel opzicht zelf
standiger functioneren van
de afdeling Reiniging.
'Het voorstel tot instellen
van zo'n projectgroep komt
dinsdag 3 september aan de
orde binnen een openbare
vergadering van de commis
sie Openbare Werken en Eco
nomische Zaken.
Geïntegreerd
In het kader van de gemeen
telijke herdeling per 1 janu
ari dit jaar wijzigde de
organisatie van de Reini
gingsdienst Schouwen-Dui-
veland. Voorheen was er
sprake van een gemeen
schappelijke regeling tussen
\]\x -
i'ÜSSSOl:
de zes voormalige gemeen
ten. Door de samenvoeging
tot één gemeente werd de
Reinigingsdienst gemaakt
tot afdeling van de gemeen
te.
Volgens wethouder Van de
Velde dient zich daarmee de
vraag aan of die afdeling dan
al of niet volledig geïnte
greerd moet worden in de ge
meentelijke organisatie
„Voor een algehele vervlech
ting komt nogal wat kij
ken," stelt de wethouder
vast. Zij signaleert veel ver
schillen tussen zowel de be
drijfsvoering als de financië
le administratie.
Service
Ook op het gebied van servi
ceverlening naar het publiek
toe acht zij een meer zelfstan
dig functioneren aan te beve
len. „Nu bellen de mensen
bijvoorbeeld rechtstreeks
naar de afdeling Reiniging
als er een klusje moeten wor
den opgeknapt. Als je de in
tegratie volledig doorvoert,
zouden de mensen dus ook
naar de afdeling Externe
Contacten van de gemeente
moeten bellen, maar dat
werkt in de praktijk wellicht
niet zo goed en dus moet je
zo'n vervlechting niet te con
sequent doorvoeren."
Van de Velde sluit niet uit,
dat op langere termijn wel
een algemene discussie ont
staat over een zelfstandige
organisatie van de Reini
gingsdiensten. „Dan zou je
dus als gemeente weer voor
een gehele ontvlechting' ko
men te staan."
Met het oog op die mogelijke
ontwikkelingen wil het col
lege nu dan ook enige terug
houdendheid betrachten bij
het integreren van de afde
ling Reiniging binnen de ge
meentelijke organisatie. Wat
een en ander voor gevolgen
heeft moet de in te stellen
projectgroep gaan onderzoe
ken.
Daarin zullen, zo denkt Van
de Velde, enkele vertegen
woordigers van de gemeente
en de directeur van de afde
ling Reiniging zitting nemen.
Wethouder G. van de Velde-de Wilde hier samen met de mannen van de afdeling Reiniging
enige tijd geleden bij de presentatie van de nieuwe outfit. (Foto: Marijke Folkertsma)
Brouwershaven
Burgh
Brouwershaven
Renesse
Toten met vrijdag 1 augustus
Kleipoppen Elsje van Eisen. De Pupelae,
Baanstraat 7. Dagelijks van 15.00 tot
20.00 uur.
Tot en met zaterdag 2 augustus
Zomertentoonstelling Wim Hofman; illu
straties, omslagontwerpen en vrij werk.
In Nederlandse Hervormde kerk. Dage
lijks, met uitzondering van zondagen, van
11.00 tot 16.00 uur.
Tot en met woensdag 6 augustus
Schilderijen en tekeningen van Bas Say-
ers en Ines Sayers-Wiechmann. Stadhuis.
Maandag tot en met zaterdag 09.00-12.00
en 13.15-17.00 uur.
Van vrijdag 1
tot en met donderdag 7 augustus
Tekeningen en schilderijen Jos Guiljam.
Brasserie Orisant. Dagelijks vanaf
10.00 uur.
Tot en met vrijdag 8 augustus
Burgh-Haamstede Tentoonstelling Voelvormen in steen van
Herman Put in Galerie 't Zuuddek. Don
derdag van 10.00 tot 17.00 uur en vrijdag
van 13.00 tot 17.00 uur.
Tot en met vrijdag 15 augustus
Zierikzee Expositie schilderijen Remke van de Er-
ve-Oudman uit Bruinisse. Verpleeghuis
Corneliastichting. Dagelijks van 08.00-
20.00 uur.
Tot en met zondag 17 augustus
Zonnemaire Beeldende kunstroute; 25 'verrassende
gewassen' en de bloeiende akkerranden.
Schapenweg en Langeweg.
Tot donderdag 21 augustus
Haamstede Expositie schilderijen Kees de Kort. Her
vormde kerk. Elke donderdag van 10.00
tot 17.00 uur.
Tot en met zaterdag 23 augustus
Zierikzee Zomertentoonstelling; 350 sculpturen
van vijftig beeldhouwers. Burgerwees
huis. Maandag tot en met zaterdag van
10.00 tot 17.00 uur en zondag 3 augustus.
Van 2 tot en met 23 augustus
Burgh-Haamstede Schilderijen en bronzen beelden van
Frank Nix. De Bewaerschole. Dinsdag tot
en met zaterdag van 13.30 tot 16.30 uur.
Tot en met donderdag 28 augustus
Burgh-Haamstede Karakterpoppen Henny Schijvershof.
Atelier-galerie Josefine. Dinsdag, woens
dag en donderdag van 10.00 tot 12.30 uur
en van 13.30 tot 16.00 uur.
Van vrijdag 18 juli tot en met 29 augustus
Renesse Nostalgisch speelgoed. Blikmuseum. Op
dinsdag en vrijdag van 10.00 tot 12.00 uur
en op zondag 3, 17 en 24 augustus geopend
van 12.00 tot 16.00 uur.
THREDBO/SYDNEY (AFP/
DPA) - Anderhalve dag na de
aardverschuiving in het Aus
tralische Thredbo hebben de
reddingswerkers nog geen
overlevenden kunnen red
den.
De politie heeft de hoop ech
ter nog niet helemaal opgege-
ven. Inmiddels zijn twee lij
ken gevonden. In de nacht
zijn weer overlevenden ge
hoord die om hulp riepen. De
temperaturen in het bekend
ste skioord van Australië
zijn ver onder nul. Het ter
rein is nog steeds erg insta
biel.
De reddingswerkers moeten
uit zelfbescherming zeer
voorzichtig te werk gaan in
de puinhoop van brokstuk
ken van berghutten, auto's
en bomen.
Bij de aardverschuiving
woensdag 100 kilometer ten
zuidwesten van Canberra
raakten zeker twintig men
sen bedolven.
DEN HAAG (ANP) - Op
de Nederlandse Antillen
bestaat dringende be
hoefte aan een volkslied
om de nationale identi
teit en de saamhorigheid
te versterken.
De Nederlands-Antilli-
aanse regering heeft
daarom een prijsvraag
uitgeschreven. De win
naar kan daarmee 11.500
gulden verdienen, aldus
vrijdag het kabinet van
de Gevolmachtigde Mi
nister in Den Haag.
Ook Antillianen in het
buitenland mogen mee
doen. Componisten moe
ten wel haast maken,
want de termijn sluit op
15 augustus.
De speciale Commissie
Nationaal Volkslied wil
dat het nieuwe volkslied
de eenheid in verscheide
nheid van de cultuur be
klemtoont en de liefde
voor het land verwoordt.
De tekst mag in het En
gels of in het Papiamen-
tu en het bekroonde lied
wordt door de commissie
in het Nederlands ver
taald.
i
